Sáng kiến kinh nghiệm Ứng dụng Công nghệ thông tin trong các bài giảng Tiếng Anh ở bậc THCS
Thực tế những năm gần đây, việc đổi mới chương trình và nội dung sách giáo khoa đã được triển khai đồng bộ: từ nội dung, phương pháp, phương tiện đến kiểm tra, đánh giá. Vì vậy, việc sử dụng thiết bị dạy học trong các bộ môn khoa học tự nhiên và xã hội cũng như bộ môn Tiếng Anh có nhiều chuyển biến khá tích cực. Nhiều giáo viên đã ứng dụng CNTT vào dạy học một cách tích cực và có hiệu quả. Với sự hỗ trợ của máy tính, Projector, những sơ đồ minh họa, tranh ảnh, băng hình đã phục vụ thiết thực cho tiết dạy, không chỉ giúp giáo viên tiết kiệm thời gian và công sức mà còn tăng hiệu quả đáng kể cho quá trình dạy học. Tuy nhiên, việc dùng giáo án điện tử, sử dụng máy tính, Projector, truy cập mạng Internet phục vụ cho nghiên cứu và giảng dạy đối với bộ môn cần phải hiện thực hơn. Nhiều giáo viên cũng đã mạnh dạn ứng dụng CNTT đổi mới phương pháp giảng dạy, song khi soạn giáo án điện tử vẫn chưa nắm được những tiêu chí cơ bản của một bài giảng điện tử. Cụ thể, người giáo viên cần phải:
- Có một ít kiến thức về sử dụng máy tính.
- Biết sử dụng phần mềm PowerPoint.
- Biết cách truy cập Internet.
- Có khả năng sử dụng một số phần mềm chỉnh sửa ảnh, làm các ảnh động, cắt các file âm thanh.
Ngoài kiến thức căn bản về vi tính, sử dụng thành thạo phần mềm power point, giáo viên cần phải có niềm đam mê thật sự với công việc thiết kế đòi hỏi sự sáng tạo, sự nhạy bén, tính thẩm mỹ để săn tìm tư liệu từ nhiều nguồn khác nhau. Chính nhờ những bài giảng có ứng dụng CNTT bước đầu đã tạo ra một không khí học tập và làm việc khác hẳn cách học và cách giảng dạy truyền thống.
PHẦN I: MỞ ĐẦU 1- Môc ®Ých của sáng kiến: Ngày nay sự bùng nổ của Công nghệ thông tin (CNTT) nói riêng và khoa học công nghệ nói chung đang tác động mạnh mẽ đến sự phát triển của tất cả các ngành và lĩnh vực của đời sống xã hội. Để đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp phát triển công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, bắt kịp những thay đổi lớn của thời đại, đòi hỏi phải có nguồn nhân lực phát triển cao, phải có những con người năng động, sáng tạo, tự lực, tự chủ Điều đó cho thấy giáo dục và đào tạo đóng vai trò hết sức quan trọng, là nền tảng cho việc hoàn thiện con người và tăng trưởng kinh tế của đất nước. Đầu tư vào chất xám sẽ là cách đầu tư hiệu quả nhất cho sự hưng thịnh của một quốc gia. Vì vậy giáo dục và đào tạo được xem là quốc sách hàng đầu trong chủ trương, đường lối của Đảng ta. Đổi mới giáo dục, đổi mới cách dạy, cách học đã và đang được xã hội hết sức quan tâm, đăc biệt là trong thời đại công nghệ 4.0. Trong những năm gần đây, khi công nghệ thông tin càng phát triển thì việc phải ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) vào tất cả các lĩnh vực là một điều tất yếu. Trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, CNTT bước đầu đã được ứng dụng trong công tác giảng dạy, học tập. Tuy nhiên, so với nhu cầu thực tiễn hiện nay, việc ứng dụng CNTT trong giáo dục ở các trường nước ta ở một số nơi vẫn còn nhiều hạn chế. Việc ứng dụng CNTT tạo ra môi trường học tiếng tự nhiên, tạo điều kiện cho HS tiếp cận với lời nói chuẩn xác của người bản