Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp rèn kĩ năng viết đúng chính tả cho học sinh Lớp 5

 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM :
MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN KĨ NĂNG VIẾT ĐÚNG CHÍNH TẢ
CHO HỌC SINH LỚP 5
 I / ĐẶT VẤN ĐỀ 
 Năm học 2013-2014 tiếp tục với các cuộc vận động: “Học tập và làm theo tấm 
gương đạo đức Hồ Chí Minh” lồng ghép với các cuộc vận động: “Nói không với tiêu 
cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục”, cuộc vận động: “Mỗi thầy cô 
giáo là một tấm gương tự học và sáng tạo”, “Phong trào xây dựng trường học thân 
thiện, học sinh tích cực”. Gắn liền với các cuộc vận động : “ Học tập và làm theo tấm 
gương đạo đức Hồ Chí Minh ”, để làm được điều đó mỗi thầy cô phải nỗ lực hết 
mình trong công tác giảng dạy mới mong gặt hái được những thành tích mà mình 
mong muốn chính là kết quả học tập của học sinh. Kế hoạch cho giáo dục xứng tầm 
với các quốc gia khác trên thế giới là lâu dài. Từ đó, ta thấy được giáo dục luôn được 
quan tâm: “Giáo dục là Quốc sách hàng đầu ”
 Là một giáo viên dạy lớp 5 nhiều năm liền, tôi luôn chú trọng và quan tâm rèn 
cho học sinh viết đúng chính tả. Thấy các em viết sai lỗi chính tả nhiều, tôi rất buồn 
lòng. Đặc biệt là khi chấm bài tập làm văn của các em thì thật là khổ sở. Có viết 
đúng chính tả thì các em mới học tốt môn Tiếng Việt cũng như các môn học khác. 
Việc dạy học sinh viết đúng chính tả là một việc làm vô cùng khó khăn, nó đòi hỏi 
sự kết hợp vận dụng linh hoạt và sáng tạo nhiều yếu tố, nhiều biện pháp, phương 
pháp và hình thức dạy học. Nhưng việc gì càng khó khăn thì nó lại càng quan 
trọng. Mà đã là quan trọng thì chúng ta lại càng phải làm và quyết tâm làm bằng 
được. Xuất phát từ những quan điểm trên, bản thân lại là một giáo viên dạy học ở 
lớp có nhiều đối tượng học sinh có vấn đề về chính tả , tôi mạnh dạn tiến hành 
nghiên cứu đề tài: “Một số biện pháp rèn kĩ năng viết đúng chính tả cho học 
sinh lớp 5. 
1 
II/NỘI DUNG
1.Thực trạng:
a/Thuận lợi :
 - Được sự quan tâm sâu sát của BGH nhà trường, thường xuyên động viên giáo 
viên cố gắng nhẫn nại dạy cho tốt vì : lớp có nhiều HS yếu và cá biệt .
b/ Khó khăn :
 - Là lớp cuối cùng của khối ( 5D ) nên rất nhiều HS yếu kém ,đặt biệt là đọc, viết 
rất hạn chế.Vì thế dẫn đến việc thông hiểu nội dung còn hạn chế.
 - Do đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi ,các em nhanh nhớ nhưng cũng mau quên,mức 
độ tập trung thực hiện các yêu cầu của bài học chưa cao.
 - Học sinh không nhớ các qui tắc chính tả đã học nên viết tùy tiện, nghĩ sao viết 
vậy, có em còn sáng tạo thêm các vần mới lạ như: unh, ing, âch,
 - Học sinh không nắm nghĩa của từ, vốn từ ngữ tích lũy được còn rất hạn chế 
nên hay viết lẫn lộn các âm đầu, âm cuối, vần và thanh.
 - Gia đình không quan tâm vì điều kiện nghèo khó, học sinh dân tộc và hộ 
nghèo chiếm 80%
Nhiều gia đình còn bắt các em nghỉ học ở nhà giữ em, mò cua, bắt ốc lượm ve 
chai...
