Sáng kiến kinh nghiệm ứng dụng bản đồ tư duy trong dạy học Vật lý 11 (chương trình cơ bản)
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
Để học tốt môn Vật lý học sinh cần có thói quen học tập sao cho khoa học,
hợp lý, cụ thể là phải chủ động đọc và soạn bài kỹ trƣớc khi lên lớp, làm các bài
tập về nhà.
Các em cần xây dựng cho chính mình lòng yêu thích môn học. Đây là một
trong những yếu tố rất cần thiết để học tốt môn này. Có nhiều lý do để yêu thích
môn học, nhƣng cơ bản học sinh phải thấy môn học dễ học, dễ nhớ thì sẽ yêu thích.
Để hiểu rõ và nắm chắc kiến thức trong sách giáo khoa các em học sinh cũng cần
tìm đọc thêm sách tham khảo, đồng thời, nên làm nhiều bài tập bắt đầu từ những
bài đơn giản rồi đến những bài tập khó Việc làm bài tập nhiều sẽ giúp các em rèn
luyện tƣ duy nhanh, tích luỹ thêm kiến thức bổ sung cho lý thuyết; đọc thêm nhiều
sách, chúng ta mới nắm chắc và hiểu đúng, sâu sắc hơn những kiến thức trong sách
giáo khoa.
Thảo luận, trao đổi học nhóm: khi có điều kiện, các em nên thành lập nhóm
học tập từ 03 đến 05 học sinh để học chung, vì nhƣ thế rất giúp ích cho việc gỡ rối
những vƣớng mắc thông qua thảo luận, chia sẻ giữa các thành viên với nhau.
Thực trạng của việc học môn Vật lý ở học sinh khối 10 mới vào trƣờng năm
học 2013 – 2014 qua kết quả điều tra thu đƣợc 25 % học sinh không bao giờ làm
bài tập về nhà, 90 % học sinh không bao giờ tìm đọc các tài liệu Vật Lý, 80 % học
sinh tự học môn Vật Lý, 70% học sinh không bao giờ giơ tay phát biểu và 45 %
học sinh cho rằng việc học tập và nghiên cứu môn Vật Lý ở phổ thông là không
cần thiết. Đây là tình trạng đáng báo động, đòi hỏi tổ bộ môn và các giáo viên
giảng dạy có biện pháp giáo dục, rèn luyện và thúc đẩy để hƣớng các em tới một
thái độ học tập tốt hơn.
đề xảy ra khi có đoản mạch? THÍ NGHIỆM Thay đổi giá trị của biến trở ghi lại 10 giá trị của vôn kế và ampe kế tƣơng ứng? Xuống phòng thí nghiệm mắc mạch theo sơ đồ hình 9.2? Vẽ đồ thị biểu diễn các giá trị đo đƣợc trên hệ trục tọa độ IOU? Dựa trên đồ thị nhận xét? Dùng định luật bảo toàn và chuyển háo năng lƣợng kiểm tra lại biểu thức định luật Ohm? Nhận xét? Lƣu ý sử dụng, lắp đặt mạch điện để có hiệu suất cao? 13 Bài 10: GHÉP NGUỒN THÀNH BỘ 14 Bài 13: DÒNG ĐIỆN TRONG KIM LOẠI Main Idea BẢN CHẤT DÒNG ĐIỆN TRONG KIM LOẠI SỰ PHỤ THUỘC CỦA ĐIỆN TRỞ SUẤT CỦA KIM LOẠI THEO NHIỆT ĐỘ ĐIỆN TRỞ CỦA KIM LOẠI Ở NHIỆT ĐỘ THẤP VÀ HIỆN TƢỢNG SIÊU DẪN HIỆN TƢỢNG NHIỆT ĐIỆN Sự chyển động nhiệt của e tự do? Các hạt ion trong kim loại? Sự chuyển động nhiệt của ion? Giải thích sự phụ thuộc điện trở suất của vật dẫn kim loại