SKKN Một số biện pháp nâng cao hiệu qủa công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử cho học sinh Lớp 11 trường THPT Lam Kinh
Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
Trong hệ thống các môn học ở trường Trung học phổ thông, môn lịch sử
có vai trò quan trọng trong việc giáo dục lòng yêu quê hương đất nước, lòng tự
hào dân tộc là hành trang quan trọng cho học sinh bước vào sự nghiệp, tương
lai. Phát huy ưu thế đó, tại trường THPT Lam Kinh và trên địa bàn huyện Thọ
Xuân, trong nhiều năm qua công tác bồi dưỡng học sinh giỏi nói chung và môn
Lịch sử nói riêng luôn được sự quan tâm của Ban giám hiệu, các đoàn thể trong
nhà trường và sự quan tâm của đa số các quý bậc phụ huynh. Đội ngũ các Thầy,
cô giáo cùng bộ môn ở các trường trong huyện đều nhiệt tình tích cực, trao đổi
phương pháp, kinh nghiệm chuyên môn, thông qua hội thảo, chuyên đề, thao
giảng, sử dụng công nghệ thông tin góp phần nâng cao chất lượng bồi dưỡng
học sinh giỏi cấp tỉnh môn Lịch sử. Học sinh cũng thêm yêu thích và quyết tâm
học tập môn Lịch sử, tham gia ôn luyện, dự thi học sinh giỏi cấp tỉnh. Do đó
chất lượng của công tác bồi dưỡng học sinh giỏi được nâng cao hơn.
Tuy nhiên trong thực tiễn giảng dạy đã cho thấy công tác bồi dưỡng học
sinh giỏi còn nhiều bất cập, hạn chế. Biểu hiện ở quan niệm xã hội về vị trí môn
Lịch sử là môn phụ nên việc quan tâm, đầu tư cho con em học tập bộ môn chưa
nhiều; học sinh chưa giành thời gian thường xuyên cho việc học môn tập bộ
môn Lịch sử và ôn luyện học sinh giỏi còn rất hạn chế. Khối lượng kiến thức ôn
luyện học sinh giỏi còn dàn trải khá nặng, gồm ba phần với hơn 20 chương kiến
thức (Lịch sử thế giới, lịch sử Việt Nam, lịch sử địa phương). Do đó, một số
giáo viên còn bị động trong khai thác kiến thức, chưa mạnh dạn để học sinh tự
tìm hiểu một phần kiến thức. Thực trạng dạy học môn Lịch sử ở trường Trung
học phổ thông hiện nay như trên, nên giáo viên khó phát hiện và lựa chọn được
đối tượng học sinh có năng khiếu để bồi dưỡng.
Mặt khác, phần lớn giáo viên đã nhận thức được tầm quan trọng của công
tác dạy bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử. Tuy nhiên do khối lượng kiến thức
ôn luyện học sinh giỏi tỉnh lớp 11 là quá nhiều, dàn trải, nhiều giáo viên lại chưa
xác định được các biện pháp ôn luyện hiệu quả nên chưa thực sự đầu tư cho
công tác bồi dưỡng học sinh giỏi. Do đó hiệu quả công tác bồi dưỡng học sinh
giỏi môn lịch sử chưa cao.5
Qua phân tích thực trạng công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử
hiện nay, cá nhân tôi nhận thấy việc nghiên cứu và những giải pháp của đề tài là
hiệu quả, thiết thực, phù hợp với yêu cầu và nhiệm vụ của ngành, của đồng
nghiệp tâm huyết với bộ môn Lịch sử.
Qua 5 năm học (2014 - 2015 đến năm học 2018 - 2019) đảm nhận việc
dạy bồi dưỡng cho đội tuyển học sinh giỏi môn lịch sử của ở Trung học phổ
thông Lam Kinh, tôi đã đúc kết được những kinh nghiệm ôn luyện học sinh giỏi
môn Lịch sử cho học sinh lớp 11.