 2/ Biện pháp thực hiện:
 a.Cơ sở lí luận: 
 -Để thấy được tầm quan trọng trong môn học này, ngay từ đầu năm học, sau 
khi đã nắm bắt được tình hình sức học của các em thông qua chất lượng khảo sát 
đầu năm và kết quả cuối năm học trước, tôi phân loại học sinh theo trình độ và lên 
danh sách học sinh yếu cụ thể. 
 - Tìm hiểu hoàn cảnh, điều kiện học tâp của từng em yếu để có những biện 
pháp dạy học phù hợp sao cho đạt kết quả cao nhất. 
2 
 - Tôi phân tích cho các em hiểu trong môn Tiếng Việt thì chính tả là một phân 
môn “then chốt”. Yêu cầu, đặc trưng của môn này đối với các em là: viết đúng quy 
tắc chính tả.Vậy trên thực tế của lớp: chữ viết sai lỗi nhiều, xấu ... Với một số kinh 
nghiệm của tôi trong những năm dạy học, tôi đã ngày đêm tìm ra những phương 
pháp tối ưu nhất để áp dụng
vào dạy chính tả.
 Căn cứ vào các nguyên nhân trên, tôi đề ra các biện pháp thực hiện sau đây:
b.Biện pháp thực hiện:
 Tôi cho các em xem một số cuốn tập chính tả tiêu biểu (chữ viết đẹp, trình bày 
sạch sẽ, ít sai lỗi chính tả) của học sinh năm trước để tác động vào ý thức của học 
sinh.
 * Rèn kĩ năng đọc đi đôi với luyện viết chính tả.
 * Vận dụng qui tắc dạy chính tả theo khu vực.
 * Hướng dẫn học sinh tự phát hiện lỗi và sửa lỗi.
 * Tuyên dương khen thưởng kịp thời những học sinh có nhiều tiến bộ trong học 
tập.
 Như chúng ta đã biết: đọc thông thì mới viết thạo. Học sinh đọc còn chậm và 
sai nhiều thì không thể viết đúng chính tả.Vì đọc chưa thông nên khi viết chính tả 
các em thường mắc các lỗi do không nắm vững chính tự và cấu trúc âm tiết Tiếng 
Việt. Vì vậy, đối với những học sinh này, trước hết tôi phải chú trọng khâu luyện 
đọc cho các em.
 Hàng ngày trên lớp, tôi chú ý rèn đọc cho các em bằng cách: 
 - Gọi các em đọc bài nhiều lần không chỉ ở phân môn tập đọc mà cả ở các môn 
học khác, kiên trì sửa lỗi cho từng em.
 - Tổ chức cho các em đọc bài nhóm đôi trong 15 phút đầu giờ (2 lần/tuần).
 - Phân công học sinh giỏi đọc bài cùng các em khi luyện đọc trong nhóm.
 - Giao bài cho các em luyện đọc và viết bài ở nhà; ngày sau, tôi kiểm tra và nhận 
xét. 
3 
 - Khuyến khích các em học thuộc lòng một đoạn văn hay một vài khổ thơ, rồi 
nhớ viết đoạn văn hay khổ thơ đã thuộc.
 Để dạy chính tả theo khu vực, tôi tiến hành như sau:
Điều tra, phát hiện và tổng hợp những lỗi chính tả cơ bản của học sinh 
 *Lỗi mà đa số học sinh lớp tôi mắc phải chủ yếu là lỗi do ảnh hưởng của cách 
phát âm theo phương ngữ. Cụ thể:
 - Lẫn lộn các phụ âm đầu (v/d/gi; r/g; x/s ; tr/ch; ng/ngh).
 - Lẫn lộn 2 âm chính (o/ô; ă/â).
 - Lẫn lộn các vần (iu/iêu; in/ inh; ui/ uôi; un/uôn; êu/iêu; in/iên; it/ich).
 - Lẫn lộn các âm cuối ( n/ng; t/c; i/y; o/u).
 - Lẫn lộn thanh hỏi, thanh ngã.
 Căn cứ vào kết quả điều tra, tôi tiến hành lập bảng tổng hợp sau đây và phát 
đến từng học sinh.
