Sáng kiến kinh nghiệm Nâng cao chất lượng, phụ đạo học sinh yếu kém môn Toán của học sinh Lớp 9

BIỆN PHÁP
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG, PHỤ ĐẠO HỌC SINH 
YẾU KÉM MÔN TOÁN CỦA HỌC SINH LỚP 9
Lưu Quốc Tuấn
 Giáo viên trường THCS Phong Thạnh B 
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
Mục tiêu của giáo dục THCS là giúp cho học sinh củng cố và phát triển những kết quả giáo dục ở Tiểu học; có học vấn phổ thông trình độ cơ sở và những hiểu biết ban đầu về kỹ thuật và hướng nghiệp để tiếp tục học trung học phổ thông, trung cấp, học nghề hoặc đi vào cuộc sống lao động
Trong thời gian qua Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có nhiều chủ trương, biện pháp tích cực để nâng cao chất lượng dạy và học. Đặc biệt là thực hiện các cuộc vận động lớn như : "Hai không", "Mỗi thầy cô giáo là một tấm gương tự học và sáng tạo", "Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực". Qua thực hiện các cuộc vận động này đã làm thay đổi khá nhiều về chất lượng giáo dục . Tuy có nhiều tiến bộ nhưng chất lượng thật sự của giáo dục hiện nay ở bậc THCS còn khá nhiều yếu kém . Yêu cầu đặt ra cho chúng ta là phải tìm những nguyên nhân yếu kém một cách chính xác, phải nhìn thẳng vào sự thật một cách khách quan .Từ đó bình tỉnh đưa ra những giải pháp tích cực sát với thực tế để từng bước nâng cao chất lượng . Vấn đề này cần phải có thời gian, công sức của mọi người trong toàn xã hội.
Phụ đạo cho học sinh yếu, kém là một hoạt động bình thường và không thể thiếu được trong bất kỳ trường THCS nào. Đây chính là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của người thầy, của nhà trường để góp phần giúp cho các học sinh không theo kịp bạn bè có thể nắm bắt được những kiến thức cơ bản nhằm lấp lỗ hổng kiến thức của bản thân. Trong đơn vị trường học việc tổ chức các lớp học phụ đạo cho học sinh yếu kém là việc làm thường xuyên chứ không phải chỉ là phong trào thi đua hoặc để đối phó với một đợt thi hoặc kiểm tra.
II. THỰC TRẠNG:
- Số lớp: Khối 9 có 2 lớp
- Số học sinh: 74 học sinh
- Mọi người đều cần phải học toán và dùng toán trong cuộc sống hàng ngày. Vì thế mà toán học có vị trí quan trọng đối với tất cả các lĩnh vực trong đời sống xã hội. Hiểu biết về toán học giúp cho người ta có thể tính toán, ước lượng,... và nhất là có được cách thức tư duy, phương pháp suy nghĩ, suy luận lôgic,... trong giải quyết các vấn đề nảy sinh, trong học tập cũng như trong cuộc sống hàng ngày.
 - Ở trường phổ thông, học toán về cơ bản là hoạt động giải toán. Giải toán liên quan đến việc lựa chọn và áp dụng chính xác các kiến thức, kĩ năng cơ bản, khám phá về các con số, xây dựng mô hình, giải thích số liệu, trao đổi các ý tưởng liên quan,... Giải toán đòi hỏi phải có tính sáng tạo, hệ thống. Học toán và giải toán giúp HS tự tin, kiên nhẫn, bền bỉ, biết làm việc có phương pháp,... Vì vậy, có thể xem đó là cơ sở cho những phát minh khoa học. Kiến thức toán còn được ứng dụng, phục vụ cho việc học các môn học khác, như: Vật lí, Hoá học, Sinh học,... Vì thế, có thể xem môn Toán như môn học công cụ ở trường phổ thông.
 1. Ưu điểm
Mặc dù cơ sở vật chất của nhà trường còn hạn chế nhưng tập thể cán bộ giáo viên của Trường đã không ngừng phấn đấu để hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ và đặc biệt là chú trọng nhất về nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường. Có 100% cán bộ - giáo viên được tham gia các lớp bồi dưỡng chuyên môn trong hè nên nắm vững cách thực hiện đổi mới phương pháp dạy, dạy học theo chuẩn kiến thức kĩ năng các môn học; đổi mới cách đánh giá học sinh, coi trọng sự phát triển và tiến bộ của học sinh.