ngữ, hỗ trợ cho quá trình dạy học thêm hấp dẫn, đạt hiệu quả cao, giúp HS có kiến thức kỹ năng giao tiếp với bạn bè, thầy cô, với người ngoại quốc trong và ngoài giờ học. Ứng dụng CNTT làm cho giờ học trở lên sống động hơn khi HS được thấy hình ảnh, phim ảnh, âm thanh chất lượng. (Tôi có thể minh họa bằng phim về cách chia động từ cho các em học sinh lớp 7). Ngôn ngữ cuộc sống được đưa vào lớp học và học sinh có cơ hội nhìn và nghe các tình huống giao tiếp có sử dụng ngôn ngữ đích thực của người bản ngữ hơn nữa kích thích khả năng nhận thức của HS, tiết kiệm thời gian ghi chép trên lớp, tăng thời gian luyện tập, thảo luận xây dựng bài. Ứng dụng CNTT trong giờ học giúp HS có cơ hội thực hành nghe nói nhiều hơn, từ đó rèn luyện kỹ năng nghe, nói, đọc, viết cho các em, tạo cho các em có phản ứng nhanh nhạy Trong thực tế của các trường THCS nói chung và trường THCS Bình Dương nói riêng việc ứng dụng CNTT trong giảng dạy còn đòi hỏi phải sử dụng phương tiện dạy học phù hợp và CNTT là một trong những phương tiện quan trọng góp phần đổi mới phương pháp dạy học bằng việc cung cấp cho giáo viên những phương tiện làm việc hiện đại. Từ những phương tiện này giáo viên có thể khai thác, sử dụng, cập nhật và trao đổi thông tin. Ví dụ, giáo viên có thể khai thác mạng Internet với các công cụ tìm kiếm như Google.com hoặc bài giảng điện tử. Việc khai thác mạng giúp giáo viên tránh được tình trạng “dạy chay” một cách thiết thực đồng thời giúp giáo viên có thể cập nhật thông tin nhanh chóng và hiệu quả. Đây là một trong những yêu cầu đặc biệt cần thiết đối với giáo viên giảng dạy bộ môn Tiếng Anh, bởi Tiếng Anh là một môn học có chương trình đổi mới, dạy học theo chủ điểm gần gũi với học sinh đối với những vấn đề xã hội. Vì vậy việc cung cấp thông tin, liên hệ thực tế là một trong những yêu cầu quan trọng xuất phát từ đặc trưng của bộ môn. Vận dụng CNTT trong dạy học nhằm cải tiến phương pháp dạy học và nhằm để nâng cao chất lượng đào tạo. Trong đó, việc tích cực ứng dụng CNTT và các thiết bị dạy học hiện đại là nhân tố có tác động quan trọng nhất đối với việc nâng cao chất lượng đào tạo của nhà trường trong thời gian qua. Vận dụng CNTT và các thiết bị dạy học hiện đại để đổi mới phương pháp dạy học đối với tất cả các môn học ở trường phổ thông nói chung và môn học Tiếng Anh nói riêng. 3. Đóng góp của sáng kiến Trong những năm học gần đây, nhiều quan niệm, phương pháp dạy học mới đã và đang được nghiên cứu, áp dụng ở trường phổ thông như: dạy học nêu vấn đề, dạy học theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh, dạy học lấy học sinh làm trung tâm, dạy học theo dự án, dạy học tích hợp liên môn, dạy học với sự hỗ trợ của CNTT. tất cả đều nhằm mục đích tích cực hoá hoạt động của học sinh, phát triển tư duy sáng tạo cho học sinh. Đặc biệt việc ứng dụng CNTT để xây dựng bài giảng điện tử hay giáo án điện tử các môn nói chung, dạy học Tiếng Anh nói riêng, đã và đang được xem là một trong những công cụ đem lại hiệu qủa tích cực trong việc đổi mới việc dạy và học. “ Ứng dụng Công nghệ thông tin trong các bài giảng Tiếng Anh ở bậc THCS”. - Có khả năng sử dụng một số phần mềm chỉnh sửa ảnh, làm các ảnh động, cắt các file âm thanh. Ngoài kiến thức căn bản về vi