theo nhiệt độ? Thực nghiệm cho thấy điện trở suất vật dẫn phụ thuộc vào nhiệt độ nhƣ thế nào? Nhiệt độ tăng điện trở suất vật dẫn thay đổi nhƣ thế nào? Nhiệt độ giảm điện trở suất vật dẫn thay đổi thế nào? Vì sao? Khi nhiệt độ giảm gần tới OK thí điện trở suất vật dẫn thay đổi nhƣ thế nào? Dùng thuyết electron cho biệt hiện tƣợng và giải thích hiện tƣợng khi vật dẫn kim loại có một đầu nóng và một đầu lạnh? Các tạo ra suất nhiệt điện động? DÒNG ĐIỆN TRONG KIM LOẠI Chuyển động của e khi có điện trƣờng ngoài? Yếu tố nào ảnh hƣởng đến sự chuyển động của các e? Bản chất dòng điện trong kim loại? Cho biết nhiệt độ tới hạn của một số chất siêu dẫn? Thế nào là hiện tƣợng siêu dẫn? Suất nhiệt điện động? Ứng dụng? 15 16 CHẤT KHÍ LÀ MÔI TRƢỜNG CÁCH ĐIỆN BẢN CHẤT DÒNG ĐIỆN TRONG CHẤT KHÍ SỰ DẪN ĐIỆN CỦA CHẤT KHÍ TRONG ĐIỀU KIỆN THƢỜNG QUA TRÌNH DẪN ĐIỆN TỰ LỰC TRONG CHẤT KHÍ VÀ ĐIỀU KIỆN ĐỂ TẠO RA QUÁ TRÌNH DẪN ĐIỆN TỰ LỰC DÒNG ĐIỆN TRONG CHẤT KHÍNêu cách bố trí và nhận xét về thí nghiệm hình 15.1? Nêu cách bố trí và nhận xét về thí nghiệm hình 15.2? Nhận xét về sự ảnh hƣởng của tác nhân đến sự dẫn điện trong chất khí ở điều kiện thƣờng? Từ thực tế rút ra nhận định về khả năng dẫn điện của chất khí ở điều kiện thƣờng? Nhận xét về hạt tải điện trong chất khí ở điều kiện thƣờng? Bản chất dòng điện trong chất khí? Sự Ion hóa chất khí và tác nhân Ion hóa? Quá trình dẫn điện không tự lực của chất khí? Phân tích sự phụ thuộc của I theo U trong quá trình dẫn điện không tự lực của chất khí? (hình 15.4) Giải thích hiện tƣợng nhân số hạt tải điện trong chất khí trong quá trình dẫn điện không tự lực? Định nghĩa? Làm sao để chất khí có thể dẫn điện tự lực đƣợc? Vì sao? Các cách chính để dòng điện có thể tạo ra hạt tải điện mới trong chất khí? Các kiểu phóng điện tự lực thƣờng gặp? Có gì mâu thuẫn giữa các nhận định trên không? vì sao HỒ QUANG ĐIỆN VÀ ĐIỀU KIỆN TẠO RA HỒ QUANG ĐIỆN TIA LỬA ĐIỆN VÀ ĐIỀU KIỆN TẠO RA TIA LỬA ĐIỆN Định nghĩa? Điều kiện tạo ra tia lửa điện? Ứng dụng? Định nghĩa? Điều kiện tạo ra hồ quang điện? Ứng dụng? Mồi hồ quang điện? Đặc điểm dòng electron? Nhiệt độ điện cực? Bài 15: DÒNG ĐIỆN TRONG CHẤT KHÍ 17 Bài 16: DÒNG ĐIỆN TRONG CHÂN KHÔNG DÒNG ĐIỆN TRONG CHÂN CÁCH TẠO RA DÒNG ĐIỆN TRONG CHÂN KHÔNG Giải thích Biểu đồ biểu diễn I theo U (hình 16.2) TIA CA Thí nghiệm Tính chất tia catốt Phƣơng phát tia ca tốt? đặc điểm vật cản tia catốt? Năng lƣợng tia Catố ? Ảnh hƣởng cuat từ trƣờng lên phƣơng chuyển động của tia catốt? Dòng điện khi áp suất khí bằng áp suất khí quyển? Dòng điện khi áp suất khí đủ nhỏ? Dòng điện khi áp suất khí giảm còn