Đề tài Áp dụng hình thức dạy học ngoài lớp để nâng cao năng lực học ngữ văn cho học sinh

ả lời 
câu hỏi của ban 
giám khảo 
- Rút kinh nghiệm 
một số 
hình ảnh 
và nội 
dung, công 
nghệ hỗ 
trợ cho hs 
Chuẩn bị 
cơ sở vật 
chất cho 
buổi báo 
cáo thử 
Chuẩn bị 
cơ sở và 
hình thức 
cho báo 
cáo chính 
thức 
+ cơ sở vật 
chất 
+ Khách 
mời 
+ MC 
+ Tiêp tân 
+ Nội dung 
- năng lực giao tiếp 
- năng lực giải 
quyết vấn đề 
- năng lực sáng tạo 
- năng lực hợp tác 
- năng lực giao tiếp 
 21 
buổi báo 
cáo 
+ Hoa và 
phần 
thưởng 
HOẠT ĐỘNG 5: TỔ 
CHỨC RÚT KINH 
NGHIỆM SAU KHI 
TIẾN HÀNH CHƯƠNG 
TRÌNH NGOẠI KHÓA 
NGOÀI LỚP, NGOÀI 
TRƯỜNG 
- GV ghi nhận thực tiễn 
những kinh nghiệm của 
quá trình thực hiện dự án 
+ Những thành công 
+ Những hạn chế 
+ Bài học kinh nghiêm 
cho dự án sau 
2. Đề kiểm tra trước và sau tác động, dùng cho hai lớp 10A1 và 10A2 
Thuyết minh về một danh nhân văn hóa địa phương (Đồng Nai). 
Thuyết minh về Văn miếu Trấn Biên. 
3. Đề kiểm tra trước và sau tác động, dùng cho lớp 11 chuyên Văn 
Hãy viết một bài văn nghị luận xã hội với chủ đề: Lời kêu cứu của môi 
trường. 
Hãy viết một bài văn nghị luận xã hội với chủ đề: Rừng xanh. 
BẢNG ĐIỂM LỚP ĐỐI CHỨNG 
(HOẠT ĐỘNG 1) 
STT 
HỌ VÀ TÊN 
ĐIỂM 
TRƯỚC TÁC ĐỘNG SAU TÁC ĐỘNG 
1 Lê Phan Hiếu Anh 7.5 8 
2 Ngô Hoàng Anh 7.5 7.5 
3 Phạm Quỳnh Anh 7 8 
 22 
B
Ả
N
G 
ĐI
Ể
M 
L
Ớ
P THỰC NGHIỆM 
(HOẠT ĐỘNG 1) 
4 Trần Thị Kim Anh 7 7 
5 Nguyễn Hùng Cường 6.5 7.5 
6 Trần Minh Cường 7 7 
7 Nguyễn Đình Song Châu 6 6 
8 Trần Hoàng Phương Dung 6.5 7 
9 Bùi Nguyễn Thanh Hiền 7.5 8 
10 Trịnh Lê Thúy Hiền 6 7 
11 Trần Quang Huy 6.5 7.5 
12 Nguyễn Thụy Hoài Linh 7 7.5 
13 Nguyễn Hoàng Thủy Ngân 6 6 
14 Huỳnh Yến Nhi 6.5 6 
15 Nguyễn Thị Yến Nhi 7.5 7.5 
16 Nguyễn Minh Phương 8 8 
17 Nguyễn Trần Uyên Phương 7 8.5 
18 Nguyễn Chí Quang 6.5 7 
19 Nguyễn Lê Cát Quỳnh 5 5.5 
20 Nguyễn Thị Ngọc Tiên 6.5 8 
21 Nguyễn Mạnh Toàn 6 7.5 
22 Trần Quốc Thịnh 7.5 7.5 
23 Đặng Hương Thùy 5.5 6 
24 Nguyễn Đoàn Công Tuấn 7 6.5 
25 Đỗ Thị Hà Trang 7 7 
26 Trần Ngọc Song Trúc 8 8 
27 Hoàng Thái Diệu Vân 7 7.5 
28 Lê Phương Vy 6.5 7 
29 Nguyễn Thảo Vy 6 6 
30 Lê Thị Thanh Xuân 7 7.5 
31 Vũ Lê Hậu Giang 8 8 
TBC 6.8 7.2 
STT 
HỌ VÀ TÊN 
ĐIỂM 
TRƯỚC TÁC ĐỘNG SAU TÁC ĐỘNG 
1 Trần Thị Phương Anh 7 8 
