Báo cáo sáng kiến Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi hình thành kỹ năng sống

ĐẶT VẤN ĐỀ 
1. Lý do chọn đề tài Ngày nay trước sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế thì rất nhiều các bậc phụ huynh có ít thời gian để quan tâm và trò chuyện cùng con cái chính vì vậy trẻ thường hay thu mình và rất ít khi giao tiếp với thế giới bên ngoài. Điều này ảnh hưởng mạnh mẽ đến sự phát triển nhận thức, tình cảm của trẻ. Nhận thức được điều đó nhiều bậc phụ huynh đã tìm đến giải pháp an toàn cho con mình bằng cách tìm đến những lớp dạy kỹ năng sống cho con với mong muốn trẻ sẽ phát triển toàn diện. Gi¸o dôc kü n¨ng sèng lµ mét néi dung rÊt cÇn thiÕt ®Ó giúp trẻ khám phá thế giới tâm hồn mình một cách có định hướng, khiến trẻ quý trọng bản thân, nuôi dưỡng những giá trị sống nền tảng và hình thành những kỹ năng sống tích cực trong trẻ, giúp trẻ cân bằng cuộc sống trên bốn lĩnh vực nền tảng: thể trạng, tâm hồn, trí tuệ và tinh thần, từ đó xây dựng cho trẻ những kỹ năng sống hòa nhập với môi trường xung quanh. Ở mỗi một lứa tuổi thì trẻ cần có những sự tác động khác nhau đến kỹ năng sống của trẻ. Chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ từ lứa tuổi mầm non chính là cơ sở giúp trẻ phát triển toàn diện về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, là nền tảng cho quá trình học tập suốt đời của trẻ. Là một giáo viên tôi quan tâm đến những biện pháp dạy kỹ năng sống cho trẻ đặc biệt ở lứa tuổi tôi đang giảng dạy mẫu giáo nhỡ 4-5 tuổi bởi trong những nghiên cứu khoa học gần đây về sự phát triển của não trẻ đã chỉ ra rằng: “Trẻ ở lứa tuổi này hoàn toàn có khả năng giao tiếp, khả năng tự kiểm soát thích nghi và thể hiện cảm giác của mình. Trẻ cũng hoàn toàn có khả năng hòa nhập, tự giải quyết vấn đề một cách tự lập. Đó chính là tiền đề gieo mầm hạt giống nhằm hình thành kỹ năng sống cho trẻ. Song do chưa được trú trọng nên trẻ lớp tôi hoàn toàn chưa có những kỹ năng sống cơ bản ấy. Vậy kỹ năng sống là gì ? Kỹ năng sống chính là phương tiện không thể thiếu để giúp trẻ tăng năng lực hội nhập, tích cực, chủ động, sáng tạo, tự tin vững vàng trước mọi khó khăn thử thách. Kỹ năng sống chính là chiếc thìa khóa vàng cho sự sống còn, sự phát triển và sự thành công của mỗi con người. Khi nhắc đến dạy kỹ năng sống, người ta cho rằng đó là một caí gì đó rất cao siêu, nhưng thực tế dạy kỹ năng sống là dạy những thói quen sinh hoạt rất thường ngày trong giao tiếp và ứng xử giữa trẻ với những con người và sự vật xung quanh. Đó cũng là những cảm nhận, cảm xúc của con người trước sự thay đổi của môi trường xung quanh. Vậy làm thế nào để có thể có một phương pháp truyền đạt đến trẻ những kỹ năng sống tốt nhất? Và dạy dưới hình thức nào? Là một giáo viên mầm non, qua tìm tòi nghiên cứu, nhận thức sâu sắc ý nghĩa vai trò quan trọng của các kỹ năng sống đối với sự phát triển của trẻ. Trái tim người mẹ hiền thứ hai đã thôi thúc tôi lựa chọn thực hiện đề tài “Một số biện pháp giúp trẻ 4-5 tuổi phát triển kỹ năng sống”. Ngày nay, nội dung giáo dục kỹ năng sống đã được chú trọng. Tuy nhiên việc giáo dục kỹ năng sống chưa trở thành một môn học với 1 giáo trình chuẩn được áp dụng trong nhà trường. Qua việc áp dụng sáng kiến này tôi muốn đóng góp một phần nhỏ bé đưa ra một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi hình thành kỹ năng sống. Trong năm học 2011 - 2012 , tôi đã mạnh dạn chọn đề tài “Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi hình thành kỹ năng sống”. Thời gian thực hiện từ tháng 9/2011 đến tháng 5/2012. 
 GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 
1. Thuận lợi và khó khăn 1.1. Thuận lợi - Bản thân tôi là một giáo viên nhiệt tình với trẻ tâm huyết với nghề nghiệp - Sĩ số lớp ổn định, trẻ tiếp thu nhanh phát triển tốt cả thể chất và trí tuệ. - Giáo viên ở lớp phối kết hợp và thống nhất phương pháp, biện pháp dạy trẻ. - Trường MN Hoa Hồng có khuôn viên rộng rãi thoáng mát. Nhà trường có truyền thống và nhiều thành tích trong chăm sóc, nuôi dưỡng giáo dục trẻ MN. - BGH nhà trường luôn tạo điều kiện cho giáo viên học tập nâng cao chuyên môn và mua sắm cũng như bổ sung cơ sở vật chất, đồ dùng, đồ chơi để đảm bảo thực hiện tốt chất lượng giảng dạy. - Có nhiều năm kinh nghiệm giảng dạy tiếp xúc với trẻ, nắm được tâm sinh lý của trẻ và những xu hướng phát triển của trẻ. 1.2. Khó khăn - Đây là nội dung giáo dục còn khá mới mẻ trong chương trình giáo dục trong chương trình giáo dục cho trẻ mầm non. Vì vậy còn ít tài liệu để tham khảo tìm hiểu. - Nhiều phụ huynh chưa hiểu và quan tâm đến việc giáo dục rèn luyện kỹ năng cho trẻ. - Số lượng trẻ trong lớp quá đông. Nhiều trẻ mới đi lớp chưa có nề nếp. - Việc tổ chức các hoạt động tập thể, trò chơi nhằm hình thành rèn luyện kỹ năng sống cho trẻ còn khó khăn. - Trẻ bị ảnh hưởng bởi cuộc sống phát triển hiện đại như: Internet, tivi, các trò chơi điện tử - Trẻ được sống trong môi trường quá bao bọc khiến trẻ quen dựa dẫm, không có tính tự lập, ích kỷ, lãnh cảm với môi trường xung quanh. 2. kỹ năng sống và việc thực hiện các kỹ năng sống của trẻ là rất thấp. Vì vậy tôi đã mạnh dạn tìm cách trang bị, các kiến thức về kỹ năng sống và bền bỉ tận tâm rèn luyện những kỹ năng sống cơ bản nhất cho trẻ lớp tôi thông qua đề tài “Một số biện pháp giúp trẻ 4 - 5 tuổi hình thành kỹ năng sống”. 3. Các biện pháp thực hiện 3.1. Phương pháp phát triển kỹ năng giao tiếp Cách giao tiếp không chỉ quan trọng trong những năm trẻ đi học mà còn rất quan trọng đối với cuộc sống sau này của trẻ. Vậy cần làm gì để trẻ có thể hoàn thiện kĩ năng giao tiếp của mình? Kỹ năng giao tiếp được xem là một năng lực cần thiết cho trẻ mở rộng quan hệ từ trong gia đình cho đến ngoài nhà trường và xã hội. Đây là một kỹ năng phức tạp bao gồm nhiều yếu tố khác nhau, vì thế ngoài những yếu tố của năng lực nội tại có sẵn nơi trẻ, thì các giáo viên cũng cần quan tâm áp dụng những biện pháp để giúp trẻ phát triển về kỹ năng giao tiếp thông qua việc tác động bằng cách kích thích nhiều giác quan, mà chủ yếu là nghe – nhìn và đụng chạm qua mắt, tai và xúc giác. Hãy giúp trẻ biết cách giao tiếp với bạn bè, ông bà, cha mẹ và người lạ thông qua cách luyện tập và giúp trẻ thực hành dần dần, tạo môi trường cho trẻ tiếp xúc và có cơ hội để giao tiếp, có thể thông qua cách cho trẻ đi nhiều nơi, tiếp xúc với nhiều người, hoặc cho các trẻ chơi các trò chơi vận động ngoài trời theo nhóm nhỏ, các trò chơi đóng vai Kỹ năng giao tiếp là một trong những kỹ năng nền tảng để giúp trẻ nhận biết các giá trị sống và hình thành các kỹ năng sống - Vì thế cần được quan tâm và giúp trẻ phát triển một cách tự nhiên - từng bước một trong suốt chiều dài phát triển nhân cách của trẻ. Ngôn ngữ được xem là công cụ chính trong việc giao tiếp, từ khi sinh ra cho đến khi bập bẹ những tiếng nói đầu tiên thì trẻ giao tiếp bằng tiếng khóc, và cử chỉ, ánh mắt... Khi trẻ bắt đầu nói và ngôn ngữ sẽ được phát triển rất nhanh từ khi trẻ trên 12 tháng, cho đến khi trẻ được 5 tuổi thì ngôn ngữ đã hoàn thiện, trẻ có đủ vốn từ ( khoảng 2000 từ ) để sử dụng trong cuộc sống hàng ngày. Việc giúp trẻ phát triển khả năng ngôn ngữ thông qua việc trò chuyện với trẻ, cho trẻ chơi những trò chơi phát triển ngôn ngữ, đọc sách hay kể chuyện cho trẻ nghe là những hoạt động cần thiết để giúp trẻ đạt được sự giao tiếp tốt nhất.Tuy nhiên, không phải cứ nói nhiều, nói hoài với trẻ là tốt, mà nhiều khi một bà mẹ nói chuyện quá nhiều với con, nói những câu dài và trả lời luôn cho con khiến trẻ chỉ biết gật gù, lại là một trong những nguyên nhân gây ra sự thụ động hay chậm nói cho trẻ. 
3.1.1. Kỹ năng giao tiếp với bạn bè - Lớp học chính là một thế giới thu nhỏ của xã hội chúng ta ngày nay, là nơi đa văn hóa, đa tính cách và cũng đa sở thích. Mô hình này tạo cơ hội cho giáo viên có thể dạy trẻ học cách chấp nhận và có cơ hội để khám phá những sở thích, những mối quan tâm chung của nhau. Để giúp trẻ phát triển kỹ năng chơi với các trẻ khác, tôi tổ chức và tập cho trẻ những cách chơi mang tính lần lượt, thay phiên nhau : Cô vẽ một vòng, trẻ vẽ một vòng - cô xếp một khối gỗ,trẻ xếp một khối khác lên... hay chơi những trò chơi buôn bán, cô là người mua hàng, trẻ là người bán hàng ... Khi trẻ đã quen những trò chơi cùng nhau như thế, thì khi chơi trẻ sẽ dễ dàng tham gia vào hoạt động cùng với các bạn hơn. Cô tạo môi trường cho trẻ giao tiếp với nhau và tạo tình huống để trẻ tự giải quyết. Cô có thể khuyến khích trẻ, đặt câu hỏi có vấn đề để trẻ cùng nhau suy nghĩ và tìm cách giải quyết. Ngoài ra, cô còn sưu tầm một số câu chuyện, bài thơ mang tính giáo dục.Giúp trẻ thấy các nhân vật trong câu chuyện, bài thơ giao tiếp với nhau như thế nào? Tính cách mỗi trẻ mỗi khác, có những trẻ hoạt bát hiếu động nhưng cũng có những trẻ chậm chạp, thụ động hoặc quá nóng nảy... Vì thế, giáo viên cần phải biết rõ tính cách của từng trẻ để có thể cho các trẻ chơi với những người bạn thích hợp với cá tính nhằm tránh xẩy ra những va chạm về tính cách. Đôi khi giao tiếp không hẳn là lịch sự, tôn trọng và thân thiện mà nó đơn giản chỉ là một nghi thức giao tiếp. Costance Hoffman, một huấn luyện viên nghi thức tại Los Angeles đã đưa ra những bí quyết dưới đây giúp trẻ có thể phát triển kĩ năng giao tiếp tốt với bạn bè: - “Giao tiếp” bằng mắt và nở một nụ cười thật tự nhiên. - Luôn luôn giữ lời hứa - Khiến cho buổi nói chuyện trở nên thật thoải mái. - Tham gia những hoạt động vui chơi ở trường - Tỏ ra thật chân thành