khoảng 0,001 mmHg? Dòng điện khi áp suất khí nhỏ hơn nữa? Cách tạo ra môi trƣờng chân không? Giải thích tại soa khi U = 0 vẫn có dòng điện? Giải thích tại sao khi U<0 vẫn có dòng điện? Giai thích tại sao U tăng I tăng theo? Giải thích tại sao U tăng đến giá trị nào đó thì I không tăng? Bản chất dòng điện trong chân không. Hạt tải điện trong chân không? Cách tạo ra hạt tải điện trong chân không? Bản chất dòng điện trong chân không? Giải thích tại cách tăng I bão hòa? Tai catốt? Bản chất tia catốt ứng dụng 18 Bài 17: DÒNG ĐIỆN TRONG CHẤT BÁN DẪN Organizational Chart of Gradient Student DÒNG ĐIỆNTRONG CHẤTBÁN DẪN ĐIÔT BÁN DẪN VÀMẠCH CHỈNH LƢUDÙNG ĐIÔT BÁN DẪN Công dụngđiôt bán dẫn? Giải thích hoạt động củamạch? Sơ đồ mạch chỉnh lƣu dùngđiôt bán dẫn? Cấu tạo điôtbán dẫn? Chiều dòng điện qua điôt bándẫn? Định nghĩa? Lớp nghèo? Dòng điệnnghịch? Dòng điện thuận? LỚP CHUYỂN TIẾP p - n Bán dẫn loại n và bán dẫn loại p Cách tạo ra bán dẫn loại n? đặcđiểm về hạt tải điện trong bán dẫnloại n? HẠT TẢI ĐIỆN TRONG CHẤT BÁN DẪN. BÁNDẪN LOẠI n VÀ BÁNDẪN LOẠI p CHẤT BÁNDẪN VÀTÍNH CHẤT Điện trở suất chấtbán dẫn phụ thuộc vào tác nhân? Điện trở suất chấtbán dẫn phụ thuộcvào lƣợng tạp chất? So sánh điện trởsuất của chất bándẫn với chất điệnmôi và chất dẫnđiện? Cách tạo ra bán dẫn loại p?đặc điểm về hạt tải điện trongbán dẫn loại p? Electron và lỗtrống? Bản chất dòngđiện trong chấtbán dẫn? Tạp chất cho (đono) vàtạp chất nhận (axepto)? Hiện tƣợng phunhạt tải điện? Khi nào có hiện tƣợngphun hạt tải điện? Vì sao có hiện tƣợngphun hạt tải điện? 19 Bài 20: LỰC TỪ CẢM ỨNG TỪ 20 Bài 21: TỪ TRƢỜNG CỦA DÒNG ĐIỆN CHẠY TRONG DÂY DẪN CÓ HÌNH DẠNG ĐẶC BIỆT TỪ TRƢỜNG CỦA DÒNG ĐIỆN CHẠY TRONG DÂY DẪN CÓ HÌNH DẠNG ĐẶC BIỆT TỪ TRƢỜNG CỦA DÒNG ĐIỆN CHẠY TRONG ỐNG DÂY DẪN HÌNH TRỤ TỪ TRƢỜNG CỦA NHIỀU DÒNG ĐIỆN TỪ TRƢỜNG CỦA DÒNG ĐIỆN CHẠY TRONG DÂY DẪN UỐN THÀNH VÒNG TRÒN TỪ TRƢỜNG CỦA DÒNG ĐIỆN CHẠY TRONG DÂY DẪN THẲNG DÀI Ống dây? Hình dạng, chiều đƣờng sức từ chạy trong ống dây? Độ lớn cảm ứng từ tại một điểm trong lòng ống dây? Nguyên lý chồng chất điện trƣờng? Các xác định tổng của nhiều vector? Vẽ minh họa một số trƣờng hợp? Hình dạng đƣờng sức từ? Chiều đƣờng sức từ? Độ lớn cảm ứng từ tại tâm vòng tròn? Ve hình minh họa? Hình dạng đƣờng sức từ? Phƣơng, chiều của vector cảm ứng từ tại một điểm? Biểu thức tính cảm ứng từ tại một điểm Vẽ minh họa cảm ứng từ do dây dẫn thẳng dai gây ra tại hai điểm? Đặc điểm của từ trƣờng trong lòng ống dây? Quy tắc xác định chiều đƣờng cảm ứng từ? 21 TỪ THÔNG Định nghĩa? Biểu thức? Ý nghĩa, đơn vị cácđại lƣợng? ĐỊNH LUẬT LEN-XƠ VỀ CHIỀUDÒNG ĐIỆN CẢMỨNG Kết luận rút ra từ thí nghiệm Quy ƣớc về chiều mạchđiện? Chiều của từ trƣờng dòngđiện cảm ứng và từ trƣờngban đầu? Nội dung định luật len- xơ vềchiều dòng điện cảm ứng? HIỆN TƢỢNG CẢMỨNG ĐIỆN TƢ Kết luận? Đơn vị từthông? Bài 23: TỪ THÔNG CẢM ỨNG ĐIỆN TỪ Cách bốtrí? Tiếnhành? Kết quả DÒNG FU-CÔ (FOUCAULT) Thí nghiệm xuất hiện dòngFu-cô Giải thích sự xuất hiện dòngFu-cô? Tính chất dòng Fu-cô? 22 TỪ THÔNG RIÊNG CỦA MẠCH KÍN TỰ CẢM Cảm ứng từtrong ống dây? Các yếu tố ảnh hƣởng đến độ tự cảm của ống dây? Độ tự cảm của ống dây? Nguyên nhân gây ra sự biến thiên từ thông? Hiện tƣợng xảy ra? Định nghĩa? Hiện tƣợng tự cảm trong mạch xoay chiều? Hiện tƣợng tự cảm trong mạch một chiều? SUẤT ĐIỆN ĐỘNG TỰ CẢM Bản chất của suất điện động tự cảm? Một số ví dụ về hiện tƣợng tự cảm? Công thức tính suất điệnđộng tự cảm? ỨNG DỤNG Năng lƣợng từ trƣờng của ốngdây tự cảm? Vì sao kết luận có năng lƣợng từ trƣờng trong ốngdây tự cảm? Công thức tính năng lƣợng? Phân tích các mạch điện? Nêu hiện tƣợng xảy ra? Giải thích hiện tƣợng? Đặc điểm từ thông riêng của mạch kín? HIỆN TƢỢNG TỰ CẢM Bài 25: TỰ CẢM 23 Bài 26: KHÚC XẠ ÁNH SÁNG ĐỊNH LUẬT KHÚC XẠ ÁNH SÁNG Hiện tƣợng? TÍNH THUẬN NGHỊCH CỦA SỰ TRUYỀN ÁNH SÁNG? CHIẾT SUẤT CỦA MÔI TRƢỜNG Chiếu tia sáng thẳng góc tới mặt phâncách của hai môi trƣờng trong suốt? Chiếu ánh sáng xiên góc tới mặt phâncách giữa hai môi trƣờng trong suốt? Công thức? Định luật Thí nghiệm? Nhận xét? Biểu thức thể hiện tích thuận nghịch của sự truyền ánh sáng? Phát biểu? Vẽ hình minh họa? Định luật Nhận xét về tỷ số (sini/sinr) với cặp môitrƣờng trong suốt nhất định? Chiết suất tỷ đối? Nhận xét về môi trƣờng chiết quang hơnvè kém chiết quang hơn? Vẽ hình hinh họa từng trƣờng hợp? Chiết suất tỷ đối? Định nghĩa? Phân biệt chiết suất tỷ đối và chiết suất tuyệt đối? Biểu thức? Chiết suất tuyệt đối của không khí vàchân không? Chiết suất tuyệt đối? 24 Bài 27: PHẢN XẠ TOÀN PHẦN 25 Bài 28: LĂNG KÍNH Các phầntử lăng kính? Hình vẽ? CẤU TẠO LĂNG KÍNH ĐƢỜNG TRUYỀN CÁC TIA SÁNG QUALĂNG CÁC CÔNG THỨC LĂNG KÍNH Hình vẽ? nhận xét? CÔNG DỤNG CỦALĂNG KÍNH Lăng kính phản xạ toàn phần? Cấu tạo? Công dụng? Máy quang phổ? Cấu tạo? Công dụng? Tác dụng tán sắc ánh sáng trắng? Đƣờng truyền của tia sang qua lăng kính? 26 Bài 29: THẤU KÍNH MỎNG 27 28 Bài 32: KÍNH LÚP 29 IV. HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ TÀI. 1. Với giáo viên. - Chuẩn bị trƣớc hệ thống câu hỏi gợi mở, cung cấp trƣớc cho học sinh để học sinh chủ động tự đi tìm câu trả lời. - Nắm chắc, sắp xếp bố cục của bài dạy hợp lý, trình bày bảng khoa học. - Dễ kiểm tra việc