BẢNG TỔNG HỢP MỘT SỐ LỖI CHÍNH TẢ THƯỜNG MẮC PHẢI
Các lỗi chính tả
Ví dụ
Viết đúng Viết sai
1.Lẫn lộn âm đầu
- v/d/gi
- r/g;
- x/s;
- tr/ch
- c/k
- vẻ vang, gia đình
- gọn gàng, cá rô
- hoa sen, màu xanh
- cây tre, trân trọng
- con kiến, kêu gọi,
- dẻ dang, da đình
- rọn ràng, cá gô
- hoa xen, màu sanh
- cây che, chân chọng
- con ciến, cêu gọi
2. Lẫn lộn 2 âm chính
- o/ô
- ă / â
- sóng biển, cuộc sống
- đắp bờ, cái cặp, 
- sống biển, cuộc sóng
- đấp bờ, cái cập
4 
3 Lẫn lộn các vần:
- iu/ iêu
- in/ inh
- in/ iên
- ui/ uôi
- êu/ iêu
- dịu dàng, kì diệu
- niềm tin, trắng tinh
- quả chín, đàn kiến
- mặt mũi, cuối cùng
- đều đặn, kêu gọi,
- diệu dàng, kì dịu
- niềm tinh, trắng tin
- quả chính, đàn kín
- mặt muỗi, cúi cùng
- điều đặn, kiêu gọi
4. Lẫn lộn các âm cuối:
- n/ng
- t/c
- y/ i
- u/o
- buôn làng, mong muốn
- đôi mắt, ăn mặc
- may vá, ngày đêm
- màu xanh, trước sau
-buông làng, mong muống
- đôi mắc, ăn mặt
- mai vá, ngài đêm
- mào xanh, trước sao
5. Lẫn lộn thanh hỏi, 
thanh ngã
- vĩ đại/ vỉ thuốc, mãnh liệt/ 
mảnh vải, nỗi buồn/ nổi trôi, cái 
mũi/ mủi lòng,
- vỉ đại, vĩ thuốc, mảnh liệt, 
mãnh vải,nổi buồn, nỗi trôi, 
cái mủi, mũi lòng,
6. Lỗi riêng biệt
 Ở hàng ngang thứ sáu, em nào mắc lỗi, tôi mới ghi vào. Mặt sau của bảng tổng 
hợp này, tôi lập bảng theo dõi việc sửa lỗi của học sinh trong nửa học kì I (một năm 
4 lần).
 BẢNG THEO DÕI VIỆC SỬA LỖI
Số 
TT
Tên bài chính 
tả
Tổng 
số lỗi
Các lỗi cụ thể Sửa lỗi
1
Việt Nam 
thân yêu
..
..
.
..
..
 ..
5 
2
Lương Ngọc 
Quyến
. . 
3
Thư gửi các 
học sinh
.
.
..
.
4 Anh bộ đội 
Cụ Hồ gốc Bỉ
.
.
.
.
..
...
.
5
Một chuyên 
gia máy xúc
.
.
.
.
.
..
6
Ê- mi- li, 
con
..
.
..
7 Dòng kinh 
quê hương
.
..
.
.
..
.
..
8
Kì diệu rừng 
xanh
.
..
.
..
.
9
Tiếng đàn ba-
la-lai-ca trên 
sông Đà
.
..
..
.
..
..
 Sau khi trả bài chính tả, tôi hướng dẫn các em cách ghi các lỗi và sửa lại cho 
đúng (ghi từ chứa tiếng sai để hiểu nghĩa rồi viết lại đúng chính tả), sửa trong vở 
chính tả, sau đó ghi vào bảng tổng hợp. Mấy tuần đầu, những em viết sai nhiều, tôi 
nhắc nhở và khuyến khích các em về nhà chép lại bài cho đẹp và đúng chính tả. Hết 
nửa kì, tôi thu bảng tổng hợp và vở chính tả của học sinh để kiểm tra - đánh giá, 
6 
chọn ra 5 học sinh tiến bộ nhất để khen thưởng. Nhờ có bảng tổng hợp này, các em 
có ý thức hơn trong việc rèn luyện chữ viết, thi đua viết đúng chính tả.