3.1.2. Kỹ năng giao tiếp với bố mẹ, ông bà Ở gia đình, trẻ luôn được ông bà, bố mẹ làm thay những nhu cầu mà bản thân trẻ có thể làm được, trẻ hầu như được bảo vệ và chăm sóc theo nguyên tắc là phụ thuộc và nuông chiều..Vì thế dẫn đến tình trạng trẻ không diễn đạt những nhu cầu của mình bằng lời nói mà bằng những cử chỉ thì người lớn đã đáp ứng nhu cầu ngay lập tức. Tất cả những điều đó sẽ là tốt đẹp nếu nó ở một chừng mực nào đó, nếu vẫn có những lĩnh vực và không gian cho phép trẻ có cơ hội để bộc lộ những sở thích cá nhân, những hành vi tự chủ. Nhưng nó sẽ là một bi kịch vì sẽ dẫn đến những xung đột trong việc giao tiếp, tạo cho trẻ những nhận thức và hành vi không phù hợp khi trẻ bắt đầu tiếp xúc, hình thành các khả năng giao tiếp với xã hội bên ngoài, nếu như trẻ phải tiếp nhận những sự bắt buộc. Ngược lại là một sự nuông chiều, trẻ được chấp nhận mọi yêu cầu vô điều kiện với suy nghĩ đơn giản là trẻ nhỏ chưa biết gì, chiều nó một chút cũng không sao, nhưng điều đó sẽ tạo nên những hành vi và nhận thức sai lệch của trẻ mà lâu dần sẽ biến thành thói quen rất khó thay đổi ! Đối với người lớn, trẻ cần được tập cho những lời nói lễ phép và tự nhiên, không quá màu mè và hình thức nhưng cũng không được phép cộc lốc và xuồng sã - Điều này trẻ sẽ học được một cách hiệu quả thông qua cách giao tiếp và ứng xử của bố mẹ với người khác. Chúng ta sẽ không thể cấm trẻ nói năng thô lỗ nếu chính bố mẹ thích "xả rác bằng miệng" và cũng không thể buộc trẻ lễ phép khi bố mẹ không có những hành vi lịch sự tối thiểu. - Ngoài ra qua những giờ học, cô lồng ghép nội dung giáo dục, cách giao tiếp với người lớn tuổi giúp trẻ hiểu và diễn đạt nhu cầu mong muốn của mình. - Cho trẻ tham gia đóng vai để trải nghiệm kỹ năng giao tiếp - Tạo tình huống cụ thể để giúp trẻ giải quyết và chọn cách giao tiếp với người lớn cho phù hợp. 
3.1.3. Kỹ năng giao tiếp với người lạ Một trong những điều mà trẻ cần phải học và nhận biết một cách đầy đủ, đó là tính tôn trọng . Điều này được thể hiện qua các khía cạnh sau : - Biết nói lời xin lỗi, biết nói cám ơn. - Không cướp lời, nói leo khi người khác nói. - Không tự tiện lấy và sử dụng đồ dùng của người khác. Và cả ba khía cạnh này sẽ được trẻ học rất tốt qua sự làm gương của bố mẹ, cô giáo và những người xung quanh. Khi chúng ta biết cám ơn và xin lỗi những người mà chúng ta tiếp xúc trên đường phố, hay trong sự va quẹt khi tham gia giao thông, cũng như ở ngay trong lớp cô “cảm ơn” trẻ khi trẻ giúp cô. Kỹ năng giao tiếp là một trong những kỹ năng thực hành . Những lời dạy dỗ sáo rỗng không đem lại kết quả tốt mà còn phản tác dụng, khi trẻ em được chứng kiến những cảnh: nói vậy mà không phải vậy - vì chắc chắn trẻ sẽ nhìn vào hành động của người lớn chứ không nghe theo những gì mà người lớn dạy bảo, trừ khi có những hành động minh chứng cho sự dạy dỗ đó. Chúng ta hãy giáo dục con bằng cả tấm lòng với sự trung thực. Trẻ thích thú làm quen với em bé trong công viên 
3.2. Phương pháp phát triển kỹ năng thích nghi 
Thích nghi là một kỹ năng sống quan trọng vì nếu kỹ năng giao tiếp là bước đầu để tiếp xúc với môi trường bên ngoài với những người xung quanh, thì thích nghi chính là bước tiếp theo để có thể hòa nhập hoặc phản ứng lại với môi trường bên ngoài. Đứa trẻ nếu có kỹ năng giao tiếp tốt có thể đạt được những thành công với những người xung quanh trong việc tham gia vào các hoạt động cùng với họ, là bố mẹ ông bà hay các bạn của trẻ. Thế nhưng nếu trẻ không có khả năng thích nghi thì cũng khó mà đạt được những kết quả tốt cho cuộc sống của mình. 