chuẩn bị bài của học sinh. - Có thể kiểm tra, đánh giá khả năng tƣ duy của học sinh thông qua bản đồ tƣ duy của học sinh. - Phát huy đƣợc khả năng tìm kiếm thông tin trên sách giáo khoa, mạng enternet của học sinh thông qua hệ thống máy tính đƣợc trang bị tới từng lớp. 2. Với học sinh. - Khi tự tay vẽ đƣợc các bản đồ tƣ duy một cách tƣơng đối chính xác về nội dung, hợp lý về bố cục trƣớc khi lên lớp giúp học sinh có tâm thế vững vàng, tự tin khi học bài mới. - Hình thành cho học sinh một thói quen tự học, chủ động trong học tập và yêu thích môn học hơn. 30 - Xây dựng cho học sinh một phƣơng pháp học tập hiệu quả cao dễ nhớ, dễ hiểu bài. - Học sinh có thể bổ sung thêm kiến thức vào nội dung bài theo khả năng tƣ duy và cách nhận thức vấn đề của chính bản thân mình. - Tiết kiệm thời gian trong quá trình tự học của học sinh. Học sinh dễ tìm thấy niềm vui trong học tập. - Phát huy hết khả năng tƣ duy của học sinh, dễ làm học sinh yêu thích môn học. - Có thể sử dụng hệ thống máy tính của trƣờng đã trang bị cho lớp để tìm thông tin dựa trên câu hỏi đặt ra của giáo viên. - Có thể rèn luyện khả năng thuyết trình vấn đề khi dựa vào bản đồ tƣ duy. - Có thể sử dụng phần mềm Mind map hay Edraw max để vẽ bản đồ tƣ duy. - Học sinh có thể huy động kiến thức nhanh chóng để giải quyết các vấn đề đặt ra khi làm các bài trắc nghiệm. - Dễ thể hiện kết quả việc trao đổi nhóm. 3. Số liệu thống kê kết quả đạt đƣợc của học sinh 3.1. Kết quả điều tra trên học sinh sau khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm này Trƣớc đây đa số các em là học sinh dân tộc thiểu số rất ngại học các môn tự nhiên đặc biệt là môn Vật Lý. Sau khi thực hiện đề tài đã cho kết quả rất tiến bộ rất rõ rết. Kết quả điều tra hết học kỳ 2 năm học 2014 – 2015 với học sinh trƣờng PT Dân Tộc Nội Trú tỉnh sau khi thực hiện đề tài trong năm học nhƣ sau: 0/69 = 0 % học sinh không bao giờ làm bài tập về nhà, 69/69 = 100 % học sinh đã biết cách tự học môn vật lý , 69/69 = 100 % học sinh không bao giờ giơ tay phát biểu và 0 % 31 học sinh cho rằng việc học tập và nghiên cứu môn Vật Lý ở phổ thông là không cần thiết. Đánh giá về mức độ cần thiết sử dụng bản đồ tƣ duy dƣới dạng câu hỏi gợi mở cho thấy 67/69 = 97% học sinh cho rằng sử dụng bản đồ tƣ duy giúp học tốt môn vật lý. 32 3.2. Thống kê số liệu tổng kết năm học 2014-2015 môn Vật lý khối khối 10, khối 11 trƣờng PT Dân Tộc Nội Trú tỉnh (lấy từ trang mạng Trên lớp 11a1, 10 a4 đã áp dụng phƣơng pháp của đề tài. Các lớp khác không áp dụng phƣơng pháp của đề tài. STT Lớp Tổng số HS Tổng số HS nữ Giỏi Khá TB Yếu Kém TB trở lên Dƣới TB