Sáng kiến kinh nghiệm Giáo dục sức khỏe sinh sản vị thành niên

CHỦ ĐỀ SỨC KHỎE SINH SẢN VỊ THÀNH NIÊN 
Tuổi dậy thì – vị thành niên  là giai đoạn chuyển tiếp từ trẻ em sang người lớn. 
Ở tuổi vị thành niên, dưới tác dụng sinh lý của hormone, cơ thể trẻ em sẽ diễn ra hàng loạt những thay đổi về hình dáng, cơ quan sinh dục, tâm sinh lý, phân biệt rõ giới tính nam/nữ và bắt đầu có khả năng sinh sản. 
TUỔI VỊ THÀNH NIÊN LÀ GÌ ? 
* Vị thành niên:10-19 tuổi, chia làm 3 giai đoạn:	 - Giai đoạn đầu VTN (10-13 tuổi). 	 - Giai đoạn giữa VTN (14-16 tuổi). 	 - Giai đoạn cuối VTN (17-19 tuổi).  * Thanh niên: 19- 24 tuổi. * Thanh thiếu niên: 10- 24 tuổi 
Các giai đoạn phát triển của VTN/TN 
Thay đổi về thể chất 
Thay đổi về tâm sinh lý 
NHỮNG THAY ĐỔI Ở TUỔI VỊ THÀNH NIÊN  
*NAM – Phát triển chiều cao, cân nặng.– Phát triển lông mu.– Thay đổi giọng nói (bể giọng, giọng nói ồ ồ), sau 18 tuổi giọng trầm trở lại.– Tuyến bã, tuyến mồ hôi phát triển. 
Thay đổi về thể chất  
– Ngực và hai vai phát triển.– Các cơ của cơ thể rắn chắc.– Lông trên cơ thể và mặt phát triển, xuất hiện lông 
ở bộ phận sinh dục. 
– Dương vật và tinh hoàn phát triển.– Xuất tinh lần đầu. – Trái cổ do sụn giáp phát triển.– Ngưng phát triển bộ xương sau khi hình thể đã hoàn thiện. 
Nữ 
 – Phát triển chiều cao.– Phát triển cân nặng.– Tuyến vú phát triển → Ngực to ra.– Khung chậu phát triển → mông to ra (to hơn nam giới). 
NHỮNG THAY ĐỔI Ở TUỔI VỊ THÀNH NIÊN  
– xuất hiện lông ở xung quanh vùng kín. 
 – Đùi thon.– Bộ phận sinh dục phát triển: âm hộ, âm đạo to ra, tử cung và buồng trứng phát triển. – Có kinh nguyệt lần đầu. – Ngưng phát triển bộ xương sau khi hình thể đã hoàn thiện. 
1. Nhân cách: – Cố gắng làm được những điều mình mong muốn.– Thường đặt ra những câu hỏi: Tôi là ai? Tôi có thể làm gì? 
Thay đổi về tâm sinh lý 
2. Tâm lý : Cảm thấy mình không còn là trẻ con nữa.– Muốn được đối xử như người lớn.– Muốn thoát ra khỏi những ràng buộc của gia đình, thường xảy ra những xung đột giữa trẻ VTN và cha mẹ. 
3. Tình cảm: - Quan tâm và có cảm giác lạ với người khác phái, yêu đương nông cạn, quan hệ tình dục không an toàn. 
Tình yêu là một loại tình cảm đặc biệt, là biểu hiện cao nhất của tình người, tuy nhiên tình yêu nam nữ không đồng nghĩa với việc quan hệ tình dục và hấp dẫn giới tính. 
TÌNH YÊU LÀ GÌ? 
- Các em yêu nhau, cuốn hút nhau một cách mãnh liệt từ những cái cảm tính bề ngoài, 
- Đó là mối tình thuần khiết và lí tưởng,; Thường chứa nhiều niềm vui và nỗi lo âu. 
- Sự lý tưởng hóa tình yêu giúp cho tình yêu ở lứa tuổi này trở nên bay bổng. 
- Các em nữ bước vào tuổi dậy thì sớm hơn các em nam nên các em thường tự tin, mạnh dạn hơn. 
Tình yêu tuổi vị thành niên  
Tác động tích cực của tình yêu tuổi vị thành niên là: 
- Kỉ niệm, kí ức đẹp.; Thúc đẩy học tập, Vui vẻ, hoạt bát hơn 
- Biết chia sẻ, giúp đỡ người khác, sống có trách nhiệm hơn.; Sống có mục đích, lí tưởng, định hướng tương lai. 
Tác động tiêu cực của tình yêu tuổi vị thành niên 
- Chểnh mảng học tập ( khi cãi nhau), tốn thời gian nghĩ ngợi vẩn vơ. Tốn tiền nhắn tin, đi chơi, ăn quà, 
- Học đòi, chứng tỏ cái tôi bản thân, Bị ảnh hưởng bởi cái xấu của bạn bè. 