 	Ngoài nắm vững chuyên môn giáo viên còn nghiên cứu, tìm hiểu về đối tượng học sinh, chủ động xây dựng kế hoạch thực hiện nội dung chương trình của môn học, mạnh dạn đăng kí chỉ tiêu phấn đấu trên đối tượng học sinh của lớp mình phụ trách.
Việc đổi mới phương pháp dạy học từ trước đến nay, đa số giáo viên đã cải tiến phương pháp dạy học áp dụng hiệu quả thiết bị dạy học và đồ dùng tự làm, tích cực học tập, trao đổi kinh nghiệm ở đồng nghiệp và qua mạng Internet, vấn đề dạy học lấy học sinh làm trung tâm, phát huy tính tích cực chủ động, sáng tạo của học sinh đã được tất cả giáo viên quan tâm và mạnh dạn áp dụng. Phương pháp dạy học nêu vấn đề, dạy theo nhóm, dạy ngoài hiện trường liên hệ thực tế, lối dạy ấy đã thu hút sự chú ý, óc tò mò, hứng thú học tập của học sinh hơn, tạo điều kiện cho các em động não, phát hiện ra kiến thức và chiếm lĩnh kiến thức, tạo niềm tin học tập cho các em. Thực tế qua đổi mới phương pháp dạy học đã đem lại kết quả khả quan về chất lượng giáo dục trong lớp và nhà trường.
Cơ sở vật chất còn hạn chế nhưng giáo viên đã tận dụng tạo môi trường học tập, môi trường vui chơi an toàn cho học sinh.
Học sinh có đủ sách giáo khoa và đồ dùng học tập, hăng hái tham gia xây dựng bài học, biết tự nhận xét đánh giá mọi hoạt động của mình, của bạn.
Ngày nay, công tác xã hội hóa giáo dục có sự chuyển biến mới. Đa số phụ huynh quan tâm đến việc học của con em mình. Đồng thời đã đóng góp không nhỏ về tiền của để mua sắm trang thiết bị dạy học trong nhà trường, nâng cấp cơ sở vật chất, tạo điều kiện tốt cho việc vui chơi và học tập của học sinh.
2. Hạn chế
Những năm học bắt đầu thực hiện đổi mới chương trình giáo dục phổ thông. Tất cả giáo viên được tham gia tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn về dạy học theo chương trình mới một cách kĩ lưỡng. Nhưng khi vào thực tế giảng dạy nhiều giáo viên còn lúng túng nhất là khâu đổi mới phương pháp dạy học, dưới sự ảnh hưởng mạnh mẽ bởi phương pháp dạy học truyền thống, giáo viên chỉ lo tập trung vào phần việc của mình, cứ lo sợ dạy không hết bài, học sinh không biết, không nắm và tiếp thu được bài, cứ như thế là vào tiết học giáo viên thao thao giảng bài, đọc cho học sinh chép những nội dung cần ghi nhớ, cần biết yêu cầu các em về học thuộc lòng, có những giáo viên nhận thức được đổi mới phương pháp dạy học là dạy học lấy học sinh làm trung tâm, dưới sự hướng dẫn, nêu vấn đề của người dạy, người học động não, tự tìm cách giải quyết vấn đề để chiếm lĩnh kiến thức mới, vận dụng kiến thức mới vào thực tiễn.
Gắn liền với đổi mới phương pháp dạy học là việc sử dụng thiết bị dạy học, đồ dùng dạy học. Thế nhưng không ít giáo viên còn chưa sử dụng, chưa khai thác triệt để thiết bị, đồ dùng vào các tiết dạy mà chỉ dạy chay hoặc sử dụng khi có người dự giờ, khi sử dụng lại có những giáo viên sử dụng vụng về, lúng túng, rồi khai thác một cách qua loa, máy móc làm cho tiết học trở nên rời rạc, khô chán không phát huy được tính tích cực, sự hứng thú học tập của học sinh. Không có thiết bị ,phòng ,để ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy.
