Sáng kiến kinh nghiệm Một hướng dạy văn bản "Tự học có hướng dẫn" trong chương trình ngữ văn THCS

 đọc hiểu một bài thơ trữ tình hiện đại. Phần tìm hiểu chung cần làm nổi bật các thông tin quan trọng góp phần soi sáng nội dung của tác phẩm. Tiết 1 sẽ làm tiền đề để học sinh học tốt ở tiết 2.
 * Giáo án minh hoạ.
Tiết 111 Con cò 
 ( Chế Lan Viên - Văn bản tự học có hướng dẫn)
A, Mục đích yêu cầu. 
-Hướng dẫn học sinh cách đọc hiểu một tác phẩm thơ trữ tình hiện đại để rèn luyện kĩ năng tự học cho học sinh.
- Giúp học sinh cảm nhận được vẻ đẹp và ý nghĩa của hình tượng con cò trong bài thơ được phát triển từ những câu hát ru xưa để ca ngợi tình mẹ và ý nghĩa lời ru đối với cuộc đời con người.
- Thấy được sự vận dụng sáng tạo ca dao và những đặc điểm hình ảnh , thể thơ , giọng điệu của bài thơ.
- Rèn luyện kĩ năng cảm thụ , phân tích thơ đặc biệt là những hình ảnh được sáng tạo bằng liên tưởng , tưởng tượng.
B, Các hoạt động dạy - học. 
 Tiết 1 .
 Hoạt động 1. Giới thiệu bài . 
* Giáo viên cho học sinh nghe một đoạn hát ru bắc bộ bài ru " Con cò mà đi ăn đêm " ( Máy chiếu ).
Giáo viên hỏi : ? Cảm nhận của em khi nghe khúc hát ru này ?
Học sinh có thể bộc lộ :
 - Giai điệu ngọt ngào tha thiết ..
 - Xúc động xao xuyến nhớ về tuổi thơ 
 - Về hình ảnh con cò quen thuộc trong ca dao đi vào lời ru gợi cảm xúc...
Giáo viên dẫn: Tuổi thơ mỗi con người Việt Nam hầu như ai cũng được lớn lên từ những câu hát ru ngọt ngào tha thiết với bóng dáng con cò , con vạc. Và lời hát ru êm đềm ấy là tình yêu thương thắm thiết dịu dàng của những người mẹ dành cho những đứa con . Từ nguồn cảm xúc đó nhà thơ Chế Lan Viên đã sáng tạo nên một hình tượng con cò trong thơ gần gũi đơn sơ nhưng cũng thật độc đáo với nhiều liên tưởng sâu sắc thú vị nhằm ca ngợi tình mẹ và ý nghĩa của lời ru ... Để giúp các em cảm nhận được ý tình đó tiết học hôm nay cô sẽ hướng dẫn các em tự học bài thơ " Con Cò " của nhà thơ Chế Lan Viên.
 Hoạt động 2 Hướng dẫn chung
 Giáo viên
? Khi đọc - hiểu một tác phẩm thơ các em cần chú ý những điều gì ?
Với các thao tác quen thuộc đó chúng ta đi vào đọc - hiểu bài thơ.
 Học sinh
- Đọc kĩ bài thơ 
- Đọc phần chú thích * Chú thích số.Nắm nhưng nét chính về tác giả tác phẩm.
- Xác định thể loại. Nếu là thơ trữ tình cần xác định nhân vật trữ tình, cảm xúc chủ đạo của bài thơ.
- Đọc phát hiện những tín hiệu nghệ thuật đặc sắc trong bài.
 Máy chiếu
-Trình chiếu các thao tác cơ bản.
 Hoạt động 3.Hướng dẫn học sinh tìm hiểu từng phần
 I, Hướng dẫn tìm hiểu tác giả , tác phẩm.
 Giáo viên 
? Khi tìm hiểu về một tác giả chúng ta cần lưu ý những điểm nào ?
? Trên cơ sở đó em hãy giới thiệu thật ngắn gọn về tác giả Chế Lan Viên.