tính, sử dụng thành thạo phần mềm power point, giáo viên cần phải có niềm đam mê thật sự với công việc thiết kế đòi hỏi sự sáng tạo, sự nhạy bén, tính thẩm mỹ để săn tìm tư liệu từ nhiều nguồn khác nhau. Chính nhờ những bài giảng có ứng dụng CNTT bước đầu đã tạo ra một không khí học tập và làm việc khác hẳn cách học và cách giảng dạy truyền thống. Chương II: C¸c gi¶i ph¸p nh»m cñng cè, n©ng cao kü n¨ng ứng dụng công nghệ thông tin – phần mềm Powerpoint vào bài giảng. Việc ứng dụng CNTT vào dạy học cần kết hợp một cách hài hòa giữa ý tưởng thiết kế nội dung bài giảng và kĩ thuật vi tính. Một mặt phải bảo đảm đặc trưng bộ môn, chuyển tải được các đơn vị kiến thức cơ bản cần thiết, mặt khác phải bảo đảm tính thẩm mỹ, khoa học và thuận tiện trong việc sử dụng. Điều đó đòi hỏi khi thiết kế giáo án điện tử giáo viên cần nắm bắt tính hệ thống và kết cấu của một bài giảng điện tử, những thông tin, hình ảnh, đoạn phim phải được chọn lọc, phải thiết thực và phù hợp với nội dung bài giảng. Việc sử dụng font màu, font chữ phải hài hòa, hợp lý rõ ràng. Có thể sử dụng các hiệu ứng để bài giảng sinh động hơn nhưng nếu lạm dụng sẽ làm học sinh mất tập trung. Đồng thời lượng chữ và thông tin trên một slide cụ thể phải được trình bày một cách lôgic, hợp lý và bảo đảm tính sư phạm. Để thiết kế bài giảng điện tử trong dạy học các bộ môn ở trường phổ thông, giáo viên có thể chọn lựa nhiều phần mềm khác nhau như: Flash, PowerPoint, Violet, LectureMaker kết hợp với các phần mềm bổ trợ khác. Tuy nhiên, xuất phát từ đặc trưng, yêu cầu của bộ môn Tiếng Anh cũng như khả năng tiếp cận của giáo viên, việc lựa chọn phần mềm PowerPoint qua thực tế sử dụng đã khẳng định được ưu thế so với các phần mềm khác. PowerPoint là phần mềm đồ họa diễn hình có trong bộ Microsoft Office. Phần mềm PowerPoint hầu như đã hiện diện sẵn trong hầu hết máy tính của người sử dụng Việt Nam và giao diện của nó cũng rất quen thuộc khi phần lớn giáo viên biết sử dụng Word để đánh văn bản. khoảng hơn 50 kiểu hiệu ứng cụ thể, nhưng chỉ có một số kiểu hiệu ứng thuộc mục Basic, Subtle là phù hợp với yêu cầu xây dựng BGĐT, có thể biểu hiện tốt mục đích sư phạm. Chẳng hạn như khi muốn trình chiếu một đối tượng mới trên slide nên chọn hiệu ứng Fader, Fly In, Wipe, Diamond, Dissolve In VD: Trong kiểu bài Matching, Gap fill, . - Học sinh có thể trực tiếp tham gia các trò chơi gây hứng thú cho bài học như: Kim’s Game, Noughts and Crosses, Lucky numbers, Magic hat.. Thực hiện các liên kết hợp lý, logic lên các đối tượng trong bài giảng. Đây chính là ưu điểm nổi bật có được trong bài giảng điện tử nên giáo viên cần khai thác tối đa khả năng liên kết. Nhờ sự liên kết này mà bài giảng được tổ chức một cách linh hoạt, thông tin được truy xuất kịp thời, học sinh dễ tiếp thu. Khi sử dụng bài giảng điện tử giúp giáo viên tiết kiệm được nhiều thời gian trong việc ghi bảng, thay vào đó, giáo viên có điều kiện tốt hơn để tổ chức cho học sinh trao đổi, thảo luận, phát huy tính năng động tích cực và sự say mê, hứng thú của học sinh trong học tập. Trong một thời gian ngắn của một tiết học, giáo viên có thể hướng dẫn cho học sinh tiếp cận một lượng kiến thức lớn, phong phú đa dạng và sinh động. Vì vậy đối với bài giảng có