2 Phạm Kim Chi 7.5 8 
3 Nguyễn Thị Bích Diệp 8 8.5 
 23 
BẢNG ĐIỂM NHÓM ĐỐI CHỨNG 
(HOẠT ĐỘNG 2) 
4 Phạm Minh Đức 7 7 
5 Tống Nguyên Trà Giang 6.5 8.5 
6 Bùi Thị Hoàng Hạ 6 7 
7 Nguyễn Thái Hiền 7 6.5 
8 Nguyễn Thu Hiền 6 7 
9 Trần Thị Thu Hiền 7.5 8 
10 Nguyễn Bá Hoàng 8 8.5 
11 Châu Nguyễn An Long 6 7.5 
12 Nguyễn Văn Hoài Nam 7 7 
13 Trần Lâm Nhi 6.5 7 
14 Ngô Thị Huỳnh Như 7.5 9 
15 Nguyễn Lê Anh Phương 7 8 
16 Lữ Nguyễn Phương Quỳnh 7.5 8 
17 Nguyễn Như Quỳnh 7 8.5 
18 Nguyễn Quốc Nam Sang 6.5 8 
19 Huỳnh Yến Tâm 5.5 8 
20 Huỳnh Ngọc Đan Thanh 6.5 8.5 
21 Tạ Nguyễn Thạch Thảo 6.5 8 
22 Lý Kim Thi 7 7.5 
23 Nguyễn Bùi Thúy Thúy 5.5 7 
24 Võ Thị Ánh Thư 7 8 
25 Phan Nhật Tiến 7.5 7.5 
26 Phạm Thành Trung 8 8 
27 Mai Thư Tuệ 7 7 
28 Nguyễn Thị Thanh Tuyết 6 7.5 
29 Huỳnh Ngọc Tú 6 6.5 
30 Trịnh Sơn Tùng 7 7.5 
31 Vũ Ngọc Phương Uyên 7 8 
32 Mai Ngọc Tường Vân 7.5 8 
TBC 6.86 7.7 
STT 
HỌ VÀ TÊN 
ĐIỂM 
TRƯỚC TÁC ĐỘNG SAU TÁC ĐỘNG 
1 Phan Bửu Châu 8 8 
 24 
2 Trần Thị Hồng Duyên 7.5 8 
3 Dương Lê Việt Hà 8 7.5 
4 Võ Tấn Huy 7 7.5 
5 Đậu Thị Mai Hương 7.5 7 
6 Đỗ Phạm Vũ Hương 8.5 8.5 
7 Hồng Âu Thủy Tiên 6.5 7 
8 Mã Trần Thủy Tiên 7 7 
9 Trần Lê Thủy Tiên 7.5 8 
10 Ngô Thị Hoàng Trang 7 6.5 
11 Phan Thị Thùy Trang 8 8.5 
12 Đỗ Hoàng Phi Yến 7.5 8 
TBC 7.5 7.6 
 25 
BẢNG ĐIỂM NHÓM THỰC NGHIỆM 
(HOẠT ĐỘNG 2) 
STT 
HỌ VÀ TÊN 
ĐIỂM 
TRƯỚC TÁC ĐỘNG SAU TÁC ĐỘNG 
1 Đặng Lan Anh 8 8.5 
2 Hoàng Lê Ngọc Hiệp 7.5 8.5 
3 Đặng Trần Kim Liên 8 9 
4 Trịnh Thị Mỹ Linh 7.5 8 
5 Trần Nhật Đại Lượng 7.5 8 
6 Đoàn Phạm Thảo Nguyên 8 9 
7 Nguyễn Thị Tuyết Nhi 7.5 8.5 
8 Nguyễn Vũ Dạ Thảo 7 8 
9 Nguyễn Thu Trang 7 7.5 
10 Nguyễn Thảo Uyên 8 7.5 
11 Vũ Thị Khánh Vân 8 8.5 
TBC 7.6 8.3 
 26 
NGUỒN MINH CHỨNG 
1. Bài làm tiêu biểu của nhóm thực nghiệm trong bài kiểm tra sau tác dộng 
của hoạt động 2 
Họ và tên: Đặng Trần Kim Liên 
Lớp: 11 Văn 
KHÚC HÒA TẤU RỪNG XANH 
 Tôi cứ ngỡ rừng là im lặng, sự im lặng đến rùng rợn của thế giới những loài vô 
tri vô giác. Rừng không tiếng, không lời, không một chút âm thanh rộn ràng của cuộc 
sống. Rừng hoang sơ thanh vắng không một vết chân người, rừng là vùng đất đơn điệu 
mà không ai muốn đặt chân tới. Rừng chỉ toàn những điều nguy hiểm khiến con người 
ta rùng mình khiếp sợ. Nhưng tất cả chỉ là tôi lầm tưởng 
Rừng khóc! 
