Đề tài Một số bài tập bổ trợ nâng cao thành tích đội tuyển môn bơi truờn sấp cấp THCS

n người có góc bơi hợp 
lý sẽ tạo ra lực thăng bằng giúp cơ thể nổi cao trên mặt nước, từ đó vừa giảm thiểu lực 
cản vừa tạo thuận lợi cho động tác thở tốt hơn sâu hơn... Trong bơi trườn hiện đại người 
ta rất coi trọng tạo dựng tư thế thân người đúng cho người học ngay từ những buổi học 
đầu. 
 - Cách tập luyện trên cạn : Giáo viên cho học sinh nằm trên sàn nhà( hoặc ghế 
dài) hơi nâng phần đầu và cổ lên một góc từ 3 – 5 độ, ở các tư thế hai tay xuôi theo 
thân và hai tay duỗi thẳng trên đầu( hai mũi bàn tay chạm nhau) đếm từ 1 – 8 sau đó 
lặp lại hai lần(Hình:1) 
Sáng kiến kinh nghiệm Trần Minh Thiệm 
 7 
 Hình: 1 
 - Cách tập luyện dưới nước: Cho người học bán vào ván, hoặc giáo viên đỡ nhẹ 
ở phần trên và di chuyển trong nước( ở cả hai tư thế như trên). Hình: 2 
Hình: 2 
 * Hai: Đặc điểm kỹ thuật động tác chân và bài tập sức mạnh cho chân 
 - Đặc điểm kỹ thuật động tác chân: 
Sáng kiến kinh nghiệm Trần Minh Thiệm 
 8 
 Trong bơi trườn sấp động tác đạp chân của 2 chân luân phiên liên tục, động tác 
nâng chân lên nhẹ nhàng, đập chân xuống tăng gia tốc. Lợi dụng sự mềm dẻo của khớp 
cổ chân và hình thức “vút roi” của cả chi dưới sẽ tạo ra áp lực lên má ngoài mu bàn 
chân ấn, đẩy nước ra sau để tạo ra lực tiến và lực nâng cơ thể. Hai chân đập luân phiên 
liên tục vừa là “chân vịt” đẩy sau vừa là bánh lái giữ thăng bằng cho cơ thể để có thể 
thẳng tiến theo đường thẳng ra trước. Do động tác chân cũng có mối liên hệ chặt chẽ 
với thở, do vậy, đập chân càng nhanh thì thở cũng càng nhanh. Mặt khác, kỹ thuật thở 
lại là khâu khó nên thường phối hợp thở với đập chân ở những giáo án đầu (bám ván 
hoặc duỗi tay trên đỉnh đầu đạp chân kết hợp quay đầu sang phía bên thuận thở). 
 - Bài tập sức mạnh cho chân: 
 + Bài tập 1: Đứng lên, ngồi xuống( 3 lần) mỗi lần 12 lần lên xuống. 
 + Bài tập 2: Nhảy dây: nhảy liên tục 3 – 5 phút / lần x 2 – 3 lần/ buổi tập. 
 + Bài tập 3: Bài tập đi nước( Hình 3) 
Hình: 3 
 * Ba: Đặc điểm kỹ thuật quạt tay trƣờn sấp, kết hợp hơi thở. 
Sáng kiến kinh nghiệm Trần Minh Thiệm 
 9 
 Hình: 4 
 Khi bơi trườn sấp, 2 tay luân phiên quạt nước. Nếu quạt tay chỉ dừng ở mức độ 
quạt tay vòng tròn như chiếc “chong chóng” thì không khó. Song quạt tay trườn sấp 
đúng lại là kỹ thuật khó. Độ khó của quạt tay trườn sấp được thể hiện ở đặc điểm quạt 
tay trườn sấp dưới đây: 
 - Thứ nhất là quạt nước cong tay. Kỹ thuật tay bơi trườn sấp hiện đại thể hiện ở 
đặc điểm này là toàn bộ chu trình quạt tay, tay luôn ở tư thế co khuỷu nhiều hay ít. Mục 
đích co khuỷu khi rút tay vung tay và vào nước là để cơ bắp được thả lỏng, tiết kiệm 
sức và phù hợp với vung tay đường ngắn hơn, tay rút khỏi nước và vào nước ít cản hơn. 
