Sáng kiến kinh nghiệm Phương pháp giáo dục học sinh cá biệt

 Đ￿ tài: Bi￿n pháp Rèn luy￿n và Giáo d￿c h￿c sinh cá bi￿t
 PHÒNG GIÁO DỤC ĐÀO TẠO HUYỆN CƯ JÚT 
 TRƯỜNG TIỂU HỌC LÊ QUÝ ĐÔN
 -
 Đắk Wil, tháng 3 năm 2013
 MỤC LỤC
Giáo viên: Tr￿n Võ Hoàng - 1 - Trư￿ng TH Lê Quý Đôn Đ￿ tài: Bi￿n pháp Rèn luy￿n và Giáo d￿c h￿c sinh cá bi￿t
 PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài: 
 Bất kì trong xã hội nào, nghề giáo cũng luôn được đề cao và quí trọng. Đặc biệt 
là trong chế độ XHCN, nghề giáo lại càng được tôn vinh và được xem là một nghề 
cao quí trong các nghề cao quí khác. Cái nghề “truyền chữ”, “trồng người” này lại 
không đơn giản, nhất là ở lứa tuổi của các em học sinh mới chập chững làm quen 
với mái trường, thầy cô, bạn bè đó là học sinh bậc tiểu học. Đây là là lứa tuổi rất 
nhạy cảm và rất quan trọng để các em định hướng trưởng thành sau này. Chính vì 
thế Bác Hồ đã nói “.. Một năm bắt đầu từ mùa xuân, một đời bắt đầu từ tuổi trẻ 
” . Vì vậy nếu không giáo dục, không uốn nắn các em ngay từ đầu thì rất dễ để 
cho các em không nắm vững kiến thức, không làm chủ được bản thân và cũng sẽ khó 
trở thành người có tài, có đức phục vụ cho đất nước sau này.
 Đối tượng học sinh cấp tiểu học ở những độ tuổi khác nhau cũng có nhiều dạng 
khác nhau: có nhiều em rất ngoan, hiền và biết vâng lời thầy cô giáo. Nhưng cũng 
có một số em thì ngang bướng, ngổ nghịch Trong đối tượng học sinh này có một 
dạng gọi là “học sinh cá biệt”. Đó là loại học sinh luôn tạo ra nhiều sự phiền hà và 
bận rộn hơn cho giáo viên. Để đưa các em học sinh loại cá biệt này vào khuôn khổ 
không phải giáo viên nào cũng thành công trong việc giáo dục và giảng dạy.
 Chính vì lẽ đó, nên tôi chọn đề tài “ Phương pháp giáo dục học sinh cá 
biệt” này để làm sáng kiến- kinh nghiệm cho bản thân cũng như cho các đồng 
nghiệp.
 2. Mục đích nghiên cứu :
 Giúp cho các em học sinh nắm vững các kiến thức cơ bản ở bậc tiểu học nói 
 chung và kiến thức lớp 5 nói riêng. Đồng thời qua đó giáo dục, uốn nắn, bồi 
 dưỡng, giáo dục các em từ những học sinh cá biệt, quậy phá, lười học trở thành 
 người có ích cho xã hội sau này.
 Xác định các nguyên nhân chính đã dẫn đến một số em có hành vi chưa đúng, 
 chưa có động cơ học tập, có đạo đức phẩm chất chưa tốt. Qua đó, giúp cho các 
 em định hướng được ý nghĩa của cuộc sống, định hướng được hành vi và có động 
 cơ học tập tốt hơn.
 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu:
 a. Đối tượng nghiên cứu:
 Các em học sinh thuộc dạng cá biệt trong lớp, có hành vi xấu, hay gây gỗ, 
 chửi thề, nói tục, ý thức học tập không có, kết quả học tập yếu kém, lười học 
 tập và không biết vâng lời thầy cố, bố, mẹ .
 b. Phạm vi nghiên cứu:
 - Tập trung nghiên cứu một số học sinh lớp 5A ở Trường Tiểu học Lê Quý Đôn 
 có hành vi đạo đức chưa tốt, kết quả học tập yếu kém, hay gây gổ.
 - Tìm hiểu gia cảnh của từng em học sinh cá biệt trong lớp, cùng gia đình theo 
 dõi, nhắc nhở, giáo dục và tạo các điều kiện tốt nhất để các em học sinh đó 
 tham gia học tập và các phong trào do nhà trường tổ chức.
