Sáng kiến kinh nghiệm Phân biệt danh từ, động từ, tính từ cho học sinh khá, giỏi Lớp 4+5

p: ruộng rẫy, thành phố, đi đứng
	+ Từ láy: rực rỡ, dịu dàng, chen chúc
- Nếu xếp theo từ loại, ta sẽ xếp như sau:
	+ Danh từ : ruộng rẫy, thành phố, vườn
	+ Động từ : chen chúc, đi đứng
	+ Tính từ : rực rỡ, dịu dàng, ngọt, khoẻ
 Dạng thứ năm: Chuyển từ loại theo một kiểu cấu tạo nào đó.
 Ví dụ 1: Xác định từ loại của các từ sau: 
 - vui, buồn, đau khổ, đẹp
 - niềm vui, nỗi buồn, cái đẹp, sự đau khổ
* Ở bài tập này, học sinh phải nắm được các từ vui , buồn , đau khổ là các động từ chỉ trạng thái. Còn từ đẹp là tính từ.
* Phải nắm được quy tắc cấu tạo từ: sự, cuộc, nỗi, niềm đi kèm với động từ hoặc tính từ thì tạo thành một danh từ mới. Đó là các danh từ trừu tượng: niềm vui, nỗi buồn, sự đau khổ, cái đẹp
Ví dụ 2: 
 "Sầu riêng thơm mùi thơm của mít chín quyện với hương bưởi, béo cái béo của trứng gà, ngọt cái ngọt của mật ong già hạn."
a. Hãy tìm các tính từ có trong câu văn.
b. Xác định từ loại của các từ cái béo, mùi thơm trong câu văn trên.
* Ở bài tập này học sinh cần vận dụng kiến thức về quy tắc cấu tạo từ và ý nghĩa của từ để xác định từ loại và tìm được các tính từ trong bài là: thơm, béo, ngọt, già.
 Nhờ có sự kết hợp với từ “cái”, “mùi” nên: cái béo, mùi thơm là các danh từ.
 Dạng thứ sáu: Tuỳ trong văn cảnh mà từ loại cũng có thể thay đổi. (Liên quan đến sự chuyển loại của từ)
 Ví dụ 1: Xác định từ loại của từ danh dự trong câu văn sau:
 “Ngay thềm lăng, mười tám cây vạn tuế tượng trưng cho một đoàn quân danh dự đứng trang nghiêm.”
* Ở bài tập này học sinh phải dựa vào ý nghĩa của từ trong văn cảnh.
	- Từ danh dự vốn là danh từ
	- Trong câu văn: Từ danh dự được sử dụng để chỉ đặc điểm nên ta xếp từ danh dự vào từ loại tính từ.
Ví dụ 2: Xác định từ loại của từ xanh trong câu 2 câu văn dưới đây:
a. Tôi có một cái áo xanh. (TT)
b. Xanh là màu tôi yêu thích. (DT)
 Ví dụ 3: Xác định từ loại của từ anh hùng trong các câu sau:
a. Con mới chính là người anh hùng thực sự, con trai ạ! (DT)
b. Con đã có một hành động anh hùng, con trai ạ! (TT) 
 Dạng thứ bảy: Thay thế danh từ bằng đại từ chỉ ngôi.
Ví dụ: Thay thế danh từ bằng đại từ chỉ ngôi thích hợp để câu văn không bị lặp
a. Một con quạ khát nước, con quạ tìm thấy một cái lọ.
b. Tấm đi qua cầu, Tấm vô ý đánh rơi chiếc giày xuống nước.
* Học sinh phải có nhận xét danh từ được lặp lại. 
- Ở câu a là con quạ, ở câu b là Tấm
 Việc lặp từ làm cho câu văn không hay. Vậy ta có thể thay các danh từ bị lặp lại đó bằng các đại từ thích hợp. VÝ dô: từ “con quạ” có thể thay bằng đại từ “nó”, từ “Tấm” có thể thay bằng từ “nàng” như sau:
a. Một con quạ khát nước, nó tìm thấy một cái lọ.
b. Tấm đi qua cầu, nàng vô ý đánh rơi chiếc giày xuống nước.