- Luôn lo lắng những chuyện không đâu, hay buồn hơn. 
Tình yêu tuổi vị thành niên 
Do những thay đổi trên mà VTN dễ bị: dụ dỗ, mua chuộc, lường gạt, xâm hại và dễ bắt chước. 
- Mang thai sớm ngoài ý muốn 
- Mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục (BLQĐTD) và HIV/AIDS 
- Dễ bị lôi cuốn bởi các chất kích thích, chất gây nghiện như: rượu, thuốc lá, ma túy. 
CÁC NGUY CƠ HAY GẶP Ở TUỔI VTN  
– Dễ bị sẩy thai, đẻ non, nhiễm độc thai, làm tăng nguy cơ tử vong mẹ. 
– Do khung chậu phát triển chưa đầy đủ nên khi sanh dễ phải can thiệp bằng thủ thuật hoặc phẫu thuật. 
– Làm mẹ quá trẻ, cơ thể phát triển chưa đầy đủ dễ dẫn đến thiếu máu, thai kém phát triển, dễ bị chết lưu. 
- Bỏ học giữa chừng, ảnh hưởng tới tương lai 
– Bản thân và gia đình phải gánh chịu những định kiến của xã hội. 
HẬU QUẢ CỦA MANG THAI SỚM 
1. Rèn luyện về kỹ năng sống:  – Chủ động tìm hiểu kiến thức về giới tính, sức khỏe sinh sản vị thành niên – Cần tâm sự về những lo lắng, băn khoăn, thắc mắc với người thân trong gia đình, thầy cô.– Có thời gian biểu học tập, nghỉ ngơi, giải trí và tập luyện thể dục thể thao cho phù hợp và điều độ.– Phân biệt rõ ràng giữa tình yêu và tình bạn khác giới trong sáng, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. 
VTN CẦN LÀM GÌ ĐỂ PHÒNG TRÁNH NHỮNG TÁC HẠI? 
   2. Chăm sóc sức khỏe sinh sản, vệ sinh cá nhân, vệ sinh bộ phận sinh dục: 
a. Nữ: * Phải biết cách thực hiện vệ sinh kinh nguyệt (thay băng vệ sinh thường xuyên trong thời gian hành kinh).* Đến 15-16 tuổi mà không có kinh nguyệt thì phải đi khám.* Uống viên sắt  
VTN CẦN LÀM GÌ ĐỂ PHÒNG TRÁNH NHỮNG TÁC HẠI? 
b. Nam: * Phải biết phát hiện những bất thường về cơ quan sinh dục của mình để đi khám bệnh kịp thời như: hẹp bao quy đầu, tinh hoàn ẩn, vị trí bất thường của lỗ tiểu.* Không mặc quần lót quá bó sát, chật hẹp 
VTN CẦN LÀM GÌ ĐỂ PHÒNG TRÁNH NHỮNG TÁC HẠI? 
3. Tránh xa những hình ảnh, sách báo, phim ảnh, trang web khiêu dâm, đồi trụy; tránh xa rượu, thuốc lá, ma túy. 
  4. Không nên quan hệ tình dục (QHTD) trước tuổi trưởng thành 
VTN CẦN LÀM GÌ ĐỂ PHÒNG TRÁNH NHỮNG TÁC HẠI? 
 5. Biết các kỹ năng tránh bị xâm hại tình dục 
- Không đi một mình ở nơi tối tăm. 
- Không ở trong phòng kín một mình với người lạ 
- Không nhận tiền, quà hoặc sự giúp đỡ đặc biệt của người khác mà không có lí do. 
- Không đi nhờ xe người lạ. 
- Không để người lạ vào nhà nhất là khi ở nhà một mình. 
- Biết cách ứng phó với nguy cơ bị xâm hại như: 
+ Đẩy kẻ xấu ra, không để cho họ động vào bản thân,.. 
+ Đứng ngay dậy, chạy thật nhanh tới chỗ có nhiều người và la hét để nhiều người biết và giúp đỡ; 
+ Kêu cứu, hô hoán để nhận sự giúp đỡ; 
+ Phải nói ngay với người lớn, người thân trong gia đình để có biện pháp giải quyết kịp thời,.. 
VTN CẦN LÀM GÌ ĐỂ PHÒNG TRÁNH NHỮNG TÁC HẠI? 
BIỆN PHÁP TRÁNH MANG THAI NGOÀI Ý MUỐN 
- Sử dụng thuốc tránh thai. 
- Sử dụng bao cao su trong quan hệ tình dục để tránh mang thai ngoài ý muốn và các bệnh lây truyền qua đường sinh dục. 
KHI ĐẠP PHẢI KIM TIÊM CẦN PHẢI LÀM GÌ?