ết nội dung cơ bản, tôi tập trung kiểm tra sự ghi nhớ của học sinh. Tôi cho học sinh học thuộc vấn đề bằng mắt, sau đó ghi nội dung chính ra giấy nháp. Sau khi học sinh đã thuộc cơ bản thì cho các học sinh kiểm tra nói cho nhau. Cuối cùng tôi trực tiếp kiểm tra từng học sinh theo lần lượt từng câu hỏi, vấn đề, chuyên đề. Như vậy sẽ giúp học sinh ghi nhớ qua nhiều bước và có một ý thức tốt trong học tập. c. Rèn luyện kĩ năng tự học và sáng tạo Ngoài việc tìm hiểu kiến thức trên lớp, trong các buổi bồi dưỡng học sinh giỏi ở nhà thì còn cần rèn luyện kĩ năng tự học và sáng tạo cho học sinh. Trong quá trình bồi dưỡng, tôi đã rèn luyện kĩ năng tự học cho học sinh bằng các biện pháp: - Cung cấp câu hỏi, bài tập khó cho nội dung kiến thức vừa tìm hiểu và các câu hỏi cơ bản cho nội dung kiến thức chuẩn bị tìm hiểu. 13 Ví dụ: Sau khi tìm hiểu các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm trong các thế kỉ X – XV, giáo viên có thể ra bài tập khó: Lập bảng so sánh cuộc kháng chiến chống Tống thời Lý, cuộc kháng chiến chống quân Mông - Nguyên thời Trần và cuộc khởi nghĩa Lam Sơn về hoàn cảnh, cách thức tiến hành, cách kết thúc chiến tranh. Qua nguyên nhân thắng lợi của các cuộc kháng chiến, hãy rút ra bài học kinh nghiệm cho công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc ngày nay. Giáo viên yêu cầu học sinh tự lập dàn ý theo các câu hỏi. Với các câu hỏi khó, giáo viên yêu cầu học sinh viết thành bài thi và chấm, nhận xét cho học sinh. - Rèn luyện cho học sinh làm các đề tổng hợp: Đây là một khâu không thể thiếu trong quá trình bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử cho học sinh lớp 11. Sau khi tìm hiểu mọi nội dung kiến thức, giáo viên xây dựng đề thi học sinh giỏi theo đúng cấu trúc và tổ chức cho học sinh tự làm trong 180 phút. Giáo viên cần nêu cao tính tự giác của học sinh, không nhìn tài liệu và độc lập trong bài làm của mỗi học sinh. Giáo viên cũng cần làm tốt khâu chấm, chữa bài và nhận xét đối với các em Với các biện pháp trên sẽ tăng cường tính tự giác học tập cho học sinh. Qua đó giúp cho học sinh ghi nhớ và nắm bắt nội dung một cách sâu sắc, biết được điểm mạnh và hạn chế của mình để phát huy hoặc rút kinh nghiệm trong quá trình làm bài. d. Kỹ năng phân tích đề Về các đề thi học sinh giỏi thường có mấy loại sau đây: - Loại đề hệ thống hóa kiến thức lịch sử: nhằm nêu một số kiến thức cơ bản nhất để qua đó phác họa bức tranh chung về một thời kỳ, một sự kiện lịch sử. Song đây không phải là liệt kê kiến thức đơn thuần mà yêu cầu học sinh biết lựa chọn một số sự kiện chủ yếu, tiêu biểu, được hệ thống hóa để làm toát lên một chủ đề nhất định. Ví dụ 1: Lập bảng kê các các cuộc cách mạng tư sản thời cận đại (Thế kỉ XVI – XIX) theo các nội dung sau: STT Tên CMTS Thời gian Giai cấp lãnh đạo Lực lượng Hình thức đấu tranh Ý nghĩa