 Dạng thứ tám: Xác định chức vụ ngữ pháp của một từ loại khi nó đứng ở những vị trí khác nhau.
Ví dụ: Xác định từ loại của từ thật thà và chỉ rõ nó giữ chức vụ ngữ pháp gì trong mỗi câu sau: 
a. Bạn Duyên rất thật thà.
 b. Thật thà là phẩm chất đẹp của bạn Duyên.
Ở bài tập này, học sinh dựa vào ý nghĩa của từ để xác định “thật thà” thuộc từ loại nào và chỉ rõ nó giữ chức vụ ngữ pháp gì trong mỗi câu:
- Ở câu a: từ thật thà thuộc từ loại tính từ, giữ chức vụ làm vị ngữ trong câu.
- Ở câu b: từ thật thà thuộc từ loại danh từ, giữ chức vụ làm chủ ngữ trong câu.
 Dạng thứ 9: Vận dụng từ loại để đặt câu.
 Ví dụ: Đặt một câu có tính từ làm vị ngữ và một câu có tính từ làm định ngữ (thành phần bổ sung ý nghĩa cho danh từ).
* Ở bài tập này học sinh phải nắm vững kiến thức về từ loại, kiến thức đặt câu và có thể đặt như sau:
	- Anh Hùng ở xóm em rất dũng cảm.
	 VN
 - Bạn Mai có chiếc cặp mới.
	 ĐN 
 Dạng thứ mười: Các bài tập yêu cầu sử dụng từ theo lớp từ loại.
 Đây là những bài tập tích cực hoá vốn từ mà ngữ liệu là những từ cùng loại (danh từ, động từ, tính từ...). Bài tập sẽ trở nên thú vị nếu giáo viên lựa chọn được những ngữ liệu điển hình sử dụng nhiều từ cùng loại, từ đồng nghĩa. Với dạng bài tập này, giáo viên có thể tổ chức dưới dạng các trò chơi để củng cố kiến thức về từ loại.
Ví dụ 1: “Điền danh từ” 	
a. Chuẩn bị: 2 bảng phụ có chép sẵn đoạn thơ chưa hoàn thiện và các băng giấy có ghi các danh từ cần điền: con diều, con sóng, con tàu, con thuyền, con mắt.
Các dòng thơ được chép sẵn trên bảng phụ:
 cưỡi sóng ra khơi
 chao lượn ngang trời hè vui
dừng lại sân ga
Đầy vơi hiền hoà dòng sông
 cửa sổ tâm hồn.
b. Cách tiến hành: 
- Chọn 2-4 em một đội và có 2 đội thi.
Đội nào gắn các danh từ đúng và nhanh nhất sẽ thắng.
* Mục đích: Luyện điền nhanh danh từ dựa vào ý nghĩa của câu thơ.
Ví dụ 2: “ Điền động từ”
a. Chuẩn bị: 
- Các động từ ghi sẵn vào các băng giấy: vỗ, tha, đánh thức, dậy, rải, lay động.
- Ghi vào 2 bảng phụ hoặc 2 tờ giấy to đoạn thơ:
	“ Tiếng chim  lá cành
	Tiếng chim  chồi xanh  cùng
	 Tiếng chim cánh bầy ong
	Tiếng chim  nắng  đồng vàng thơm”
b. Cách tiến hành: Chọn 2 đội chơi, mỗi đội có 3-4 học sinh. Mỗi học sinh điền một dòng thơ cho đúng. Sau đó mỗi đội cử một bạn đọc diễn cảm đoạn thơ, biết nhấn mạnh vào các động từ vừa điền. Tính điểm mỗi đội có 2 phần:
- Điền nhanh, đúng
- Đọc thơ hay
* Đáp án:
 “ Tiếng chim lay động lá cành
	Tiếng chim đánh thức chồi xanh dậy cùng
	 Tiếng chim vỗ cánh bầy ong
	Tiếng chim tha nắng rải đồng vàng thơm.”
