Sáng kiến kinh nghiệm Tư vấn lựa chọn nghề nghiệp cho học sinh Trung học Phổ thông thời kì công nghệ 4.0
Cơ sở lí luận
Tư vấn, định hướng nghề nghiệp cho học sinh THPT, đặc biệt là các học sinh
lớp 12 là vấn đề được các cấp, ngành và toàn xã hội quan tâm. Với xu thế hội
nhập, với những đổi mới trong giáo dục, đặc biệt trong tuyển sinh đại học, cao đẳng,
vấn đề này càng trở nên cấp thiết và quan trọng.
Chọn ngành học là quyết định quan trọng bởi nó ảnh hưởng lớn đến tương lai
mỗi người sau này. Tuy nhiên, nhiều học sinh ít khi tìm hiểu kỹ về ngành học, công
việc mà mình sẽ theo đuổi. Có em lựa chọn theo cảm tính, không quan tâm tới đặc
thù nghề nghiệp cũng như triển vọng công việc sau khi ra trường. Chia sẻ về vấn đề
chọn ngành, tiến sĩ tâm lý Nguyễn Hoàng Khắc Hiếu - chuyên gia tư vấn tuyển sinh
của Đại học Sư phạm TP HCM cho rằng cha mẹ nên cùng con tham gia các buổi
hướng nghiệp, để tìm hiểu và đưa ra tư vấn chính xác, thuyết phục nhất. Trên thực
tế, nhiều bậc phụ huynh vẫn còn lúng túng trong việc định hướng cho con. Thậm
chí, giữa cha mẹ và con cái đã xảy ra không ít mâu thuẫn trong việc chọn nghề.
Tương tự, ông Nguyễn Quốc Cường - Chuyên viên tuyển sinh Cơ quan đại diện Bộ
Giáo dục tại TP HCM cũng cho biết trong quá trình đi tư vấn đã gặp không ít mâu
thuẫn trong việc chọn ngành giữa cha mẹ và con cái. "Lắng nghe nguyện vọng, sở
thích của con và đưa ra những đánh giá, hiểu biết của cha mẹ chính là cách để giúp
thí sinh có quyết định đúng đắn khi chọn nghề nghiệp", ông Cường nói.
Theo các chuyên gia hướng nghiệp, muốn có nghề nghiệp hợp lý phải thỏa
mãn cả ba đỉnh của tam giác chọn nghề. Đỉnh thứ nhất là đam mê, yêu thích, muốn
sống chung cả đời với nghề nghiệp đó. Thứ hai là năng lực, khả năng và thế mạnh
của bản thân. Thứ ba là cơ hội nghề nghiệp của ngành mình lựa chọn, là sự hiểu biết
về nhu cầu thị trường lao động và xây dựng mạng lưới chuyên nghiệp từ khi còn học
đại học
và phân tích Dựa vào kết quả có được từ Bước 1, các em tự tìm hiểu, thu thập, tổ chức và phân tích các thông tin từ đó đưa ra được giải pháp phù hợp nhất. Bước 3: Đưa ra quyết định Từ những thông tin đã tổng hợp, phân tích ở Bước 2, các em xem xét các công việc mình mong muốn được làm, phù hợp với kĩ năng, khả năng của bản thân. 22 Bước 4: Tiến hành Sau khi lựa chọn được các nghành nghề phù hợp nhất, ta xem xét những điều kiện cần có, gợi ý và những thách thức của công việc mình muốn làm, các công việc đó có rèn luyện và nâng cao khả năng thêm cho mình được không, từ đó tập trung theo đuổi nghề nghiệp đã lựa chọn. 2. Các yếu tố khi lựa chọn nghề nghiệp - Khả năng: Xác định khả năng của bản thân. - Kinh nghiệm: Công việc lựa chọn có cần đến kinh nghiệm hay không? - Mục tiêu: Làm việc với mục tiêu như thế nào? - Tính cách: Xác định tính cách bản thân thuộc dạng nào? Có phù hợp với nghề nghiệp đã chọn không? - Sở thích: Bản thân có sở thích công việc như thế nào? - Mong muốn: Muốn được làm việc trong môi trường nào? - Điều kiện: Khi làm công việc đã chọn có phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh gia đình