SKKN Ứng dụng trò chơi học tập vào dạy học theo hướng phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh trong môn Toán Lớp 5

Tên biện pháp: ỨNG DỤNG TRÒ CHƠI HỌC TẬP VÀO DẠY HỌC THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC VÀ PHẨM CHẤT CỦA HỌC SINH 
TRONG MÔN TOÁN LỚP 5 
I. LÝ DO CHỌN BIỆN PHÁP
Thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW về đổi mới mới chương trình nhằm phát triển năng lực và phẩm chất người học, đồng thời tiếp cận với chương trình giáo dục phổ thông 2018, bản thân tôi luôn học hỏi đổi mới phương pháp, kĩ thuật, công cụ dạy học ngay tại đơn vị mình đang công tác. 
Toán học là một trong những môn có vị trí rất quan trọng. Một trong những phương pháp mang lại nhiều hứng thú cho học sinh là phương pháp trò chơi.
Trên thực tế, trong các giờ Toán học của lớp 5, học sinh còn thụ động, nhất là những học sinh ngại phát biểu, tiếp thu chậm. Cuối tiết học, học sinh thường uể oải, ít tập trung chú ý vào bài vì đặc điểm của học sinh tiểu học là: “Dễ nhớ, mau quên, chóng chán”.
Từ đó, tôi đã tiến hành điều tra mức độ biểu hiện sự hứng thú đối với môn Toán và bài khảo sát chất lượng thông qua 37 học sinh của lớp 5 trong đầu năm học 2020 - 2021 tại trường TH&THCS Số 2 Ngư Thủy. Kết quả như sau:
Bảng 1. Bảng điều tra mức độ hứng thú học tập môn Toán lớp 5:
Tổng số
( 37 HS )
Hứng thú với môn Toán
Rất hứng thú
Hứng thú
Bình thường
Không hứng thú
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
3
7
12
15
Bảng 2. Kết quả khảo sát chất lượng đầu năm học 2020 – 2021 môn Toán lớp 5
Tổng số
( 37 HS )
Chất lượng môn học
Giỏi
Khá
TB
Yếu
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
3
14
14
6
Từ những thực trạng trên, tôi đã suy nghĩ sử dụng phong phú trò chơi trong dạy học môn Toán, bao gồm trò chơi không sử dụng công nghệ thông tin và sử dụng các phần mềm Violet và Plickers vào dạy học. Vì thế, bản thân tôi đã đưa vào áp dụng biện pháp: “Ứng dụng trò chơi học tập vào dạy học theo hướng phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh trong môn Toán lớp 5”.
II.MỤC ĐÍCH CỦA BIỆN PHÁP:
Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển phẩm chất và năng lực của học sinh.
- Về phẩm chất: trung thực, chăm chỉ, trách nhiệm.
- Về năng lực: Giúp học sinh phát triển hai loại năng lực:
+ NL chung: Năng lực tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp tác, giải quyết vấn đề và sáng tạo.
+ NL đặc thù: ngôn ngữ Toán học, năng lực tính toán, năng lực tin học.
Nâng cao chất lượng dạy học môn Toán lớp 5 và sự hứng thú với môn Toán.
III. CÁCH THỨC TIẾN HÀNH
Chuẩn bị trò chơi:
	- Xác định mục tiêu dạy học.
	- Xây dựng, lựa chọn trò chơi
	- Giáo viên xác định: Số nhóm chơi, số người trong nhóm và các đồ dùng.
	 - Thời gian chơi
 - Giai đoạn kết thúc: Có những hình thức khen thưởng kịp thời, nhẹ nhàng
2. Những kỹ năng cần thiết trong tổ chức trò chơi:
- Sử dụng trò chơi đúng đối tượng và hợp với nội dung kiến thức, kĩ năng.
- Bắt đầu cuộc chơi một cách dí dỏm, hài hước, hấp dẫn.
3. Lựa chọn trò chơi với những nội dung bài học cụ thể một cách phù hợp:
3.1 Trò chơi sử dụng máy tính
Tên: Trò chơi
Bài – 
Môn Toán 5
Cách tiến hành
Áp dụng vào hoạt động
Phần mềm Plickers:
“Ai đúng sẽ được thưởng”
Ôn tập bảng đơn vị đo độ dài, khối lượng( trang 22,23).
Viết các số đo độ dài dưới dạng số thập phân (trang 44)
Viết số đo khối lượng dưới dạng số thập phân (trang 45)
Chia một số thập phân cho 10,100,1000 (trang 65)
HS chọn câu trả lời A,B,C,D trên card plickers và giơ thẻ lên, GV lấy điện thoại và quét. Câu trả lời của từng HS hiện màn hình máy tính. HS theo dõi kết quả của mình và bạn.
Khởi động
Vận dụng
phần mềm violet: “Ai nhanh ai đúng”
Áp dụng nội dung kiến thức: Ôn tập giữa kỳ 1, ôn tập cuối kỳ 1.
HS thực hiện cặp đôi, 1 bạn đọc và chọn câu trả lời đúng. 1 bạn điều khiển máy tính. Bộ câu hỏi gồm 10 câu. 
Luyện tập.