* Mục đích của trò chơi: Luyện tập sử dụng động từ đúng chỗ nhằm hoàn thiện nội dung đoạn thơ gợi tả tiếng chim buổi sớm và cảm nhận được cách dùng từ sinh động trong đoạn thơ hay.
 Ví dụ 3: “Điền tính từ”
a. Chuẩn bị:
- Ghi các tính từ chỉ màu trắng ra các băng giấy: trắng phau, trắng bệch, trắng xoá, trắng hồng, trắng nõn, trắng bạch, trắng tinh, trắng ngần, trắng đục, trắng trẻo, trắng bạc, trắng muốt, trắng bóng 
- Viết các câu có chỗ trống trên bảng phụ.
- Giáo viên gắn các từ nhưng sai ý nghĩa vào chỗ trống.
 (2 bảng gắn các từ khác nhau)
 Tuyết rơi  một màu
	Vườn chim chiều xế cánh cò
	 Da người  ốm o
	Bé khoẻ đôi má non tơ 
	 Sợi len như bông
	Làn mây  bồng bềnh trời xanh
 đồng muối nắng hanh
Ngó sen ở dưới bùn tanh 
 Lay ơn tuyệt trần
Sương mù  không gian nhạt nhoà
 Gạch men  nền nhà
Trẻ em hiền hoà dễ thương.
b. Cách tiến hành:
- Chọn 2 đội chơi, mỗi đội có 5-6 em. 
- Mỗi em lên sửa lại một câu. Nếu còn thời gian các em vẫn liên tiếp lên sửa
lại cho đến khi hết giờ. (Thời gian có thể là 2 phút )
 - Đáp án: 
	 Tuyết rơi trắng xoá một màu
	Vườn chim chiều xế trắng phau cánh cò
	 Da người trắng bệch ốm o
	Bé khoẻ đôi má non tơ trắng hồng
	 Sợi len trắng muốt như bông
	Làn mây trắng bạc bồng bềnh trời xanh
 Trắng tinh đồng muối nắng hanh
Ngó sen ở dưới bùn tanh trắng ngần
 Lay ơn trắng nõn tuyệt trần
Sương mù trắng đục không gian nhạt nhoà
 Gạch men trắng bóng nền nhà
Trẻ em trắng trẻo hiền hoà dễ thương.
+ Mục đích: Luyện cách dùng tính từ chỉ màu trắng với các sắc độ khác nhau có tác dụng gợi tả. Làm giàu vốn từ chỉ màu trắng thường dùng trong các đoạn văn miêu tả.
+ Bên cạnh đó, còn có bài tập điền các tính từ cùng chỉ màu đỏ, màu xanh khá thú vị.
3. Mét sè bµi tËp dµnh cho häc sinh kh¸, giái líp 4, 5 tham kh¶o
Bài tập 1: Xác định từ loại của các từ sau: mưa, đá, kỉ niệm, bò, sơn 
Bài tập 2: Cho các từ sau: núi đồi, rực rỡ, chen chúc, vườn, dịu dàng, ngọt, thành phố, ăn, đánh đập
Hãy sắp xếp những từ trên thành các nhóm, theo hai cách:
a. Dựa vào cấu tạo (từ đơn, từ ghép, từ láy)
 b. Dựa vào từ loại (danh từ, động từ, tính từ)
Bài tập 3: Tìm danh từ trong đoạn văn dưới đây:
 Trong những năm đi đánh giặc, nỗi nhớ đất đai, nhà cửa, ruộng vườn thỉnh thoảng lại cháy lên trong lòng anh. Đó là những buổi trưa Trường Sơn vắng lặng, bỗng vang lên một tiếng gà gáy, những buổi hành quân bất chợt gặp một đàn bò rừng nhởn nhơ gặm cỏ. Những lúc ấy lòng anh lại cồn cào xao xuyến.
 (Nguyễn Khải - Tình quê hương)
Bài tập 4: a. Ghi lại những danh từ trừu tượng có trong đoạn văn sau:
 Chúng ta có quyền tự hào về những trang lịch sử vẻ vang của thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc, vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng.