Sgk không nói rõ về phong cách thơ của CLV , các em tìm tài liệu đọc thêm. Bởi đọc thơ của tác giả nào cũng phải thấy được dấu ấn cá nhân của tác giả ấy trong bài thơ. Chế Lan Viên có nhiều sáng tạo trong NT xây dựng hình ảnh thơ. Hình ảnh trong thơ ông phong phú đa dạng kết hợp giữa thực và ảo, thường được sáng tạo bằng sức mạnh của liên tưởng tượng.Bài thơ Con cò thể hiện rõ nét phong cách thơ của ông.
? Phần chú thích cho em biết gì về bài thơ ?
Ngoài thông tin sgk em có biết thêm điều gì về đề tài , chủ đề bài thơ?
Chúng ta đã tìm hiểu những thông tin về tác giả, tác phẩm. Những kiến thức này góp phần soi sáng nội dung, nghệ của bài thơ giúp ta có những định hướng cơ bản ban đầu để tiếp cận với tác phẩm.
 Học sinh
- Vài nét chính về cuộc đời.
- Sự nghiệp .
-Phong cách .
- Chế Lan Viên (1920-1989).Tên khai sinh Phan Ngọc Hoan . Quê ở Quảng Trị.
- Nổi tiếng trong phong trào thơ mới. Là một trong những tên tuổi hàng đầu của nền thơ Việt Nam thế kỉ XX.
-Phong cách thơ khá rõ nét và độc đáo : Phong cách suy tưởng triết lí, đậm chất trí tuệ và tính hiện đại.
- Cho biết xuất xứ, thời gian sác tác của tác phẩm.Viết năm 1962 in trong tập " Hoa ngày thường chim báo bão"
- Chủ đề : Khai thác và phát triển hình ảnh con cò trong những câu hát ru quen thuộc để ca ngợi tình mẹ và ý nghĩa lời ru đối với cuộc đời mỗi con người.
 Máy chiếu.
1, Tác giả.
- Trình chiếu chân dung nhà thơ và 1 số thông tin chính
2Tác phẩm.
- Chiếu 1 số hình ảnh tập thơ và thông tin về bài thơ.
 II, Hướng dẫn đọc - hiểu văn bản.
 1, Đọc- tìm hiểu chung.
 Giáo viên 
Nói về cách đọc: Có thể đọc to âm vang, đọc vừa diễn cảm , có thể đọc thầm. Dù đọc cách nào cũng phải hoà vào dòng cảm xúc diễn tả đúng âm điệu của bài thơ.
? Với bài thơ này nên đọc với giọng điệu như thế nào ?
Gv đọc mẫu một đoạn.
Tổ chức phát phiếu theo nhóm cho học sinh thảo luận.( 2 phút)
Nhóm 1,2: ? Bài thơ được làm theo thể thơ nào? Em có nhận xét gì về âm điệu bài thơ? Những yếu tố nào làm nên âm điệu ấy? Xác định nhân vật trữ tình?
Nhóm 3,4: Hình ảnh trung tâm của bài thơ là gì ? Vì sao tác giả chọn hình ảnh này ? Hình ảnh ấy được vân động như thế nào qua kết cấu của bài thơ?
Gviên nhận xét hoạt động nhóm , tổng hợp ý kiến trình chiếu kết quả trên máy chiếu.
- Lưu ý học sinh đây là một bài thơ trữ tình hiện đại của nhà thơ Chế Lan Viên , khi phân tích cần chú ý đặc trưng thể loại và phong cách của tác giả.
? Theo em nên phân tích bài thơ theo hướng nào?
GViên đưa ra hướng khai thác tham khảo rồi đi đến thống nhất.
 Học sinh
- Đọc diễn cảm giọng có khi âu yếm , lúc thủ thỉ , lúc tha thiết , khi trầm lắng suy tư. 
- 2 Học sinh lần lượt đọc.
- Học sinh làm việc nhóm theo các câu hỏi đã cho.
-Đại diện nhóm dán kết quả lên bảng, trình bày ý kiến của nhóm mình. Các nhóm còn lại bổ sung. Nhận xét chéo kết qủa các nhóm .
+ Nhóm 1, 2.
