Sáng kiến kinh nghiệm Tổ chức trò chơi học tập trong giờ dạy đạo đức

 SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ............
 ------------------------
 Mã SKKN
 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM 
MỘT SỐ KINH NGHIỆM TỔ CHỨC TRÒ CHƠI HỌC 
 TẬP TRONG GIỜ DẠY ĐẠO ĐỨC”
 Giáo viên: Vũ Hoàng Nhật Ninh
 Môn : Đạo Đức
 Cấp học : Tiểu học 
 NĂM HỌC 2022 - 2023 PHẦN 1 : ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
 Bác Hồ - vị cha già kính yêu của dân tộc ta luôn quan tâm đến việc rèn 
luyện nhân cách cho thế hệ trẻ, đặc biệt là lứa tuổi học sinh. Trong một lần nói 
chuyện với học sinh, Bác đã dạy:
 “Có tài mà không có đức là người vô dụng,
 có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”
 Lời dạy đó vừa có ý nghĩa lí luận, vừa có giá trị thực tiễn nên đã vạch ra 
được phương hướng tu dưỡng cho mỗi người là phải rèn luyện cả “tài” lẫn 
“đức” để trở thành một con người toàn diện.
 Mục tiêu giáo dục được quy định như sau : “ Mục tiêu giáo dục là đào tạo 
con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mĩ 
và nghề nghiệp, trung thành với lí tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình 
thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu 
cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.” 
 Đối với cấp Tiểu học, mục tiêu giáo dục là : “ Giáo dục tiểu học nhằm giúp 
học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về 
đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học 
trung học cơ sở”
 Ở Tiểu học việc giáo dục đạo đức được thực hiện theo hai con đường cơ 
bản : Quá trình dạy học các môn khác nhau và việc tổ chức các hoạt động ngoài 
giờ lên lớp.
 Môn Đạo đức chiếm vị trí đặc biệt quan trọng ở Tiểu học vì nó có chức 
năng đặc biệt là giáo dục cho học sinh tiểu học hệ thống chuẩn mực hành vi đạo 
đức được quy định trong chương trình môn học này.
 Quan hệ của môn đạo đức với môn học khác : Qua môn đạo đức có thể tổ 
chức các hoạt động liên môn và ngược lại. Quan hệ giữa chúng chặt chẽ, qua lại, 
tác động lẫn nhau ... trong quá trình giáo dục các chuẩn mực đạo đức cho học sinh 
Tiểu học.
 2 phát triển về các mặt trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ mà còn được hình thành nhiều 
phẩm chất và hành vi đạo đức. Chính vì vậy tổ chức trò chơi được sử dụng như 
một phương pháp quan trọng để giáo dục hành vi đạo đức cho học sinh.
 Căn cứ vào những lý do trên, cùng với thực tiễn trong quá trình giảng 
dạy, tôi nhận thấy vai trò của trò chơi trong giáo dục đạo đức cho học sinh Tiểu 
học là một điểm rất đứng đắn. Chính vì vậy, tôi đã mạnh dạn viết sáng kiến : “ 
Một số kinh nghiệm tổ chức trò chơi học tập trong giờ dạy đạo đức”
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU: 
 Bằng một số kinh nghiệm tổ chức trò chơi học tập trong giờ dạy đạo đức, 
thông qua trò chơi học sinh sẽ :
 + Luyện tập những kỹ năng, những thao tác hành vi đạo đức giúp các em 
thể hiện hành vi một cách đúng đắn, tự nhiên.
 + Nội dung trò chơi sẽ minh hoạ một cách sinh động cho các mẫu hành vi 
đạo đức. Nhờ vậy, những mẫu hành vi này sẽ tạo được những biểu tượng rõ rệt ở 
học sinh, giúp các em ghi nhớ dễ dàng và lâu bền.
 + Học sinh có cơ hội để thể nghiệm những chuẩn mực hành vi. Chính nhờ 
sự thể hiện này, sẽ hình thành được ở học sinh niềm tin về những chuẩn mực hành 
vi đã học, tạo ra động cơ bên trong cho những hành vi ứng xử trong cuộc sống. 
 + Học sinh sẽ được rèn luyện khả năng quyết định lựa chọn cho mình một 
cách ứng xử đúng đắn, phù hợp trong mọi tình huống.