 (Bác Hồ)
 b. Đặt hai câu, mỗi câu đều sử dụng hai danh từ “lịch sử”, “dân tộc”, sao cho hai câu đó mỗi từ này giữ chức vụ ngữ pháp khác nhau trong câu.
Bài tập 5: X¸c ®Þnh tõ lo¹i cña vÞ ng÷ trong c¸c thµnh ng÷, tôc ng÷ d­íi ®©y:
¡n vãc häc hay
Nh×n xa tr«ng réng
G¹n ®ôc kh¬i trong
§i ng­îc vÒ xu«i
Bµi tËp 6: Ghi l¹i c¸c danh tõ, ®éng tõ, tÝnh tõ cã trong c©u:“Ôi chao! Chú chuồn chuồn nước mới đẹp làm sao! Màu vàng trên lưng chú lấp lánh. Bốn cái cánh mỏng như giấy bóng. Cái đầu tròn và hai con mắt long lanh như thuỷ tinh.” vµo b¶ng sau:
Danh tõ
§éng tõ
TÝnh tõ
.
.
..
..
.
..
Bài tập 7: Gạch dưới chỗ sai trong các câu sau rồi chữa lại cho đúng:
a. Đường vào nhà em có năm ngôi nhà cửa rất đẹp.
b. Hôm nào đi học, Lan cũng mang nhiều quyển sách vở.
c. Lớp em ai cũng thân thương bạn Hương.
Bài tập 8: Từ hay trong các câu sau là tính từ, động từ hay quan hệ từ?
a. Cô bé nghĩ xem mình có nên tiếp tục hát hay thôi.
b. Cô bé hát rất hay.
c. Cô bé mới hay tin ông cụ qua đời.
Bài tập 9: Tìm động từ trong đoạn thơ dưới đây:
 Tiếng gà/ Giục quả na/ Mở mắt/ Tròn xoe/ Giục hàng tre/ Đâm măng/ Nhọn hoắt/ Giục buồng chuối/ Thơm lừng/ Trứng cuốc/ Giục hạt đậu/ Nảy mầm/ Giục bông lúa/ Uốn câu/ Giục con trâu/ Ra đồng/ Giục đàn sao/ Trên trời/ Chạy trốn/ Gọi ông trời/ Nhô lên/ Rửa mặt
 (Trần Đăng Khoa)
Bài tập 10:
 Khoanh tròn từ “đã” không mang nghĩa chỉ thời gian trong các câu sau:
a. Em đã làm bài tập chưa?
b. Đã ngủ chưa hả trầu?
c. Ngày mai đã là thứ bảy.
Bài tập 11: Xác định từ loại của các từ được gạch chân trong các câu văn sau:
a. Con mèo đuổi bắt con chuột con.
b. Chị ơi! Chị của bạn Lan đã về chưa?
c. Cuộc đời học sinh đầy những kỉ niệm đẹp.
 Bạn Hà đã kỉ niệm tôi chiếc bút này khi chia tay nhau.
e. ¸nh nắng chiếu qua cửa sổ, lên cả mặt chiếu.
g. Tôi sẽ kết luận về việc này sau.
 Kết luận của anh ấy rất rõ ràng.
h. Anh ta làm rơi cái đục gỗ xuống vũng nước đục.
Bài tập 12: Chän tõ chØ mµu ®á thÝch hîp (®á phai, ®á rùc, ®á t­¬i, ®á öng, ®á hoe, ®á èi, ®á nhõ, ®á ngÇu, ®á chãi, ®á lùng) ®iÒn vµo tõng chç trèng cho bµi th¬ sau:
Mµu ®á
Mµu cê Tæ quèc ..............
Lß gang .............. s¸ng ngêi löa sao
.............. lµ s¾c hoa ®µo
V­ên cam .............., lao xao giã hÌ
Nhí th­¬ng con m¾t..............
B×nh minh .............. hµng tre sau nhµ
S«ng Hång .............. phï sa
MÆt trêi .............. chan hoµ n¾ng mai
.............. lµ n­íc m­¬ng phai
Bµi lµm ®iÓm kÐm hai tai ..............