3.2.1. Kỹ năng thích nghi các loại thức ăn Đôi khi trẻ có những sở thích hơi đặc biệt về ăn uống, chỉ thích ăn vài loại thực phẩm nhất định, uống vài loại sữa hay thức uống nhất định – Điều đó thường là do chính chúng ta vô tình tập cho trẻ khi còn bé, vì thế một mặt chúng ta vẫn chấp nhận và tôn trọng những sở thích này nhưng vẫn nên tập cho trẻ có khả năng ăn uống đa dạng, vì nếu không có những sở thích về ăn uống của trẻ sẽ gây ra những khó khăn, rắc rối đặc biệt là trong các chuyến đi chơi xa. Chúng ta cũng nên biết rằng một chút thiếu vệ sinh, thiếu sạch sẽ cũng không gây ra tác hại nào, mà lại tạo cho trẻ có một sức đề kháng tốt hơn, tránh được tình trạng chỉ cần uống chút nước lã, ăn chút rau sống là đau bụng, đi cầu. - Tập cho trẻ tham dự bữa cơm gia đình để trẻ cảm nhận được niềm vui khi ăn. Tổ chức các bữa ăn tập thể ở lớp,động viên trẻ ăn theo hình thức thi đua để trẻ cảm thấy hứng thú khi ăn. - Khi tổ chức bữa ăn cho trẻ ở trường cần tạo không gian thoáng mát, hợp vệ sinh, đảm bảo an toàn cho trẻ để trẻ ăn ngon miệng. - Có thể làm một cái lịch “ăn uống” trong tuần với trẻ trên 3 tuổi. Bữa nào trẻ ăn được thì sẽ gắn một bông hoa và một khuôn mặt tươi cười, bữa nào trẻ khó ăn, không tập trung ăn thì sẽ có một khuôn mặt mếu. Đến cuối tuần làm tổng kết và khen ngợi trẻ về các khuôn mặt cười và tặng cho trẻ một món quà nho nhỏ. Nhưng nếu nhiều khuôn mặt buồn thì cũng không nên trách mắng, mà nên khuyến khích “: Cô biết là còn sẽ làm tốt hơn” Chúng ta cũng nên tìm hiểu kỹ hơn về tình trạng sức khỏe của trẻ để giúp trẻ ăn uống tốt hơn. - Trước bữa ăn để tạo cảm giác ăn ngon miệng và thích thú khi ăn, cô nên giới thiệu tên các món ăn và tác dụng của những loại thực phẩm mà trẻ ăn thật hấp dẫn và thu hút. Các bé cùng nhau thưởng thức ẩm thực quê hương 
3.2.2. Kỹ năng thích nghi với môi trường Với môi trường sống cũng thế, một môi trường bẩn thỉu và ô nhiễm là không thể chấp nhận được, nhưng một không gian quá sạch sẽ cũng không phải là một điều kiện tốt cho sự phát triển của trẻ. Điều đầu tiên mà chúng ta nên tập cho trẻ là kỹ năng thích nghi với sự thay đổi thời tiết. Ở Miền Bắc với bốn mùa thời tiết thay đổi.Vì thế, việc cho trẻ nhận biết được các kiểu thời tiết để tự lựa chọn các trang phục phù hợp với thời tiết là điều rất cần thiết.Có thể cho trẻ dãi dầu mưa nắng trong một mức độ nào đó, cũng như từng bước nâng cao sức chịu đựng của các bé, cũng là một biện pháp giúp trẻ thích nghi cao và tránh được tình trạng đau ốm lặt vặt, thậm chí có thể đưa đến những tổn thương không đáng có. Trẻ có thể nghịch cát, đất trong một chừng mực vừa phải vì điều đó giúp cho các bé vừa thỏa mãn được tính năng động, vừa nâng cao khả năng đề kháng. Dĩ nhiên là nên có sự giám sát của người lớn, nhưng chúng ta chỉ can thiệp khi có những dấu hiệu của sự nguy hiểm, còn đối với một vài cú vấp ngã của trẻ thì cứ để cho trẻ tự đứng lên, điều