hay không? - Sức khỏe: Sức khỏe có đảm bảo cho công việc hay không? VI. CHIẾN LƯỢC LỰA CHỌN NGHỀ NGHIỆP TỐT VÀ HIỆU QUẢ TRONG THỜI KÌ 4.0 Sự nghiệp của mỗi cá nhân như một cuộc hành trình. Nếu bạn có bước xuất phát tốt thì chắc chắn bạn sẽ có những bước đệm tốt cho công việc tương lai. Để có thể xây dựng tốt sự nghiệp, bắt buộc các bạn cần có chiến lược định hướng nghề nghiệp một cách đúng đắn, hiệu quả. Hiểu bản thân mình muốn gì và có khả năng gì, đó là cách tốt nhất để lựa chọn đúng hướng đi cho mình. Chọn nghề được xem như là một trong những sự lựa chọn quan trọng nhất của cuộc đời mỗi con người. Vì vậy, việc định hướng nghề nghiệp ngay từ lúc còn ngồi trên ghế nhà trường là công việc vô cùng cần thiết. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể hiểu rõ được bản thân và định hướng nghề nghiệp một cách đúng đắn. Tất cả những gì các em cần làm là xác định chúng và tạo ra một chiến lược để đạt được kết quả mong muốn. Trong đề tài này, chúng tôi sẽ phác thảo cách tiếp cận mà các em có thể tham khảo để lựa chọn được nghề nghiệp tốt. 23 Bước 1: Vượt qua rào cản định hướng nghề nghiệp của gia đình, xã hội Để có thể định hướng nghề nghiệp đúng đắn, bản thân phải vượt qua được các tư tưởng và quan niệm sai lầm trong việc chọn nghề như chọn đại, chọn nghề dễ kiếm tiền, chọn theo sự áp đặt của gia đình, chọn theo trào lưu, chọn nghề không phù hợp với điều kiện kinh tế của gia đình hay khả năng của bản thân. Tuy nhiên, cũng cần tham khảo ý kiến cha mẹ, người thân, bạn bè, thầy/cô để có cái nhìn khách quan về sự phù hợp của bản thân với ngành nghề muốn lựa chọn. Hình 6. Thuyết con nhím. Bước 2: Tìm hiểu thật kỹ về các ngành nghề trong xã hội Thông qua internet, sách báo cũng như một số buổi tư vấn định hướng nghề nghiệp, các em nên tìm hiểu thật nhiều về các ngành nghề trong xã hội để biết bản thân phù hợp với ngành nghề cụ thể nào. Bước 3: Xác định thế mạnh và năng lực bản thân Để xác định ngành nghề phù hợp, trước tiên các em cần tìm hiểu về sở thích, tính cách, khả năng và điều kiện của bản thân. Kết quả học tập, năng khiếu, thế mạnh của bản thân chính là những yếu tố giúp các em chọn được ngành nghề phù hợp. Hình 7. Nhận biết điểm mạnh và năng lực của bản thân. 24 Bước 4: Thông tin cụ thể nhất về ngành nghề mà bạn mong muốn Chọn ra ngành nghề mà mình yêu thích nhất, dành thời gian tìm hiểu chúng và xem xét về các điều kiện như vật chất, kinh tế, xã hội và nhu cầu việc làm trong tương lai. Cụ thể, trường đào tạo ngành nghề đó, điểm trúng tuyển, chương trình đào tạo, thời gian và mức học phí, cơ hội việc làm và mức lương trong tương lai là những điều bạn cần tìm hiểu về ngành nghề mà bạn yêu thích. Qua đó, tìm hiểu về môi trường làm việc, những khó khăn, thách thức và thuận lợi trong nghề nghiệp này. Bước 5: Trau dồi kiến thức và kỹ năng Xác định được mục tiêu nghề nghiệp, các em sẽ biết được mình cần phải trang bị thêm những gì cho bản thân, lập kế hoạch cụ thể để đạt được mục tiêu nghề nghiệp mong muốn. Ngoài ra, các em cũng cần tích lũy thêm các kỹ năng mềm bằng việc tham gia các câu lạc