Ví dụ 2: Lập bảng kê các các cuộc kháng chiến chống ngoại xâm của nhân dân Việt Nam trong các thế kỉ X – XV theo các nội dung sau: STT Tên cuộc kháng chiến Thời gian Lãnh đạo Địa bàn Chiến thắng tiêu biểu Kết quả, ý nghĩa 14 Khi lập bảng hệ thống hóa kiến thức, học sinh phải đọc kỹ đề, hiểu rõ vấn đề được đặt ra để lựa chọn những kiến thức phù hợp. Lập bảng hệ thống hóa kiến thức cần phải chia ra các cột, nội dung mỗi cột là một đề mục các cột hợp thành hệ thống, giải quyết chủ đề được đặt ra. Một số học sinh không được hướng dẫn kỹ thường viết thành bài tự luận. - Loại đề thi tự luận: Có nhiều dạng yêu cầu theo mẫu tự luận. Ví dụ 1: Vì sao thực dân Pháp chọn Đà Nẵng làm điểm tấn công đầu tiên khi xâm lược nước ta cuối thế kỉ XIX? Trình bày âm mưu và hành động của Pháp trong chiến sự đó. Ví dụ 2: Vì sao Nguyễn Ái Quốc ra đi tìm đường cứu nước? Điểm mới trong hoạt động cứu nước của Người so với các bậc tiền bối là gì? Các loại đề thi như trên không chỉ yêu cầu học sinh phải nhận biết chính xác sự kiện, nhận thức đúng bản chất lịch sử mà còn đòi hỏi học sinh thể hiện khả năng lập luận, trình bày, diễn đạt tốt. Ngoài ra còn có loại đề thi có câu hỏi đặt ra để lý giải một vấn đề đã được xác định, hoặc bình luận, chứng minh câu nói nổi tiếng của một nhân vật lịch sử bằng những quan điểm, bằng các sự kiện. Loại đề thi này tương đối khó, nên tôi hướng dẫn, yêu cầu học sinh phải đọc kỹ và hiểu đúng câu nói của nhân vật, một nhận định, đánh giá và sử dụng những sự kiện lịch sử cụ thể, chính xác để chứng minh cho nội dung lịch sử mang tính khoa học. - Loại đề nhận thức lịch sử: Là đề theo một chủ đề hay vấn đề lịch sử nhất định được đặt dưới dạng câu hỏi yêu cầu cần giải đáp. Loại đề này thường có nội dung khó, yêu cầu học sinh phải suy nghĩ nhiều, hiểu biết kiến thức lịch sử chính xác, hệ thống; học sinh phải có năng lực độc lập suy nghĩ để giải quyết vấn đề nêu ra, học sinh phải có trình độ tư duy cao, có khả năng lập luận, lý giải vấn đề. Các dạng thường gặp như: + Đề thi về xác lập mối quan hệ nhân quả giữa các sự kiện lịch sử: Ví dụ: Hãy sắp xếp theo trình tự thời gian các sự kiện chủ yếu của phong trào yêu nước Việt Nam trong những năm 1858 – 1874 và rút ra đặc điểm phong trào chống Pháp của nhân dân? Loại đề thi này yêu cầu học sinh phải suy nghĩ kỹ, nếu không sẽ dễ nhầm lẫn với loại đề hệ thống hóa kiến thức cơ bản đã trình bày trên. Đề thi yêu cầu thí sinh không chỉ ghi nhớ các sự kiện lịch sử theo tiến trình thời gian mà điều quan trọng là thí sinh phải lý giải mối quan hệ giữa các sự kiện đã được lựa chọn. + Đề thi xác định tính kế thừa giữa các sự kiện lịch sử, giai đoạn, thời kì lịch sử: Đề yêu cầu học sinh phải hiểu rõ quá trình phát triển liên tục, thống nhất, tính phong phú, đa dạng, cụ thể của các sự kiện, giai đoạn, thời kì lịch sử. Khi làm loại