 (Theo Tróc Nam)
Chương 3: Dạy thực nghiệm
 Qua thùc tÕ gi¶ng d¹y, t«i thÊy mức độ khó của bài tập không phụ thuộc vào các dạng, kiểu bài tập mà phụ thuộc vào chính ngữ liệu đưa ra cho học sinh. Với các bài tập dành cho học sinh khá, giỏi tôi thường đưa một số ví dụ, sau đó giao bài cụ thể, trong đó có một số từ khó xác định hoÆc dÔ lÉn, các em phải băn khoăn suy nghĩ kÜ cµng. 
Sau thêi gian gi¶ng d¹y cho häc sinh kh¸, giái líp 4C, cung cÊp cho c¸c em kiÕn thøc vÒ lÝ thuyÕt tõ lo¹i còng nh­ c¸c c¸ch nhËn diÖn, x¸c ®Þnh tõ lo¹i, t«i cho c¸c em lµm bµi kiÓm tra vÒ x¸c ®Þnh tõ lo¹i. §Ò bµi, ®¸p ¸n (biÓu ®iÓm) vµ kÕt qu¶ thu ®­îc nh­ sau:
+ §Ò bµi (2):
Câu 1: Xác định danh từ, động từ, tính từ trong câu: Mïa xu©n ®Õn, Linh th­êng l¾ng nghe ho¹ mi hãt. Mäi ng­êi ®Òu cho r»ng tiÕng hãt k× diÖu cña nã lµm mäi vËt bõng tØnh.
Câu 2: Xác định từ loại của từ “hay” trong các câu sau:
a. Hä h¸t rÊt hay.
b. C« Êy míi hay tin «ng cô qua ®êi.
Câu 3: Đặt câu với từ năm nay sao cho :
“năm nay” là chủ ngữ
“năm nay” là vị ngữ
“năm nay” là trạng ngữ
+ Đáp án:
Câu 1: (3 ®iÓm)
Danh từ: mïa, xu©n, Linh, ho¹ mi, ng­êi, tiÕng hãt, vËt
Động từ: ®Õn, l¾ng nghe, hãt, cho, lµm, bõng tØnh
Tính từ: k× diÖu
Câu 2: (2 ®iÓm)
“hay” trong câu a là tÝnh từ
“hay” trong câu b là ®éng từ
Câu 3: (4 ®iÓm) (HS tù ®Æt c©u)
* NÕu ®Çu c©u kh«ng viÕt hoa hoÆc cuèi c©u kh«ng cã dÊu chÊm trõ 0,25 ®iÓm)
* Tr×nh bµy bµi s¹ch ®Ñp: 1 ®iÓm
Víi c¸c bµi tËp kh¶o s¸t trªn (®­îc chÊm theo biÓu ®iÓm, ®¸p ¸n), sè ®iÓm ®­îc tËp hîp nh­ sau:
 Điểm
Lớp
Sĩ số
Được 9-10
Được 7-8
Được 5-6
Dưới TB
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
4C
20
7
35
8
40
5
25
 Phân tích kết quả đạt được, tôi thấy rằng kinh nghiệm mà mình hướng dẫn cho học sinh đã có kết quả thực sự. Tỉ lệ học sinh đạt điểm giỏi tương đèi cao. Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y cho häc sinh kh¸, giái; tôi đã tiếp tục áp dụng và hoàn thành kinh nghiệm này bằng cách tiếp tục ®ưa ra các dạng bài tập, các ngữ liệu phong phú hơn để hướng dẫn các em thực hành. 