 4. Nhiệm vụ nghiên cứu:
 Nắm được thực trạng của một số học sinh cá biệt lớp 5A Trường TH Lê Quý 
 Đôn, từ đó có phương pháp giáo dục, rèn luyện để tạo cơ hội cho các học sinh ấy 
Giáo viên: Tr￿n Võ Hoàng - 3 - Trư￿ng TH Lê Quý Đôn Đ￿ tài: Bi￿n pháp Rèn luy￿n và Giáo d￿c h￿c sinh cá bi￿t
 PHẦN HAI
 NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI
 Chương I : 
 Cơ sở lý luận liên quan
 1.Cơ sở lý luận :
 Bất cứ một ai khi đã chọn ngành nghề cho mình thì đều xác định cái đích mình 
cần đạt đến. Cái đích đó tưởng như rất gần, rất dễ thực hiện, nhưng trong thực tiễn 
không phải như vậy, mà nhiều khi để đạt được phải đổ nhiều mồ hôi, nước mắt và 
thậm chí cả tính mạng để đạt được nó.
 Cũng như mọi ngành nghề khác, nghề dạy học (hay thường gọi là ngành giáo) 
nhất là giáo viên dạy bậc tiểu học cũng không tránh khỏi những vấn đề nan giải ấy. 
Khi đã chọn cho mình cái nghề này, nó sẽ gắn bó với mình suốt cả cuộc đời, người 
giáo viên sẽ sẵn sàng đón nhận bất cứ đối tượng học sinh nào để dạy dỗ cho các em 
trở thành người có đức, có tài.
 Học sinh tiểu học ở lứa từ 10 đến 11 tuổi, các em rất nghịch, hiếu động, chưa 
làm chủ được bản thân, chưa nhận thức được điều gì là đúng và điều gì là sai, hay bắt 
chước và chịu tác động của mọi việc xảy ra xung quan mình. Chính vì thế, nếu môi 
trường tác động tốt thì các em sẽ có những hành vi và đạo đức tốt, còn ngược lại thì 
sẽ rất tồi tệ, có thể các em sẽ hư hỏng, dối trá, mất tư cách, đạo đức kém.
 Tuy nhiên ở lứa tuổi này, các em cũng rất thích được tán dương, khen ngợi. Vì 
vậy chúng ta cần những giải pháp thích hợp để giáo dục và định hướng đúng đắn cho 
các em học sinh trong các hoạt động giáo dục, học tập và vui chơi lành mạnh, phù 
hợp với lứa tuổi của các em. Chúng ta không thể áp dụng cách thức giáo dục cho lớp 
mẫu giáo vào bậc tiểu học, cũng không thể áp dụng cách thức giáo dục cho bậc trung 
học vào học sinh tiểu học. Có như vậy, chúng ta mới giáo dục học sinh ở bậc tiểu 
học phát triển một cách đúng nhất về nhân cách cũng như nhận thức của lứa tuổi 
mình, đặc biệt là các học sinh dạng cá biệt. 
 Với học sinh dạng cá biệt, cần có những biện pháp riêng, phù hợp với hoàn 
cảnh của từng em, mà từ đó mới hướng các em đi vào nề nếp. Muốn làm điều đó 
giáo viên cần phải có những hiểu biết nhất định về từng hoàn cảnh, từng nguyên 
nhân tạo nên những học sinh cá biệt đó và từ đó xây dựng các biện pháp riêng cụ thể 
áp dụng cho từng em học sinh cá biệt 
 2./- Cơ sở thực tiễn:
 Trong quá trình giảng dạy và làm công tác chủ nhiệm, bản thân cũng thường 
xuyên gặp những đối tượng học sinh cá biệt này. Nếu không có biện pháp giáo dục 
hữu hiệu, các học sinh đó thường bỏ học giữa chừng hoặc có những biểu hiện chống 
lại thầy cô hoặc không nắm được kiến thức căn bản . Để khắc phục được vấn đề 
này cần chú ý 2 vấn đề sau :
 * Vấn đề thứ nhất : Phải xác định được vị trí và mối quan hệ giữa giáo viên với 
học sinh trong quá trình dạy và học.