bộ hay đội nhóm để bộc lộ khả năng của bản thân nhiều hơn. Bước 6: Tự trải nghiệm và khám phá bản thân Hãy tận dụng các cơ hội để làm một số công việc liên quan đến nghề nghiệp mà bản thân yêu thích để tự trải nghiệm và khám phá xem sở thích, năng lực và tính cách của bản thân có phù hợp với ngành nghề đó hay không ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. VII. KẾ HOẠCH, CÁCH THỨC VÀ KẾT QUẢ THỰC HIỆN 1. Kế hoạch tổ chức tư vấn Trong năm học, việc Tư vấn lựa chọn nghề nghiệp cho học sinh ở các khối lớp được thực hiện theo kế hoạch của nhà trường, ngoài ra còn lồng ghép ở các tiết ngoại khóa, giờ chào cờ, tiết sinh hoạt lớpvới sự tham gia, chỉ đạo của Ban giám hiệu (BGH), Đoàn trường, Giáo viên. Cụ thể: 1.1. Ban giám hiệu - Căn cứ vào các Quyết định của Bộ và Sở GD&ĐT, BGH lập kế hoạch Tư vấn lựa chọn nghề nghiệp cho học sinh các khối. Kế hoạch thể hiện rõ mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ, cách tổ chức, thời gian và người thực hiện. - Thành lập tổ tư vấn với các nhiệm vụ cụ thể, cử cán bộ quản lí theo dõi, kiểm tra việc thực hiện kế hoạch đã đề ra. 25 1.2. Đoàn trường Chú trọng tuyên truyền về các chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về dạy nghề và giải quyết việc làm cho thanh niên, từ đó tư vấn các em, chọn trường, tìm hiểu các ngành nghề trong xã hội, cũng như xu hướng phát triển các ngành nghề trong tương lai. Qua các hoạt động giao lưu, trao đổi, tọa đàm...tổ chức Đoàn phải kịp thời cung cấp thông tin về thị trường lao động, tuyển dụng việc làm trong và ngoài nước, cùng các chính sách về nghề nghiệp, việc làm và các hoạt động đồng hành cùng thanh niên trong lập nghiệp, khởi nghiệp. 1.3. Tổ tư vấn Phối hợp với GVCN, Đoàn trường, các trường Đại học, Cao đẳng nghề tổ chức chương trình tư vấn cho học sinh toàn trường, đặc biệt quan tâm đến khối 12. Thành lập các nhóm tư vấn nhỏ và sử dụng mạng xã hội để truyền tải thông tin và giải đáp thắc mắc khi học sinh có nhu cầu. 2. Cách thức thực hiện 2.1. Tổ chức tư vấn Hàng năm, vào khoảng tháng 3, nhà trường thường liên kết với một số trường Đại học, Cao đẳng nghề như trường Đại học vinh, Nghề Số 1, Việt Đứctổ chức tư vấn định hướng chọn nghề cho học sinh khối 12 với sự tham gia của BGH nhà trường, Công đoàn, Tổ tư vấn, GVCN, Phụ huynh và học sinh của 14 lớp khối 12. 2.1.1. Mục đích - Trang bị hoặc củng cố kiến thức hướng nghiệp cho học sinh trong việc khám phá sở thích, khả năng nghề nghiệp của bản thân. Giúp học sinh biết liên hệ sự hiểu biết về bản thân với thông tin về thị trường tuyển dụng lao động, nghành học của các cơ sở đào tạo để xác định hướng đi sau khi tốt nghiệp THPT. - Giúp học sinh có những kiến thức về tuyển sinh và kĩ năng tự tìm hiểu thông tin về tuyển sinh. - Qua buổi tư vấn, giúp các cán bộ và giáo viên trong trường hiểu rõ về hướng nghiệp. Từ đó có kế hoạch hỗ trợ học sinh lựa chọn hướng học, chọn nghề phù hợp. 26 2.2. Quy mô buổi tư vấn Tùy theo từng giai đoạn, điều kiện về nguồn lực, nhà trường tổ chức tư vấn theo quy mô khác nhau. 2.2.1. Tư vấn quy mô toàn trường Do số lượng học