Không chỉ dừng lại ở phạm vi trong lớp nghiên cứu (4C), tôi đã áp dụng kinh nghiệm này vào lớp 4B vào buổi 2 vµ nh÷ng tiÕt t¨ng. Trước tiên tôi cho häc sinh kh¸, giái lớp 4B khảo sát ngay đề bài 1 đã dùng đÒ khảo sát lớp 4C. Kết quả thu được như sau:
 Điểm
Lớp
Sĩ số
Được 9-10
Được 7-8
Được 5-6
Dưới TB
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
4B
20
2
10
6
30
12
60
Như vậy chất lượng học sinh khá-giỏi ở hai lớp có sự khác biệt hoàn toàn. Ở lớp đối chứng tØ lÖ häc sinh ®­îc ®iÓm 9-10 ch­a cao, tØ lÖ häc sinh ®¹t ®iÓm 5-6 vÉn cßn nhiÒu. Điều này chứng tỏ phương pháp xác định từ loại đối với lớp 4B chưa được hướng dẫn, rèn luyện thường xuyên nên kết quả học tập của các em chưa có hiệu quả.
Qua trao đổi, phổ biến kinh nghiệm, phương pháp xác định từ loại danh từ, tính từ, động từ cho học sinh kh¸, giái lớp 4B, tôi thấy các em say mê luyện tập, thực hiện theo các bước, theo hướng dẫn luyện tập phân biệt từ loại theo một quy trình chặt chẽ. Dần dần, các em đã có kĩ năng xác định từ loại linh hoạt, chuẩn xác đạt kết quả tốt hơn với từng dạng bài tập. 
Sau một thời gian hướng dẫn ôn tập, tôi ra đề khảo sát (nh­ ®Ò bµi sè 2 ë trªn):
 Kết quả như sau:
 Điểm
Lớp
Sĩ số
Được 9-10
Được 7-8
Được 5-6
Dưới TB
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
4B
20
6
30
9
45
5
25
Kết quả thu được trong việc dạy thực nghiÖm trên líp 4B càng khẳng định việc vận dụng các phương pháp hướng dẫn học sinh rèn luyện kĩ năng xác định từ loại danh từ, động từ, tính từ rất có hiệu quả. Trong đó phương pháp luyện tập thực hµnh là chủ yếu. Kinh nghiệm này có thể tiếp tục dạy cho các em häc sinh kh¸, giái lớp 5, nhất là trong các tiết ôn tập về từ loại để củng cố cho các em nắm ch¾c kĩ thuật xác định từ loại danh từ, động từ, tính từ. Tõ ®ã vËn dông linh ho¹t vµo mét sè bµi tËp cô thÓ cña ch­¬ng tr×nh vµ bµi tËp n©ng cao còng nh­ vËn dông trong giao tiÕp h»ng ngµy, trong cuéc sèng.
kÕt luËn vµ khuyÕn nghÞ
1. Kết quả
1.1. KÕt qu¶ thùc hiÖn
 Qua việc cung cấp kiến thức cơ bản về từ loại và học sinh thực hành các dạng bài tập về xác định và sử dụng từ loại (danh từ, động từ, tính từ) đối với học sinh lớp 4 và tiếp tục khắc sâu cho học sinh lớp 5 tôi nhận thấy:
 - Học sinh đã nắm vững về thuật ngữ từ loại.
- Phân biệt các từ loại danh từ, động từ, tính từ nhanh, chính xác.
- Biết sử dụng các từ loại: danh tõ, ®éng tõ, tÝnh tõ trong câu văn đúng chỗ, linh hoạt trong giao tiếp, viết văn.
- Tự tin, hào hứng khi học đến phần tõ lo¹i.
- Kết quả môn học được nâng cao.
- Bản thân tôi đã hoàn thành mục tiêu nghiên cứu.
1.2. Bài häc kinh nghiÖm
 Sau mét thêi gian nghiªn cøu t×m hiÓu vµ ¸p dông mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng d¹y häc, t«i thiÕt nghÜ, ®Ó ®¹t kÕt qu¶ cao trong d¹y häc LuyÖn tõ vµ c©u nãi chung vµ d¹y tõ lo¹i nãi riªng, ng­êi gi¸o viªn cÇn chó ý nh÷ng vÊn ®Ò sau:
- LËp b¶ng thø tù c¸c kiÕn thøc lÝ thuyÕt vÒ tõ vµ c©u ®­îc d¹y ë TiÓu häc ®Ó cã c¸i nh×n tæng qu¸t, chÝnh x¸c.