đó không chỉ giúp trẻ mạnh dạn và tự tin hơn mà còn cho chúng ta tránh được những sự mè nheo của trẻ. Ở Nhật Bản, trẻ em luôn phải mặc quần soóc vào mùa đông, lạnh không hề hấn gì với các bạn nhỏ nơi xứ sở Hoa Anh Đào. Quan điểm của giáo viên cũng như các bậc phụ huynh là rèn luyện tính chịu đựng trước khó khăn và phải tự lập chủ động trong mọi biến cố có thể xảy ra. Tính tự lực và tự giác luôn được những ông bố, bà mẹ Nhật Bản đưa vào phương pháp giáo dục con cái của mình. Qua những bài rèn luyện thể chất, ở Nhật rất ít trẻ em mắc bệnh về đường hô hấp như sổ mũi, viêm họng... do thay đổi thời tiết 
3.2.3. Kỹ năng thích nghi với đám đông Chúng ta biết rằng con người có hai loại tính khí chính là tính hướng nội và tính hướng ngoại, và trong mỗi loại tính cách đó lại có 4 nhóm cá tính khác nhau. Các nhóm này thường có sự phối hợp để tạo nên những mẫu người có cá tính khác nhau. Vì vậy, việc tập cho trẻ làm quen với đám đông phải dựa trên tính cách của các trẻ, giáo viên nên hiểu trẻ thuộc loại tính khí nào! Với trẻ hướng ngoại thì chúng ta không cần lo ngại, vì trẻ thường có xu thế thích đám đông, thích sự ồn ào vui vẻ, náo nhiệt, thích các hoạt động tập thể. Còn với trẻ hướng nội thì trẻ sẽ ngại tiếp xúc với đám đông, có vẻ như dụt dè nhút nhát. Nhưng các bé cũng có những ưu điểm để có thể thành công, đôi khi còn tốt hơn cả trẻ hướng ngoại nếu được sự định hướng đúng cách của người lớn. Chúng ta có thể giúp trẻ quen dần với đám đông qua việc cho trẻ tham gia các giờ học dã ngoại, tham gia các hoạt động ở trường. Ngoài ra, trong việc hòa nhập với xã hội, chúng ta cũng cần tập cho trẻ những thói quen ứng xử với một phong cách văn minh, lịch sự qua những hoạt động hằng ngày ở trường: - Thói quen biết xếp hàng : Đây là một thói quen mà hầu hết người lớn chúng ta không để ý khi tham gia vào các hoạt động chung. Nhưng hãy cố gắng làm gương và tập cho trẻ có thói quen xếp hàng ngay từ nhỏ để dẩn dần thay đổi được một cách ứng xử kém văn hóa nơi công cộng là sự chen lấn nhau. Ở lớp cô rèn cho trẻ thói quen xếp hàng (không chen ngang, xô đẩy bạn..) khi tham gia vào một hoạt động nào đó. Cùng nhau xếp hàng đi chơi công viên - Thói quen bỏ rác vào thùng rác: Ngay tại lớp học cũng nên có nhiều thùng rác, để trẻ thấy việc bỏ rác là 1 thói quen trong lớp. Khi đi chơi ngoài sân trường, cũng cần bỏ rác và hướng dẫn cho trẻ bỏ rác vào các thùng rác công cộng để hình thành thói quen này. Nhắc nhở trẻ luôn luôn biết vứt rác vào đúng nơi quy định. - Thói quen biết nói xin lỗi và cám ơn : Ngay từ bé, chúng ta cũng cho trẻ thấy cách ứng xử như vậy của người lớn, và khi giao tiếp với trẻ, chính giáo viên cũng cần biết nói xin lỗi và cám ơn trẻ – Như thế, trẻ sẽ cảm nhận được một cách tự nhiên các cách ứng xử này. Kỹ năng thích nghi là một trong những kỹ năng giúp một đứa trẻ bình thường, không có những năng lực đặc biệt gì nhưng vẫn có thể