Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp quản lí, chỉ đạo hình thành và phát triển phẩm chất góp phần giáo dục toàn diện học sinh Tiểu học

t yêu thương giúp đỡ người có hoàn cảnh khó khăn,.. 
 Mặt khác việc tổ chức các buổi sinh hoạt tập thể ở trường như sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt tập thể, trò chơi dân gian, các hoạt động thể thao, Hội khỏe phù đổng, mâm cỗ trung thu, hội thi văn nghệ, tổ chức đố vui để học, rung chuông vàng, trưng bày gian hàng sản phẩm địa phương, em tập làm kinh doanh, các hoạt động ngoại khoá khác như chăm sóc nghĩa trang liệt sĩ, ngoại khóa giao lưu Tiếng Anh,.giúp cho mỗi học sinh có cơ hội để thể hiện khả năng của mình, các em tập nói năng lưu loát, mạnh dạn trình bày, biểu diễn trước tập thể, phát huy tinh thần chủ động, tích cực của các em làm sao đó để lớp mình có thể đem lại thành tích cao nhất qua đó tinh thần đoàn kết cũng được rèn luyện.
Như vậy, bằng cách lồng ghép giáo dục phẩm chất cho học sinh thông qua các buổi sinh hoạt tập thể; ý thức tự quản, tự giác, mạnh dạn, tự tin của học sinh tiến bộ rõ rệt. Các em biết quan tâm, giúp đỡ nhau trong học tập và lao động. Sự giao khoán về chất lượng, thi đua giữa các nhóm, tổ trong tất cả mọi hoạt động đã giúp học sinh đoàn kết, tương trợ lẫn nhau cùng hoàn thành công việc. Chính những điều đó đã hình thành nên những nét tính cách tốt trong nhân cách của các em.
 2.3.7 Hình thành và phát triển phẩm chất học sinh thông qua biện pháp nêu gương, khen thưởng
 Tăng cường khen ngợi, hạn chế chê bai: Khen ngợi là việc làm không thể thiếu trong giáo dục, đặc biệt là giáo dục tiểu học. Khi học sinh làm được việc tốt thì phải khen ngợi ngay để khích lệ, động viên. Một lời khen có hiệu quả giáo dục gấp nhiều lần so với những lòi chỉ trích, chê bai. Đặc biệt với học sinh cá biệt thì lời động viên, khen ngợi như là liều thuốc tinh thần giúp các em thay đổi hành vi theo hướng tích cực. Khen ngợi kịp thời không những làm thay đổi hành vi của học sinh theo hướng tích cực mà còn là động cơ thúc đẩy quá trình học tập của các em. Trong học tập, sự cần cù có phần bù đắp cho sự thiếu thông minh, nếu khen ngợi, động viện kịp thời sẽ giúp học sinh ham thích và dẫn tới chăm chỉ trong học tập. Nắm được tác dụng của việc khen ngợi, động viên đối với học sinh Tiểu học trong việc giáo dục học sinh, trong kế hoạch năm học của nhà trường, của chuyên môn đều đề cập đến giải pháp khen ngợi động viên học sinh giúp học sinh tiến bộ, mỗi cán bộ giáo viên trong nhà trường cũng đã áp dụng biện pháp này một cách thường xuyên.
 Để động viên, khuyến khích học sinh thực hiện tốt việc rèn luyện các kĩ năng, ngay từ buổi họp phụ huynh đầu năm học giáo viên chủ nhiệm cần đưa ra kế hoạch rèn luyện cho các em lớp mình phụ trách. Trao đổi với ban chấp hành hội phụ huynh cùng phối hợp và dành một khoản riêng để khen thưởng, động viên kịp thời các em để tạo cho các em có một động cơ tốt trong việc duy trì thực hiện. Giáo viên phải theo dõi hàng ngày, các em có biểu hiện tốt thì ghi vào sổ tay, trong tiết sinh hoạt cuối tuần cho các em bình chọn những bạn thực hiện tốt sẽ được một bông hoa nhằm tạo cho các em thi đua nhau “nói lời hay, làm việc tốt” để cuối tuần nào cũng có rất nhiều em được bông hoa. Mỗi học kì, giáo viên tổng kết một lần để khen thưởng những em đã đạt nhiều hoa bằng những phần quà nhỏ. Các em sẽ rất vui và hãnh diện khi được tặng những bông hoa điểm tốt và những món quà của thầy giáo tặng. Vì thế các em không ngừng thi đua cố gắng thực hiện tốt để được nhận những bông hoa mà thầy giáo thưởng. Đây là một hình thức động viên về tinh thần có giá trị và hiệu quả. Các em sẽ nhanh nhẹn hơn, có đạo đức tốt hơn, mạnh dạn hơn trong giao tiếp, tự tin hơn trong cuộc sống. 