Số HS chƣa TK 8 ≤ Điểm ≤ 10 6.5 ≤ Điểm < 8 5 ≤ Điểm < 6.5 3.5 ≤ Điểm < 5 0 ≤ Điểm < 3.5 5 ≤ Điểm ≤ 10 0 ≤ Điểm < 5 SL TL NỮ SL TL NỮ SL TL NỮ SL TL NỮ SL TL NỮ SL TL NỮ SL TL NỮ TỔNG CỘNG BA KHỐI 378 263 40 10.58% 25 145 38.36% 112 125 33.07% 94 53 14.02% 26 5 1.32% 2 310 82.01% 231 58 15.34% 28 10 Khối 10 136 93 15 11.03% 6 34 25.00% 26 46 33.82% 39 33 24.26% 19 4 2.94% 2 95 69.85% 71 37 27.21% 21 4 1 10A1 34 22 0 0.00% 0 0 0.00% 0 10 29.41% 9 19 55.88% 11 4 11.76% 2 10 29.41% 9 23 67.65% 13 1 2 10A2 34 23 1 2.94% 1 3 8.82% 2 15 44.12% 12 13 38.24% 7 0 0.00% 0 19 55.88% 15 13 38.24% 7 2 3 10A3 34 22 4 11.76% 1 15 44.12% 10 13 38.24% 10 1 2.94% 1 0 0.00% 0 32 94.12% 21 1 2.94% 1 1 4 10A4 34 26 10 29.41% 4 16 47.06% 14 8 23.53% 8 0 0.00% 0 0 0.00% 0 34 100.00% 26 0 0.00% 0 Khối 11 130 89 22 16.92% 18 55 42.31% 43 28 21.54% 19 18 13.85% 6 1 0.77% 0 105 80.77% 80 19 14.62% 6 6 5 11A1 28 22 15 53.57% 12 13 46.43% 10 0 0.00% 0 0 0.00% 0 0 0.00% 0 28 100.00% 22 0 0.00% 0 6 11A2 34 21 5 14.71% 4 19 55.88% 13 8 23.53% 3 1 2.94% 0 0 0.00% 0 32 94.12% 20 1 2.94% 0 1 7 11A3 35 25 0 0.00% 0 17 48.57% 14 12 34.29% 8 4 11.43% 1 0 0.00% 0 29 82.86% 22 4 11.43% 1 2 8 11A4 33 21 2 6.06% 2 6 18.18% 6 8 24.24% 8 13 39.39% 5 1 3.03% 0 16 48.48% 16 14 42.42% 5 3 33 Từ bảng thống kê ta vẽ đƣợc đồ thị so sánh tỷ lệ của học sinh khối 11 giữa các lớp áp dụng phƣơng pháp của đề tài và lớp không áp dụng phƣơng pháp của đề tài Thống kê cũng mang tính tham khảo vì lớp 11a1 các môn khác cũng học tốt hơn so với lớp khác, nhƣng với chung đề kiểm tra thí qua đồ thị cũng cho ta thấy rõ những ƣu điểm mà kết quả đề tài mang lại. Bảng số liệu mang tính tham khảo trong đó lớp 10 a4 cũng áp dụng phƣơng pháp của đề tài, nhƣng trong nội đề tài này chỉ quan tâm chính đến đối tƣợng học sinh khối 11 của trƣờng. 3.3. Mở rộng nghiên cứu kết quả tham khảo cho đối tƣợng khác sau khi áp dụng phƣơng pháp sáng kiến kinh nghiệm này - Các năm trƣớc khi nghiên cứu phƣơng pháp của đề tài cho học sinh khối 12 tôi luôn thu đƣợc kết quả đậu Tốt nghiệp cao hơn mặt bằng chung của học sinh trong tỉnh điều này vớ trƣờng PTDT Nội trú với các môn tự nhiên là vô cùng ít. - Năm nay áp dụng phƣơng pháp vủa đề tài tiếp tục nghiên cứu đối với học sinh khối 10 cũng cho thấy học sinh có kiến thức rất tốt, nắm vững kiến thức cơ bản và dễ dàng tiếp thu kiến thức nâng cao. Trong kỳ thi học Học sinh giỏi tỉnh 0.00% 10.00% 20.00% 30.00% 40.00% 50.00% 60.00% G K TB Y K 11A1 11A2 11A3 11A4 34 năm 2014 – 2015 đã có 2 học sinh đạt học sinh giỏi cấp tỉnh. Đối với trƣờng khác là rất bình thƣờng nhƣng với trƣơng