 Phải xem học sinh là trung tâm của vấn đề, trong hoạt động dạy và học, bao giờ 
cũng nên xem việc giảng dạy và giáo dục chỉ là tác nhân, còn học sinh xuất hiện với 
tư cách là chủ thể được giáo dục. Chúng hoàn toàn chủ động trong mọi công việc từ 
nhận thức tư duy, đến thái độ và hành vi ứng xử của chúng. Giáo viên chỉ là người cố 
Giáo viên: Tr￿n Võ Hoàng - 5 - Trư￿ng TH Lê Quý Đôn Đ￿ tài: Bi￿n pháp Rèn luy￿n và Giáo d￿c h￿c sinh cá bi￿t
 b- Dạng cá biệt về đạo đức :
 Qua khảo sát từ đầu năm học 2012-2013, cả lớp có 4 em có đạo đức không 
tốt, chiếm tỉ lệ là : 13,8% . Hầu hết các em này học kém, nói tục, chửi thề và rất hay 
đánh nhau với bạn bè trong lớp cũng như ở lớp khác. Các em thường hay vắng học 
không lý do, hỏi ít chịu trả lời. Trong đó có các em sau :
 1. Hoàng Văn Quốc - Hay nghỉ học không có lí do
 2. Y Báo – Hỏi ít chịu nói 
 3. Nguyễn Văn Tâm - hay đánh nhau với bạn
 4. Trần Văn Cương - rất hung dữ, học yếu, không chịu vâng lời
 3.Nguyên nhân của thực trạng:
 Qua điều tra cũng như trao đổi với gia đình của từng học sinh, nguyên nhân 
khiến các em trở thành học sinh cá biệt của lớp là :
 - Gia đình lo việc làm ăn , không dành thời gian lo cho con cái, khoán trắng sự 
 giáo dục cho nhà trường.
 - Đa số các em có hoàn cảnh gia đình khó khăn, neo đơn. Nhiều em là con đầu 
 lòng phải phụ giúp cho cha mẹ trong việc đi làm nương rẫy, lo cho em còn 
 nhỏ, đi mót để mưu sinh..
 - Ảnh hưởng phim ảnh không lành mạnh, vì tò mò, bị rủ rê từ những thanh niên 
 ham chơi, lêu lỏng trong thôn xóm.
 - Bị lôi cuốn bởi những phương tiện thông tin đại chúng, những tiêu cực và tệ 
 nạn xã hội.
 - Bản thân bố mẹ không làm gương cho con cái noi theo.
 - Gia đình không hòa thuận 
 Chương III: 
 Biện pháp , giải pháp chủ yếu để thực hiện đề tài
 1.Cơ sở đề xuất các giải pháp:
 Căn cứ vào những thực trạng đã điều tra , cả những nguyên nhân dẫn đến thực 
 trạng ấy. Tôi nhận thấy rằng, bởi lẽ các em trở thành học sinh cá biệt như vậy là 
 do nhiều nguyên nhân, trong đó phải kể đến những nguyên chính là do : hoàn 
 cảnh gia đình, sự thờ ơ của xã hội và gia đình trong việc giáo dục và dạy dỗ các 
 em. Từ đó tôi có cơ sở để đề xuất các giải pháp như sau:
 a/- Về phía giáo viên :
 + Trước hết phải có cái “Tâm”. Xuất phát từ chữ tâm ấy sẽ dễ dàng tiếp cận 
được các em học sinh, sự bao dung và sự chịu khó sẽ giúp cho giáo viên dễ dàng 
thuyết phục giáo dục được các học sinh cá biệt. Cũng từ chữ tâm ấy, sẽ đẩy trách 
nhiệm, nghĩa vụ của giáo viên chủ nhiệm lên tầm cao hơn, từ đó trăn trở, suy nghĩ 
đưa ra biện pháp giáo dục phù hợp với từng đối tượng.
 + Giáo viên phải tôn trọng học sinh dạng cá biệt này, dù các hành vi của 
chúng có thể gây xúc phạm đến danh dự của mình. Đồng thời phải có lòng tin với các 
em, tin tưởng các em để giao một số công việc phù hợp của lớp cho các em phụ 
trách. 
 + Tuyệt đối, giáo viên không được xúc phạm danh dự đến các em học sinh 
trước tập thể lớp.
