Sáng kiến kinh nghiệm Giải pháp rèn kĩ năng đọc âm ghép cho học sinh Lớp 1

 Giải pháp rèn kĩ năng đọc âm ghép cho học sinh lớp 1
 PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
 Mục tiêu chủ yếu đối với môn Tiếng Việt ở lớp Một là tất cả các em đều 
biết đọc thông, viết thạo. Từng bước hình thành và phát triển kĩ năng đọc, một kĩ 
năng quan trọng hàng đầu của học sinh ở bậc Tiểu học. Giúp các em học tập tiến 
bộ hơn, giúp các em nắm bắt kịp thời bài đã học, các em không còn chán học nữa 
mà tự tin và hứng thú trong tiết học. Khi học sinh đọc tốt, viết tốt thì các em mới 
có thể tiếp thu các môn học khác một cách chắc chắn. Từ đó, học sinh mới hoàn 
thành được năng lực giao tiếp của mình.
 Môn Tiếng việt lớp Một có 4 kĩ năng quan trọng đó là nghe – nói – đọc – 
viết. Trong đó kĩ năng đọc là sự khởi đầu, giúp học sinh chiếm lĩnh một công cụ 
giao tiếp quan trọng. Nếu kĩ năng đọc được hình thành tốt nó giúp các em cảm 
nhận được cái hay, cái đẹp trong mỗi bài học, giúp các em hiểu nghĩa của các 
tiếng, từ, câu, đoạn văn, bài văn mà mình vừa đọc. Giúp các em hiểu được các 
lệnh, các yêu cầu trong sách giáo khoa và học tốt các môn học khác. 
 PHẦN II: NỘI DUNG
 1. Thực trạng của vấn đề 
 Năm học 2021-2022 là năm thứ hai thực hiện chương trình giáo dục phổ 
thông 2018 đối với lớp Một. Việc học môn Tiếng Việt theo chương trình giáo dục 
phổ thông năm 2018 đã thể hiện rất rõ vai trò quan trọng của môn học. Gồm 420 
tiết Tiếng Việt/ 1 năm.
 Trong chương trình Tiếng Việt lớp Một, bộ sách Vì sự bình đẳng trong 
giáo dục thì ngay từ tuần thứ hai các em đã bắt đầu học đọc và viết âm ghép. 
Trong khi đó ở Mầm non các em chưa được làm quen với âm ghép.
 Là một giáo viên trực tiếp giảng dạy lớp Một, tôi thấy rằng, khi dạy đến 
phần âm ghép các em học sinh còn hay quên, hay nhầm lẫn, việc ghi nhớ các âm 
ghép của các em còn gặp nhiều khó khăn. Xuất phát từ những lí do trên, tôi đã 
chọn biện pháp “Rèn kỹ năng đọc âm ghép cho học sinh lớp Một” với mong muốn 
 1
 GV: Nguyễn Thị Quy Trường Tiểu học Đại Lai Giải pháp rèn kĩ năng đọc âm ghép cho học sinh lớp 1
 VD1: Khi dạy bài 11: âm kh, tôi cho học sinh quan sát hình ảnh quả khế. 
Từ hình ảnh này, tôi hỏi học sinh: 
 H: Đây là quả gì? 
 HS trả lời quả khế. Tôi cho học sinh nêu cấu tạo tiếng khế gồm âm kh đứng 
trước, âm ê đứng sau và dấu thanh sắc trên đầu âm ê. Tôi giúp học sinh nhận diện 
âm kh được tạo bởi k và h. Từ đó, giúp học sinh củng cố và ghi nhớ âm kh. 
 Bước tiếp theo, tôi đưa ra một hình ảnh quen thuộc với các em là con khỉ. 
Các em quan sát hình ảnh con khỉ và nêu được tiếng khỉ cũng có âm kh.
 Tôi cho học sinh so sánh tiếng khế, tiếng khỉ để học sinh nhận biết được 
điểm giống và khác nhau giữa hai tiếng.
 + Giống nhau: Cả hai tiếng đều có âm kh. 
 + Khác nhau: Tiếng khế có âm ê, tiếng khỉ có âm i. 
 Cho học sinh luyện đọc âm kh. 
 Tôi cho học simh sử dụng bộ đồ dùng học tập cho các con tìm và ghép âm 
kh, tiếng khỉ, tiếng khế. Cho các em tìm các tiếng khác có âm kh, để giúp các em 
ghi nhớ được âm kh một chắc chắn.
 Cuối cùng, tôi còn hướng dẫn các em viết lại chữ ghi âm kh, chữ khỉ, khế 
để các em ghi nhớ được tốt hơn.
 VD 2: Khi dạy bài 14: âm nh
 3
 GV: Nguyễn Thị Quy Trường Tiểu học Đại Lai Giải pháp rèn kĩ năng đọc âm ghép cho học sinh lớp 1
 Đọc âm ch lưỡi trước chạm lợi rồi bật nhẹ, không có tiếng thanh. Còn đọc 
âm tr thì đầu lưỡi uốn chạm vào vòm cứng, bật ra không có tiếng thanh. Âm tr 
đọc uốn lưỡi như vậy là để phân biệt được với ch (đưa ra hình ảnh âm ch). 
 Tôi phát âm cả hai âm ch, tr để học sinh phân biệt được sự khác nhau giữa 
hai âm.
 Cho học sinh đọc nhiều lần
 Tôi đưa ra một số hình ảnh khác có âm ch như chó, chả, chôm chôm, chỉ, 
che ô và các hình ảnh khác có âm tr như trà, trê, trống
 Khi nhìn vào vật thật, các em học sinh đều hứng thú và tìm ra được tiếng 
chứa âm ch, tr.
 Kết luận: Ở biện pháp thứ nhất - biện pháp sử dụng tranh ảnh vật thật. Biện 
pháp này tôi thấy rất tâm đắc. Vì thông qua các hình ảnh, vật thật gần gũi thì các 
em sẽ tái hiện và ghi nhớ âm ghép một cách chắc chắn.
 Biện pháp thứ hai: Sử dụng các trò chơi học tập
 Mục tiêu: Giúp học sinh tạo hứng thú trong giờ học
 Cách thực hiện
 Lí do tôi đưa ra các trò chơi học tập vì các em ở lớp Một từ lứa tuổi Mầm 
non sang tiểu học là các em các em phải chuyển từ hoạt động vui chơi sang hoạt 
động học tập. Để giúp các em không sợ học mà thêm hứng thú trong giờ học tôi 
đã đưa ra một số trò chơi trong giờ học để dạy âm ghép. Sau đây là ví dụ về trò 
chơi:
 - Trò chơi: Đi chợ
 Mục đích: Trò chơi đi chợ tạo cho học sinh thói quen đi chợ, các con biết 
mua bán những vật thật. Tạo hứng thú học tập cho học sinh.Thông qua việc mua 
bán vật thật cho các con nắm được các âm ghép một cách dễ dàng hơn. 
 Thời gian có thể áp dụng vào đầu tiết học, giữa tiết học. 
 Video về trò chơi “Đi chợ”
 5
 GV: Nguyễn Thị Quy Trường Tiểu học Đại Lai Giải pháp rèn kĩ năng đọc âm ghép cho học sinh lớp 1
 Người xưa dạy rằng: “Học thầy không tày học bạn”. Chính bởi lẽ đó, tôi 
đã xây dựng phong trào “Đôi bạn cùng tiến”. Đối với lớp tôi, tôi sẽ xếp hai bạn 
ngồi một bàn, một bạn giỏi và một bạn yếu ngồi cạnh nhau để bạn học giỏi giúp 
bạn học yếu hơn.