 Ôn tập giúp học sinh nắm vững các qui tắc chính tả, cung cấp cho học sinh 
một số mẹo luật chính tả đơn giản, dễ nhớ
 Ở những lớp dưới, các em đã được cung cấp một số qui tắc chính tả. Lên lớp 5, 
các em vẫn thường xuyên được ôn lại. Nhưng không phải em nào cũng nhớ và vận 
dụng để viết đúng chính tả. Việc ghi nhớ và vận đúng các qui tắc chính tả không 
phải là điều dễ dàng. Nếu cứ nói, cứ giảng mãi thì rồi các em cũng vẫn cứ quên. Để 
giúp các em nắm vững các qui tắc chính tả đã học một cách khái quát có hệ thống, 
tôi đã chọn lọc, tổng hợp các qui tắc và một số “mẹo” chính tả ở mức độ đơn giản 
để các em dễ nhớ, dễ thuộc, thậm chí khi nào quên các em có thể giở ra xem để viết 
đúng chính tả. Qui tắc và mẹo luật chính tả này chỉ nằm trong 3 mặt của một tờ 
giấy A4 nên học sinh rất dễ học, dễ nhớ và nhanh thuộc.
MỘT SỐ QUI TẮC CHÍNH TẢ
Số 
TT
Các qui tắc chính 
tả
 Cách viết Ví dụ
 1 Qui tắc ghi phụ 
âm đầu
a) Qui tắc
 viết k/ c/ q
b) Qui tắc
 viết g / gh
 và ng / ngh
-Trước i, e, ê, được viết là k, 
Trước âm đệm u được viết là q.
- Trước i, e, ê được viết là gh 
hay ngh. Viết là g hay ng trong 
các trường hợp còn lại.
- kể chuyện, kiên cường, 
- quyển sách, quyên góp
- ghi nhớ, ghe xuồng, 
nghiên cứu, suy nghĩ
 2 Qui tắc
 ghi âm i , y
- Viết i sau phụ âm đầu
- Viết y sau âm đệm
- Khi nguyên âm này đứng một 
mình thì viết là i đối với từ 
thuần Việt ; viết là y đối với từ 
- niềm tin, tiên tiến 
- truyện, chuyển, tuyết
- âm ỉ, ầm ì, ì ạch, lợn ỉ, ỉ 
ôi, í ới,
 y tá, y hệt, y phục, y tế, 
7 
gốc Hán. lương y, y dược,
 3 Qui tắc ghi dấu 
thanh các tiếng có 
nguyên âm đôi
- Có âm cuối thì đặt dấu thanh ở 
chữ cái thứ hai của nguyên âm 
đôi.
- Không có âm cuối thì đặt dấu 
thanh ở chữ cái đầu của nguyên 
âm đôi.
- mượn , trườn, cuồn cuộn, 
chuối, muỗi 
- múa, mía, lửa, cứa, đĩa, 
chĩa, 
 4 Qui tắc viết tên 
riêng Việt Nam
 a) Tên người và 
tên địa danh Việt 
nam
 b) Tên các cơ 
quan , tổ chức, 
danh hiệu,
-Viết hoa tất cả các chữ cái đầu 
của mỗi tiếng tạo thành tên riêng 
đó.
- Viết hoa chữ cái đầu của mỗi 
bộ phận tạo thành tên riêng đó.
- Võ Thị Sáu, Trần Quốc 
Toản, Nông Văn Dền,
- Trường Tiểu học Tân 
Quý, Nhà Xuất bản Giáo 
dục,..
 5 Qui tắc viết tên 
riêng nước ngoài:
 a) Trường hợp 
phiên âm qua âm 
Hán Việt.
 b) Trường hợp 
không phiên âm 
qua âm Hán Việt.
- Viết hoa theo qui tắc viết hoa 
tên người, tên địa lí Việt Nam.
- Viết hoa chữ cái đầu mỗi bộ 
phận tạo thành tên riêng và có 
gạch nối giữa các tiếng.