phim, hình ảnh thực tế mô phỏng hợp lý, sinh động sẽ thu hút được sự thích thú say mê học tập của học sinh, lớp học sôi nổi, học sinh tiếp thu bài nhanh hơn, giờ dạy có hiệu quả cao hơn. *Kết quả khi chưa thực hiện việc ứng dụng bài giảng powerpoint trong các bài giảng Tiếng Anh trường THCS Bình Dương (học kì I năm học 2021-2022): Năm học Số Học lực học sinh Giỏi % Khá % Đạt % Chưa đạt % 2021-2022 76 10 13,15 20 26,3 35 46,0 11 14,5 HK1 5 *Kết quả thực hiện việc ứng dụng bài giảng powerpoint trong các bài giảng Tiếng Anh trường THCS Bình Dương của bản thân cá nhân tôi khi tham gia giảng dạy khối khối 6 năm học 2021-2022: Sau khi kiểm tra đánh giá cuối học kì II thì chất lượng đã được nâng lên, cụ thể như sau: Năm học Số học Học lực sinh Giỏi % Khá % Đạt % Chưa % đạt 2021-2022 76 15 19,7 30 39,4 28 37 3 3,9 HKII PHẦN III: KẾT LUẬN 1. Những vấn đề quan trọng nhất của sáng kiến Tuy phải đầu tư khá nhiều thời gian và công sức để chuẩn bị một giáo án điện tử nhưng việc dạy học bằng giáo án điện tử giúp giáo viên hạn chế bớt phần thuyết giảng, có thời gian thảo luận và tăng cường kiểm soát đối với học sinh. Giáo án đện tử giúp đa dạng hoá việc cung cấp kiến thức cho học sinh thông qua các công cụ trình diễn, người giáo viên có thể cung cấp cho học sinh một khối lượng hình ảnh, video, bài tập liên quan đến nội dung bài học mà học sinh được học, như vậy mà giờ học trở nên sôi nổi và sinh động hơn. Đối với học sinh: việc học tập thông qua bài giảng điện tử tạo nhiều hứng thú cho các em trong học tập, các em được tiếp cận những kiến thức, các loại hình bài tập, trò chơi ứng dụng phong phú hơn, lớp học sinh động hơn, học sinh thu thập thông tin đủ hơn và in sâu hơn vào trong trí nhớ của các em. 2. Hiệu quả thiết thực của sáng kiến Công nghệ thông tin nói riêng và Khoa học công nghệ nói chung đang tác động mạnh mẽ vào sự phát triển của tất cả các ngành trong đời sống xã hội. Đối với giáo dục và đào tạo, CNTT có tác động mạnh mẽ, làm thay đổi nội dung, phương pháp, phương thức dạy và học. CNTT là phương tiện để tiến tới một “xã hội học tập”. Mặt khác, giáo dục và đào tạo đóng vai trò quan trọng thúc đẩy sự phát triển của CNTT thông qua việc cung cấp nguồn nhân lực cho CNTT. Bộ Giáo dục - Đào tạo cũng đã yêu cầu: “Đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong giáo dục và đào tạo ở tất cả các cấp học, bậc học, ngành học theo hướng sử dụng CNTT như là một công cụ hỗ trợ đắc lực nhất cho đổi mới phương pháp giảng dạy, học tập ở tất cả các môn học” Đối với môn Tiếng Anh, bài giảng thường đi kèm với nhiều hình ảnh minh họa, nhiều trò chơi vận dụng, nhiều video. Hiện tại những hình ảnh minh họa cho các nội dung nói trên tương đối nhiều trên Internet vì vậy giáo viên cần biết cách thức truy cập Internet để lấy thông tin và cũng cần biết thêm một ít kỹ thuật để xử lý màu sắc, cắt xén ảnh, các đoạn phim, đoạn nhạc một cách hợp lý. Có như thế bài giảng sẽ sinh động hẳn, các em lại nhớ được các nội dung hơn. Có thể đây là thao tác tương đối phức tạp nhưng nó mang lại tính hiệu quả cao trong công tác giảng dạy. Vận dụng CNTT và các thiết bị dạy học hiện đại để đổi mới phương pháp dạy
File đính kèm:
sang_kien_kinh_nghiem_ung_dung_cong_nghe_thong_tin_trong_cac.doc