Khen ngợi học sinh không chỉ qua các hoạt động trong lớp do giáo viên chủ nhiệm thực hiện mà tuyên dương, khen ngợi học sinh qua các hoạt động của Liên đội như thông qua hoạt động phát thanh măng non. Hàng ngày hàng tuần tổng phụ trách đội cập nhật những học sinh có những hành vi đáng khen đều được đưa vào các bản phát thanh măng non hằng ngày, qua các buổi chào cờ đầu tuần như khen em . được của rơi (số tiền 200 nghìn đồng) báo với cô Tổng phụ trách để tìm người trả lại. Trong các bản tin của Đội luôn nêu gương những học sinh tiến bộ về học tập hay trong rèn luyện ví dụ như khen em em Vũ học sinh lớp 5B là học sinh khuyết tật nhưng có thành tích học tập cao,..khen em Hùng, em Hiệu , em Phú lớp 3C tiến bộ về rèn luyện phẩm chất. 
 Về phía nhà trường, trong bất cứ thời điểm nào nếu có những tấm gương học sinh cần được nêu gương, cần được nhân rộng đều áp dụng biện pháp nêu gương trước toàn trường qua giờ chào cờ đầu tuần, qua buổi sơ kết, tổng kết năm học.
 2.3.8 Tăng cường công tác kiểm tra đánh giá.
 Để đánh giá được công tác giáo dục hình thành và phát triển phẩm chất học sinh trong nhà trường, tôi đã dùng phương pháp kiểm tra đánh giá giáo viên, kiểm tra đánh giá học sinh một cách thường xuyên.
 Đánh giá giáo viên qua việc thường xuyên kiểm tra Sổ công tác giáo viên chủ nhiệm Tiểu học. Đầu năm học tôi kiểm tra kĩ phần ghi chép trong sổ như kiểm tra xem giáo viên đã tìm hiểu về lí lịch, đặc điểm hoàn cảnh từng học sinh trong từng lớp chưa, đã nắm số điện thoại của phụ huynh chưa, đã xây dựng kế hoạch chủ nhiệm năm học chưa, hệ thống chỉ tiêu, các biện pháp cơ bản,.Hàng tháng kiểm tra kế hoạch tháng, những công việc cụ thể trong tháng, những biện pháp để giáo dục toàn diện học sinh trong đó tôi chú ý đến những việc làm cũng như những giải pháp giáo dục phẩm chất học sinh cá biệt, giáo dục những biểu hiện sai phạm của lớp có tính số đông. Kết hợp với việc kiểm tra hồ sơ tôi tăng cường dự giờ giáo viên qua các môn học, qua giờ sinh hoạt lớp. Qua dự giờ giúp tôi nắm được trong quá trình dạy học giáo viên đã thường xuyên chú ý đánh giá học sinh theo Thông tư 22 cũng như việc quan tâm đến sự hình thành và phát triển năng lực, phẩm chất học sinh hay chưa, giáo viên tổ chức giờ sinh hoạt lớp có hiệu quả chưa. Từ những đánh giá tôi đưa ra những góp với từng giáo viên để giúp cho giáo viên thực hiện tốt hơn công tác giáo dục phẩm chất góp phần giáo dục toàn diện học sinh.
 Để đánh giá sự hình thành và phát triển phẩm chất cho học sinh tôi thường xuyên quan sát các em trong các hoạt động tập thể, chú ý đến những hiện tượng vi phạm có tính số đông cũng như biểu hiện của những học sinh cá biệt. Ngoài ra tôi còn đánh giá học sinh qua công tác dự giờ, qua việc tổ chức kiểm tra định kì, qua việc tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên lớp,.. Tôi thường xuyên gặp gỡ, trò chuyện với những học thường xuyên vi phạm về những quy định của nhà trường, của Liên đội để tìm ra những nguyên nhân dẫn đến việc vi phạm quy định từ đó trao đổi với giáo viên chủ nhiệm, giúp giáo viên chủ nhiệm tìm ra những giải pháp khắc phục phù hợp.
 Tóm lại: 
	Việc hình thành và phát triển phẩm chất, giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua học tập, sinh hoạt ở nhà trường là điều hết sức cần thiết cho tương lai các em. Để đạt được điều đó, giáo viên cần kiên trì, quyết tâm thực hiện từng bước và liên tục trong suốt quá trình giảng dạy.
	Qua từng tiết dạy, giáo viên tổ chức cho học sinh kĩ năng làm việc theo nhóm: biết cách phân công công việc, lắng nghe ý kiến người khác, tranh luận, biết chấp nhận đúng sai, thống nhất ý kiến, thực hiện đúng ý kiến đã thống nhất,Đây là kĩ năng hết sức cần thiết khi các em trưởng thành, làm việc trong tập thể. Trong sinh hoạt hằng ngày, giáo viên cần chú ý nâng dần kĩ năng giao tiếp – tự nhận thức cho các em như biết sử dụng đúng các quy tắc: chào hỏi, xin phép, cảm ơn, xin lỗi, yêu cầu,Biết cả thông cảm chia sẻ vui buồn cùng với mọi người.
	Hình thành và phát triển phẩm chất cho học sinh nói tiểu học là điều rất cần thiết. Nó trang bị đầy đủ những kĩ năng cho các em để các em có được cuộc sống hàng ngày tốt đẹp hơn. Đồng thời giúp những em có thói quen xấu và hành vi tiêu cực trở thành con ngoan, trò giỏi và là người có ích cho xã hội sau này.
 2.4 Kết quả đạt được:
 * Đối với giáo viên
	Sau gần một năm thực hiện, mỗi giáo viên trong nhà trường đã có sự thay đổi đáng kể trong nhận thức và hành động. Giáo viên cơ bản nắm vững cách đánh giá mới, đặc biệt là ở nội dung đánh giá phẩm chất. Lời nhận xét đã cụ thể hơn, chính xác hơn, qua đó đã động viên, khích lệ học sinh học tập tiến bộ. Trên lớp, cô giáo chỉ lỗi cụ thể, lựa chọn cách hướng dẫn trò chơi phù hợp nguyên tắc coi trọng động viên, khuyến khích các em sửa sai, tiến bộ. Vì vậy, mối quan hệ giữa cô và trò cũng trở nên gần gũi, thân thiện. Bên cạnh đó, giáo viên thường xuyên và mạnh dạn trao đổi với đồng nghiệp về kinh nghiện, kĩ thuật đánh giá. Hầu hết giáo viên tích cực đổi mới PPDH từ khâu thiết kế đến việc tổ chức hoạt động trên lớp theo hướng hoạt động nhóm cộng tác; tăng cường tổ chức các hoạt động trải nghiệm nhằm tạo cơ hội cho học sinh nắm vững kiến thức theo chuẩn KTKN, rèn luyện các phẩm chất năng lực cần thiết cho người học sinh.
 * Đối với học sinh
Hiệu quả công tác giáo dục hình thành và phát triển phẩm chất người học sinh không thể đo đếm bằng những con số một cách chính xác nhưng được thể hiện qua những hành vi như các em biết hoàn thành nhiệm vụ học tập, lao động. Với thầy cô, cha mẹ và người lớn tuổi các em biết lễ phép, vâng lời. Với bạn bè các em hoà đồng vui vẻ, nói năng tự tin, lịch sự, nhã nhặn, biết cách xưng hô thân thiện, biết đặt lợi ích tập thể lớp lên trên lợi ích cá nhân. Trong các phong trào do lớp và nhà trường tổ chức, các em tham gia rất tích cực, mạnh dạn, tự tin.