- Bài thơ trữ tình làm theo thể thơ tự do. Các câu thơ dài ngắn không đều có xen những câu thơ 8 chữ. --Âm điệu nhịp nhàng tha thiết như lời ru. Khi thiết tha đằm thắm có khi trầm lắng suy tư.
- Cách ngắt nhịp: Biến đổi linh hoạt , cách gieo vần... đã tạo nên âm điệu ấy.Phù hợp diễn tả cảm xúc nhân vật trữ tình nhập vai " Người mẹ".
+ Nhóm 3, 4.
- Hình ảnh trung tâm là hình ảnh con cò . Được xây dựng trong sự vận động và phát triển qua 3 đoạn thơ. Đây là hình ảnh đẹp quen thuộc trong ca dao thường mang nghĩa ẩn dụ cho người nông dân , người phụ nữ dưới xã hội cũ vất vả với những đức tính tốt đẹp.
-Kết cấu : 3 phần được đánh dấu bằng chữ số La Mã sgk. Đó cũng là mạch vận đọng của dòng chảy cảm xúc.
Phần I : Hình ảnh con cò qua lời ru bắt đầu đến với tuổi thơ.
Phần II: HÌnh ảnh con cò theo lời ru đi vào tiềm thức tuổi thơ và theo con suốt cuộc đời.
Phần III: Suy ngẫm về tình mẹ và ý nghĩa của khúc hát ru với cuộc đời mỗi con người.
- Học sinh trình bày
* Bám vào lời hát ru của mẹ để làm nổi bật hình tượng con cò trong sự vận động và phát triển của 3 đoạn thơ.
* Chú ý những hình ảnh thơ được sáng tạo bởi sự liên tưởng độc đáo gợi suy ngẫm sâu sắc và giọng điệu triết lí.
Máy chiếu.
* Hướng dẫn đọc.
Máy chiếu đưa bài thơ lên.
* Tìm hiểu chung.
- Máy chiếu hệ thống câu hỏi thảo luận.(1)
- Chiếu kết quả thảo luận.
 2, Hướng dẫn đọc hiểu chi tiết.
GViên định hướng: Bài này học trong 2 tiết thời gian còn lại chúng ta tìm hiểu đoạn thơ thứ nhất.
 a, Hình ảnh con cò qua lời ru và bắt đầu đến với tuổi thơ.
 Giáo viên
Cả lớp quan sát màn hình
? Lời ru của mẹ cho ta biết hình ảnh con cò đến với tuổi thơ trong thời điểm nào của cuộc đời con? Hãy tìm những câu thơ diễn tả điều đó.
? Em có cảm nhận gì về âm điệu của đoạn thơ? Từ âm điệu đó giúp em hình dung lên cảnh tượng gì do đoạn thơ gợi lên?
=> Đó là không gian là hình ảnh quen thuộc của hát ru truyền thống Việt nam.Một không gian tuy nhỏ hẹp mà lại gần gũi ấm áp biết bao.
Yêu cầu học sinh quan sát màn hình và thảo luận theo cặp.
Câu 1: Mẹ đã hát ru con bằng những khúc ca dao nào ?
Câu 2:
Qua lời ru của mẹ hình ảnh con cò đã gợi lên trong em những liên tưởng gì?
? Trong đoạn thơ có một hình ảnh thơ rất độc đáo " Cò một mình cò phải kiếm lấy ăn.
Con có mẹ con chơi rồi lại ngủ.
Hãy chỉ ra cái hay của câu thơ và từ đó gợi cho em suy nghĩ gì ?
 -> Cánh cò ở đây đã trở thành điểm tựa để người mẹ bộc lộ tình yêu thương đối với đứa con thơ.. 
? Em hãy cho biết bạn đã cảm nhận 2 câu thơ trên những phương diện nào ?
-> Đó cũng là cách đi thông thường khi cảm nhận phân tích thơ.
? Đoạn thơ còn có nhiều hình ảnh thơ đẹp , em hãy chọn 1 hình ảnh em thích nhất và nói lên vài lời bình của em? 
Gviên: Như vậy mỗi chúng ta đều có cảm nhận riêng nhưng chúng ta đều nhận tấy là qua lời ru của mẹ cánh cò đã đến với tuổi thơ và đi vào giấc ngủ của con một cách vô thức.