Trong quá trình xây dựng kế hoạch bài dạy, giáo viên chưa thoát li được sách giáo viên, sách tham khảo, mà còn có những giáo viên coi sách giáo viên như một pháp lệnh, không được xê dịch hay sửa đổi. Chép nguyên mục tiêu và các hoạt động trong sách mà không cần biết bài dạy đó có phù hợp với học sinh của mình không mà không bỏ thời gian ra nghiên cứu nội dung bài học sách giáo khoa, liên hệ từng đối tượng học sinh để xây dựng kế hoạch dạy học cho từng môn học, hay thiết kế bài dạy cho phù hợp với đối tượng học sinh trong lớp. Không nghiên cứu nội dung sách giáo khoa để xác định mảng kiến thức trọng tâm của bài, liên hệ sự tiếp thu của học sinh rồi lựa chon phương pháp dạy học để phát huy tích cực sự vận động suy nghĩ của từng đối tượng học sinh tránh nhàm chán ở học sinh. Vì trong lớp học có tới ba, bốn khả năng tiếp thu và khả năng nhận thức cụ thể như: học sinh Hoàn thành tốt, học sinh Hoàn thành, học sinh Chưa hoàn thành và học sinh có năng lực. Ngoài ra trong quá trình lập kế hoạch bài dạy do không nghiên cứu kĩ lưỡng nội dung bài nên việc chuẩn bị trang thiết bị, đồ dùng dạy học không có hoặc không phù hợp, thậm chí có nêu ở chuẩn bị trong kế hoạch mà qua hết một tiết dạy không thấy giáo viên sử dụng ở hoạt động nào .
Bên cạnh những việc tồn tại ở khâu lập kế hoạch bài dạy thì cũng không thể không đề cập đến vấn đề kiểm tra, đánh giá, nhận xét học sinh. Một số giáo viên dù nắm được, hiểu được hướng dẫn chỉ đạo Thông tư của Bộ GD-ĐT  về Quy định đánh giá học sinh THCS, Quyết định quy định về chuẩn kiến thúc kĩ năng các môn học ở bậc THCS ấy thế nhưng trong quá trình đánh giá họ không căn cứ vào những tiêu chí hướng dẫn của văn bản để đánh giá, mà đánh giá chỉ dựa vào cảm tính, quan sát chung chung, thiếu căn cứ, thiếu tính chính xác. Thậm chí việc kiểm tra, đánh giá còn dựa trên tình cảm, cả nể mà đánh giá không đúng thực lực của học sinh. Và mặc dù trong những năm học vừa qua các trường chỉ đạo thực hiện tốt cuộc vận động hai không và bốn nội dung. Vậy mà còn không ít giáo viên vẫn còn để xảy ra tiêu cực trong kiểm tra, trong đánh giá xếp loại nhất là trong xét khen thưởng ở cuối năm. Đến vào đầu năm học mới có rất nhiều học sinh bị hụt hẫng về kiến thức nên rất khó cho việc giảng dạy của giáo viên ngoài ra còn ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng giáo dục.
Mặt khác giáo viên chưa nghiên cứu sâu về tâm lý từng học sinh để có biện pháp giảng dạy và giáo dục tốt hơn.
Đa số học sinh còn phụ thuộc vào khuôn mẫu, bắc chước, chưa có ý thức tự giác học tập, lại được phụ huynh đồng thuận mua sắm cho sách giải, sách tham khảo, các em lại sao chép.
Do còn không ít phụ huynh thiếu trách nhiệm, thiếu sự phối hợp để giáo dục học sinh, gây sức ép không nhỏ đối với giáo viên.
III. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
1. Đối với BGH:
 Ban Giám Hiệu luôn chỉ đạo và theo dõi chặt chẽ kiểm tra sát sao về phân phối chương trình, nội dung, thái độ, trách nhiệm của người dạy phụ đạo học sinh yếu kém, đặc biệt là hiệu quả chất lượng của các buổi học để kịp thời đôn đốc, chấn chỉnh những thiếu sót, hạn chế trong hoạt động này. Ngoài ra BGH chỉ đạo cho các bộ phận đoàn thể trong nhà trường thực hiện tốt vấn đề giáo dục đạo đức, giáo dục ý thức học tập cho học sinh. Thực hiện tốt phong trào xây dựng “Trường học thân thiện học sinh tích cực”. Biện pháp này nhà trường đã và đang làm rất tốt
2. Đối giáo viên:
Giáo viên là người chủ đạo trong việc khắc phục học sinh yếu, thành hay bại là phần lớn do giáo viên. Vì vậy giáo viên là người hết sức quan trọng trong việc khắc phục học sinh yếu,kem.
