Giải bài toán về mạch điện hỗn hợp không tường minh
Những bài toán điện học THCS được gói gọn ở chương III (Vật lý 7) và
chương I (Vật lý 9). Mặc dù các em đã học ở lớp 7, nhưng chỉ là những khái niệm cơ bản, cho nên những bài toán loại này vẫn còn mới lạ đối với học sinh, mặc dù không quá phức tạp đối với học sinh lớp 9 nói chung nhưng với những học sinh mũi nhọn cần tập dần kỹ năng định hướng bài giải một cách có hệ thống, có khoa học, dễ dàng thích ứng với các bài toán điện học đa dạng hơn ở các lớp cấp trên sau này.
Song do điều kiện có hạn về thời gian nên không thể trình bày đủ các dạng bài tập về các dạng mạch điện mà chỉ đưa ra một vài kinh nghiệm nhỏ giúp học sinh biến đổi từ mạch điện hỗn hợp không tường minh để có thể thực hiện lời giải bài toán một cách đơn giản, từ đó học sinh có hứng thú bắt tay vào việc khai thác nhiều dạng toán, bài toán về mạch điện.
II. môc ®Ých nghiªn cøu Những bài toán điện học THCS được gói gọn ở chương III (Vật lý 7) và chương I (Vật lý 9). Mặc dù các em đã học ở lớp 7, nhưng chỉ là những khái niệm cơ bản, cho nên những bài toán loại này vẫn còn mới lạ đối với học sinh, mặc dù không quá phức tạp đối với học sinh lớp 9 nói chung nhưng với những học sinh mũi nhọn cần tập dần kỹ năng định hướng bài giải một cách có hệ thống, có khoa học, dễ dàng thích ứng với các bài toán điện học đa dạng hơn ở các lớp cấp trên sau này. Song do điều kiện có hạn về thời gian nên không thể trình bày đủ các dạng bài tập về các dạng mạch điện mà chỉ đưa ra một vài kinh nghiệm nhỏ giúp học sinh biến đổi từ mạch điện hỗn hợp không tường minh để có thể thực hiện lời giải bài toán một cách đơn giản, từ đó học sinh có hứng thú bắt tay vào việc khai thác nhiều dạng toán, bài toán về mạch điện. Đó chính là lý do thôi thúc tôi viết sáng kiến kinh nghiệm “Giải bài toán về mạch điện hỗn hợp không tường minh”. III. ®èi tîng, ph¹m vi nghiªn cøu 1. Đối tượng nghiên cứu : Mét sè mạch điện hỗn hợp không tường minh từ đơn giản đến phức tạp. 2. Phạm vi nghiên cứu : Gồm 6 học sinh lớp 9A1 trường THCS số I Gia Phú (Nguyễn Hữu Việt Anh ; Lê Đức Chiến ; Lê Thị Hạnh ; Vũ Xuân Long ; Nguyễn Thị Hồng Nhung ; Trần Lâm Oanh) và dựa trên kết quả thực tế của đội tuyển học sinh giỏi môn Vật lý cña häc sinh trêng THCS sè 2 vµ sè 1 Gia Phó từ năm 2008 đến nay. IV. NhiÖm vô nghiªn cøu - Một số kiến thức cơ bản liên quan đến mạch điện hỗn hợp không tường minh. - Giải pháp thực hiện (®a ra c¸c vÝ dô cô thÓ, híng dÉn häc sinh ph©n tÝch, thùc hiÖn qu¸ tr×nh gi¶i, ®a ra c¸c bµi tËp ¸p dông). Phần II – KẾT QUẢ KHẢO SÁT TR¦íC khi ¸p dông s¸ng kiÕn 1. Kết quả khảo sát đầu tháng 10: §Ò bµi : Cho s¬ ®å m¹ch ®iÖn nh h×nh vÏ 6. C¸c ®iÖn trë ®Òu b»ng nhau vµ cã gi¸ trÞ lµ r = 49. D©y nèi cã ®iÖn trë kh«ng ®¸ng kÓ.TÝnh ®iÖn trë t¬ng ®¬ng cña toµn m¹ch. Sau khi häc sinh lµm bµi (20 phót), t«i thu ®îc kÕt qu¶ cô thÓ nh sau : Họ và tên học sinh Điểm (thang điểm 10) Nguyễn Hữu Việt Anh 3,5 Lê Đức Chiến 4,0 Lê Thị Hạnh 2,5 Vũ Xuân Long 3,5 Nguyễn Thị Hồng Nhung 4,0 Trần Lâm Oanh 2,5 2. Nguyên nhân chính: a) Do tư duy của học sinh còn hạn chế nên khả năng tiếp thu bài còn chậm, lúng túng từ đó không nắm chắc các kiến thức, kĩ năng cơ bản, định lý, các hệ quả do đó khó vẽ sơ đồ tương đương của mạch điện và hoàn thiện được một bài toán điện học. b) Đa số các em chưa có định hướng chung về phương pháp học lý thuyết, chưa biến đổi được một số công thức, hay phương pháp giải một bài toán vật lý. c) Do thiết bị phòng thí nghiệm còn thiếu, chưa đồng bộ nên các tiết dạy chất lượng chưa cao, dẫn đến học sinh tiếp thu các định luật, hiệu quả còn hời hợt. 3. Một số nhược điểm của HS trong quá trình giải toán điện học: a) Đọc đề hấp tấp, qua loa, khả năng phân tích đề, tổng hợp đề còn yếu, lượng thông tin cần thiết để giải toán còn hạn chế. b) Đối với những mạch điện phức tạp các em chưa có kỹ năng vẽ lại sơ đồ mạch điện, biến đổi mạch điện thành sơ đồ tương đương đơn giản hơn để tính toán. c) Môt số chưa nắm được định luật, định lý, các quy tắc chuyển mạch. Một số khác không biết biến đổi công thức toán . d) Chưa có thói quen định hướng cách giải một cách khoa học trước những bài toán quang học PhÇn III - Néi Dung I. C¬ së nghiªn cøu Nh÷ng kiÕn thøc liªn quan ®Õn vÊn ®Ò nghiªn cøu *) mét sè kiÕn thøc c¬ b¶n Mét m¹ch ®iÖn cã thÓ gåm nhiÒu m¹ch ®iÖn. Mçi do¹n m¹ch ®iÖn ë gi÷a hai ®iÓm cña ®o¹n m¹ch cã thÓ gåm mét hay nhiÒu bé phËn, c¸c bé phËn cã thÓ m¾c nèi tiÕp hoÆc m¾c song song víi nhau. §Þnh luËt ¤m : I = vµ §Þnh luËt ¤m ®èi víi c¸c lo¹i ®o¹n m¹ch : a) §o¹n m¹ch nèi tiÕp : *) TÝnh chÊt : I = I= I (1a) U = U+ U (2a) R = R + R (3a) (4a) *) Chó ý : (5a) Chia U thµnh vµ tØ lÖ thuËn víi vµ . - NÕu = 0 th× theo (5a) ta thÊy : vµ . Do ®ã trªn s¬ ®å (H.1) Hai ®iÓm C vµ B : U= I.R= 0 . Khi ®ã ®iÓm C coi nh trïng víi diÓm B (hay ®iÓm C vµ B cã cïng hiÖu ®iÖn thÕ). vµ . *) M¾c song song : Hai ®iÖn trë vµ cã hai ®iÓm chung lµ A vµ B. U = U= U (1b) I = I+ I (2b) (3b) (4b) *) Chó ý : (5b) Chia I thµnh I vµ I tØ lÖ nghÞch víi vµ : - NÕu th× theo (5b) ta cã : I= 0 vµ I= I. Do ®ã trªn s¬ ®å (H.2) hai ®iÓm A vµ B cã : U= 0. Khi ®ã hai ®iÓm A vµ B cã thÓ coi lµ trïng nhau (hay hai ®iÓm A vµ B cã cïng hiÖu ®iÖn thÕ). - NÕu R= (rÊt lín) th× ta cã : I= 0 vµ I = I. (Khi Rcã ®iÖn trë rÊt lín so víi R th× kh¶ n¨ng c¶n trë dßng ®iÖn cña vËt dÉn lµ rÊt lín. Do ®ã ta cã thÓ coi dßng ®iÖn kh«ng qua R) 3. Mét sè ®iÓm cÇn chó ý : Trong mét m¹ch ®iÖn, c¸c ®iÓm nèi víi nhau b»ng d©y nèi (hoÆc ampe kÕ) cã ®iÖn trë kh«ng ®¸ng kÓ ®îc coi lµ trïng nhau. Khi ®ã ta chËp c¸c ®iÓm ®ã l¹i vµ vÏ l¹i m¹ch ®Ó tÝnh to¸n. Trong c¸c bµi to¸n, nÕu kh«ng cã ghi chó g× ®Æc biÖt th× ta cã thÓ coi : R 0 vµ R. Khi gi¶i bµi to¸n víi nh÷ng s¬ ®å m¹ch ®iÖn m¾c hçn hîp t¬ng ®èi phøc t¹p, nªn t×m c¸ch ®a vÒ mét s¬ ®å t¬ng ®¬ng ®¬n gi¶n h¬n. Trªn s¬ ®å t¬ng ®¬ng, nh÷ng ®iÓm cã hiÖu ®iÖn thÕ nh nhau(b»ng nhau) ®îc gép l¹i (chËp l¹i) ®Ó lµm râ nh÷ng bé phËn phøc t¹p cña đo¹n m¹ch ®îc ghÐp l¹i ®Ó t¹o thµnh ®o¹n m¹ch ®¬n gi¶n h¬n. *) M¹ch ®iÖn hçn hîp kh«ng têng minh : M¹ch ®iÖn hçn hîp kh«ng têng minh còng lµ mét lo¹i m¹ch ®iÖn m¾c hçn hîp. Song c¸ch m¾c phøc t¹p, kh«ng ®¬n gi¶n mµ ph©n tÝch c¸ch m¾c c¸c bé phËn trong m¹ch ®iÖn ®îc ngay. V× vËy, ®Ó thùc hiÖn ®îc kÕ ho¹ch gi¶i, b¾t buéc ph¶i t×m l¹i c¸ch m¾c ®Ó ®a vÒ ®îc m¹ch ®iÖn t¬ng ®¬ng ®¬n gi¶n h¬n. Lu ý gi÷a c¸c ®iÓm nèi víi nhau b»ng d©y dÉn, ampe kÕ ... cã ®iÖn trë kh«ng ®¸ng kÓ lµ nh÷ng ®iÓm cã cïng ®iÖn thÕ, ta gép l¹i (chËp l¹i). Khi ®ã vÏ l¹i m¹ch ®iÖn, ta sÏ ®îc m¹ch ®iÖn t¬ng ®¬ng ë d¹ng ®¬n gi¶n h¬n. Ph©n tÝch c¸ch m¾c c¸c bé phËn t¬ng ®¬ng trong m¹ch ®iÖn lµ bíc quan träng, nã gióp ta thùc hiÖn yªu cÇu cña bµi to¸n tr¸nh dîc nh÷ng sai sãt. Cuèi cïng, ta vËn dông c¸c tÝnh chÊt vµ hÖ qu¶ cña ®Þnh luËt ¤m ®èi víi tõng lo¹i m¹ch nèi tiªp vµ song song. Ii - gi¶i ph¸p thùc hiÖn 1. Bµi tËp thÝ dô 1 : Cho m¹ch ®iÖn cã s¬ ®å c¸ch m¾c nh h×nh vÏ. BiÕt R = 6,5; R= 6 ; R= 12 ; R= 10 ; R= 30. Ampe kÕ chØ 2A. TÝnh : a) HiÖu ®iÖn thÕ ë hai cùc cña nguån ®iÖn. b) Cêng ®é dßng ®iÖn qua mçi ®iÖn trë . *) Híng dÉn häc sinh