Sáng kiến kinh nghiệm Hệ thống kiến thức và đổi mới việc dạy học phần điện xoay chiều trong chương trình Vật lý phổ thông (Dùng cho học sinh chuyên lý và luyện thi Đại học)

BÁO CÁO SÁNG KIẾN 2014HỆ THỐNG KIẾN THỨC VÀ ĐỔI MỚI VIỆC DẠY HỌC PHẦN ĐIỆN XOAY CHIỀU TRONG CHƯƠNG TRÌNH VẬT LÝ PHỔ THÔNG(DÙNG CHO HỌC SINH CHUYÊN LÝ VÀ LUYỆN THI ĐẠI HỌC) Tác giả sáng kiến: Ths.ĐOÀN XUÂN HUỲNH Đơn vị công tác : 	TỔ VẬT LÝ Trường THPT Chuyên Lương Văn Tụy- Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: phần học điện xoay chiều trong chương trình Vật lý trung học phổ thông. - Mô tả bản chất của sáng kiến:	v Hiện trạng trước khi áp dụng giải pháp mới:Một là, kiến thức phần điện xoay chiều trong chương trình vật lý phổ thông chưa được hệ thống hóa một cách đầy đủ. Các em học sinh thường gặp khó khăn trong việc phân tích, tổng hợp kiến thức và giải các bài tập vật lý trong phần học quan trọng này.Hai là, việc giải các bài toán điện xoay chiều thường gặp nhiều khó khăn trong việc xây dựng được hệ thức từ đó để tính toán. Thông thường là viết các hệ thức liên hệ hoặc vẽ giản đồ véctơ theo cách truyền thống, điều này đôi khi dẫn tới việc không xây dựng được hệ thức đúng, khó khăn trong biến đổi, xử lý không nhanh gọn để đi tìm đáp án cuối cho bài toán.Ba là, với yêu cầu giải nhanh và hiệu quả bài toán điện xoay chiều của đề thi tốt nghiệp, cao đẳng đại học giải pháp cũ nặng về việc biến đổi mà không vận dụng được một công cụ của toán học phù hợp. BÁO CÁO SÁNG KIẾN 2014BÁO CÁO SÁNG KIẾN 2014Dạng 5: Đại lượng liên quan đến điện áp hiệu dụngDạng 4: Ghép tụ điệnDạng 1: Đại cương về dòng điện xoay chiềuDạng 3: Xác định các đại lượng liên quan đến độ lệch phaDạng 2: Viết biểu thức điện áp tức thời và dòng điện tức thờiDạng 6: Bài toán biến thiên (cực trị)Dạng 7: Thời gian đèn sáng hay tắt trong 1 chu kì: Dạng 8: Bài toán hộp kínDạng 9: Máy phát điện xoaychiềuDạng 10: Máy biến áp và truyền tải điện năngHỆ THỐNG KIẾN THỨC PHẦN ĐIỆN XOAY CHIỀUBÁO CÁO SÁNG KIẾN 2014Đổi mới cách giải bài toán điện xoay chiều bằng phương pháp giản đồ véc tơĐổi mới cách giải bài toán điện xoay chiều bằng phương pháp số phứcMột số trường hợp thường gặpCách vẽ giản đồ véctơ Kh¸i niÖm vÒ sè phøc. C¸c phÐp tÝnh víi sè phøcPhương pháp dïng sè phøc ®Ó gi¶i bµi to¸n m¹ch ®iÖn xoay chiÒuĐỔI MỚI VIỆC DẠY - HỌC PHẦN ĐIỆN XOAY CHIỀU Mục đích của giải pháp: đưa ra một cái nhìn tổng thể và đầy đủ về các dạng toán cũng như cách thức mới để giải bài toán điện xoay chiều một cách đơn giản và hiệu quả hơn. Nâng cao chất lượng dạy và học. Nội dung giải pháp:Sự khác biệt của giải pháp mới so với giải pháp cũ:Thứ nhất, trong nội dung của sáng kiến kinh nghiệm, tác giả trình bày việc đổi mới trong việc hệ thống kiến thức và phân loại các dạng toán thường gặp trong điện xoay chiều cũng như phương pháp giải các bài tập của mỗi dạng toán. Đồng thời cho ví dụ điển hình để các em học sinh có thể áp dụng ngay để khắc sâu kiến thức.Thứ hai, trong khuôn khổ của đề tài tác giả trình bày việc đổi mới trong việc tiếp cận để quyết bài toán điện xoay chiều một cách