đề này, học sinh phải nắm vững một vấn đề có tính quy luật trong sự phát triển của lịch sử. Sự kiện xảy ra trước tác động đến sự ra đời và phát triển của sự kiện tiếp sau, chúng có quan hệ chặt chẽ với nhau. Ví dụ: Các cuộc cách mạng tư sản thời cận đại sẽ tác động như thế nào tới xã hội phong kiến Tây Âu và sự ra đời của xã hội Tư bản? 15 + Đề thi xác định tính kế thừa giữa các sự kiện trong quá trình lịch sử cũng như loại đề thi về mối quan hệ nhân quả giữa các sự kiện, song nó tập trung hơn vào một sự kiện chính; nó nâng cao hơn về mặt khái quát - lý luận. Ví dụ: Từ các cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông - Nguyên thời Trần ở thế kỉ XIII, hãy rút ra bài học cho sự nghiệp bảo vệ tổ quốc ngày nay? - Loại bài thi thực hành lịch sử: Yêu cầu học sinh không chỉ có biểu tượng lịch sử chính xác, giàu hình ảnh mà còn biết vận dụng những kiến thức đã học vào cuộc sống, lao động và công tác xã hội. Vì vậy, nội dung bài thi thực hành lịch sử giúp học sinh rèn luyện kỹ năng bộ môn. Những số liệu, câu hỏi đưa ra trong bài làm cần ngắn gọn, rõ ràng, đầy đủ, dễ hiểu và giải quyết được vấn đề đặt ra. Đề thi thường gặp vẽ bản đồ, lược đồ gồm sử dụng bản đồ câm đến vẽ và trình bày theo bản đồ. Ví dụ 1: Dùng bản đồ câm các cuộc cách mạng tư sản thời cận đại, hãy ghi tên cách mạng tư sản và thời gian. Ví dụ 2: Vẽ biểu đồ và tường thuật (viết) diễn biến cuộc khởi nghĩa chống quân Minh của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn thế kỉ XV. Để giải quyết được những dạng đề như trên khâu quan trọng là việc phân tích đề, bởi vì phân tích đề tốt sẽ giúp học sinh xác định, lựa chọn đúng kiến thức, lập dàn ý dễ dàng. Phân tích đề đúng sẽ tránh trường hợp lạc đề, lệch đề. Cấu tạo đề thi học sinh giỏi hiện nay rất nhiều câu, nhiều dạng đề, đòi hỏi học sinh phải tư duy và xử lý nhanh các kỹ năng phân tích đề, phân bố thời gian, xác định thời gian, không gian, nội dung lịch sử và yêu cầu của câu hỏi sao cho phù hợp là kỹ năng cần rèn luyện thường xuyên. e. Kỹ năng làm bài - Phân tích câu hỏi trong đề thi. Đây là công việc đầu tiên mà học sinh nhất thiết phải làm để hiểu kĩ đề bài. Học sinh phải dành thời gian thỏa đáng (khoảng 10 phút) để đọc hết và hiểu chính xác từng từ, từng chữ trong câu hỏi. Trong đề thi, một câu hỏi chặt chẽ sẽ không có từ nào là “thừa”. Đọc kĩ câu hỏi để xác định thời gian, không gian, nội dung lịch sử và yêu cầu của câu hỏi (trình bày, so sánh, giải thích, phân tích, đánh giá...). - Phân bố thời gian cho hợp lí. Học sinh cần vạch ra thời gian biểu hợp lý, tránh tình trạng làm bài vội vàng hoặc không hoàn thành bài làm, thừa hoặc thiếu thời gian. Hãy căn cứ vào điểm số của từng câu mà tính thời gian, mỗi điểm khoảng 15 phút là phù hợp. - Lập dàn ý chi tiết. Hãy coi mỗi câu hỏi như một bài viết ngắn, lập dàn ý, xác định những