sinh toàn trường đông, trình độ khác nhau nên với quy mô này thì chỉ đạt được mục tiêu là cung cấp một số thông tin chung về hướng nghiệp, thông tin tuyển sinh. 2.2.2. Tư vấn quy mô toàn khối Việc tư vấn cho học sinh toàn khối thuận lợi hơn so với quy mô toàn trường. Đối với khối 12 nhà trường thường mời thêm một số trường như Đại học Vinh, Cao đẳng nghề số 1nhằm cung cấp thông tin cho học sinh toàn diện nhất. 2.2.3. Tư vấn quy mô nhóm lớn gồm học sinh 2 - 3 lớp cùng khối Đây là quy mô tư vấn nhóm lý tưởng nhất, vừa tiết kiệm thời gian, vừa phù hợp với nguồn nhân lực của nhà trường nên việc thực hiện thuận lợi, hiệu quả cao. Tổ tư vấn thực hiện theo kế hoạch của nhà trường vào các buổi chiều trong tuần. 2.2.4. Tư vấn theo nhóm nguyện vọng học sinh Tổ tư vấn khảo sát nguyện vọng của các học sinh bằng phiếu Online trước, sau đó phân loại theo từng nhóm, theo nguyện vọng các em tổ tư vấn sẽ có nội dung phù hợp cho từng nhóm. Đây là quy mô đạt hiệu quả cao nhất do bám sát được mục tiêu, nguyện vọng sát với thực tế học sinh. 2.2.5. Tư vấn qua mạng xã hội Thành lập nhóm Zalo, Facebookcác thành viên là bí thư/lớp trưởng của mỗi lớp, thông qua nhóm truyền tải các nội dung và giải đáp các thắc mắc của học sinh nhanh chóng, thuận tiện, kịp thời. 3. Điều kiện thực hiện - Đoàn trường, tổ tư vấn và lớp trực chuẩn bị đầy đủ cơ sở vật chất cho buổi tư vấn như hệ thống điện, âm thanh, sánh sáng, bàn ghế, máy chiếu, khách mời - Phiếu trả lời trắc nghiệm Sở thích và khả năng nghề nghiệp theo lý thuyết mật mã Holland, phiếu khảo sát hướng nghiệp và tuyển sinh. 27 - Máy tính có kết nối mạng Internet. - Bảng trắc nghiệm tính cách DICS 1.4. Các bước tiến hành 4.1. Giai đoạn chuẩn bị - Xác định mục tiêu và đối tượng của buổi tư vấn. - Ban giám hiệu nhà trường chỉ đạo, thống nhất về nội dung, thành phần và giao nhiệm vụ phù hợp với từng bộ phận. - Tổ tư vấn chuẩn bị đầy đủ nội dung bám sát từng khối học, chuẩn bị điều kiện cơ sở vật chất, nhân lực. - Đoàn trường lên kế hoạch tập hợp học sinh, sắp xếp chỗ ngồi, giữ trật tự cho buổi tư vấn. - Học sinh thực hiện điền phiếu khảo sát Online dưới sự hướng dẫn của giáo viên trước khoảng 1 tuần. - Tổng hợp thông tin học sinh tham gia buổi tư vấn và tập hợp những câu hỏi hướng nghiệp, tuyển sinh của học sinh. 4.2. Giai đoạn thực hiện buổi tư vấn - Ổn định tổ chức, giới thiệu thành phần tham gia. - Giới thiệu các lí thuyết hướng nghiệp như thấu hiểu bản thân, mô hình phân tích SWOT, trắc nghiệm Holland, phân tích MBTI và lợi ích của việc sử dụng các phương pháp này vào việc lựa chọn nghề nghiệp. - Tổ tư vấn, đại diện các trường Đại học, Cao đẳngtrả lời một số thắc mắc của học sinh về chất lượng đào tạo, đầu ra sau khi tốt nghiệp và các chính sách hỗ trợ của các cơ sở đào tạo nghề. 4.3. Giai đoạn sau buổi tư vấn - Ban tổ chức tổng kết buổi tư vấn, những vấn đề học sinh quan tâm cần tìm hiểu kĩ hơn để có định hướng hoạt động tiếp theo nhằm hỗ trợ học sinh tốt nhất. - Tổ tư vấn tiếp tục trả lời các câu hỏi của học sinh, có thể thông qua điện thoại, zalo, facebookLưu ý các câu trả