 + Qua trß ch¬i, häc sinh ®­îc h×nh thµnh n¨ng lùc quan s¸t, ®­îc rÌn luyÖn 
kü n¨ng nhËn biÕt ®¸nh gi¸ hµnh vi cña ng­êi kh¸c lµ phï hîp hay kh«ng phï hîp 
víi chuÈn mùc ®¹o ®øc x· héi.
 + Bằng trò chơi, việc luyện tập hành vi đạo đức được tiến hành một cách 
nhẹ nhàng, sinh động, không khô khan, nhàm chán. Học sinh được lôi cuốn vào 
quá trình luyện tập một cách tự nhiên, hứng thú và có tinh thần trách nhiệm, đồng 
thời giải toả được những mệt mỏi, căng thẳng trong quá trình học tập.
 + Thông qua trò chơi, khả năng giao tiếp giữa học sinh và giáo viên và giữa 
các em với nhau sẽ được tăng cường.
III. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
 4 PHẦN 2 – GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN
 Việc dạy đạo đức cho học sinh trong trường Tiểu học trước đây tiến hành theo 
một cách bắt đầu từ kể chuyện - Đàm thoại - khái quát hóa thành bài học đạo đức- 
luyện tập rèn luyện thói quen hành vi đạo đức làm cho chúng trở thành bản tính 
tự nhiên của cá nhân và duy trì lâu bền các thói quen đó để ứng xử đúng đắn mọi 
mọi hoàn cảnh.
 Những thói quen hành vi đạo đức là những hành động ứng xử có được do được 
lặp đi lặp lại bằng luyện tập trong nhiều tình huống quen thuộc và được giáo viên 
xem đây như là đường mòn trong quá trình giảng dạy môn đạo đức.
 Nhiều giáo viên cho rằng việc đưa trò chơi vào trong tiết học chỉ là một 
cách thay đổi hình thức cho phong phú và chỉ là hoạt động phụ, chưa thực sự hiểu 
thấu được tác dụng của việc đưa trò chơi học tập vào tiết dạy.
 Với nhận thức đó của giáo viên thì học sinh rèn luyện kỷ năng, mẫu hành 
vi một cách rập khuôn, máy móc, giảm khả năng suy luận và diễn giải tình huống.
 Như ta đã biết mục tiêu giáo dục trong thời kỳ đổi mới là đào tạo con người 
Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, có sức khoẻ thẩm mĩ và nghề 
nghiệp trưởng thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội phù hợp với 
nhu cầu nâng cao giáo dục trong giai đoạn mới. Đào tạo con người mới, hội nhập 
cộng đồng thế giới, gìn giữ và phát huy bản sắc dân tộc.
 Ngày nay trên thế giới, bên cạnh việc tổ chức thực hiện các quá trình giáo dục 
đạo đức theo truyền thống, người ta đã chú ý phát triển, làm phong phú thêm nội 
dung nhân cách đạo đức cho con người ở một bình diện rộng và bao quát hơn.
 Cùng với sự phát triển tiến bộ của xã hội, đạo đức có sự vận động và phát triển. 
Chúng ta không “bịa” ra các quan niệm đạo đức “độc đáo” riêng của mình mà 
chọn lọc, kế thừa các quan niệm đạo đức của các thời đại trước kia, cải biến nó, 
loại bỏ những yếu tố cũ kỷ, lỗi thời. Gìn giữ và phát triển những gì phù hợp với 
các quan hệ kinh tế mới, phù hợp với vị trí của giai cấp, của nhân dân trong một 
giai đoạn lịch sử cụ thể.
 6 học sinh tiểu học với hệ thống chuẩn mực hành vi đạo đúc được quy định trong 
chương trình môn học này, môn Đạo đức thực hiện ba nhiệm vụ là:
+ Hình thành cho học sinh ý thức về chuẩn mực hành vi đạo đức.
+ Giáo dục cho học sinh những xúc cảm, thái độ, tình cảm đạo đức đúng đắn 
lien quan đến các chuẩn mực hành vi quy định.
+ Hình thành cho các em những kĩ năng, hành vi phù hợp với các chuẩn mực và 
trên cơ sở đó, rèn luyện thói quen đạo đức tích cực.
 Đặc điểm của môn Đạo đức là:
+ Dạy học môn Đạo đức là một hoạt động giáo dục đạo đức.