Còn cong tay khi tỳ nước kéo nước đẩy nước là để tăng diện tích lớn hơn và lợi dụng 
hình dáng lướt nước của bàn tay cẳng tay và cánh tay tốt hơn, giúp tạo ra lực kéo và đẩy 
nước cao hơn. 
 - Thứ hai là quạt nước theo đường cong (hình chữ S ngược với tay phải và S xuôi 
với tay trái). Theo các nhà sinh cơ học thì quạt nước đường cong sẽ làm cho bàn tay, 
cẳng tay tránh được tình trạng luôn ở vào “tầng chảy” của cơ thể và “tầng chảy” của các 
bộ phận quạt nước, từ đó tạo ra điểm tỳ vững chắc hơn góp phần tăng hiệu quả quạt 
nước( hình: 4). 
 - Thứ ba là sự phối hợp của 2 tay phần lớn là phối hợp giữa và phối hợp trước. 
Nghĩa là điểm giao nhau của tay quạt và tay vung gặp nhau trên 1 mặt phẳng nằm ở 
phía giữa hoặc phía trước trục vai. 
 Hiện nay những VĐV bơi trườn xuất sắc của thế giới, hiệu lực quạt tay thường 
chiếm khoảng 80 - 85% tổng hiệu lực đẩy cơ thể tiến về phía trước. 
Sáng kiến kinh nghiệm Trần Minh Thiệm 
 10 
 - Thứ 4 là kỹ thuật thở trong bơi trườn sấp khác với thở của các kiểu bơi khác ở 
chỗ: Khi thở ra cần thở 90% lượng khí ở dưới nước với tốc độ ra từ từ thở ra bằng mồm 
và mũi. Sau đó, khi tay bên thở bắt đầu kéo nước thì quay đầu sang hõm sóng há miệng 
ra thở nốt 10% khí cần thở ra rồi nhanh chóng hít vào bằng mồm đúng vào lúc tay đẩy 
nước từ vai ra sau. Cuối cùng, quay đầu về vị trí cũ rồi nín thở chờ thực hiện chu kỳ sau 
(hình: 5). 
Hình: 5 
 Rõ ràng ở đây ta thấy giữa tay và thở cần phối hợp nhịp nhàng, quạt tay phải 
tạo ra hõm sóng trước mặt, phía bên thở để giúp cho VĐV không cần quay thân người 
và đầu nhiều đã có thể đưa mồm vào khoảng không của hõm sóng để thở một cách thoải 
mái mà không bị sặc nước. Hay nói cách khác quạt tay đã tạo tiền đề để người bơi có 
thể thở ở hõm sóng thấp hơn mặt nước mà không cần đưa mồm lên quá cao. Vì vậy, 
những người bơi có hiệu lực quạt tay kém, không tạo ra được hõm sóng phải quay đầu 
nhiều mới có thể thở được. Như vậy sẽ tốn sức và thân người bị chìm sâu hơn, bất lợi 
cho việc phát huy tốc độ. 
- Thứ 5 là phối hợp tay chân và phối hợp toàn bộ được thực hiện theo 1 nhịp điệu 
cố định theo thói quen định hình. Ví dụ 1 lần thở, 2 lần quạt tay, 6 lần đập chân (tức 
phối hợp 1: 2: 6). Song quan trọng của sự phối hợp là sự gắn kết nhịp nhàng và hợp lý 
tạo tiền đề cho nhau thực hiện tốt hiệu lực tổng thể.Trong bơi trườn sấp thì khâu khó 
nhất là khâu thở, bởi vậy các chuyên gia bơi cho rằng: “Biết thở trong khi bơi mới được 
gọi là biết bơi” và cũng chính do thở có liên quan chặt với kỹ thuật đập chân và quạt 
Sáng kiến kinh nghiệm Trần Minh Thiệm 
 11 
tay, cộng với độ khó của bản thân kỹ thuật bơi nên trong dạy bơi trong những năm gần 
đây người ta đã xếp sắp trình tự dạy thở lên rất sớm và đem kỹ thuật thở gắn với giai 
đoạn làm quen với nước và các bài tập đập chân, quạt tay.... 
 - Cách tập luyện ở bài phối hợp này: Bơi 20 mét nhanh hết sức sau đó bơi chậm 
thỏ lỏng nhẹ nhàng 20 mét lại bơi nhanh hết sức 20 mét. Bài tập lặp lại 6 lần liên tục 
(hình: 6). 