lời chỉ mang tính gợi mở và đưa ra nhiều phương án để học sinh lựa chọn phương án phù hợp nhất với mình. 28 3. Kết quả thực hiện Để đánh giá hiệu quả các giải pháp trên của hoạt động tư vấn lựa chọn nghề cho học sinh chúng tôi đã thực hiện tư vấn, khảo sát đối với 572 em học sinh khối 12 năm học 2019 – 2020. Kết quả thu được như sau: TT Tên giải pháp Trước khi tư vấn (%) Sau khi tư vấn (%) Hiểu rõ Khá hiểu rõ Chưa hiểu rõ Hiểu rõ Khá hiểu rõ Chưa hiểu rõ 1 Tìm hiểu năng lực bản thân 25 45 30 87 11 2.0 2 Mô hình phân tích SWOT 7,0 14,5 78,5 70 25 5,0 3 Công cụ trắc nghiệm MBTI 5,0 10,0 85 81 15 4,0 4 Công cụ trắc nghiệm Holland 6,5 13 89,5 85 12 3,0 5 4 loại tính cách DISC 8,0 17 75 78 17,5 4,5 Qua hoạt động tư vấn, số liệu thu được và thống kê tỉ lệ chọn trường, nghề nghiệp năm học 2019 – 2020 chúng tôi rút ra một số nhận xét: - Học sinh hào hứng, nhiệt tình, tinh thần hợp tác tốt. - Các em hiểu rõ tính cách, sở thích, năng lực bản thân hơn. - Việc lựa chọn nghề nghiệp cũng được các em cân nhắc kĩ. - Tỉ lệ học sinh chọn trường Cao đẳng nghề trước đây rất ít, nay số lượng tăng tương đối nhiều. Tỉ lệ học đại học giảm hơn. - Hiện tượng chọn đại trường và nghề học giảm. Có ý thức lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với thực tế nhu cầu xã hội. - Một số học sinh vẫn chưa lựa chọn đúng nghề mình thích do có nhiều tác động khách quan đem lại. 29 PHẦN III. KẾT LUẬN I. KẾT LUẬN Việc sử dụng công nghệ thời kì 4.0 đã giúp hoạt động giáo dục hướng nghiệp cho học sinh THPT được tiến hành một cách đầy đủ, có hệ thống, khoa học, sát thực tiễn với nhu cầu nhân lực của xã hội giúp học sinh lựa chọn đúng ngành nghề phù hợp với năng lực, sở trường của bản thân, từ đó có nhiều cố gắng vươn lên trong học tập và rèn luyện không những ở trường THPT mà còn ở các trường Đại học, Cao đẳng, Trung cấp nghề Sau khi tốt nghiệp THPT, học sinh thực hiện được ngay định hướng nghề nghiệp của mình bước vào học tập, rèn luyện kỷ năng tại một khoa, ngành ở một trường nào đó hết sức thuận tiện. Việc lựa chọn nghề nghiệp đúng thì sau khi học xong đại học, cao đẳng hay trường nghề nào đó học sinh không rơi vào tình trạng thất nghiệp mà lại có thu nhập cao, thể hiện được năng lực của mình. Bên cạnh đó, đề tài này còn đóng góp một phần cho sự tăng trưởng về kinh tế, đảm bảo an ninh quốc phòng cho địa phương, đây là một nhiệm vụ của trường THPT Hoàng Mai được phụ huynh, học sinh, và xã hội đồng thuận cao. Với ý nghĩa trên, các giải pháp đề ra đã giải quyết cơ bản nội dung giáo dục hướng nghiệp cho học sinh trường THPT Hoàng Mai; để đem lại hiệu quả cao thì qua thực tế chúng tôi thấy quy mô tư vấn theo nhóm 2 – 3 lớp, theo nguyện vọng của học sinh có hiệu quả tốt nhất. Các giải pháp trong đề tài có thể thực hiện được ở tất cả các trường THPT trong toàn tỉnh. Tuy nhiên các giải pháp này có thể chưa phải là duy nhất, hay nhất cho các trường vì ở mỗi trường, mỗi địa phương sẽ có những giải pháp phù hợp với thực tế hơn. Chúng tôi rất mong sự góp ý của đồng nghiệp để rút kinh nghiệm, bổ sung và điều chỉnh hoạt động Tư vấn lựa