Rừng cũng biết rơi nước mắt, biết buồn, biết đau đớn. Tôi ngước nhìn bóng cây 
Kơ-nia cao lớn, đượm vẻ già dặn, thâm trầm. Tay tôi chạm nhẹ lên thân cây, cái êm ái 
của da thịt hòa vào cái cứng cáp mạnh mẽ của người chiến binh ấy. Tôi bắt đầu nghe 
thấy tiếng của rừng, hòa cùng làn gió thoảng lướt nhẹ qua mái tóc, thì thầm vào tai tôi 
câu chuyện của rừng vào thời máu lửa. 
Giặc đến! 
Khi tiếng súng nổ xé tan bầu không gian huyền diệu, khi tiếng máy bay gầm 
vang hạ màn khói lửa xuống khoảng rừng xanh mướt, khi tiếng bom rơi giày xéo dữ 
dội mảnh đất quê hương: 
 Quê hương ta từ ngày khủng khiếp 
 Giặc kéo lên ngùn ngụt lửa hung tàn 
 Ruộng ta khô 
 Nhà ta cháy 
Và tôi nghe Rừng khóc Tiếng khóc không nức nở, chỉ âm thầm lắng sâu 
vào ruột đất. Giọt nước mắt rỏ trên từng vết nứt, từng phiến lá, từng nhành hoa. Cả một 
cánh rừng bạt ngàn không cây nào không mang trên mình thương tích của lửa đạn quân 
thù. Rừng chứng kiến sự hi sinh của đồng loại. Muôn loài muôn thú hoảng hốt nháo 
nhác tìm chốn nương thân trước sự tấn công dã man của bọn Thực dân, Đế quốc hung 
tàn. Niềm vui chẳng còn, những âm thanh hòa vang của rừng thẳm cũng tiêu tan. 
Những loài vật cứ từng đàn rời đi, để mình rừng ở lại, rừng cô đơn, rừng buồn bã. Bom 
 27 
rơi, đạn nổ, khói sương giăng mờ khắp chốn, rừng đứng đó và rừng cam chịu. Nỗi đau 
cứ ghim sâu vào tim. Hỏi làm sao rừng chịu được? 
Biết bao lần giặc quét, giặc càn, giặc rải sắc cam tử thần với dã tâm tận diệt từng 
ngọn cỏ bụi cây, từng người con đất Việt. Nhưng chúng nào đạt được mục đích khi rừng 
vẫn còn tồn tại. Bom đạn không thể giết được những hàng cây Kơ-nia hùng vĩ, cũng như 
không bao giờ có thể hạ gục được ý chí và sức mạnh của bộ đội Việt Nam. Bóng cây 
Kơ-nia đã trở thành huyền thoại, màu xanh vẫn tươi, tán lá vẫn dang rộng chở che trong 
cái khốc liệt chết chóc của chất độc màu da cam. Rừng còn cây Kơ-nia, cũng như Việt 
Nam còn những con người quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh, nhất tề kiên tâm đứng vững 
trong sự đàn áp của quân thù. 