- Nghiªn cøu vµ nhËn thøc râ vÒ vÞ trÝ, nhiÖm vô vµ tÇm quan träng cña phÇn kiÕn thøc cÇn d¹y.
- Trong qu¸ tr×nh d¹y häc, mçi gi¸o viªn nªn cã mét cuèn sæ tay ®Ó ghi l¹i c¸c t×nh huèng n¶y sinh, nh÷ng lçi c¬ b¶n mµ häc sinh hay m¾c ph¶i khi d¹y ë mét néi dung nµo ®ã ®Ó t×m biÖn ph¸p kh¾c phôc.
- Kh«ng ngõng häc hái ®ång nghiÖp, nghiªn cøu ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc nh»m n©ng cao chÊt l­îng, trong gi¶ng d¹y coi träng viÖc lÊy häc sinh lµm trung t©m, ph¸t huy sù s¸ng t¹o, tÝnh tÝch cùc chñ ®éng cña c¸c em. D¹y c¸c em giao tiÕp vµ sö dông tiÕng ViÖt ë mäi lóc, mäi n¬i.
- ChuÈn bÞ chu ®¸o c¬ së vËt chÊt phôc vô cho viÖc d¹y häc.
- T«n träng vµ nghiªm tóc thùc hiÖn theo c¸c nguyªn t¾c gi¸o dôc. Gi¶ng d¹y tõ dÔ ®Õn khã v× cho dï lµ häc sinh kh¸, giái còng ph¶i häc tõ c¬ b¶n råi míi ®Õn kh¾c s©u, më réng vµ n©ng cao.
* §èi víi häc sinh, gi¸o viªn cÇn chó ý ®iÓm sau:
- §Ó gióp häc sinh ph©n biÖt chÝnh x¸c tõ lo¹i th× tr­íc hÕt gi¸o viªn ph¶i h×nh thµnh cho häc sinh c¸c ph­¬ng ph¸p, rÌn kÜ n¨ng ph©n c¸ch ranh giíi tõ thËt chuÈn x¸c, gióp c¸c em n¾m kh¸i niÖm danh tõ, ®éng tõ, tÝnh tõ råi dùa vµo kh¸i niÖm ®Ó ph©n biÖt chóng.
- RÌn cho häc sinh thãi quen ®äc kÜ ®Ò bµi, x¸c ®Þnh râ yªu cÇu cña ®Ò bµi tr­íc khi lµm bµi tËp.
- H­íng dÉn HS vËn dông nh÷ng ®iÒu ®· häc vµo trong giao tiÕp cña cuéc sèng. 
2. KiÕn nghÞ, ®Ò xuÊt
2.1.Với Bộ Giáo dục và Đào tạo: §Ó thùc hiÖn ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc cã hiÖu qu¶, Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o cÇn quan t©m, t¹o ®iÒu kiÖn, th­êng xuyªn më c¸c líp n©ng cao nghiÖp vô, cung cÊp tµi liÖu d¹y - häc cho gi¸o viªn ®­îc tiÕp cËn vµ ®æi míi.
2.2.Với Sở Giáo dục và Đào tạo
- Tiếp tục mở các chuyên đề cấp tỉnh bồi dưỡng thường xuyên.
2.3.Với Phòng Giáo dục và Đào tạo
- Tiếp tục mở các chuyên đề, héi th¶o, héi gi¶ng ®Ó gi¸o viªn cã c¬ héi trao ®æi, häc tËp lÉn nhau.
- Víi nh÷ng §Ò tµi nghiªn cøu khoa häc s­ ph¹m øng dông, s¸ng kiÕn kinh nghiÖm ®¹t gi¶i cao trong c¸c k× thi c¸c cÊp cÇn phæ biÕn kÞp thêi ®Õn gi¸o viªn nh»m phæ biÕn kinh nghiÖm. 
2.4.Với nhà trường, Ban giám hiệu
- Đầu tư cơ sở vật chất phục vụ giảng dạy. Quan tâm, tạo điều kiện để giáo viên tham dự các lớp tập huấn nâng cao chất lượng dạy và học. 