chọn nghề nghiệp trong trường THPT đạt kết quả cao hơn trong thời gian tới. II. KIẾN NGHỊ Cần tuyền truyền, phổ biến rộng rãi, nâng cao nhận thức cộng đồng về giáo dục hướng nghiệp học sinh sau trung học. Các cơ quan quản lý nhà nước cần xây dựng hệ thống thông tin về giáo dục hướng nghiệp để cung cấp dữ liệu về nghề nghiệp, thị trường lao động và dự báo 30 nguồn nhân lực của các ngành nghề trong hiện tại và tương lai, giúp học sinh và phụ huynh có cơ sở lựa chọn nghề nghiệp. Ngành giáo dục cần đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức giáo dục hướng nghiệp trong trường phổ thông. Nhất là ban hành tiêu chí đánh giá việc thực hiện giáo dục hướng nghiệp trong cơ sở giáo dục phổ thông; tăng cường phối hợp giữa các cơ sở đào tạo nghề với các cơ quan quản lý giáo dục Phát triển đội ngũ giáo viên, nhân viên làm công tác giáo dục hướng nghiệp, trang bị đủ kiến thức, kỹ năng trong hoạt động tư vấn, có phương pháp tư vấn hiện đại với sự trợ giúp của công nghệ thông tin. Ðầu tư cơ sở vật chất, mua sắm bổ sung trang thiết bị dạy học, hướng nghiệp và tổ chức tốt cho học sinh tham quan, hoạt động ngoại khóa. Ðẩy mạnh sự tham gia của cơ sở dạy nghề, doanh nghiệp trong xây dựng chương trình, tài liệu và đánh giá kết quả giáo dục hướng nghiệp nhằm tăng tính thực tế, đáp ứng yêu cầu thị trường lao động. 31 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Luật giáo dục nghề nghiệp số 74/2014/QH13 ngày 27 tháng 11 năm 2014. 2. Ths. Nguyễn Thị Châu (2017), Tổ chức tư vấn hướng nghiệp và tư vấn tuyển sinh cho nhóm lớn học sinh cấp Trung học phổ thông, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội. 3. Nguyễn Như Ý (2011), Đại từ điển Tiếng Việt, NXB ĐH Quốc Gia TPHCM; 4. Phạm Tất Dong, Phạm Huy Thụ, Tô Bá Trọng (1984), Hoạt động hướng nghiệp trong nhà trường THPT, NXB Hà Nội; 5. Phạm Tất Dong (1989), Giúp bạn chọn nghề, NXB Giáo dục. 6. Đề án "Giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong giáo dục phổ thông giai đoạn 2018-2025" ban hành kèm theo Quyết định số 522/QĐ- TTg, ngày 14/5/2018 của Thủ tướng Chính phủ. 32 PHỤ LỤC 1 – TÌM HIỂU NĂNG LỰC BẢN THÂN 33 34 35 36 Các em thực hiện đánh dấu vào những câu mà cho rằng mình có những đặc điểm giống như vậy, và mỗi câu đó tương ứng với 1 điểm. Sau khi test xong, năng lực có điểm cao nhất trong 8 năng lực tư duy này thì đó chính là năng lực tư duy nổi trội của các em. 37 PHỤ LỤC 2 – MÔ HÌNH PHÂN TÍCH SWOT Dựa vào một số câu hỏi gợi ý chúng tôi, các em học sinh nghiên cứu và liệt kê ra tất cả những điểm mạnh, yếu, cơ hội và thách thức của mình. Từ đó biết được các lợi thế của bản thân để có sự lựa chọn nghề nghiệp phù hợp. STRENGTHS WEAKNESSES - Thế mạnh nào chỉ riêng em có? - Em làm việc gì tốt hơn những người khác? - Những ưu điểm vượt trội của em? - Đâu là những điểm mạnh mà mọi người nhận thấy ở bạn và bạn nhận thấy ở bản thân mình? - Bạn tự hào nhất về những thành tích nào của mình? - Môn học nào bạn thích nhất? - Em yêu thích và mong muốn nghề gì?... - Những việc thường xuyên phải từ chối vì không đủ tự tin để thực hiện? - Những