thùc hiÖn gi¶i : Víi viÖc lÇn ®Çu tiªn gi¶i bµi to¸n m¹ch ®iÖn hçn hîp nh thÕ nµy, häc sinh lóng tóng trong viÖc ph©n tÝch m¹ch ®iÖn. V× vËy, sau khi ®· dîc gi¸o viªn cung cÊp viÖc chËp c¸c ®iÓm víi nhau b»ng d©y dÉn, ta yªu cÇu häc sinh quan s¸t kÜ s¬ ®å vµ nhËn xÐt c¸ch m¾c. +) Bíc 1: NhËn xÐt : Ta thÊy hai ®iÓm B vµ C ®îc nèi víi nhau b»ng d©y dÉn ®iÖn cã ®iÖn trë kh«ng ®¸ng kÓ. Do ®ã, ta chËp hai ®iÓm nµy víi nhau. Khi ®ã ®o¹n m¹ch AC vµ ®o¹n m¹ch CD m¾c nèi tiÕp víi nhau vµ nèi tiÕp víi ®iÖn trë R m¾c vµo nguån ®iÖn. +) Bíc 2: Thùc hiÖn bµi gi¶i M¹ch ®iÖn ®îc vÏ t¬ng ®¬ng nh sau : Rnt {(R// R) nt ( R// R)} a) §iÖn trë t¬ng ®¬ng cña ®o¹n m¹ch AC lµ : §iÖn trë t¬ng ®¬ng cña ®o¹n m¹ch CD lµ : §iÖn trë toµn m¹ch lµ : R = R+ R+R = 6,5 + 7,5 + 4 = 18 () Vì IA = 2A IAB = 2A = I1 = I23 = I45 Nên hiÖu ®iÖn thÕ ë hai cực cña nguån ®iÖn lµ : UAB = I .R = 2 .18 = 36 (V) U23 = I23 . R23 = 2 . 4 = 8 (V) = U2 = U3 ; U45 = I45 . R45 = 2. 7,5 = 15 (V) = U4 = U5 ; Đáp số : 2. Bµi tËp vÝ dô 2 : Cho s¬ ®å m¹ch ®iÖn nh h×nh vÏ 5. C¸c ®iÖn trë ®Òu b»ng nhau vµ cã gi¸ trÞ lµ r = 15. D©y nèi vµ ampe kÕ cã ®iÖn trë kh«ng ®¸ng kÓ. Khi m¾c m¹ch ®iÖn vµo nguån ®iÖn th× ampe kÕ chØ 2A. TÝnh : a) §iÖn trë t¬ng ®¬ng cña toµn m¹ch AB. b) HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai cùc cña nguån ®iÖn. *) Híng dÉn häc sinh thùc hiÖn c¸ch gi¶i : Víi m¹ch ®iÖn nh thÕ nµy, nÕu häc sinh cha tiÐp cËn lÇn nµo th× dÔ g©y cho häc sinh sù ch¸n n¶n vµ bá cuộc. Song víi viÖc chËp c¸c ®iÓm cã cïng ®iÖn thÕ mµ c¸c em ®· ®îc tiÕp cËn th× l¹i g©y cho c¸c em sù tß mß muèn ®îc thö søc. +) Bíc 1 : NhËn xÐt : Ta thÊy gi÷a c¸c ®iÓm A, C, D, F, I ®îc nèi víi nhau b»ng d©y dÉn vµ ampe kÕ cã ®iÖn trë kh«ng ®¸ng kÓ nªn chóng cã cïng ®iÖn thÕ. T¬ng tù nh vËy, gi÷a c¸c ®iÓm E, G, K, B ta chËp l¹i lµm mét vµ nèi víi ©m nguån. Nh vËy hai ®Çu mçi ®iÖn trë nµy, mét ®Çu nèi víi cùc d¬ng, mét ®Çu nèi với cùc ©m cña nguån ®iÖn, nghÜa lµ m¹ch ®iÖn AB gåm 5 ®iÖn trë ®îc m¾c song song víi nhau: +) Bíc 2: Thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¶i : M¹ch ®iÖn ®îc m¾c : R //R//R//R//R §iÖn trë t¬ng ®¬ng cña ®o¹n m¹ch AB lµ : HiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai cùc cña nguån ®iÖn lµ : §S : 3. Bµi tËp vÝ dô 3 : Cho s¬ ®å m¹ch ®iÖn nh h×nh vÏ 6. C¸c ®iÖn trë ®Òu b»ng nhau vµ cã gi¸ trÞ lµ r = 49. D©y nèi cã ®iÖn trë kh«ng ®¸ng kÓ.TÝnh ®iÖn trë t¬ng ®¬ng cña toµn m¹ch. *) Híng dÉn häc sinh thùc hiÖn gi¶i : Víi m¹ch ®iÖn phøc t¹p này, häc sinh sau khi ®· lµm quen víi ph¬ng ph¸p quan s¸t ®Ó nhËn ra ®îc gi÷a c¸c ®iÓm ®îc nèi víi nhau b»ng d©y dÉn sÏ ®îc chËp l¹i ®Ó lµm râ c¸ch m¾c c¸c bé phËn trong m¹ch ®iÖn. +) Bíc 1 : NhËn xÐt Quan s¸t s¬ ®å m¹ch ®iÖn, ta thÊy gi÷a c¸c ®iÓm A, C, I, E, G ®îc nèi víi nhau b»ng d©y dÉn cã ®iÖn trë kh«ng ®¸ng kÓ. V× vËy, c¸c ®iÓm nµy cã cïng ®iÖn thÕ, ta chËp l¹i lµm mét vµ m¾c vÒ phÝa cùc d¬ng cña nguån ®iÖn, t¬ng tù nh vËy ta còng cã thÓ chập c¸c ®iÓm B, K, D, H, F l¹i lµm mét vµ m¾c vÒ phÝa cùc ©m cña nguån. +) Bíc 2 : Thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¶i : Phân tích sơ đồ mạch điện : 4. Bµi tËp vÝ dô 4 : Cho mạch điện như hình vẽ : Biết R1 = R5 = 6 ; R2 = R3 = R4 = 4 ; R6 = 12 ; R7 = 1 . Điện trở ampe kế không đáng kể. Tính RAB. +) Bíc 1 : NhËn xÐt : Vì điện trở ampe kế không đáng kể nên ta có thể chập điểm M với điểm N. Mạch điện được mắc như hình vẽ : +) Bíc 2 : Thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¶i : Phân tích sơ đồ mạch điện : {R1 // } nt (R5 // R6) nt R7 ; R234 = R2 + R34 = 4 + 2 = 6 () R1234 = = 3 () ; R56 = = R1234 + R56 + R7 = 3 + 4 + 1 = 8 (). Đáp số : 8 5. Bµi tËp vÝ dô 5 : Cho m¹ch ®iÖn cã s¬ ®å nh h×nh vẽ : BiÕt R= 600; R= 500; R= 700; U = 100V. D©y nèi vµ kho¸ K cã ®iÖn trë kh«ng ®¸ng kÓ. Gi¶ sö v«n kÕ cã ®iÖn trë R= 2000. T×m sè chØ cña v«n kÕ khi kho¸ K ®ãng, kho¸ K më. Gi¶ sö v«n kÕ cã ®iÖn trë rÊt lín R= . TÝnh cêng ®é dßng ®iÖn chạy trong m¹ch khi kho¸ K ®ãng. NÕu th¸o bá ®iÖn trë R vµ thay thÕ b»ng mét ampe kÕ cã ®iÖn trë kh«ng ®¸ng kÓ th× ampe kÕ chØ bao nhiªu ? *) Híng dÉn häc sinh thùc hiÖn gi¶i: Sau khi häc sinh ®· thùc hiÖn tèt viÖc xÐt ®iÖn thÕ ë c¸c ®iÓm ®Ó chËp l¹i vµ vÏ l¹i m¹ch th× gi¸o viªn tiÕp tôc cho häc sinh lµm quen víi m¹ch ®iÖn cã xÐt thªm vai trß, chøc n¨ng cña v«n kÕ trong m¹ch khi v«n kÕ cã ®iÖn trë giíi h¹n x¸c ®Þnh vµ khi cã ®iÖn trë v« cïng lín. +) Bíc 1: NhËn xÐt Víi m¹ch ®iÖn nµy, gi¸o viªn cần nh¾c cho häc sinh chøc n¨ng cña v«n kÕ vµ ampe kÕ : - NÕu v«n kÕ cã ®iÖn trë lµ mét giíi h¹n nµo ®ã kh«ng ®æi th× v«n kÕ lóc ®ã trong m¹ch cho dßng ®iÖn ch¹y qua vµ xem nã nh mét ®iÖn trë khi tÝnh ®iÖn trë trong m¹ch. - NÕu v«n kÕ cã ®iÖn trë v« cïng lín (tÝnh c¶n trë dßng ®iÖn cña vËt dÉn