PTDT Nội trú tỉnh thì đây là lần đầu tiên môn Vật lý có giải trong cuộc thi học sinh giỏi cấp tỉnh. 3.6. Nhận xét đề tài qua số liệu thống kê các kết quả. Chỉ nhìn vào các kết quả của cả một quá trình dạy và học trong một thời gian rất dài, chịu rất nhiều tác động của yếu tố chủ quan và khách quan nhƣ: đối tƣợng học sinh, ảnh hƣởng của giáo viên, tính trung thực trong các kỳ thi và kiểm tra, những tác động của môn khác, giáo viên khác để khẳng định giá trị của một phƣơng pháp nhỏ trong một quá trình dạy học là chƣa thực sự chính xác. Nhƣng qua các số liệu tham khảo, qua những lý luận có cơ sở khoa học rõ ràng ta có thể thấy đƣợc phương pháp lập bản đồ tư duy bằng những câu hỏi gợi mở này thực sự hữu dụng trong quá trình dạy và học ở trƣờng PTDT Nội trú tỉnh. V. ĐỀ XUẤT, KHUYẾN NGHỊ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG. - Có thể triển khai, xây dựng một hệ thống bản đồ tƣ duy dƣới dạng câu hỏi gợi mở cho hầu hết các môn hoc và nó phù hợp với mọi đối tƣợng học sinh. - Các tổ chuyên môn có thể thảo luận để xây dựng một hệ thống bản đồ tƣ duy dƣới dạng câu hỏi gợi mở làm tài liệu tự học cho học sinh. - Có thể đƣa phần tham khảo này vào trong các sách hƣớng dẫn học sinh tự học, để nhân rộng khả năng tự học và rèn luyện cho học sinh một phƣơng pháp tƣ duy khoa học. - Giáo viên đôn đốc, kiểm tra để học sinh có thói quyen tƣ duy khoa học và phƣơng pháp học tập hiệu quả. - Giáo viên cho học sinh dựa vào bản đồ tƣ duy dƣới dạng câu hỏi gợi mở thuyết trình nội dung bai học để tập khả năng thuyết trình cho học sinh. 35 VI. TÀI LIỆU THAM KHẢO. 1. Vật lý 11 – Lƣơng Duyên Bình; – Nhà xuất bàn Giáo dục Việt Nam – 2011. 2. Chuẩn kiến thức kĩ năng Vật lý 11 – Ngô Trần Ái; Nguyễn Quý Thao – Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam – năm 2010. 3. Sử dụng bản đồ tƣ duy góp phần tổ chức hoạt động học tập của học sinh – Trần Đình Châu, Đặng Thị Thu Thủy – Tạp chí Khoa học giáo dục, số chuyên đề TBDH – năm 2009. 5. Web:WWW.Edraw-max.com 6. Web:WWW.mind-map.com (trang web chính thức của Tony Buzan). NGƢỜI THỰC HIỆN HÀ VĂN HẢI 36 SỞ GD&ĐT ĐỒNG NAI Trƣờng PTDT Nội Trú Tỉnh ––––––––––– CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc –––––––––––––––––––––––– Trung Hòa, ngày 15 tháng 5 năm 2015 PHIẾU NHẬN XÉT, ĐÁNH GIÁ SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Năm học: 2014 – 2015 ––––––––––––––––– Tên sáng kiến kinh nghiệm: Ứng dụng bản đồ tƣ duy trong dạy học Vật lý 11 chƣơng trình cơ bản Họ và tên tác giả: Hà Văn Hải . Chức vụ: Tổ Trƣởng chuyên môn Đơn vị: Trƣờng PT Dân tộc Nội trú tỉnh Lĩnh vực: (Đánh dấu X vào các ô tương ứng, ghi rõ tên bộ môn hoặc lĩnh vực khác) - Quản lý giáo dục - Phƣơng pháp dạy học bộ môn: ............................... - Phƣơng pháp giáo dục - Lĩnh vực khác: ........................................................ Sáng kiến kinh nghiệm đã đƣợc triển khai áp dụng: Tại đơn vị Trong Ngành 1. Tính mới (Đánh dấu X vào 1 trong 3 ô dưới đây) - Đề ra giải pháp thay thế hoàn toàn mới, bảo đảm tính khoa học, đúng đắn - Đề ra giải pháp thay thế một phần giải pháp đã có, bảo đảm tính khoa học, đúng đắn - Giải pháp mới gần đây đã áp dụng ở đơn vị khác nhƣng chƣa từng áp dụng ở đơn vị mình, nay tác giả tổ chức thực hiện và có hiệu quả cho đơn vị 2. Hiệu quả (Đánh dấu X vào 1 trong 5 ô dưới đây) - Giải pháp thay thế hoàn toàn mới, đã đƣợc thực hiện trong toàn ngành có hiệu quả cao - Giải pháp thay thế một phần giải pháp đã có, đã đƣợc thực hiện trong toàn ngành có hiệu quả cao - Giải pháp thay thế hoàn toàn mới, đã đƣợc thực hiện tại đơn vị có hiệu quả cao - Giải pháp thay thế một phần giải pháp đã có, đã đƣợc thực hiện tại đơn vị có hiệu quả - Giải pháp mới gần đây đã áp dụng ở đơn vị khác nhƣng chƣa từng áp dụng ở đơn vị mình, nay tác giả tổ chức thực hiện và có hiệu quả cho đơn vị 3. Khả năng áp dụng (Đánh dấu X vào 1 trong 3 ô mỗi dòng dưới đây) - Cung cấp đƣợc các luận cứ khoa học cho việc hoạch định đƣờng lối, chính sách: Trong Tổ/Phòng/Ban Trong cơ quan, đơn vị, cơ sở GD&ĐT Trong ngành - Đƣa ra các giải pháp khuyến nghị có khả năng ứng dụng thực tiễn, dễ thực hiện và dễ đi vào cuộc sống: Trong Tổ/Phòng/Ban Trong cơ quan, đơn vị, cơ sở GD&ĐT Trong ngành - Đã đƣợc áp dụng trong thực tế đạt hiệu quả hoặc có khả năng áp dụng đạt hiệu quả trong phạm vi rộng: Trong Tổ/Phòng/Ban Trong cơ quan, đơn vị, cơ sở GD&ĐT Trong ngành Xếp loại chung: Xuất sắc Khá Đạt Không xếp loại Cá nhân viết sáng kiến kinh nghiệm cam kết và chịu trách nhiệm không sao chép tài liệu của ngƣời khác hoặc sao chép lại nội dung sáng kiến kinh nghiệm cũ của mình. Tổ trƣởng và Thủ trƣởng đơn vị xác nhận đã kiểm tra và ghi nhận sáng kiến kinh nghiệm này đã đƣợc tổ chức thực hiện tại đơn vị, đƣợc Hội đồng chuyên môn trƣờng xem xét, đánh giá; tác giả không sao chép tài liệu của ngƣời khác hoặc sao chép lại nội dung sáng kiến kinh nghiệm cũ của chính tác giả. Phiếu này được đánh dấu X đầy đủ các ô tương ứng, có ký tên xác nhận của tác giả và người có thẩm quyền, đóng dấu của đơn vị và đóng kèm vào cuối mỗi bản sáng kiến kinh nghiệm. NGƢỜI THỰC HIỆN SKKN XÁC NHẬN CỦA TỔ CHUYÊN MÔN THỦ TRƢỞNG ĐƠN VỊ BM04-NXĐGSKKN
File đính kèm:
- skkn_2015_ly_havanhai_ptdtntt_7728.pdf