điểm yếu nào của em mà những người xung quanh nhận biết? - Em có tự tin với trình độ học vấn và các kĩ năng của mình? - Những môn học nào chưa tốt? - Thói quen không tốt của em là gì? - Những tính cách nào cản trở em trong công việc? - Sức khỏe có đảm bảo không?... OPPORTUNITIES THREATS - Những công nghệ mới nào có thể hỗ trợ bạn? - Nghành nghề em chọn có đang trên đà phát triển không? Có tận dụng cơ hội từ thị trường hiện tại? - Có mạng lưới trợ giúp hoặc cho lời khuyên hữu ích? - Có nhu cầu nào đó phát sinh nhưng chưa ai có thể đáp ứng không? - Có thể tự tạo cho mình một cơ hội bằng cách đề ra một giải pháp? - Những trở ngại phải đương đầu? - Tính cạnh tranh trong công việc? - Sự thay đổi công nghệ ảnh hưởng đến công việc? - Môi trường làm việc? - Có điểm yếu nào của bạn có khả năng dẫn đến nguy cơ? - Năng lực học tập của em có đủ để vào được trường mình yêu thích không? 38 PHỤ LỤC 3 – CÔNG CỤ PHÂN TÍCH MBTI Trắc nghiệm tính cách MBTI đặc biệt nhấn mạnh vào sự khác biệt về mặt tự nhiên của từng người dựa trên từng câu trả lời của họ cho các câu hỏi để suy ra những cá tính, tính cách riêng biệt của từng người. Trắc nghiệm tính cách MBTI dựa trên sự phát triển nền tảng của ngành tâm lí học, nó có độ chính xác rất cao và đang trở nên phổ biến với mọi người. Học sinh đăng nhập vào website: www.mbti.vn trả lời các câu hỏi và đối chiếu xem bản thân thuộc vào kiểu người nào. 39 40 PHỤ LỤC 4 – CÔNG CỤ TRẮC NGHIỆM JOHN HOLLAND Nhằm giúp các em học sinh tự khám phá bản thân mình trước khi ghi nguyện vọng dự thi vào trường đại học, cao đẳng, hay chuẩn bị tìm kiếm việc làm - chúng tôi giới thiệu với các em bộ công cụ trắc nghiệm định hướng nghề nghiệp của lý thuyết John Holland. Học sinh truy cập vào website: https://huongnghieptuyensinh.com/lam- bai-kiem-tra-nganh-nghe-phu-hop-cho-ban-than/bang-phuong-john- holland.html và trả lời các câu hỏi, mỗi câu tính 1 điểm, sau khi thực hiện xong thì kiểm tra mình đạt bao nhiêu điểm và đối chiếu xem mình thuộc kiểu người nào. 41 42 PHỤ LỤC 5 – 4 LOẠI TÍNH CÁCH DISC Quan sát bảng tính cách và đánh dấu màu đen với ô em cho rằng đó là tính cách trong công việc, màu xanh là tính cách khi ở nhà của mình. (Có thể bỏ qua những ô không phù hợp hoặc lựa chọn lại với những ô là tính cách thuộc cả 2 môi trường). Sau đó em hãy đếm số lượng chấm màu xanh và chấm màu đen có trên bảng sau đó cộng dồn 2 loại màu theo cột, tổng số điểm thể hiện tính cách của các em. - Cột 1 thể hiện mức độ quyền lực và khả năng kiểm soát (nhóm D). - Cột 2 thể hiện khả năng thuyết phục, tầm ảnh hưởng trong các mối quan hệ hay môi trường (nhóm I). - Cột 3 thể hiện sự ổn định, mức độ an tĩnh trong công việc lẫn cuộc sống (nhóm S). - Cột cuối cùng thể hiện tính quy trình, mức độ tuân thủ (nhóm C). 43 PHỤ LỤC 6 – MỘT SỐ HÌNH ẢNH MINH HỌA Hoạt động tư vấn hướng nghiệp tại trường THPT Hoàng Mai 44 Chương trình tư vấn hướng nghiệp năm 2019 45 Chương trình tư vấn hướng nghiệp năm 2020 46 Chương trình tư vấn hướng nghiệp năm 2021
File đính kèm:
- sang_kien_kinh_nghiem_tu_van_lua_chon_nghe_nghiep_cho_hoc_si.pdf