lín) th× dßng ®iÖn qua nã nh kh«ng ®¸ng kÓ (cã thÓ th¸o ra khi tÝnh ®iÖn trë t¬ng ®¬ng). - Ampe kÕ cã ®iÖn trë kh«ng ®¸ng kÓ, cã thÓ chËp l¹i nh÷ng ®iÓm cã cïng ®iÖn thÕ ®Ó lµm râ c¸ch m¾c c¸c bé phËn trong m¹ch ®iÖn. +) Bíc 2: Thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¶i : NÕu v«n kÕ cã ®iÖn trë x¸c ®Þnh lµ R= 2000. * Khi kho¸ K ®ãng, m¹ch ®iÖn ®îc m¾c: Rnt {(Rnt R3)// R}. Ta cã : §iÖn trë t¬ng ®¬ng cña toµn m¹ch lµ : Cêng ®é dßng ®iÖn ch¹y trong m¹ch lµ : = I23V Uv = Iv . Rv = *) Khi khãa K më, m¹ch ®iÖn đîc m¾c : §iÖn trë t¬ng ®¬ng cña toµn m¹ch lµ: . Cêng ®é dßng ch¹y trong m¹ch lµ : NÕu v«n kÕ cã ®iÖn trë rÊt lín (), coi nh kh«ng cã dßng ®iÖn ch¹y qua vôn kÕ vµ R (cã thÓ th¸o ra). Khi khãa K ®ãng, m¹ch ®iÖn chØ gåm cã hai ®iÖn trë R1 vµ R2 m¾c nèi tiÕp. Cêng ®é dßng ®iÖn ch¹y trong m¹ch lµ : . Khi bá ®iÖn trë Rvµ thay v«n kÕ b»ng ampe kÕ (do ampe kÕ cã ®iÖn trë kh«ng ®¸ng kÓ) nªn m¹ch ®iÖn ®îc m¾c : Khi ®ã chØ sè cña ampe kÕ lµ : §S : a/ K ®ãng : U = ; K më : U= 3. Mét sè bµi tËp ¸p dông : Bµi 1 : TÝnh ®iÖn trë t¬ng ®¬ng cña ®o¹n m¹ch AB nh h×nh vÏ, nÕu : a/ K, Kmë. b/ Kmë, K ®ãng. c/ K®ãng, Kmë. d/ K, K ®Òu ®ãng. Cho R= 2; R= 4; R= 6; R= 12. §iÖn trë c¸c d©y nèi kh«ng ®¸ng kÓ. §S : a/ 12 b/ 4 c/ 1,2 d/ 1 Bài 2 : Cho mạch điện như hình vẽ. Các ampe kế có điện trở không đáng kể vµ cïng b»ng R. Tính RAB . ĐS : Bài 3 : Cho mạch điện như hình vẽ. Các ampe kế có điện trở không đáng kể. Biết UAB = 12V R1 = 12 ; R2 = 6 R3 = 4 ; R4 = 4 Tính số chỉ các ampe kÕ. ĐS : IA1 = ; IA2 = Bài 4 : Cho mạch điện như hình vẽ. Các ampe kế có điện trở không đáng kể. R1 = R2 = 1 ; R3 = R4 = R5 = R6 = 2 . Tính RAB. ĐS : RAB = 1. III. KẾT QUẢ THỰC HIỆN Tôi đã khảo sát chất lượng từ khi bắt đầu nhận bồi dưỡng 6 học sinh trên, kết quả không có học sinh nào đạt điểm trên trung bình. Sau 2 tháng, qua các bài kiểm tra và các bài tập trong quá trình học tập, kết quả cô thÓ sau khi cho c¸c em lµm bµi tËp 1, bµi tËp 2 (môc 3 ë trªn) : Họ và tên học sinh Điểm (thang điểm 10) Nguyễn Hữu Việt Anh 9,5 Lê Đức Chiến 10,0 Lê Thị Hạnh 9,0 Vũ Xuân Long 9,5 Nguyễn Thị Hồng Nhung 9,0 Trần Lâm Oanh 8,5 Ngoµi ra c¸c bµi tËp ®îc giao kh¸c c¸c em lu«n lµm xuÊt s¾c. Điều đó chứng tỏ giải pháp trên đã mang lại hiệu quả giáo dục tích cực cho cô trò chúng tôi. C . TÝNH MíI CñA GI¶I PH¸P Qua viÖc båi dìng ®éi tuyÓn häc sinh