 Các em có thể giúp nhau vào giờ truy bài, thời gian rảnh rỗi. Hàng tuần tôi 
giao nhiệm vụ cho các em là chúng mình giúp đỡ nhau đọc và viết âm ghép. Kết 
thúc một âm tôi cho đôi bạn này thi đọc với nhau. Tôi có những phần thưởng nhỏ 
động viên các em như bút chì, thước kẻ, cục tẩy hay những lời khen ngợi. Tôi 
thấy kết quả đọc âm ghép của lớp tôi rất khả quan.
 Khi mà sử dụng biện pháp 3 - Đôi bạn cùng tiến, giúp cho những bạn đọc 
chậm tiến bộ hơn, rèn cho các em kĩ năng giao tiếp ngay từ lớp Một và mang một 
ý nghĩa nhân văn sâu sắc, khơi dậy được tinh thần đoàn kết, tính tự giác cùng nhau 
phấn đấu và tiến bộ của học sinh. Qua đó, biện pháp đã góp phần thực hiện chủ 
trương thi đua dạy tốt, học tốt và nâng cao chất lượng học tập của học sinh. 
 3. Kết quả đạt được
 7
 GV: Nguyễn Thị Quy Trường Tiểu học Đại Lai Giải pháp rèn kĩ năng đọc âm ghép cho học sinh lớp 1
 Với bản thân cá nhân tôi, sau khi thấy được sự tiến bộ của các em học sinh 
là một sự động viên to lớn để tôi tiếp tục tìm tòi thêm các biện pháp giúp các em 
học tập tốt hơn. Thực sự những biện pháp trên đã đem lại hiệu quả cho cả giáo 
viên và học sinh. Giúp các em có thành tích học tập tốt hơn, trở nên yêu thích môn 
học Tiếng Việt hơn. Tôi thấy biện pháp này hoàn toàn phù hợp với khả năng của 
học sinh lớp Một của tôi và tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu, bổ sung và áp dụng đề tài 
vào quá trình giảng dạy các năm học tiếp theo để nâng cao chất lượng học sinh 
đọc âm ghép và chất lượng giáo dục trong nhà trường.Tôi thấy nếu biện pháp này 
dược áp dụng rộng với phân môn tiếng việt lớp 1 trong toàn ngành sẽ nang cao 
chất lượng dạy và học.
 Tuy nhiên với những hiểu biết và kinh nghiệm của bản thân, biện pháp của 
tôi có thể chưa đáp ứng được nhiều yêu cầu của giáo viên. Hi vọng rằng, một phần 
nào đó, kinh nghiệm này cũng có tác dụng tích cực đối với các bạn đồng nghiệp. 
Đặc biệt là các giáo viên trực tiếp dạy lớp Một. Tôi rất mong nhận được sự góp ý 
của ban giám khảo để biện pháp của tôi được hoàn thiện hơn.
 5. Kiến nghị, đề xuất
 a) Đối với tổ/nhóm chuyên môn
 Tổ chuyên môn tiếp tục tăng cường tổ chức các cuộc sinh hoạt chuyên môn 
để giáo viên khái quát hơn và tìm hiểu thêm nhiều phương pháp hay phù hợp với 
học sinh áp dụng vào dạy Tiêng Việt lớp Một.
b) Đối với Lãnh đạo nhà trường
 Đề nghị nhà trường tổ chức các buổi chuyên đề, hội giảng riêng cho lớp 1 
nhằm tăng cường sự giao lưu học hỏi giữa các giáo viên trong nhà trường.
 Nhà trường trang bị thêm nhiều sách tham khảo, đồ dùng dạy học hơn nữa 
để giáo viên và học sinh thuận lợi cho việc dạy và học.
 c) Đối với Phòng GDĐT, Sở GDĐT.
 Đề nghị Phòng giáo dục và đào tạo huyện Gia Bình tiếp tục mở các lớp bồi 
dưỡng chuyên đề về phương pháp rèn kĩ năng đọc âm ghép cho học sinh lớp Một 
 9
 GV: Nguyễn Thị Quy Trường Tiểu học Đại Lai