+Tính cụ hể ủa các chuẩn mực hành vi đạo đức.
+ Tính đồng tâm của các chuẩn mực hành vi đạo đức.
+ Logic quá trình hình thành một chuẩn mực hành vi đạo đức cho học sinh tiểu 
học.
+ Mỗi bài Đạo đức ở Tiểu học được thực hiện trong 2 tiết. Trong đó:
 + Tiết 1: Hình thành tri thức mới: Cung cấp cho học sinh mẫu hành vi ứng xử 
và cơ sở đạo đức sơ đẳng. Giúp các em hiểu cần phải làm gì? Làm như thế nào? 
Vì sao cần làm như vậy.
 + Tiết 2: Thực hành kĩ năng hành vi : Tổ chức cho học sinh luyện tập để hình 
thành kĩ năng ứng xử theo chuẩn mực, kĩ năng đánh giá, phê phán hành vi theo 
các chuẩn mực đã học.
 Tiết 1 và tiết 2 có mối quan hệ chặt chẽ, tác động lẫn nhau hỗ trợ cho nhau: 
tiết 1 chuẩn bị định hướng cho tiết 2, còn tiết 2 củng cố, phát triển kết quả của tiết 
1.
III. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ: 
 Trong thực tế cuộc sống hiện nay vấn đề đáng lo ngại và đang là mối quan 
tâm của toàn xã hội là học sinh chưa nhận biết được chuẩn mực đạo đức. Qua một 
số sự việc, vụ việc được nêu trên báo chí như học sinh hành hung thầy cô giáo, 
hành hung những người lớn tuổi , có những hành vi cư xử không đẹp với bạn bè, 
với người thân trong gia đình. Ta thấy rằng vẫn có một số em có những hành vi 
đạo đức suy thoái mà chúng ta không thể chấp nhận được.
 8 học sinh Tiểu học các em rất thích hoạt động vui chơi vì vậy qua việc “Chơi mà 
học” Các em sẽ nhận thức được hành vi chuẩn mực đạo đức một cách có hiệu quả, 
nhất là thông qua các trò chơi.
 Là một giáo viên Tiểu học tôi rất tâm đắc với việc đổi mới phương pháp 
dạy học hiện nay mà đặc biệt là dạy học dưới hình thức tổ chức các trò chơi. Tôi 
luôn trăn trở suy nghĩ làm thế nào để dạy học theo phương pháp này nhưng những 
trò chơi phải dễ chuẩn bị, dễ thực hiện mà mang lại hiệu quả cao đó là điều tôi 
hằng mong muốn.
IV. CÁCH TỔ CHỨC MỘT SỐ TRÒ CHƠI HỌC TẬP TRONG GIỜ DẠY 
HỌC ĐẠO ĐỨC 
1. Quy trình lựa chọn và tổ chức trò chơi học tập.
Quá trình lựa chọn và tổ chức trò chơi cho học sinh tiểu học là một thể thống nhất, 
bao gồm các giai đoạn, các bước như sau:
 Giai đoạn thứ nhất: Lựa chọn trò chơi
 Bước 1: Phân tích yêu cầu mục tiêu bài dạy.
 Bước 2: Chọn thử trò chơi nào đó để phân tích nội dung và khả năng giáo 
dục và cung cấp kiến thức gì.
 Bước 3: Đối chiếu nội dung và khả năng giáo dục và cung cấp kiến thức 
của trò chơi .
 Nếu thấy không phù hợp thì trở lại bước 2: chọn thử trò chơi khác và tiến 
hành lại công việc theo các bước đã định.
 Nếu thấy phù hợp thì quyết định chọn trò chơi đã phân tích.
 Giai đoạn thứ 2: Chuẩn bị tổ chức trò chơi.
 Bước 4: Thiết kế “Giáo án”
 + Tên trò chơi: “”
 + Mục đích giáo dục của trò chơi: Qua trò chơi, cần đạt được những yêu 
cầu giáo dục gì về tri thức, thái độ và hành vi?
 + Các phương tiện phục vụ cho việc tổ chức trò chơi (tuỳ thuộc vào từng 
trò chơi, nêu lên những phương tiện vật chất, ví dụ đối với trò chơi “Đi thưa, về 
 10