giái m«n VËt lý nh»m ®µo t¹o vµ ph¸t hiÖn nh©n tµi cho ®Þa ph¬ng, cho ®Êt níc, t«i nhËn thÊy : 1. VÒ nhËn thøc : C¸c em häc sinh cã tinh thÇn thÇn häc tËp cao h¬n, ®am mª th¸o dì nh÷ng m¹ch ®iÖn kh«ng têng minh - phøc t¹p nhÊt, c¸c em kh«ng cßn c¶m gi¸c lo l¾ng ng¹i ngÇn khi ®îc giao bµi tËp phÇn ®iÖn. 2. VÒ viÖc lµm : T¹o ra ®îc sù chuyÓn biÕn tÝch cùc râ rÖt, t¸c ®éng ®Õn nhiÒu ®èi tîng häc sinh - c¸c em cã c¸i nh×n míi vÒ m«n VËt lý, kÝch thÝch lßng ham häc, say sa kh¸m ph¸, tõ ®ã nhiÒu em ®· m¹nh d¹n h¬n khi ®¨ng ký vµo ®éi tuyÓn häc sinh giái m«n VËt lý. D. H÷U ÝCH CñA GI¶I PH¸P Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®iÒu mµ t«i thÊy thµnh c«ng nhÊt víi ®Ò tµi nµy lµ nhËn thøc cña mçi häc sinh ngµy cµng phong phó. ChÝnh c¸c em víi th¸i ®é häc tËp miÖt mµi ®· th«i thóc t«i thªm t©m huyÕt. C« trß cïng cè g¾ng, cïng nç lùc ngµy ®ªm ®Ó kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng, ®Ó ®em vÒ cho nhµ trêng nh÷ng thµnh tÝch cao nhÊt vµ quan träng h¬n c¶ lµ th¾p lªn trong c¸c em sù yªu thÝch m«n häc, cung cÊp cho c¸c em nh÷ng kiÕn thøc kü n¨ng bíc vµo bËc THPT mét c¸ch v÷ng vµng nhÊt. T«i tù hµo nh ai ®ã ®· tõng nãi : “§iÒu quan träng kh«ng ph¶i d¹y cho häc sinh tri thøc mµ d¹y cho häc sinh lßng ham häc”. E. KH¶ N¡NG PHæ BIÕN Vµ NH¢N RéNG 1. §èi víi gi¸o viªn : - N¾m ch¾c c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ phÇn §iÖn häc, ®Æc biÖt ®Þnh luËt ¤m. - Gi¶i ®îc mét sè bµi to¸n vÒ m¹ch ®iÖn hçn hîp kh«ng têng minh. 2. §èi víi häc sinh : - TÝch cùc, tù gi¸c häc tËp n©ng cao tr×nh ®é. - M¹nh d¹n thay ®æi c¸ch nghÜ, g¹t bá quan niÖm VËt lý lµ m«n häc khã, ®Æc biÖt lµ phÇn §iÖn häc. - Thµnh lËp ®îc ®éi tuyÓn häc sinh giái thùc sù chÊt lîng. PHẦN IV – KẾT LUẬN Trên đây là một số kinh nghiệm được đúc rút trong quá trình giảng dạy của tôi, là một giáo viên trẻ chưa có nhiều kinh nghiệm trong việc bồi dưỡng học sinh giỏi, tuy tôi cũng đã áp dụng qua hai khoá học trước đó (và cơ bản là đạt năng suất chất lượng) song tôi không dám chắc hiệu quả lâu dài của giải pháp. Tôi tha thiết mong các đồng nghiệp cùng tôi nghiên cứu và áp dụng thử cách làm này để rút kinh nghiệm và đóng góp ý kiến cho cá nhân tôi, để tôi hoàn thiện giải pháp một cách hiệu quả nhất. Tôi xin chân thành cảm ơn! X¸C NHËN CñA C¥ QUAN CÊP TR£N NGƯỜI VIẾT Nguyễn Thu Phương
File đính kèm:
- SKKN_LY_9.doc