 Câu hỏi thảo luận nhóm
? Vậy em cảm nhận được những nỗi niềm nào của mẹ được gửi gắm qua khúc hát ru ấy?
? Theo em lời ru tha thiết ngọt ngào của mẹ sẽ đem đến cho tuổi thơ con những gì ?
Gviên bình: Với lời ru ấy mẹ đã đem đến cho em cả một trời hạnh phúc , lời ru của mẹ dịu dàng , ăm ắp tình người, thấm đẫm sức sống dạt dào.
?Em thường được nghe hát ru không? Theo em những khúc hát ru có ý nghĩa như thế nào đối với cuộc đời mỗi con người?
Bình : Giấc ngủ của trẻ thơ sẽ bình yên biết bao khi rợp bóng cánh cò cánh vạc khi thấm đẫm hơi xuân của lời ru và đầy ắp tình yêu thương dịu dàng của mẹ. Nếu dòng sữa mẹ nuôi con lớn khôn về thể xác thì lời ru nuôi con lớn lên về tâm hồn. Khi con trẻ lớn lên lời ru sẽ trở thành tài sản vô giá và cùng con đi đến chân trời góc bể.
 " Ta đi trọn kiếp con người
Cũng không đi hết những lời mẹ ru."
Thảo luận .
? Đoạn thơ không sử dụng thể thơ lục bát, không nhắc lại nguyên vẹn các câu ca dao nhưng vẫn tạo ra một âm điệu nhịp nhàng dìu dặt như lời ru, em hãy lí giải vì sao?
Gv: Đó chính là nét sáng tạo độc đáo của Chế Lan Viên làm nên những vần thơ độc đáo vừa có dáng dấp truyền thống vừa rất mới mẻ hiện đại- một khúc hát ru hiện đại.
? Dẫu mới chỉ là một khúc hát ru thôi nhưng ta vẫn cảm nhận được lời nhắn gửi của Nhà thơ theo em đó là gì ? 
Tiểu kết:
Gv ? Cảm nhận chung nhất của em về đoạn thơ vừa học?
Gv: ? Qua đó em cảm nhận như thế nào về hồn thơ của Chế Lan Viên?
Chúng ta vừa được hướng dẫn đọc hiểu phần đầu bài thơ " Con cò " của Chế Lan Viên. Một lần nữa các em lại được rèn luyện cách cảm thụ , tìm hiểu một tác phẩm thơ trữ tình hiện đại. Hãy hình dung lại các bước đi cơ bản đó ?
 Học sinh
- Hoạt động độc lập với các câu hỏi và trả lời.
+ Cò đến với con khi con còn bé thơ còn được mẹ bế trên tay.
Con còn bế trên tay
Con chưa biết con cò 
Nhưng trong lời mẹ hát 
Có cánh cò đang bay...
- Âm điệu nhịp nhàng như nhịp cánh tay đưa, ta như hình dung thấy hình ảnh người mẹ ôm con vào lòng thủ thỉ với con với tất cả sự âu yếm , nâng niu, yêu thương chăm bẵm.
- Học sinh thảo luận theo cặp.
- Học sinh phát biểu .
+ Con cò bay lả bay la 
Bay từ Cửa Phủ bay ra cánh đồng.
+ Con cò mà đi ăn đêm đậu phải cành mềm ...
* Qua lời ru của mẹ cánh cò gợi lên:
- Hinh ảnh quen thuộc êm đềm của làng quê Việt Nam, một không gian bình yên từ nông thôn đến phố thị.
-Trong lời hát của mẹ có "con cò ăn đêm con cò xa tổ "-> Ở đây hình ảnh con cò lại gợi lên số phận , cuộc đời của những người phụ nữ nhọc nhằn , chịu thương chịu khó vất vả kiếm sống quanh năm. Cuộc đời họ dù gặp nhiều bất trắc nhưng vẫn giữ được phẩm chất cao quý..
- Học sinh trình bày cảm nhận về 2 câu thơ 
+ Hình ảnh đối sánh 
Cò một mình>< con có mẹ.
Cò phải kiếm ăn>< Con chơi rồi lại ngủ.