- Mao Trạch Đông, Thái 
Lan, Hàn Quốc, 
- Lu-i Pa- xtơ, Pi- e Đơ 
-gây- tê,
 Hướng dẫn học sinh phát hiện lỗi và sửa lỗi
 Song song với việc ôn tập giúp học sinh nắm vững các qui tắc và mẹo chính tả, 
việc hướng dẫn học sinh phát hiện lỗi và sửa lỗi trong bài viết cũng rất quan trọng. 
Đây là một thói quen mà giáo viên cần phải rèn cho học sinh, không chỉ ở chính tả 
mà ở tất cả các môn học khác. 
8 
 * Đối với bài chính tả Đoạn bài, sau khi học sinh viết xong, tôi tổ chức cho học 
sinh đổi vở và soát lỗi lẫn nhau. Tôi qui định lỗi cụ thể, yêu cầu các em soát lỗi bài 
viết của bạn, dùng bút chì gạch dưới chữ viết sai, tổng hợp số lỗi rồi trả về cho bạn 
tự sửa (ghi từ chứa tiếng sai rồi sửa lại đúng chính tả).
 Khi trả vở cho học sinh, tôi khen ngợi những em đã soát lỗi bài viết của bạn 
chính xác, tuyên dương những em có tiến bộ, động viên những em còn viết sai 
nhiều về nhà sửa lỗi trong vở và trong bảng tổng hợp. 
 Tuyên dương, khen thưởng những học sinh có tiến bộ trong học tập
 Ngay vào đầu năm học, tôi đã tổ chức cho các em nuôi heo đất bằng cách tiết 
kiệm, thu gom phế liệu bán mỗi tuần chỉ cho heo ăn 500 đồng hoặc 1000 đồng. Số 
tiền đó tôi bàn với cả lớp: “Trong năm học, bạn nào học tập tiến bộ cô sẽ cùng cả 
lớp trích tiền trong heo đất mua quà để thưởng. Em nào cũng đồng ý và thi đua học 
tập để được nhận phần thưởng”. Học sinh Tiểu học rất thích được khen thưởng, 
tuyên dương,với tôi dù chỉ một tiến bộ nhỏ của các em về thái độ học tập cũng như 
kết quả học tập , tôi đều khen ngợi kịp thời.
 - Đối với những học sinh khá, giỏi, bài viết sạch đẹp, ít sai chính tả, tôi thường 
ghi nhận xét vào vở, và biểu dương các em trước lớp.
 - Đối với những học sinh viết sai chính tả nhiều, tôi luôn dành thời gian hướng 
dẫn các em sửa lỗi ngay tại lớp. Cứ nửa học kì, tôi chọn ra 5 em có tiến bộ nhất để 
khen thưởng. Phần thưởng chỉ là hai cuốn vở có chữ kí của tôi và được tôi bao bìa, 
dán nhãn cẩn thận hoặc một cây viết (loại có thể thay ngòi), hoặc một chiếc nón 
kết,Phần thưởng tuy nhỏ nhưng các em rất vui, rất hãnh diện. 
3/ Kết quả đạt được :
 Tôi áp dụng sáng kiến của mình tại lớp 5D truờng Tiểu học Hộ Phòng B nơi tôi 
đang công tác .
 Bằng các biện pháp, các hình thức tổ chức phù hợp nói trên, tôi đã từng bước 
hình thành ở học sinh năng lực và thói quen viết đúng chính tả; các em viết chính 
tả một cách có ý thức chứ không tùy tiện như trước. 
9 
Kết quả cụ thể của năm học 2013 -2014 ở lớp 5D tổng số học sinh 30/5nữ.
Thời điểm Giỏi Khá Trung bình Yếu
SL % SL % SL % SL %
Đầu năm 30/5 6 20 24 80
GHKI 30/5 5 16,66 13 43,34 12 40
CHKI 30/5 7 23,33 15 50 8 26,67
GHKII 30/5 1 3,33 10 33,34 15 50 4 13,33
 4/ Phạm vi ứng dụng: 
 Sáng kiến kinh nghiệm này có thể áp dụng được cho giáo viên dạy từ khối lớp 2 
đến khối lớp 5 ở bậc Tiểu học. 