Đặc biệt một số học sinh cá biệt trong các lớp có nhiều sự tiến bộ như em Bảo ở lớp 1A, em Cường ở lớp 4C, em Phú ở lớp 3C đã nhiều tháng không còn hiện tượng lấy cắp của bạn, các em biết sẵn sàng xin lỗi bạn hoặc tự nhận lỗi với bạn, với cô giáo. Các em như em Đạt ở lớp 5C, em Hiệu ở lớp 3C đã không còn hiện tượng đánh bạn, các em hòa đồng, thân thiện hơn
 * Khảo sát các biểu hiện phẩm chất của học sinh cuối năm 2017 -2018
Khối
TSHS
Chăm học, chăm làm
Tốt
Đạt
Cần cố gắng
SL
%
SL
%
SL
%
Khối 1
92
63
68.5
29
31.5
0
0.0
Khối 2
62
46
74.2
16
25.8
0
0.0
Khối 3
102
79
77.5
23
22.5
0
0.0
Khối 4
83
53
63.9
30
36.1
0
0.0
Khối 5
83
57
68.7
26
31.3
0
0.0
Toàn trường
422
298
70.6
124
29.4
0
0.0
Khối
TSHS
Tự tin, trách nhiệm
Tốt
Đạt
Cần cố gắng
SL
%
SL
%
SL
%
Khối 1
92
62
67.4
30
32.6
0
0.0
Khối 2
62
46
74.2
16
25.8
0
0.0
Khối 3
102
78
76.5
24
23.5
0
0.0
Khối 4
83
52
62.7
31
37.3
0
0.0
Khối 5
83
57
68.7
26
31.3
0
0.0
Toàn trường
422
295
69.9
127
30.1
0
0.0
Khối
TSHS
Trung thực, kỉ luật
Tốt
Đạt
Cần cố gắng
SL
%
SL
%
SL
%
Khối 1
92
61
66.3
31
33.7
0
0.0
Khối 2
62
45
72.6
17
27.4
0
0.0
Khối 3
102
79
77.5
23
22.5
0
0.0
Khối 4
83
54
65.1
29
34.9
0
0.0
Khối 5
83
56
67.5
27
32.5
0
0.0
Toàn trường
422
295
69.9
127
30.1
0
0.0
Khối
TSHS
Đoàn kết, yêu thương
Tốt
Đạt
Cần cố gắng
SL
%
SL
%
SL
%
Khối 1
92
60
65.2
32
34.8
0
0.0
Khối 2
62
44
71.0
18
29.0
0
0.0
Khối 3
102
79
77.5
23
22.5
0
0.0
Khối 4
83
58
69.9
25
30.1
0
0.0
Khối 5
83
55
66.3
28
33.7
0
0.0
Toàn trường
422
296
70.1
126
29.9
0
0.0
 Qua việc dùng các biện chỉ đạo tích cực nhằm hình thành và phát triển phẩm chất học sinh tôi nhận thấy học sinh của trường cuối năm về phẩm chất được đánh giá đạt trở lên chiếm 100%
3. PHẦN KẾT LUẬN
 3.1 Ý nghĩa của đề tài:
 Bác Hồ đã từng dạy: “Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi đến mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”. Từ thực tiễn, chúng ta nhận thấy rằng những lời chỉ dạy của Bác Hồ cho thấy việc hình thành, giáo dục và phát triển phẩm chất cho thế hệ trẻ nói chung, cho học sinh bậc Tiểu học nói riêng là hết sức cần thiết và quan trọng. Với học sinh tiểu học, các năng lực được hình thành và phát triển trong quá trình trải nghiệm, tham gia thường xuyên vào các hoạt động học tập, sinh hoạt tập thể, vận dụng kiến thức trong cuộc sống hàng ngày. 