 Hình 6 
 * Bốn: Bài tập xuất phát với bục nhảy 
 - Đây là một bài tập rất cần thiết cho mỗi vận động viên bơi lội vì nó không chỉ 
tạo ra cơ hội dành chiến thắng, mặt khác thể hiện trình độ vận động viên(VĐV). Đối với 
những nơi có điều kiện về bể bơi để phục vụ cho huấn luyện thì đơn giản, đối với 
những nơi chưa có điều kiện tập luyện với bục thì có thể dùng ghế tựa để các em thực 
hiện kỹ thuật xuất phát. 
 - Kỹ thuật xuất phát như sau: 
 + Tư thế chuẩn bị: Sau khi nghe hiệu lệnh của trọng tài vào vị trí VĐV bước 
vào bục giậm nhảy chân trước chân sau, người cúi đổ về phía trước, hai tay bám vào 
đầu bục nhảy chờ lệnh xuất phát( hình: 7). 
Sáng kiến kinh nghiệm Trần Minh Thiệm 
 12 
Hình 7 
+ Động tác xuất phát và tiếp xúc vào nước: Ngay sau khi có hiệu lệnh xuất phát 
VĐV nhanh chóng đẩy chân, kéo tay để lao vào nước, hai tay đan chéo và để thẳng trên 
đầu sát ngay bên tai, mũi tay của hai bàn tay đặt chéo lên nhau tạo thành mũi tên để vào 
nước( hình: 8). 
 Hình 8 
+ Động tác dưới nước sau khi tiếp nước: Nhanh chóng dùng lực của toàn thân 
thực hiện động tác lướt nước tay vẫn chưa buông ra( hình: 9) 
Sáng kiến kinh nghiệm Trần Minh Thiệm 
 13 
Hình 9 
 - Bài tập xuất phát: Thực hiện xuất phát sau đó bơi nhanh vói tốc độ cao từ 10 
đến 15m sau đó lại lặp lại liên tục từ 5 đến 10 lần trong mỗi buổi tập. 
 * Một số yêu cầu cần thiết trƣớc và sau khi thực hiện các bài tập thể lực. 
 - Trước khi tập luyện: Kiểm tra lâm sàng sức khỏe người tập bằng phương 
pháp trao đổi. Điều này rất quan trọng trong quá trình huấn luyện vì người tập chỉ đạt 
được các yêu cầu của bài tập tốt khi đảm bảo sức khỏe tốt, ở đây người huấn luyện có 
thể quan sát sắc mặt, ánh mắt, cử chỉ và giọng nói của học sinh mà ta có thể biết tương 
đối về tình hình sức khỏe của các em, ta có thể tiến hành thêm một số bước khác như: 
Bắt mạch để kiểm tra độ chính sác của kết luận của mìnhtừ đó ra kết luận cuối cùng. 
 - Sau khi kiểm tra xong chúng ta tiến hành các bài tập khởi động, đây là phần 
bắt buộc thứ hai và không thể thiếu ở bất kỳ bài tập thể lực nào. Cách thực hiện bài khởi 
động có nhiều cách tùy thuộc vào không gian, thời tiết, các điều kiện khác mà người 
huấn luyện có thể cho các em thực hiện theo đội hình vòng tròn, hay đội hình hàng 
ngang Nhưng cơ bản là phải khởi động tất cả các khớp cần thiết từ dưới lên trên hoặc 
từ trên xuống dưới, ưu tiên những khớp và nhóm cơ quan trọng như: khớp vai, khớp 
hông, khớp gối, Cơ nhị đầu cẳng tay, cơ đen ta, cơ ngực lớn, nhóm cơ bụng, cơ lưng 
rộng, nhóm cơ đùi, cơ tam đầu cẳng chân  
Sáng kiến kinh nghiệm Trần Minh Thiệm 
 14 
 - Sau mỗi buổi tập phải thực hiện nghiêm túc việc căng cơ và thả lỏng tích cực 
để người tập nhanh chóng bình phục và tăng cường thêm sức khỏe để sãn sàng học tập 
và tập luyện những bài tập tiếp theo. 
 * Một số nhóm bài tập 
 Nhóm bài tập tay không 
 - Bài tập thứ nhất: Nằm sấp chống đẩy- hít đất( hình:10). 