+ Câu thơ gợi lên sự che chở yêu thương của mẹ giành cho con. Cho ta cảm nhận được niềm hạnh phúc của con khi được sống trong sự che chở yêu thương của mẹ.
- Học sinh chỉ ra : Đi từ nghệ thuật đến nội dung cảm xúc
- Cho 2 đến 3 học sinh bộc lộ.
Có thể là câu :Trong lời ru của mẹ thấm hơi xuân...
+ Học sinh thảo luận, đại diện nhóm trình bày, các nhóm khác bổ sung.
- Mẹ da diết thương cánh cò cô đơn vất vả.
-Mẹ thương con, muốn âu yếm , nâng giấc con say ngủ.
-Mẹ ủ ấp , sẵn sàng chở che cho con vì mẹ biết cuộc đời này còn nhiều gian nan vất vả và mẹ mong sao con không phải chịu những sóng gió trong cuộc đời.
- Dù con chưa hiểu hết những nỗi niềm trong lời ru của mẹ nhưng lời ru ấy cũng đã làm cho bé bình yên say ngủ giấc nồng và đó chính là điều kì diệu của lời ru.
- Học sinh bộc lộ.
+ Cùng với dòng sữa ngọt ngào , lời ru là một phần không thể thiếu trong cuộc đời con. Lời ru như chiếc cầu truyền dẫn tình mẹ tới con bằng bản năng vô thức đứa con sẽ nhận ra tình mẹ qua lời ru.
- Học sinh lí giải.
+ Thể thơ tự do với những câu thơ dài ngắn khác nhau phù hợp diễn tả nhiều cung bậc cảm xúc..
+ Cách vận dụng ca dao rất sáng tạo : Chỉ láy lại vài chữ nhằm gợi nhớ âm điệu nhịp nhàng và hình ảnh của ca dao tạo nhiều liên tưởng...và tạo không khí của lời ru.
- Trong cuộc đời này không có tình cảm nào bao la , sâu thẳm, vững bền bằng tình mẹ. Trẻ thơ cần lời ru như cần sữa mẹ. Đừng để tuổi thơ con trẻ thiếu lời ru.Hãy nâng niu gìn giữ những lơì ru đó là một vẻ đẹp giàu giá trị nhân văn truyền thống của dân tộc.
 Hsinh: 
- Học sinh khái quát nội dung cảm xúc chung của đoạn thơ.
Hsinh:
 -Một hồn thơ chan chứa điệu hồn dân tộc giàu chất suy tưởng.
- Học sinh khái quát những bước đi như là khái quát về mặt phương pháp .
 Máy chiếu.
- Chiếu câu hỏi.
- Màn hình chiếu câu hỏi thảo luận.(2)
- Máy chiếu câu hỏi thảo luận.(3)
- Máy chiếu câu hỏi thảo luận.(4)
- Máy chiếu trình chiếu nội dung các thao tác đọc hiểu một tác phẩm thơ trữ tình hiện đại.
Gv gợi dẫn chuẩn bị cho tiết 2: Theo năm tháng con lớn dần lên cùng với lời ru, cánh cò dần dần đi vào tiềm thức tuổi thơ và theo con suốt cuộc đời.Vậy hình ảnh con cò còn gợi lên những gì tình mẹ và lời ru có ý nghĩa như thế nào trong cuộc đời mỗi con người chúng ta sẽ vận dụng những phương pháp đó để học ở tiết 2.
 ................Hết tiết 1....................