đơn giản và có hiệu quả giúp các em phát triển nhanh về tư duy, chắc về kiến thức, vững về kĩ năng qua đó đạt được hiệu quả cao trong dạy và học.Thứ ba, vận dụng sáng tạo kiến thức toán học trong việc giải quyết những bài toán điiện xoay chiều bằng việc sử dụng kiến thức toán về véctơ và kiến thức về số phức.BÁO CÁO SÁNG KIẾN 2014BÁO CÁO SÁNG KIẾN 2014v Hiệu quả xã hội: Trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:Tỉ lệ học sinh các lớp đại trà hiểu và giải quyết được vấn đề:Tỉ lệ học sinh giải quyết các bài tập đơn giảnTỉ lệ học sinh giải quyết được các bài tập nâng caoTỉ lệ học sinh không thể giải quyết các bài tập khó50%30%70%Tỉ lệ học sinh các lớp chuyên hiểu và giải quyết được vấn đề:Tỉ lệ học sinh giải quyết các bài tập đơn giảnTỉ lệ học sinh giải quyết các bài tập nâng caoTỉ lệ học sinh không thể giải quyết các bài tập khó80%50%50%BÁO CÁO SÁNG KIẾN 2014Sau khi áp dụng sáng kiến này:- Tỉ lệ học sinh các lớp đại trà hiểu và giải quyết vấn đề:Tỉ lệ học sinh giải quyết các bài tập đơn giảnTỉ lệ học sinh giải quyết các bài tập nâng caoTỉ lệ học sinh không thể giải quyết các bài tập khó90%50%50%- Tỉ lệ học sinh các lớp chuyên hiểu và giải quyết vấn đề:Tỉ lệ học sinh giải quyết các bài tập đơn giảnTỉ lệ học sinh giải quyết các bài tập nâng caoTỉ lệ học sinh không thể giải quyết các bài tập khó100%70%30%v Hiệu quả xã hội: BÁO CÁO SÁNG KIẾN 2014Kết quả thi HSG+ Thi HSG lớp 12 cấp tỉnh- Nhiều năm tác giả tham gia dạy đội tuyển HSG tỉnh lớp 11, 12, kết quả các em thi đạt kết quả tốt, đóng góp chung vào thành tích giáo dục của nhà trường + Thi HSG Casio THPT cấp tỉnhNhiều năm liền đội tuyển Casio của trường dẫn đầu thành tích trong toàn tỉnh. Các em tham dự đạt giải với thành tích cao:- Năm học 2011 -2012: 15 học sinh dự thi thì cả 15 em đạt giải: 2 nhất, 5 nhì, 4 ba, 4 kk- Năm học 2012 -2013: 15 học sinh dự thi thì cả 15 em đạt giải: 2 nhất, 6 nhì, 7 ba- Năm học 2013 -2014: 10 học sinh dự thi thì 10 em đạt giải: 3 nhất, 4 nhì, 2 ba, 1kkv Hiệu quả xã hội: BÁO CÁO SÁNG KIẾN 2014Kết quả thi HSG+ Thi HSG quốc gia:Tác giả có tham gia và trực tiếp giảng dạy các em học sinh trong đội tuyển quốc gia. Số lượng giải trong ba năm thực nghiệm đề tài sáng kiến.- Năm học 2010 – 2011: 4/6 em đạt giải- Năm học 2011 – 2012: 5/6 em đạt giải - Năm học 2012 – 2013: 6 / 6 em đều đạt giải- Năm học 2013 - 2014: 4/6 em có giải: 1 Nhì, 1 Ba, 2 KK (1 bằng khen Olimpic Châu á)+ Thi HSG Casio cấp khu vực:- Năm học 2011 – 2012: 3/3 em đạt giải - Năm học 2012 – 2013: 4/4 em đều đạt giải (1 Nhất, 4 Ba)- Năm học 2013 - 2014: (4/4) em có giải: (1 Nhì, 1 Ba, 2 KK)v Hiệu quả xã hội: BÁO CÁO SÁNG KIẾN 2014v Hiệu quả kinh tế: 	- Tiết kiệm được nhiều thời gian và công sức tìm tòi tài liệu của giáo viên và học sinh trong giảng dạy và học tập môn Vật lí nói chung và phần học điện xoay chiều nói riêng.	- Tiết kiệm được nhiều chi phí mua tài liệu, sưu tầm tài liệu.	- Tiết kiệm tiền mà học sinh phải học thêm.	- Tiết kiệm được tiền mời thầy tập huấn cho đội tuyển học sinh giỏi Quốc gia.Xin chân thành cảm ơn các quý vị đại biểu!