ý chính và trình tự của các ý. Sau đó hãy “mở bài”, đừng mất nhiều thời gian suy nghĩ về “mở bài”. Khi đã xác định đúng nội dung sẽ biết mở bài thế nào, và nên mở bài trực tiếp, ngắn gọn - không quá 10 dòng. Sau khi viết hết nội dung, sẽ biết kết luận. Đừng nghĩ trước kết luận và cũng chỉ nên kết luận thật ngắn gọn. 16 Cấu trúc của một bài thi học sinh giỏi môn lịch sử lớp 11 sẽ gồm 6 câu với thang điểm 20 (Gồm 6 điểm lịch sử thế giới, 12 điểm lịch sử Việt Nam và 2 điểm lịch sử địa phương). Do đó, trừ những câu lập bảng (Niên biểu, so sánh, thống kê) thì các câu tự luận, học sinh cần đảm bảo ba phần: + Mở bài + Thân bài + Kết luận. Căn cứ vào điểm số của từng câu mà viết phần mở bài, thân bài, kết luận dài hoặc ngắn cho phù hợp. Tránh trường hợp dông dài hoặc cộc lốc khi trình bày nội dung câu trả lời. - Về hình thức trình bày: không phải ai cũng viết được chữ đẹp, câu hay, nhưng hãy cố gắng viết cho rõ ràng, đúng câu, đúng chính tả, đừng dùng từ sáo rỗng, dài dòng, đừng viết tắt. Hãy luôn nhớ: Đúng, đủ, rõ ràng, lời văn giản dị, trình bày khoa học. Tuyệt đối không được viết tùy tiện, rườm rà. Khuyến khích học sinh có thể dẫn chứng thơ, văn học, những nhận định, đánh giá, để minh họa trong quá trình làm bài thi. Lưu ý: Để làm một bài thi lịch sử đạt hiệu quả cao học sinh phải: 1. Hiểu đề: Đọc thật kĩ từng chữ trong câu hỏi để hiểu rõ người ta hỏi vấn đề gì? Phạm vi thời gian của câu hỏi là từ năm nào đến năm nào? Như vậy tránh được lạc đề hoặc thiếu ý. 2. Dựng khung: Dù thuộc đến mấy cũng không viết ngay vào giấy thi. Hãy viết dàn ý vào giấy nháp sao cho thật đầy đủ và có hệ thống, đáp ứng yêu cầu của câu hỏi. 3. Cắm chốt: Ở mỗi phần của dàn ý ấy, ghi những chốt, nghĩa là sự kiện quan trọng cùng với thời điểm của nó. Như vậy bài làm sẽ không bỏ sót những sự kiện quan trọng. 4. Viết sạch: Viết vào giấy thi một cách sáng sủa, dễ đọc. Hết mỗi ý chính, mỗi sự kiện nên xuống dòng. Thấy cần thiết để làm nổi bật từng giai đoạn, từng sự kiện, từng ý nghĩa có thể ghi 1, 2, 3 hoặc a, b, c hoặc gạch đầu dòng, vì lịch sử là một môn khoa học xã hội, có thể trình bày một cách có hệ thống. Như vậy cũng dễ cho người chấm. Tuy nhiên cũng hạn chế dùng cách đánh đề mục để không gây nhầm lẫn đánh dấu bài cho giám khảo chấm. Bài thi lịch sử trong những năm gần đây nhiều câu nên học sinh không được chủ quan, viết quá dài - rườm rà. Chữ nào sai thì dùng thước gạch đi, không nên xóa lem nhem, không đưa vào ngoặc đơn. Nếu trót thiếu cả một đoạn dài, có thể ghi bổ sung xuống cuối bài. Phải chia thời gian để trả lời đủ các câu hỏi, tránh đầu voi đuôi chuột, nghĩa là làm bài đầu tiên thì viết bài cẩn thận, đầy dủ, chi tiết, rõ ràng, mạch lạc, sạch, đẹp, nhưng sau đó thì viết cẩu thả, thiếu ý, tùy tiện thiếu nội dung hoặc mập mờ không rõ nội dung.. 5. Đọc lại: Phải tính toán thời