II.5- Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
 Trên thực tế tôi đã áp dụng sáng kiến trên vào giảng dạy ở khối lớp 6, 7 và 9. Đặc biệt là trong đợt thao giảng giáo viên dạy giỏi tỉnh vừa qua đồng nghiệp tôi đã áp dụng vào giờ dạy và đã đạt được hiệu quả cao . Nhìn chung ở các lớp tôi trực tiếp dạy , học sinh học tập sôi nổi , đầy hứng thú khác hẳn với không khí của những giờ học văn trước đây. Các em mạnh dạn bày tỏ cảm nhận suy nghĩ riêng của mình . Điều quan trọng là một số học sinh còn lơ mơ về mặt phương pháp kĩ năng đọc hiểu về văn bản thì qua những giờ học như thế này các em đã có định hình rõ hơn và cao hơn ở một số em khá đã vận dụng phương pháp đọc hiểu rất tốt để cảm thụ tác phẩm văn học.Trong quá trình dạy học tôi nhận thấy học sinh đã chủ động hơn về thái độ cũng như về cách học trong các giờ đọc hiểu văn bản. Kết quả cụ thể có lẽ thể hiện rõ nhất là ở bài viết của các em. Nhất là học sinh lớp 9 khi viết bài văn cảm nhận về một đoạn thơ hay một hình ảnh thơ các em viết vừa có cảm xúc vừa thể hiện lối tư duy và kĩ năng lập ý rất sắc sảo. Chứng tỏ rằng nếu trong quá trình dạy học nói chung dạy " Hướng dẫn tự học" nói riêng nếu giáo viên chú trọng dạy cho học sinh cách học và để cho các em làm việc với tác phẩm nhiều thì chắc chắn năng lực , trí tuệ của các em sẽ được phát huy cao.
 PHẦN III : KẾT LUẬN. 
 Tóm lại để tổ chức một giờ hướng dẫn tự học có hiểu quả giáo viên cần chú ý những điểm sau: Thứ nhất cần xác định tâm thế cho cả giáo viên và học sinh để cả thầy và trò đều dạy và học hết mình theo đúng nghĩa. Thứ hai cần xác định đúng đắn mục đích, yêu cầu của giờ học là dạy cách họ, cách đọc hiểu tác phẩm theo đặc trưng từng thể loại. Thứ ba giáo viên phải định hướng các hoạt động chủ yếu trong giờ dạy văn bản "Tự học có hướng dẫn" đó là hoạt động học của học sinh. Giáo viên chỉ là nguời tổ chức, huớng dẫn học sinh làm việc, khám phá chiếm lĩnh tri thức một cách chủ động sáng tạo.Thứ tư giáo viên cần chuẩn bị thiết kế, xây dựng các bước lên lớp thật chu đáo. Phải linh hoạt tuỳ từng bài dạy, tuỳ theo đối tượng để có cách đi phù hợp đạt hiệu quả cao.Và cuối cùng cần giành thời gian cho hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả, năng lực tự học của học sinh để tạo sự phản hồi tích cực.
 Những gì tôi trình bày trên đây chủ yếu mang tính định hướng nhưng rất thiết thực và gẫn gũi với thực trạng dạy học môn Ngữ văn hiện nay. Cách trình bày cũng rất đơn giản dễ hiểu, dễ thực hiện và có thể áp dụng với nhiều địa phương, nhiều đối tượng học sinh. Tôi thiết nghĩ nếu được thực hiện một cách đúng hướng, tích cực và linh hoạt sẽ đem lại một sự thay đổi căn bản cần thiết cho những giờ đọc hiểu văn bản " Tự học có hướng dẫn " nói riêng và giờ học văn nói chung.
Từ thực tiễn giảng dạy và áp dụng sáng kiến kinh nghiệm tôi rút ra những điều sau:
* Dạy học bất cứ môn nào quan trọng nhất là thức dậy khát vọng học tập và cung cấp phương pháp cho học sinh. Khi học sinh nguội tắt nhiệt huyết, lòng đam mê và không có phương pháp thì kết quả không như mong muốn là điều tất yếu. Thực tế có một loạt nghịch lí diễn ra : Thời gian rất có hạn mà tri thức thì vô cùng. Môn học thì quá tải mà thời gian sức học của học sinh thì có hạn. Tác phẩm văn chương (Đặc biệt những tác phẩm có giá trị) không thể khai thác hết ý nghĩa sâu xa của nó trong vòng 1 tiết học. Vì vậy thắp sáng khát vọng học tập, bày cho các em cách tự học quan trọng hơn là nhồi nhét cho học sinh một mớ kiến thức.Con đường học tập là con đường suốt đời. Thắp sáng đam mê , cung cấp phương pháp là cách để các em bước vững vàng vào con đường khám phá tri thức nhân loại. Có thể nói tri thức trong giờ giảng của thầy chỉ là tri thức cơ bản , ban đầu để học sinh tự đi tiếp trên con đường ấy.