Hình 10 
 Nằm sấp chống đẩy 
 Bài tập này có tác dụng rất lớn và tạo sức mạnh cho các nhóm cơ: Cơ ngực lớn, cơ 
lưng rộng, cơ đen ta, cơ vai, cơ nhị đầu cẳng tay  
 + Số lần thực hiện : 8 – 12 lần trên một đợt thực hiện 6 – 8 đợt trong một buổi 
tập ( số lần trong một đợt và số đợt trong một buổi có thể thay đổi tùy theo vào đối 
tượng thực hiện) 
 + Cách thực hiện: Người tập nằm xấp, hai chân mở rộng bằng vai hoặc khép lại, 
hai tay mở rộng hơn vai bàn tay và các ngón tay hướng về trước, thực hiện động tác khi 
hai tay hạ thấp (cẳng tay và cánh tay gần vuông góc với nhau) thì hít vào khi đẩy lên ( 
hai tay thẳng) thở ra và cứ thế thực hiện cho đến khi hết số lần quy định. 
 - Bài tập thứ hai: Bài tập nhóm cơ bụng 
 Bài tập này có tác dụng rất lớn và tạo sức mạnh cho các nhóm cơ ở bụng như: Cơ 
răng cưa to, cơ chéo của bụng, cơ thẳng bụng, cơ tháp bụng 
Sáng kiến kinh nghiệm Trần Minh Thiệm 
 15 
 + Số lần thực hiện : 8 – 12 lần trên một đợt thực hiện 6 – 8 đợt trong một buổi 
tập ( số lần trong một đợt và số đợt trong một buổi có thể thay đổi tùy theo vào đối 
tượng thực hiện) 
 + Cách thực hiện: Người tập nằm ngửa, hai chân khép lại và co ở gối, hai tay để 
hai bên tai ( tư thế 1) 
Tư thế 1 
nâng người từ dưới lên sao cho đầu gần chạm hai gối nhất(thở ra) sau đó lại ngả ra( hít 
vào) và tiếp tục thực hiện đến hết số lần quy định( Tư thế 2) 
 Tư thế 2 
 - Bài tập thứ ba: Bài tập nhóm cơ đùi 
Sáng kiến kinh nghiệm Trần Minh Thiệm 
 16 
 Bài tập này có tác dụng rất lớn và tạo sức mạnh cho các nhóm cơ ở đùi như: Cơ tứ 
đầu đùi, cơ tam đầu cẳng chân  
 + Số lần thực hiện : 8 – 12 lần trên một đợt thực hiện 6 – 8 đợt trong một buổi 
tập ( số lần trong một đợt và số đợt trong một buổi có thể thay đổi tùy theo vào đối 
tượng thực hiện) 
 + Cách thực hiện: Người tập ở tư thế thẳng, hai chân rộng bằng vai, hai tay chống 
hông, đứng lên (hít thở)gồi xuống (thở ra). 
- Bài tập thứ tƣ: Chạy bộ 
 Đây là bài tập đòi hỏi sự phối hợp toàn bộ các nhóm cơ cơ bản và đặc biệt là ý 
chí của người tập và đây cũng là một phần của bài tập về ý chí khắc phục và vượt qua 
khó khăn, gian khổ trong quá trình tập luyện ( thường dùng bài tập này ở phần cuối bài 
tập khi đã thực hiện các bài tập trước). 
- Khi chạy người chạy chú ý kết hợp hơi thở: Hai bước thở ra, hai bước hít vào và 
chú ý nếu bị “sóc bụng” thì chạy chậm lại tay ôm chỗ đau, chạy cho đến khi hết đau thì 
tiếp tục chạy bình thường. 
 * Bài tập với dụng cụ 
 - Bài tập với dây nhảy – nhảy dây 
 Đây là bài tập đơn giản nhưng rất hiệu quả trong việc nâng cao thể lực chung 
 + Cách thực hiện người tập cầm dây ở hai đầu dây, tự vung dây qua đầu xuống 
dưới thì nhảy lên để dây chuyển qua sau đó lại lên trên qua đầu và liên tục như vậy cho 
đến khi kết thúc. 