gian, để khi viết bài xong, vẫn còn độ 10, 15 phút. Nhất thiết phải đọc lại bài để sửa chữa những chỗ sai sót nhầm lẫn rồi mới nộp bài. Đọc lại là khâu rất quan trọng để bài thi được điểm cao hơn. 17 f. Chấm và sửa bài Một học sinh giỏi không chỉ nắm vững kiến thức lịch sử, vững kỹ năng mà còn có sự sáng tạo. Vì vậy, trong quá trình bồi dưỡng cho học sinh tôi thường xuyên quan tâm đến việc chấm và sửa bài cho học sinh. Bài viết cần phải được sửa chữa, chỉ bảo cụ thể, để phát huy những cái hay, sửa sai kịp thời những cái dở, để có sự nhìn nhận đánh giá một cách công bằng, khách quan mỗi khi tuyển lựa đội tuyển chính thức đi dự thi. Sau khi dạy một chuyên đề, hay một giai đoạn lịch sử tôi thường tổ chức kiểm tra để chấm và sửa bài cho học sinh. Kiểm tra có thể cho bài tập để các em về nhà làm, quy định thời gian nộp bài, nhưng theo tôi tốt nhất là cho học sinh làm bài kiểm tra ngay trên lớp bồi dưỡng. Ngoài ra tôi còn khuyến khích học sinh có thể tự tìm đề để viết rồi đưa cho thầy cô sửa giúp, sau đó viết lại nhuần nhuyễn.Cách này giúp học sinh tăng khả năng trình bày, diễn đạt của mình và tạo thêm kỹ năng ứng phó tốt với nhiều loại đề. 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm Thông qua việc áp dụng các biện pháp nâng cao hiệu quả công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử lớp 11 ở Trường THPT Lam Kinh theo đề tài sáng kiến kinh nghiệm, cá nhân tôi nhận thấy sự thay đổi lớn về hiệu quả của công tác bồi dưỡng học sinh giỏi. Do vậy, đề tài có tính khả thi, có thể áp dụng lâu dài và rộng rãi cho giáo viên dạy bồi dưỡng học sinh giỏi bộ Lịch sử ở trường Trung học phổ thông để nâng cao hiệu quả chất lượng môn Lịch sử nói chung và bồi dưỡng học sinh giỏi nói riêng. Từ sự cố gắng của giáo viên và học sinh, nên kết quả đạt được trong kì thi học sinh giỏi môn Lịch sử ở trường mà tôi giảng dạy liên tục trong những năm qua luôn tăng lên về số lượng và chất lượng điểm, giải học sinh giỏi. Thiết nghĩ đây sẽ là cơ sở để tôi nghiên cứu, thực hiện đề tài này và sẽ áp dụng vào công tác giảng dạy, bồi dưỡng đội tuyển học sinh giỏi của trường và bổ sung thêm các kinh nghiệm ôn luyện học sinh giỏi môn lịch sử cho đồng nghiệp ở trong tỉnh cùng tham khảo trong những năm học tiếp theo. Để kiểm nghiệm hiệu quả các biện pháp, cá nhân đã kiểm nghiệm chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử ở trường THPT Lam Kinh qua 5 năm học (Từ năm học 2014 - 2015 đến năm học 2018 - 2019. Qua đó rút ra tính khả thi của nó trong thực tiễn giáo dục. - Phương pháp tiến hành: + Năm thực nghiệm (2016 - 2017; 2017 - 2018; 2018 - 2019): Áp dụng các các biện pháp nâng cao hiệu qủa công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử cho học sinh lớp 11 Trường THPT Lam Kinh. + Năm đối chứng (2014 - 2015; 2015 - 2016): Không áp dụng các các biện pháp nâng cao