Đối tượng học sinh phải học phụ đạo là những học sinh có điểm kiểm tra không đạt trung bình và những học sinh tuy có đạt trung bình nhưng do chính giáo viên bộ môn lập danh sách đề nghị cho phụ đạo . Vì vậy giáo viên cần lưu ý một số biện pháp sau:
Lập danh sách học sinh yếu báo cáo cho Tổ trưởng theo mẫu:
TT
Họ tên HS
Lớp
Môn
Biểu hiện yếu kém
Con ông ,bà
Nơi ở
Kiến thức
kỹ năng
Phân loại học sinh: học sinh mất căn bản hoàn toàn từ lớp dưới và học sinh có khả năng học được nhưng lười học, ít được sự quan tâm chăm sóc của phụ huynh nên mê chơi ít dành thời gian cho học tập để thuận lợi trong quá trình phụ đạo.
Phân tích nguyên nhân từ đâu? Để từ đó có biện pháp khắc phục hợp lý và có hiệu quả.
Đề xuất với Tổ Trưởng, nhà trường về cách khắc phục để tất cả cùng tập trung giải quyết có hiệu quả tốt nhất.
Trong tiết dạy học bình thường giáo viên soạn bài nhất thiết phải có kế hoạch dạy học cho những học sinh yếu. Kế hoạch dạy học cho học sinh yếu phải phù hợp với trình độ học sinh đó.
Phân công HS khá, giỏi giúp đỡ bạn ở trường, ở nhà. Tạo ra các nhóm học tập, thi đua trong các nhóm có học sinh yếu. Động viên, tuyên dương kịp thời học sinh yếu có tiến bộ.
Trong quá trình giảng dạy giáo viên bộ môn cần hướng dẫn học sinh sắp xếp thời gian tự học, chuẩn bị bài trước khi đến lớp... Trong giảng dạy cần xác định trọng tâm bài học, nội dung chương trình, tránh tình trạng dạy tràn lan gây nặng nề cho học sinh, nắm chắc các đối tượng trong từng lớp để có biện pháp giảng dạy phù hợp, tránh tình trạng dạy học theo kiểu cào bằng (em nào cũng như em đó), đặc biệt chú ý giúp đỡ các em học tập còn yếu kém để các em tiến bộ, sẵn sàng tham gia phụ đạo học sinh yếu theo phân công.Phải thực hiện tốt việc đổi mới phương pháp và ứng dụng CNTT vào dạy học, tăng cường giáo dục động cơ thái độ học tập bộ môn, thầy phải giỏi, dạy hay, đánh giá chất lượng học sinh phải đúng chuẩn kiến thức bộ môn, đề kiểm tra phải chính xác và khoa học . Cống hiến hết sức mình cho công việc mình phụ trách. Xây dựng tốt mối quan hệ thân thiện tích cực trong thầy trò để dạy và học tốt hơn.
Trong buổi sinh hoạt chuyên môn hàng tháng giáo viên bộ môn báo cáo tiến độ tiếp thu bài của những học sinh yếu cho Tổ trưởng và giáo viên trong tổ , từ đó giáo viên nào còn vướn mắc thì được tập thể giáo viên trong tổ góp ý bổ sung.
3. Đối với học sinh:
Cần xác định việc học là học để có kiến thức cho mình, để làm người, để hoà nhập với cộng đồng, để chiếm lĩnh tri thức của loài người, biến kiến thức của nhân loại thành kiến thức của mình, học để lập thân, lập nghiệp; học để phục vụ Tổ quốc, phục vụ nhân dân.
Đi học phải chuyên cần, nghỉ học phải có lý do chính đáng.
Học bài, làm bài, chuẩn bị bài trước khi đến lớp.