* Vai trò của người giáo viên trong giờ đọc hiểu văn bản rất quan trọng . Nói tự học có hướng dẫn không có nghĩa là làm lu mờ đi vai trò của người thầy. Giáo viên đứng lớp phải tạo ra một bầu không khí cởi mở dân chủ , bầu không khí đối thoại trong giờ văn. Đặc biệt bước vào giờ " Tự học ...." Là bước vào một không khí được sẻ chia , được trao đổi bàn luận. Ở đó thầy và trò "bình đẳng "nhau trong quá trình khám phá và sáng tạo. Mọi sự áp đặt, mọi thiên kiến chủ quan mọi bài xích sẽ giết chết không khí văn chương.Thầy phải kiên nhẫn lắng nghe, khuyến khích những ý kiến độc đáo của học trò. Một câu hỏi đúng lúc, đúng chỗ vừa sức ; một ánh mắt thiện cảm, một lời động viên khích lệ, một giả định, một nhận xét thoả đáng ...tất cả đều dẫn đến thành công cho một giờ dạy đúng nghĩa.
* Từ thực tiễn giảng dạy tôi có ý kiến đề xuất như sau :
 1- Đề nghị Phòng giáo dục, Sở giáo dục đào tạo đề xuất lên Bộ giáo dục cần có hướng dẫn cụ thể cho việc dạy " Tự học có hướng dẫn" và những văn bản "Tự học có hướng dẫn " nên chọn những văn bản không quá khó đối với trình độ học sinh.Ví dụ trong chương trình Ngữ văn 7 có văn bản " Sau phút chia li " trích "Chinh phụ ngâm khúc" hay " Phong kiều dạ bạc " của Trương Kế là quá khó đối với học sinh lớp 7.
 2- Phòng và Sở nên mở các lớp chuyên đề dành riêng cho việc dạy văn bản " Tự học có hướng dẫn" và tiết trả bài kiểm tra, trả bài tập làm văn , có tiết dạy thể nghiệm để góp ý rút kinh nghiệm. 
3- Cần tăng thêm tiết " Tự học có hướng dẫn " cho chương trình lớp ngữ văn lớp 8 . 
Giảng dạy nói chung , giảng dạy văn học nói riêng quả là một điều không dễ nhất là các giờ "Tự học có hướng dẫn. Hiểu cho đúng tác phẩm đã khó , hiểu để tổ chức cho các em tự học có hiệu quả lại càng khó hơn. Người giáo viên là người đóng vai trò tổ chức hướng dẫn các hoạt động học cho học sinh cho nên đòi hỏi ngoài kiến thức chuyên môn, ngoài nhiệt tình nghề nghiệp còn đòi hỏi một năng lực sư phạm thực sự. Mà tất cả những yếu tố đó phải đặt trong tính định hướng chung của chương trình của phương pháp và mục tiêu môn học, bài học cụ thể. Đó là những điểm luôn luôn gắn kết, hoà quyện không thể tách rời.
Trên đây là những thử nghiệm nhỏ của bản thân tôi về tổ chức cho một giờ "Tự học có hướng dẫn" môn ngữ văn THCS trong tình hình hiện tại. Có thể những suy nghĩ của tôi không tránh khỏi chủ quan khiếm khuyết rất mong nhận được sự góp ý của thầy cô, các anh chị đi trước và bạn bè đồng nghiệp. Tôi xin chân thành cảm ơn !
	 Vinh ngày 5-4-2010
 Người viết.
 Trần Thị Thu Hương .
 Mục lục .
 Đặt vấn đề Trang 1,2
 Nội dung Trang 2 đến trang 21.
 Kết luận Trang 21 đến trang 22.
 Tài liệu tham khảo.
1- Một số vấn đề chung về đổi mới phương pháp dạy học môn ngữ văn Trung học cơ sở.( NXBGD)
2- Sách giáo khoa , sách giáo viên , sách thiết kế bài giảng ngữ văn các lớp 6,7,8,9 .
3- Một số giáo án của đồng nghiệp.