hiệu qủa công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử cho học sinh lớp 11 Trường THPT Lam Kinh 18 - Kết quả thực nghiệm: có sự chênh lệch giữa các năm thực nghiệm và các năm đối chứng về số lượng và chất lượng giải học sinh giỏi môn Lịch sử. Cụ thể là: + KẾT QUẢ SỐ LƯỢNG HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH MÔN LỊCH SỬ TRƯỜNG THPT LAM KINH TRƯỚC KHI ÁP DỤNG CÁC BIỆN PHÁP BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI THEO ĐỀ TÀI SKKN (Bảng 1): Năm học Tổng số học sinh dự thi HSG Điểm học sinh đạt được Giải học sinh giỏi cấp tỉnh Ghi chú Số lượng Khung điểm Số lượng Tỉ lệ % 2014 - 2015 5 8,0 - 11,25 0 0 2015 - 2016 5 9,0 - 12,0 01 giải KK 20,0 + KẾT QUẢ SỐ LƯỢNG HỌC SINH GIỎI CẤP TỈNH MÔN LỊCH SỬ TRƯỜNG THPT LAM KINH SAU KHI ÁP DỤNG CÁC BIỆN PHÁP BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI THEO ĐỀ TÀI SKKN (Bảng 2): Năm học Tổng số học sinh dự thi HSG Điểm học sinh đạt được Giải học sinh giỏi cấp tỉnh Ghi chú Số lượng Khung điểm Số lượng Tỉ lệ % 2016 - 2017 5 9,75 - 14,0 02 giải: 1 giải ba, 1 giải kk 40,0 2017 - 2018 5 10,0 -14,75 03 giải: 1 giải ba, 2 giải kk 60,0 2018 - 2019 5 12,5 -15,75 05 giải: 01 giải nhì, 2 giải ba, 2 giải kk 100,0 Kết luận: Từ kết quả ở bảng 1 và bảng 2 cho thấy kết quả thi học sinh giỏi bộ môn Lịch sử của nhà trường từ khi áp dụng các biện pháp theo đề tài SKKN đã tăng lên rõ rệt, cả về điểm số, số lượng và chất lượng giải. Thành tích đó đã góp phần không nhỏ vào bảng thành tích chung của nhà trường và khẳng định sự tiến bộ trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi của giáo viên. 19 3. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ: 3.1. Kết luận: Sáng kiến kinh nghiệm này qua trải nghiệm thực tế nêu trên, tôi khẳng định mục đích nghiên cứu đặt ra đã cơ bản hoàn tất. Trong quá trình nghiên cứu tôi xin rút ra một số kết luận sau: - Để bồi dưỡng học sinh giỏi Lịch sử đạt hiệu quả trước hết phải có những giáo viên vững vàng về kiến thức, kỹ năng thực hành lịch sử, phải ra sức trau dồi về biện pháp ôn luyện đội tuyển học sinh giỏi, đọc sách báo để ngày càng làm phong phú thêm vốn kiến thức của mình. - Giáo viên cũng phải thực sự yêu nghề, tâm huyết với công việc bồi dưỡng học sinh giỏi, khắc phục những vất vả mà ngược lại ôn luyện một cách dài hơi, liên tục và đảm bảo tiến trình ôn luyện. Niềm đam mê là yếu tố rất cần thiết khi bạn muốn dạy tốt và có học sinh học tốt môn Lịch sử. - Thường xuyên học hỏi trau dồi kiến thức, có phương pháp nghiên cứu bài, soạn bài, ghi chép giáo án một cách khoa học. Tham khảo nhiều sách báo tài liệu có liên quan, giao lưu học hỏi các bạn đồng nghiệp có nhiều kinh nghiệm, các trường có bề dày thành tích. - Tạo sự giao tiếp cởi mở, thân thiện với học sinh, mẫu mực trong lời nói, việc làm, thái độ, cử chỉ có tâm hồn trong sáng lành