 + Số lần thực hiện: 50 – 120 lần trên một đợt thực hiện 6 – 8 đợt trong một buổi 
tập ( số lần trong một đợt và số đợt trong một buổi có thể thay đổi tùy theo vào đối 
tượng thực hiện). 
c. Điều kiện để thực hiện giải pháp, biện pháp 
 - Đối với mỗi buổi tập người phụ trách hay người huấn luyện cần chuẩn bị đầy 
đủ các dụng cụ và thiết bị hỗ trợ cần thiết cho buổi tập ví dụ như: dây nhảy, Kính bơi , 
đồng hồ, khăn lau, phim video 
 - Với những buổi ban đầu thì người huấn luyện cần phải thực hiện các bài tập 
làm mẫu, phân tích giảng giải hoặc cho người tập xem những đoạn video, clip của 
những giải đấu có nội dung cần huấn luyện của ngày hôm đó cho người tập xem để 
người tập hiểu rõ mục đích của bài tập mà mình đang thực hiện các buổi sau thì chỉ 
cần nối rõ và nhấn mạnh những mục đích cũng như những chỗ sai sót của người tập để 
người tập tự điều chỉnh cho phù hợp với yêu cầu của bài tập. 
d. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp 
 - Trong mỗi bài tập khác nhau thì có những biện pháp khác nhau và trong mỗi 
mài tập lại có thể có các biện pháp khác nhau Nhưng chúng có những đặc điểm 
Sáng kiến kinh nghiệm Trần Minh Thiệm 
 17 
chung là làm thế nào để người tập hiểu được mục đích của bài tập để làm gì? Để phát 
triển vấn đề gì? Cần phải thực hiện như thế nào là tốt nhất. 
 - Ví dụ: Bài tập xuất phát ta có thể cho người tập thực hiện bình thường bài tập 
như ở trên nhưng chúng ta có thể dùng nhiều cách để ra hiệu như: Bằng còi, vỗ tay, gõ 
vào vật cứng miễn sao là học sinh có cảm giác và phản sạ kịp thời và nhanh nhất có 
thể mà không bị phạm quy. 
 - Như vậy có thể nói mối quan hệ giữa các giải pháp và biện pháp là hoàn toàn 
mền dẻo, linh hoạt không có quá gò bó khô khan có như vậy bài tập mới thực sự đem 
lại cho người tập sự kích thích cao độ và hiệu quả cao nhất có thể. 
e. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu 
 - Kết quả khảo nghiệm: 
+ Trước khi sử dụng các bài tập các em trong đội tuyển thường không biết xuất 
phát dẫn đến bị ngợp nước, hoặc chưa biết cách thở phối hợp vì thế nhanh mệt và chậm 
hơn các VĐV khác dẫn đến kết quả không cao. 
+ Sau khi sử dụng các biện pháp vào các bài tập kỹ, tôi thấy có sự tiến bộ rõ rệt 
về thể lực cũng như kỹ thuật và thành tích các em ngày một được nâng cao. 
- Giá trị khoa học : Những bài tập tôi sử dụng trong quá trình huấn luyện đã giúp 
cho học sinh sau khi tham gia tập luyện và thi đấu có sự tự tin cũng như làm chủ thế 
trận hơn trước rất nhiều và đặc biệt là đem lại khá nhiều thành tích về cho đoàn. 
4. Kết quả 
- Qua những lần áp dụng những bài tập, kĩ thuật bơi trên một cách linh hoạt, sáng 
tạo trong những giờ tập luyện. Học sinh tập đúng kĩ thuật chất lượng mỗi buổi tập được 
nâng lên rõ rệt, các em tập luyện một cách hưng phấn, không mệt mỏi. Đã thay đổi 
được ý nghĩ trong các em từ tham gia tập luyện một cách bài bản, đúng kĩ thuật giúp 
các em ngoài việc giải trí mà còn rèn luyện sức khoẻ, phát huy được năng khiếu làm cơ 
sở nền tảng cho môn bơi lội sau này của đội tuyển các cấp. 
 - Học sinh không còn nhút nhát, e dè, sợ sệt mỗi lần tham gia thi đấu thể dục thể 
thao... mà thay vào đó là sự tự tin, mạnh dạn, hiểu biết rõ luật thi đấu ít phạm vào các 
lỗi đáng tiếc trong thi đấu. Qua đó còn rèn luyện cho các em về phẩm chất đạo đức, tinh 
thần đoàn kết, biết giúp đỡ nhau học tập cũng như trong tập luyện thể dục thể thao để 
cùng tiến bộ. 