Trong giờ học tập trung nghe thầy cô giáo giảng bài, tích cực tham gia xây dựng bài.
Tham gia đầy đủ các buổi học phụ đạo do nhà trường tổ chức .
Thực hiện tốt đôi bạn cùng tiến .
 IV. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC:
 BẢNG KẾT QUẢ KHẢO SÁT ĐẦU NĂM MÔN TOÁN ,NĂM HỌC : 2020-2021
Môn
Lớp 
TSHS
Giỏi
Khá
TB
Yếu
Kém
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
Toán
9
74
14
18.91
26
35.13
18
24.32
12
16.21
4
5.40
BẢNG KẾT QUẢ TRUNG BÌNH MÔN TOÁN , HỌC KỲ I NĂM HỌC : 2020-2021
Môn
Lớp
TSHS
Giỏi
Khá
TB
Yếu
Kém
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
Toán
9
74
16
21.62
28
37.84
24
32.43
6
8.11
0
0.00
So sánh kết quả học kỳ I ,h/s yếu kém giảm đáng kể so với kết quả khảo sát đầu năm, năm học 2020-2021
V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM
Học sinh yếu là một tồn tại khách quan, một phần do giáo viên chưa quan tâm đúng mức, chưa giúp đỡ kịp thời để các em hổng kiến thức cơ bản. Một phần là do các em không thích học, không biết cách học dẫn đến ngày một tụt hậu so với trình độ chung của lớp. Không kể nguyên nhân do đâu, giúp đỡ học sinh yếu là việc làm cần thiết, không nóng vội, có lộ trình hợp lý, có biện pháp hiệu quả và kịp thời, có kế hoạch riêng cho mỗi học sinh.
Phụ đạo cho học sinh yếu kém trong nhà trường là việc làm hết sức tế nhị và đòi hỏi có nhiều công sức, sự yêu thương tận tụy và cố gắng của thầy và trò.
Giáo viên là người chủ đạo trong việc khắc phục học sinh yếu, thành hay bại là phần lớn do giáo viên. Vì vậy giáo viên là người hết sức quan trọng trong việc khắc phục học sinh yếu.
Có thể nói giáo viên là yếu tố quyết định về kết quả phụ đạo học sinh yếu. Nếu có được những thầy cô tâm huyết, có kinh nghiệm dạy học sinh yếu, tận tụy với từng học sinh thì kết quả mới khả quan được.
Làm thế nào để Nâng cao chất lượng giáo dục?" là một câu hỏi đặt ra và suy nghĩ rất nhiều của những người thầy Tận Tâm với nghề giáo trong thời điểm hiện nay khi chúng ta đã làm nhiều biện pháp nhưng vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của xã hội, của nhà trường, của bộ môn.
Tùy vào hoàn cảnh cụ thể của từng năm ở từng khối lớp mà nhà trường có kế hoạch và biện pháp thích hợp để nâng cao được trình độ cho học sinh lỡ mất căn bản trong học tập - giúp các em có cơ hội hội nhập cùng với bạn bè. Kế hoạch phải được lập ngay từ đầu năm và phải tổ chức thực hiện thật chu đáo. Để thành công trong công tác phụ đạo học sinh yếu nhà trường phải biết huy động mọi nguồn lực của xã hội để cùng làm cho hiệu quả.
Phải xác định: Mỗi thầy cô giáo phải có trách nhiệm giúp đỡ học sinh yếu kém để các em này cải thiện tình hình học tập của mình một cách tốt nhất (Dạy học là dạy cho người chưa biết để họ được biết).
VI. KIẾN NGHỊ Người viết
 Lưu Quốc Tuấn
 Xác nhận của Hiệu trưởng
 Hiệu trưởng trường THCS Phong Thạnh B xác nhận: Giải pháp nâng cao chất lượng, phụ đạo học sinh yếu kém môn Toán của học sinh lớp 9 của giáo viên: Lưu Quốc Tuấn áp dụng có hiệu quả và lần đầu được dùng để đăng kí thi giáo viên dạy giỏi, chưa được dùng để xét duyệt thành tích khen thưởng cá nhân trước đó.
Phong Thạnh, ngày tháng năm 2021
	HIỆU TRƯỞNG