 Tôi nhìn lên khoảng trời đã bị thu hẹp bởi màu xanh rộng lớn của rừng, ánh 
nắng bao lấy thân cây có những vết thương đang dần lành lặn, lấp lánh như những tấm 
huân chương cao quý. Tôi mỉm cười, quân ta đã chiến thắng, giặc đã rút lui trong thất bại 
ê chề, có lẽ từ nay rừng sẽ không còn khóc nữa. Thế nhưng, nụ cười chợt tắt ngấm khi chú 
kiểm lâm chỉ cho tôi những gốc cây bị chặt không thương tiếc, nhựa cây vẫn ứa ra, khô 
quánh lại khi gặp nắng, đó là vết chặt thô vụng tàn ác của bọn buôn lậu gỗ. Tôi sững sờ, ừ 
thì rừng không còn khóc nữa, mà rừng đau đớn, nuốt nước mắt vào trong khi người hại 
mình lại là một số những đứa con mà mình đã từng yêu thương, che chở. Ngày càng nhiều 
con người vô ơn, ích kỉ, vì lợi riêng mà nỡ tàn phá rừng, săn bắt trái phép những loài thú 
quý hiếm. Nhưng bên cạnh đó, cũng không ít người vì thiếu hiểu biết mà vô tình xâm 
phạm tài nguyên rừng Thì ra, trong hòa bình, không bom đạn, rừng vẫn rỉ máu. 
Rừng được chở che 
Hứng chịu thiên tai hậu họa của chiến tranh, đau đớn trước lưỡi cưa tàn nhẫn của 
bọn lâm tặc, thời gian qua, rừng trải qua biết bao nhiêu khổ đau, là tổn thương về thân 
xác và tinh thần. Tôi lo lắng, tôi sợ hãi một ngày nào đó rừng sẽ biến mất, và thế hệ mai 
sau sẽ không còn biết rừng là gì. Nhìn những lớp gỗ đùn nhựa che lấp miệng vết thương, 
tôi thấy yêu rừng vô hạn, tôi lặng nghĩ, chú kiểm lâm cũng nghĩ ngợi, Nhà nước cũng 
nghĩ suy, sẽ có những đạo luật mới được đặt ra, sẽ có những biện pháp bảo vệ rừng được 
tuyên truyền rộng rãi, sẽ có những bài học nhận thức lan truyền đến mọi người, sẽ có 
thêm nhiều những chú kiểm lâm ngày đêm canh giữ cho sự an toàn của rừng Rừng ơi, 
đừng sợ nhé! Vì rừng không cô đơn. 
Tôi quỳ xuống lớp đất tơi mềm, và tôi bỗng thấy một mầm non vươn lên từ 
trong đám lá mục. Chợt mỉm cười vì tôi biết rằng sự sống vẫn tiếp diễn, rừng vẫn còn 
đấy, vẫn sinh sôi. Và tôi biết, rừng vẫn đồng hành với chúng ta luôn mãi. 
Rừng xanh hòa tấu 
 28 
Tôi thưởng ngoạn cảnh rừng với tâm hồn nhẹ nhõm, khoan thai. Như để chào 
đón vị khách lạ đến từ phương xa, rừng tấu lên bản giao hưởng mang đậm phong vị 
của thiên nhiên, hòa quyện với hơi thở của đất trời. Tôi lắng tai nghe, nghe một cách 
trọn vẹn cuộc hòa nhạc tuyệt thế, tôi thả mình theo những nốt nhạc, những giai điệu, 
những lời ca, những cảm xúc chan chứa. 
 Tiếng sáo réo rắt của gió chảy qua từng kẽ lá, rót xuống thảm lá mục xốp 
mềm thơm mùi sức sống mới, hòa vào một thứ âm thanh khác chỉ có thể cảm nhận 
được trong sự yên ắng của rừng – tiếng suối chảy. Suối trong rừng cây ẩn hiện, có 
dòng suối lớn, hay đôi khi chỉ là một khe trong vắt, cần mẫn chảy qua từng hốc cây kẽ 
đá mà phân phát tinh khiết cho sự sống thường xanh. Tiếng suối reo nghe vui tai lắm, 
suối chảy vào tim, chảy vào cả thi ca nhạc họa: 
Côn Sơn suối chảy rì rầm 
Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai. 
Âm nhạc là phù sa bồi đắp thêm cho bến bờ lòng người thêm phong phú và yêu 
đời. Những bản hòa tấu do nhạc sĩ sáng tác, hoàn hảo và điêu luyện dưới bàn tay con 
người, được trình bày trong thính phòng rực rỡ và sang trọng. Thật kì diệu thay Mẹ 
Thiên Nhiên, đã tấu lên một hòa khúc trong một không gian tưởng như yên lặng đến 
lạnh lẽo. Cũng buông rèm xanh màu lá, cũng ánh sáng từ vạt nắng vàng, cũng điểm 
xuyết bằng những bụi hoa rừng đa sắc Và đâu đó trên những cánh hoa mỏng manh, 
ong bướm cũng bắt đầu điệu vũ của mình. Chúng nhảy múa say mê trên sân khấu giữa 
đất trời, đắm chìm trong bản hòa tấu của rừng cây, lúc khoan, lúc mau, lúc mạnh mẽ, 
lúc duyên dáng trong một bầu âm thanh tròn đầy. 