Đối với học sinh tiểu học việc hình thành các phẩm chất trong học tập và sinh hoạt là vô cùng quan trọng, ảnh hưởng đến quá trình hình thành và phát triển nhân cách sau này. Từ đó tạo cơ hội thuận lợi để học sinh thực hiện tốt quyền, bổn phận của mình và phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ, tinh thần và đạo đức. Việc hình thành và phát triển những phẩm chất, giáo dục những kĩ năng sống cho học sinh ngay từ lớp nhỏ sẽ trang bị cho các em vốn kiến thức, kĩ năng, giá trị sống để làm hành trang bước vào đời.. Vì thế theo bản thân để đánh giá sự hình thành và phát triển phẩm chất cho học sinh, mỗi thầy cô giáo cần phải: quan sát các biểu hiện trong hoạt động của học sinh hàng ngày, hàng tuần để nhận xét, nhận định sự hình thành và phát triển một số năng lực, phẩm chất, từ đó động viên, khích lệ, giúp HS khắc phục khó khăn, phát huy ưu điểm và các tố chất riêng, điều chỉnh hoạt động để tiến bộ, ứng xử kịp thời để tiến bộ.
Giáo dục phẩm chất cho học sinh bậc Tiểu học thông qua các hoạt động tập thể, thông qua sự phối hợp với gia đình, nhà trường và xã hội góp phần không nhỏ vào việc hình thành nhân cách, đạo đức cho học sinh. Để hoạt động này có hiệu quả người giáo viên Tiểu học có thể kết hợp nhiều phương pháp, nhiều biện pháp giáo dục. Vì có điều kiện thường xuyên tiếp xúc với các em, người giáo viên tiểu học có cơ hội hiểu biết đầy đủ đặc điểm tâm lí, sinh lí của học sinh, theo dõi được sự phát triển của từng em để có biện pháp giáo dục phù hợp.
          Người giáo viên cũng cần phải hiểu trẻ em nhìn người giáo viên một cách tổng quát, vì vậy người giáo viên cần không ngừng tu dưỡng đạo đức. “Tấm gương bao giờ cũng có giá trị hơn lời giáo huấn” điều này nhắc nhở rằng người giáo viên cần phải trung thực, thẳng thắn trong cách đối xử với học sinh. Nếu người giáo viên yêu môn học nào, học sinh cũng yêu môn học đó; Nếu người giáo viên quan tâm bảo vệ môi trường, học sinh cũng sẽ quan tâm đến điều đó; Nếu người giáo viên làm việc và sinh hoạt đúng giờ, cẩn thận, có tinh thần trách nhiệm, học sinh sẽ cố gắng được như vậy. Giáo viên tự rèn luyện phong cách đạo đức, gương mẫu trước học sinh, phải là tấm gương sáng về mọi mặt để học sinh noi theo.    
    Bên cạnh đó, dưới góc độ của một nhà quản lý, cần phải hiểu rõ và xác định cho mình một trách nhiệm lớn lao, nặng nề và phải biết vận dụng sáng tạo, linh hoạt các biện pháp quản lý, góp phần hình thành và phát triển phẩm chất học sinh nói riêng và chất lượng toàn diện nói chung.
 3.2. Kiến nghị, đề xuất:
 3.2.1 Đối với công tác quản lý.
Hàng năm PGD nên tổ chức các buổi hội thảo, chuyên đề về giáo dục về hình thành và phát triển năng lực, phẩm chất cho học sinh để các trường có thể học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau trong công tác quản lý. Tổ chức các lớp bồi dưỡng cho giáo viên, tổng phụ trách đội, về kĩ năng vận dụng vào giáo dục phẩm chất, kĩ năng sống cho HS .
3.2.2 Đối với giáo viên. 
Xây dựng kế hoạch thực hiện công tác và giáo dục năng lực, phẩm chất, kĩ năng sống học sinh theo chương trình học. Tăng cường giáo dục tích hợp qua các môn học có liên quan.: Xác định trách nhiệm dạy bất kỳ môn học nào cũng phải tham gia thực hiện công tác giáo dục hình thành và phát triển năng lực, phẩm chất, rèn kĩ năng sống học sinh vào những bài giảng, những tình huống sư phạm có liên quan, khai thác bài tập thực hành, xử lý tình huống. 