- TiÕp tôc tæ chøc c¸c chuyªn ®Ò mµ c¶ gi¸o viªn vµ häc sinh cßn gÆp khã kh¨n khi d¹y häc.
2.5.Với giáo viên giảng dạy: 
- Tập trung nghiên cứu, đúc rút kinh nghiệm sau mỗi năm giảng dạy; giáo viên
yêu cầu học sinh tìm hiểu kĩ, có ý thức tích luỹ vốn từ, thực hành vận dụng trong cuộc sống, giao tiếp.
KÕt luËn chung
 D¹y tiÕng ViÖt ë TiÓu häc kh«ng chØ cung cÊp cho häc sinh nh÷ng kiÕn thøc s¬ gi¶n vÒ tiÕng ViÖt, vÒ tù nhiªn, x· héi vµ con ng­êi, vÒ v¨n ho¸, v¨n häc mµ cßn gãp phÇn d¹y cho häc sinh kÜ n¨ng giao tiÕp. Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y, ng­êi gi¸o viªn kh«ng tr¸nh khái gÆp khã kh¨n, v­íng m¾c. Nh­ng nÕu kiªn tr× t×m tßi, nghiªn cøu chóng ta sÏ cã ®­îc phÇn nµo ®¸p ¸n. B¶n th©n t«i còng c¶m thÊy lóng tóng, v­íng m¾c khi d¹y ®Õn phÇn tõ lo¹i nh­ng sau khi t×m tßi, gi¶ng d¹y, häc hái ®ång nghiÖp vµ tµi liÖu tham kh¶o, t«i ®· vì lÏ ra ®­îc rÊt nhiÒu ®iÒu. ChÝnh v× vËy t«i quyÕt ®Þnh viÕt ®Ò tµi nµy víi hi väng sÏ gióp nh÷ng ai ®ã ®ang gÆp v­íng m¾c trong d¹y häc tõ lo¹i cho häc sinh líp 4, båi d­ìng häc sinh kh¸, giái líp 4-5 t×m ®­îc phÇn nµo ®¸p ¸n. Song do thời gian và trình độ còn hạn chế nªn không tránh khỏi thiếu sót. Tôi rất mong sự đóng góp ý kiến của héi ®ång chÊm s¸ng kiÕn, ban lãnh đạo vµ các bạn đồng nghiệp ®Ó néi dung nghiªn cøu nµy cña t«i ®­îc hoµn thiÖn h¬n.
 Tôi xin chân thành cảm ơn! 
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 4, 5 ( NXB GD)
Sách giáo viên Tiếng Việt lớp 4, 5 ( NXB GD )
Sách thiết kế bài giảng Tiếng Việt lớp 4, 5 ( NXB GD)
Hỏi đáp về dạy học Tiếng Việt lớp 4, 5
Hỏi đáp về đổi mới phương pháp dạy học ở Tiểu học ( Đỗ Đình Hoan)
Hướng dẫn sử dụng và tự làm thiết bị, đồ dùng dạy học
Dự án phát triển giáo viên Tiểu học “ Đổi mới phương pháp dạy học ở Tiểu học NXBGD – 2005”
Phương pháp dạy học Tiếng Việt ( Lê A - Nguyễn Trí - Lê Phương Nga)
Bồi dưỡng học sinh giỏi Tiếng Việt ở Tiểu học ( Lê Phương Nga )
10- Tuyển tập đề thi học sinh giỏi bậc Tiểu học môn Tiếng Việt
MỤC LỤC
NỘI DUNG
Trang 
Thông tin chung về sáng kiến
3
Tóm tắt sáng kiến
4
Hoàn cảnh nảy sinh sáng kiến
Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Các phương pháp nghiên cứu
6
Cơ sở lí luận
9
Cơ sở thực tiễn
10
Hướng dẫn phân biệt danh từ, động từ, tính từ
Những vấn đề chung
Một số biện pháp cụ thể
Một số bài tập dành cho học sinh khá, giỏi lớp 4, 5
Dạy thực nghiệm
12
Kết luận và kiến nghị
36
Tài liệu tham khảo
37
Mục lục
38