mạnh để học sinh noi theo. - Giáo viên phải khơi dậy niềm say mê, hứng thú của học sinh đối với môn học Lịch sử, luôn phối hợp với gia đình để tạo điều kiện tốt nhất cho các em tham gia học tập. Đồng thời ra sức động viên, khích lệ học sinh nỗ lực phấn đấu; không “Bỏ cuộc” trước khó khăn đặc trưng của môn học, ngược lại các em còn thi đua và ra sức phấn đấu để thi học sinh giỏi đạt kết quả cao nhất. - Tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử: Cần thực sự làm tốt các nội dung sau: + Phát hiện những học sinh có khả năng trở thành học sinh giỏi lịch sử. + Bồi dưỡng kiến thức lịch sử. + Bồi dưỡng kỹ năng tìm hiểu tài liệu lịch sử. + Bồi dưỡng kỹ năng phân tích đề. + Bồi dưỡng kỹ năng làm bài thi lịch sử. Tuy nhiên, trong quá trình giáo dục, bồi dưỡng học sinh giỏi lớp 11 ở trường THPT nói chung và môn Lịch sử nói riêng, chúng ta không nên áp dụng rập khuôn máy móc bất kỳ một biện pháp pháp giáo dục tiên tiến nào, mà nên “Dĩ bất biến, ứng vạn biến”. Để đạt được mục đích giáo dục, cần phải biết chọn biện pháp thích hợp với đặc điểm riêng của từng trường, từng địa phương và từng đối tượng học sinh. Qua đó kết hợp đồng thời “Đa dạng hóa” các biện pháp để công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử đạt kết quả cao hơn. 3.2.Kiến nghị: Từ việc phân tích thực trạng và đề ra các các biện pháp nâng cao hiệu qủa công tác bồi dưỡng học sinh giỏi môn Lịch sử cho học sinh lớp 11 ở Trường THPT Lam Kinh, cá nhân xin mạnh dạn đưa ra một số kiến nghị nhằm nâng cao hơn nữa công tác bồi dưỡng học sinh giỏi như sau: 20 Một là: Nhà trường cần xây dựng kế hoạch ôn luyện học sinh giỏi cụ thể, tổ chức chọn đội tuyển và bồi dưỡng học sinh giỏi ngay từ cuối năm học trước hoặc đầu năm học sau, chú trọng hơn công tác khảo sát, lựa chọn học sinh vào lớp bồi dưỡng học sinh giỏi để đạt được kết quả cao nhất. Hai là: Nhà trường nên tổ chức cho các đội tuyển học sinh giỏi tham gia các kì thi giao lưu với các trong trên cùng địa bàn trong cụm hoặc huyện. Qua đó để các em được tiếp cận với nhiều kiến thức mới, dạng đề mới, nắm bắt rõ hơn về sức học của mình để có sự điều chỉnh và nổ lực trong học tập, ôn luyện. Ba là: Sở GD-ĐT Thanh Hóa cần nâng cao hơn nữa chủ trương tập huấn công tác bồi dưỡng học sinh giỏi theo môn học vào đầu các năm học. Qua đó thống nhất các nội dung, cấu trúc đề trong kì thi học sinh giỏi theo giai đoạn lịch sử, các dạng yêu cầu của bài thi học sinh giỏi môn Lịch sử. Trên đây là một vài suy nghĩ góp nhặt, trăn trở, xin được chia sẻ với đồng nghiệp, rất mong sự đóng góp thêm cho sáng kiến này được hoàn thiện hơn nữa. Xin trân trọng cảm ơn! Xác nhận của thủ trưởng đơn vị Thanh Hóa, ngày 25/5/2019 Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác. Lê Thị Hoa
File đính kèm:
- skkn_mot_so_bien_phap_nang_cao_hieu_qua_cong_tac_boi_duong_h.pdf