Mỗi giáo viên phát huy tốt vai trò chủ nhiệm, phối hợp hoạt động giáo dục theo chủ điểm của trường, tăng cường giáo dục phẩm chất góp phần giáo dục con người mới toàn diện
Giáo viên phải nắm vững quy định về đạo đức nhà giáo, làm cơ sở để tự rèn luyện phẩm chất đạo đức nhà giáo, qui tắc ứng xử sư phạm, có lối sống và cách ứng xử chuẩn mực để thực sự làm tấm gương đạo đức học sinh noi theo (lời nói gắn liền hành động thực tiễn), mỗi giáo viên luôn trau dồi chuẩn mực đạo đức, gương mẫu qua từng hành động, luôn dịu dàng hết lòng thương yêu học sinh, bằng lương tâm nghề nghiệp của mình, xây dựng chương trình hành động riêng trong công tác giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. Các chương trình hành động của giáo viên được tổng hợp theo các Tổ, Khối để gửi về Ban Giám hiệu bổ sung vào kế hoạch của trường.
	Bên cạnh đó cần mạnh dạn, tự tin và chủ động chia sẻ với đồng nghiệp về những tình huống, những khó khăn mình đã gặp phải trong quá trình dạy học trên lớp, những khó khăn khi đánh giá học sinh. Chỉ có như vậy mới tích lũy thêm cho mình nhiều kinh nghiệm.
	Tích cực tự học và tự bồi dưỡng chuyên môn để nâng cao trình độ nghiệp vụ của bản thân, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường.
3.2.3 Đối với tổ chuyên môn.
	Cần bám sát và vận dụng linh hoạt vào các văn bản chỉ đạo của nhà trường để chủ động xây dựng kế hoạch cụ thể, có tính khả thi sát với tình hình của tổ.
	Tổ trưởng phải có kiến thức chuyên môn sâu, chủ động, nhiệt tình, có trách nhiệm cao và gương mẫu đi đầu trong trong mọi công việc; có khả năng tổ chức tốt, tôn trọng và biết lắng nghe, chia sẻ mọi ý kiến với các thành viên. Các thành viên có tinh thần hợp tác, quyết tâm cao.
3.2.4 Đối với Ban giám hiệu nhà trường.
	Cần có kế hoạch đảm bảo cơ sở vật chất, thiết bị dạy học để giáo viên có đủ phương tiện dạy học theo phương pháp mới.
	Trong năm học cần thường xuyên tổ chức nhiều đợt sinh hoạt chuyên môn và tích tích cực tham gia sinh hoạt chuyên môn theo cụm trường nhằm thúc đẩy, khuyến khích, động viên giáo viên tích cực nghiên cứu, mạnh dạn đổi mới phương pháp dạy học, từ đó giúp cho: 
Giáo viên thay đổi Giờ học thay đổi Học sinh thay đổi Trường học thay đổi nhằm nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường.
	Tiếp tục đổi mới toàn diện nội dung, phương pháp và hình thức sinh hoạt chuyên môn theo hướng đã làm một cách tích cực và bền vững.
	Tham mưu với các cấp chính quyền địa phương chỉ đạo các lực lượng tham gia công tác giáo dục tại địa phương
3.2.5 Đối với phụ huynh.
	Trước hết cần hiểu rõ tầm quan trọng của việc hình thành và phát triển phẩm chất, rèn kỹ năng sống cho con em mình, tạo một chỗ dựa vững chắc để trẻ chia sẻ, bày tỏ, luông phối két hợp với nhà trường trong việc giáo dục và rèn luyện cho các em, theo dõi mọi biểu hiện của trẻ để có sự giáo dục phù hợp.
	Tuyên truyền và vận động phụ huynh không xem việc hình thành và phát triển phẩm chất của con em mình là việc làm không của chỉ giáo viên mà phải nhận thức rõ cha mẹ là người thầy đầu tiên trang bị và giáo dục cho trẻ những nhận thức, phương pháp xử lý tình huống đơn giản nhất trong cuộc sống và trong học tập.
	Trên đây là một số biện pháp chỉ đạo nhằm thực hiện tốt công tác đánh giá và đặc biệt là các biện pháp hình thành và phát triển phẩm chất cho học sinh tiểu học mà tôi đã thử nghiệm thành công tại đơn vị góp phần giáo dục toàn diện con người mới. Trong quá trình nghiên cứu và trình bày chắc chắn không tránh khỏi thiếu sót, hạn chế. Rất mong được sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp, của các thầy cô và các cấp quản lý để tài liệu này được hoàn thiện hơn.
 Xin chân thành cảm ơn!