 Những thành tích mà học sinh đã qua huấn luyện đã đạt được khi tham gia Hội 
Khỏe Phù Đổng cấp, học sinh giỏi cấp tỉnh những năm gần đây: 
Năm học 2011 - 2012 2013 - 2014 
Thành tích 
cấp huyện 
Học sinh tham gia 
cấp tỉnh. 
1 giải nhất, 2 giải nhì, 
1 giải ba. 
1 giải nhất, 2 giải nhì, 4 giải 3( Hội 
khoẻ Phù Đổng) Học sinh của đội 
tuyển Phòng Giáo Dục huyện. 
Sáng kiến kinh nghiệm Trần Minh Thiệm 
 18 
III - KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 
III.1. Kết luận. 
 Việc áp dụng các biện pháp hướng dẫn học sinh tập luyện các bài tập kĩ thuật 
nêu trên cần phải thực hiện một cách nghiêm túc, thường xuyên. Học sinh cần được 
trang bị đầy đủ kính bơi, quần bơi, nón bơi thì kết quả sẽ đạt được tốt hơn. 
Giáo viên trước khi hướng dẫn tập luyện cần phải nghiên cứu thật kĩ giáo án và kĩ 
thuật từng động tác một cách nhuần nhuyễn. Luôn theo dõi, ghi chép những kết quả sau 
mỗi buổi tập để tổng kết rút kinh nghiệm cho buổi tập sau. 
Trong giờ tập luyện luôn chú ý đến sự đảm bảo an toàn cho học sinh tạo không 
khí buổi tập được sôi nổi, hưng phấn, động viên kịp thời nhằm phát huy tối đa những 
năng khiếu của học sinh. 
Trên đây là một số bài tập tôi đã áp dụng trong quá trình huấn luyện của bản thân 
và của đồng nghiệp cũng đã có được những kết quả khả quan. Tuy nhiên vẫn chưa hoàn 
chỉnh vì vậy tôi rất mong muốn được sự góp ý chân thành của những đồng nghiệp, các 
bạn yêu thích thể thao để môn bơi trườn sấp ngày càng phát triển và đạt thành tích cao 
hơn. 
 III.2. Kiến nghị 
- Đối với các bậc cha mẹ học sinh luôn quan tâm đến việc học tập của các con em 
mình. Mặt khác cũng cần dành cho các em một khoảng thời gian vui chơi, tập luyện thể 
dục thể thao giúp các em phát triển được những năng khiếu bản thân. 
 - Đối với lãnh đạo cấp trên tham mưu và tạo điều kiện để các tổ chức cá nhân, tập 
thể xây dựng bể bơi để nhân dân và cho học sinh trong huyện có điều kiện để tập luyện, 
rèn luyện sức khoẻ và thi đấu đạt kết quả cao hơn. Thường xuyên mở các lớp huấn 
luyện cho học sinh tham gia đồng thời mở lớp tập huấn, bồi dưỡng cho giáo viên dạy 
thể dục nhằm nâng cao trình độ và kiến thức chuyên môn hơn. Có chế độ bồi dưỡng 
ngoài giờ, hoạt động ngoại khoá để giáo viên luyện tập cho học sinh được tốt hơn. 
` Buôn Trấp, ngày 24 tháng 12 năm 2014 
 Người viết 
 Trần Minh Thiệm 
Sáng kiến kinh nghiệm Trần Minh Thiệm 
 19 
NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN 
............................................................................................................................... 
............................................................................................................................... 
............................................................................................................................... 
............................................................................................................................... 
............................................................................................................................... 
............................................................................................................................... 
............................................................................................................................... 
............................................................................................................................... 
............................................................................................................................... 
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN 
............................................................................................................................... 
............................................................................................................................... 
............................................................................................................................... 
............................................................................................................................... 
............................................................................................................................... 
............................................................................................................................... 
............................................................................................................................... 
............................................................................................................................... 
............................................................................................................................... 
Sáng kiến kinh nghiệm Trần Minh Thiệm 
 20 
Tài liệu tham khảo 
- Tích lũy chuyên môn của cá nhân 
- 200 bài tập bơi lội nhà xuất bản TDTT 
- Một số bài viết trên mạng 
- Sách giáo khoa thể dục 6,7,8,9 nhà xuất bản Gáo Dục 
- Một số clip các giải vô địch Quốc gia, thế giới. 
- Học hỏi từ anh, em đồng nghiệp.