III. KẾT LUẬN 
1/ Bài học kinh nghiệm:
 Rèn cho học sinh Tiểu học viết đúng chính tả là một việc làm khó khăn và lâu 
dài. Nhưng đây là phân môn Tiếng Việt rất quan trọng, nó quyết định chất lượng 
học tập và tỉ lệ học sinh lên lớp cao hay thấp; nó không những giúp các em học tốt 
mà còn góp phần “ giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt”. Mặt khác, học sinh viết 
đúng chính tả thì chắc chắn chữ viết cũng sẽ đẹp hơn; khi chấm bài, giáo viên sẽ có 
tâm lí thoải mái phấn chấn hơn. Nếu chỉ dùng các phương pháp, biện pháp, hình 
thức dạy học thông thường ; nếu chỉ cho học sinh làm các bài tập có sẵn trong SGK 
thì không thể khắc phục được lỗi chính tả ; đặc biệt là lỗi chính tả do ảnh hưởng 
của cách phát âm địa phương. Tôi tin rằng mỗi thầy cô giáo sẽ có những cách làm 
khác nhau, sẽ có những kinh nghiệm dạy chính tả hiệu quả . Nhưng theo tôi, muốn 
rèn cho học sinh kĩ năng viết đúng chính tả thì người giáo viên cần phải:
 a. Viết chữ đẹp, đúng mẫu hiện hành và luôn viết đúng chính tả.
 b. Xây dựng được môi trường học tập thân thiện, tạo ra sự hứng thú cho học 
sinh trong mỗi giờ học bằng nhiều hình thức thi đua.
10 
 c. Phát huy tính có ý thức trong dạy chính tả, coi nguyên tắc kết hợp chính tả có 
ý thức với chính tả không có ý thức là nguyên tắc cơ bản, chủ đạo trong việc dạy 
chính tả cho học sinh Tiểu học.
 d. Xác định và tập trung vào “ trọng điểm chính tả” cần dạy, biết vận dụng 
những kiến thức về ngữ âm học Tiếng Việt vào việc phân loại lỗi chính tả, phát 
hiện đặc điểm của từng loại lỗi, nhất là việc xây dựng các qui tắc chính tả các “ 
mẹo” chính tả, giúp học sinh ghi nhớ cách viết một cách khái quát, có hệ thống .
 đ.Tận tình dạy bảo, ân cần hướng dẫn và giúp đỡ những học sinh yếu; thường 
xuyên kiểm tra vở , nhắc nhở các em cách trình bày, cách sửa lỗi trong vở ; động 
viên, tuyên dương và khen thưởng những học sinh có nhiều tiến bộ.
 2/Kết luận:
 Muốn học sinh có sự tiến bộ thì trước hết người giáo viên đứng lớp phải thật sự 
yêu nghề, mến trẻ, nhiệt tình gương mẫu trong phương pháp soạn giảng, luôn trau 
dồi nghiệp vụ, học hỏi kinh nghiệm của các đồng nghiệp để nâng cao chất lượng 
dạy và học ở các môn học đặc biệt là phân môn Chính tả .
 Trên đây là một số sáng kiến nhỏ của tôi về việc rèn kĩ năng viết đúng chính tả. 
Thực tế trong khi giảng dạy mỗi giáo viên đều có suy nghĩ, kinh nghiệm, bí quyết 
nghề nghiệp riêng của mình xong đều đi đến mục đích cuối cùng là nâng cao chất 
lượng dạy và học. 
 Tôi rất mong được sự đóng góp ý kiến xây dựng của qúy thầy cô giáo cho bản 
sáng kiến dạy học của tôi thêm phong phú, hoàn thiện hơn. Tôi xin chân thành cảm 
ơn . 
 Hộ Phòng, ngày 28 tháng 04 năm 2014
 Người thực hiện 
11 
 Nguyễn Thị Hưởng
12