 + Giáo viên phải chịu khó lắng nghe tâm sự của các em, thường xuyên quan 
tâm và hỏi thăm, chăm sóc các em trong các điều kiện có thể. Từ đó mới tìm hiểu 
được nguyên nhân chính dẫn đến sự cá biệt của các em mà tìm giải pháp cho phù 
Giáo viên: Tr￿n Võ Hoàng - 7 - Trư￿ng TH Lê Quý Đôn Đ￿ tài: Bi￿n pháp Rèn luy￿n và Giáo d￿c h￿c sinh cá bi￿t
vẫn cứ tái phạm. Qua tìm hiểu từ bạn bè và đặc biệt tôi đến từng nhà của từng học 
sinh tìm hiểu và trao đổi trực tiếp với phụ huynh của các em học sinh này, tôi có 
nhận xét :
 Em :Nguyễn Văn Tâm : Đầu năm, em học rất yếu, lại hay thích đánh nhau, nói 
tục, chửi thề. Gia đình em về kinh tế tương đối ổn định, nên em thường trốn bố mẹ 
chơi game, bị bạn bè xấu rủ rê. Nên tạo cho em tính cách rất giang hồ. Sau khi trực 
tiếp trao đổi với gia đình và đưa ra các biện pháp áp dụng, kiên quyết. Đến nay em 
Phông không những đã trở thành học sinh khá mà các tính xấu đã thay đổi, luôn giúp 
đỡ bạn bè khi gặp khó khăn, biết vâng lời, phát biểu bài sôi nổi.
 Em Trần Văn Cương là thuộc dạng rất cá biệt, tính cách rất nóng nảy, nói 
không biết vâng lời, học rất yếu kém. Gia đình em tương đối khá giả, nên em thường 
tụ tập đám bạn tiêu xài, chơi game. Bỏ bê việc học, thích đánh nhau. Qua quá trình 
giáo dục, nay em đã thay đổi cơ bản những tính xấu này, biết vâng lời, biết cố gắng 
học tập và đã vươn lên mức học trung bình. 
 b./- Xây dựng biện pháp giáo dục cho từng đối tượng
 Sau khi tìm hiểu nguyên nhân của từng đối tượng học sinh cá biệt, tôi đã đưa ra 
các phương án cụ thể cho từng em .
 */- Nhóm học yếu nhưng biết vâng lời, ham học hỏi :
 ( Như: em Quốc ,em Bắc )
 Với nhóm những học sinh cá biệt về học lực, những em này xét về gia cảnh thì 
khó khăn, các em không có thời gian học tập nên có kết quả học tập yếu kém. Thực 
hiện các biện pháp như :
 + Phân công các bạn học khá hơn kèm cặp, cùng làm các bài tập ở nhà hoặc tập 
viết chính tả, tranh luận các từ sai.
 +Hàng ngày giáo viên cần giúp đỡ các em trong học tập, giảng lại những bài mà 
các em chưa hiểu, giúp các em hoàn thành các bài tập bằng tự lực bản thân.
 + Khi giảng bài thường chú ý và hỏi bài đến các đối tượng này, để theo dõi việc 
hiểu bài của các em mà giảng chậm hoặc giảng lại.
 + Trao đổi với phụ huynh, nên giành thời gian cho các em học tập. Bố trí cho 
các em tổ chức đến nhà cùng nhau ôn tập và rèn luyện bài vở.
 */- Nhóm các học sinh cá biệt về đạo đức :
 ( các em : Tâm, Cương, Y Báo)
 Đây là các em thường có học lực yếu, đi đôi với hành vi không tốt, thường ảnh 
hưởng đến sự học tập của lớp. Biện pháp đưa ra :
 + Gặp riêng từng em, hỏi thăm việc học tập và gia đình của các em. Sau đó 
phân tích những hành vi mà các em đã gây ra đúng sai như thế nào? Tìm hiểu lý do 
vì sao các em đó lại có hành vi ấy ?
 + Gặp gia đình, trao đổi và thống nhất các biện pháp giáo dục như :
 */- Hạn chế cho các em tham gia vào các nhóm thanh niên hư hỏng ở địa 
phương cũng như không cho tham gia vào các tệ nạn như : đánh bài, uống rượu..
 */- Thiết lập sổ theo dõi giữa gia đình và lớp. Ngày nào giáo viên cũng đánh 
giá nhận xét việc học tập cũng như hành động của các em vào sổ gửi về cho bố mẹ. 
Và đồng thời cũng lấy ý kiến từ gia đình để giáo viên có biện pháp giáo dục khác. Từ 
đó gia đình luôn nắm bắt được tình hình học tập của con em mình, cùng với nhà 
trường kèm cặp học sinh tốt hơn
 + Giao cho các em một số nhiệm vụ ở lớp.
Giáo viên: Tr￿n Võ Hoàng - 9 - Trư￿ng TH Lê Quý Đôn