Trò chơi trên phần mềm violet: “Cóc vàng tài ba”
Luyện tập kiến thức về số thập phân.
Luyện tập chung( 47,48)
số thập phân bằng nhau, so sánh hai số thập phân. (trang 40,41, 42,43)
HS đọc và chọn câu trả lời đúng. Bộ câu hỏi gồm 5câu (5phút) hoặc 3 câu (3 phút). Mỗi câu trả lời đúng được 20 điểm.
Khởi động
Vận dụng
3.2 Trò chơi không sử dụng máy tính
Tên: Trò chơi
Bài – 
Môn Toán 5
Cách tiến hành
Áp dụng vào hoạt động
Trò chơi : Bậc thang toán học.
Đề-ca-mét vuông, héc-tô-mét vuông. Bảng đơn vị đo diện tích (trang 25,27)
Nếu trả lời đúng được quyền dịch chuyển nam châm tiến lên một bậc thang, trả lời sai thì lùi nam châm xuống 1 bậc thang. 
Vận dụng
Trò chơi: Hộp quà may mắn
Áp dụng các bài toán tính nhanh, tính nhẩm.
Các bài toán tính chu vi diện tích một số hình.
Diện tích hình tam giác (trang 87). Diện tích hình thang (93)
Diện tích hình tròn (99)
Trong 4 hộp sẽ có 1 hộp quà may mắn, ai mở được hộp quà đó nếu thực hiện phép tính đúng được nhận quà.
Khởi động
Trò chơi : Tìm bạn máy tính
Cộng, trừ, nhân, chia hai số thập phân./ Bài 1 SGK trang (tr50) (tr53) (tr55) (tr58) (63)
 (71).
3 bạn của 3 đội tự lật bông hoa của mình rồi tính và viết kết quả. Nếu đội nào xong trước và đúng thì thắng cuộc và đội đó được cả lớp hô “xin chào bạn máy tính” 
Luyện tập, thực hành
Trò chơi: “ Ong tìm nhụy”. 
Áp dụng các bài tính nhẩm
-Nhân một số thập phân với 10, 100, 1000. (trang 57)
-Luyên tập (trang 58)
-HS 2 đội lên bảng dán kết quả nhụy hoa vào phép tính trên mình con ong
-Vận dụng
-Khởi động
Trò chơi: Hãy nhận ra mình
Hàng của số thập phân. Đọc, viết số thập phân.(trang 37)
-HS 2 đội, mỗi đội cử 1 bạn viết số, 3 bạn còn lại miêu tả số sao cho bạn đó nhận ra và viết đúng. Mỗi đội có 2 phút.
vận dụng.
5. Quy trình tổ chức trò chơi học tập trong dạy học môn Toán:
Bước 1: Ổn định:
Bước 2: Giới thiệu trò chơi:
Bước 3: Hướng dẫn phổ biến cách chơi, luật chơi:
Bước 4: Chơi thử (nếu cần):
Bước 5: Chơi:
Bước 6: Nhận xét, đánh giá:
IV. Kết quả đạt được: 
Sử dụng kết hợp hai loại trò chơi trong dạy học Toán giúp các em phát huy năng lực giao tiếp, kĩ năng hợp tác, kỹ năng tranh luận với bạn, khả năng quan sát, tư duy sáng tạo, hoạt động nhóm, tự tin và đặc biệt tiếp cận và sử dụng các phần mềm dạy học.
- Giáo dục học sinh tính tự giác, trung thực, sự kiên trì, tính kỷ luật và tinh thần đồng đội trong học tập cũng như trong cuộc sống hằng ngày, sự liên hệ trong thực tiễn tốt hơn.
Ngoài ra, thông qua tổ chức trò chơi, giáo viên có thêm kênh thông tin nhằm đánh giá chính xác hơn phẩm chất, năng lực và sự tiến bộ của học sinh.
*Bên cạnh đó qua khảo nghiệm thực tế về việc tổ chức trò chơi trong dạy học Toán, kết quả đạt sau khi phát phiếu thăm dò ý kiến và bài khảo sát cuối kỳ 1, năm học 2020 -2021:
Bảng 3. Bảng điều tra mức độ hứng thú học tập môn Toán lớp 5:
Tổng số
( 37 HS )
Hứng thú với môn Toán
Rất hứng thú
Hứng thú
Bình thường
Không hứng thú
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
15
17
5
0
Bảng 4. Kết quả khảo sát chất lượng đầu năm học 2020 – 2021 môn Toán lớp 5
Tổng số
( 37 HS )
Chất lượng môn học
Giỏi
Khá
TB
Yếu
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
14
14
8
1
Từ những kết quả trên tôi có thể khẳng định rằng việc tổ chức trò chơi trong dạy học Toán đã góp phần nâng cao hiệu quả dạy và học, tạo hứng thú học tập, phát triển năng lực và phẩm chất cho học sinh, tạo tinh thần đoàn kết và khả năng hợp tác của học sinh. Đối với học sinh vùng biển nơi tôi đang trực tiếp giảng dạy, đây là biện pháp mới mẻ, vừa mới được áp dụng từ đầu năm học này một cách quy mô nên đã làm chuyển biến chất lượng học tập của học sinh.