Buổi hòa nhạc nào rồi cũng sẽ đến hồi kết thúc, sân khấu đến một thời điểm nào 
đó cũng phải hạ màn nhưng tôi hy vọng khúc nhạc của rừng xanh sẽ không bao giờ 
chấm dứt: chim vẫn sẽ ca, suối vẫn chảy, ong bướm vẫn lượn, gió mãi thổi vi vu, ve 
sầu vẫn say mê gảy điệu khúc, muôn loài vẫn cùng nhau hòa chung nhịp điệu Tôi ao 
ước cứ mỗi một lần quay lại để lại trở thành một khán thính giả lắng nghe rừng hát, 
thưởng thức bằng trọn con tim âm nhạc núi rừng để thấy lòng mình luôn tươi đẹp và 
trong lành đến thanh khiết: Có anh chiến sĩ, đi qua khu rừng vắng, lắng nghe nhạc 
rừng, tâm hồn vui phơi phới. Anh cười một mình rồi cất tiếng hát vang, cây rừng dội 
tiếng theo lời ca mênh mang (Nhạc rừng - Hoàng Việt). 
2. Bài làm tiêu biểu của nhóm thực nghiệm trong bài kiểm tra sau tác dộng 
của hoạt động 1 
Họ và tên: Võ Thị Ánh Thư 
 29 
Lớp: 10A2 
Đề: Thuyết minh Văn miếu Trấn Biên (Đồng Nai). 
Bài làm 
Hôm nay là một ngày chủ nhật trong lành và cũng là ngày Xanh Mơ – một chiếc lá 
bàng mơn mởn chào đời. Cậu tỏ ra thích thú với mọi thứ xung quanh. Cậu tíu ta tíu tít hỏi 
Bác Bàng đang vươn nhựng tán lá xum xê ra đón tia nắng hồng ban mai của ông mặt trời 
về tất cả. Xanh Mơ tinh nghịch đòi Bác Bàng sắp xếp cho cậu được ở ngọn cây cao nhất, 
thoáng đãng nhất khi cậu còn là một búp non để ban ngày cậu có thể thấy được vạn vật 
khắp mặt đất, và cả khi đêm đến Xanh Mơ có thể trò chuyện với những chị sao sáng lấp 
lánh đính trên bộ váy đen tuyền của bầu trời tham thẳm kia. 
Bác Bàng rất thích trò chuyện với Xanh Mơ và cậu cũng rất hứng thú mỗi khi nghe 
Bác Bàng kể về thế giới xung quanh cho cậu nghe – những điều giản dị mà lí thú. Sau khi 
kể cho cậu nghe về cầu vồng, về đất mẹ đầy sức sống, Bác Bàng quyết định tối nay sẽ 
kể cho cậu nghe về chính nơi cậu đang sống, là niềm tự hào của Đồng Nai với khách du 
lịch bốn phương khi họ đến thăm mảnh đất phía Nam giản dị, mộc mạc mà chân thành này 
– đó chính là Văn miếu Trấn Biên, nơi thể hiện hào khí hiếu học đất phương Nam. 
Xanh Mơ nhanh nhảu hỏi Bác Bàng: 
- Văn Miếu nghĩa là gì hở bác? 
Bác Bàng ôn tồn giải thích: 
- Văn Miếu, còn gọi là Khổng Miếu, là nơi thờ và tôn vinh Khổng Tử đó. 
Chưa cho Bác Bàng dứt lời, Xanh Mơ đã hỏi tiếp: 
- Thế thì Văn miếu Trấn Biên đã ra đời và hình thành như thế nao ạ? Cháu chỉ 
biết là Văn miếu Trấn Biên được xây dựng vào năm 1715, là văn miếu đầu tiên của xứ 
Đàng Trong. Ngoài nơi thờ Khổng Tử, Văn miếu còn là nơi lưu danh các danh nhân văn 
hóa đất Việt và là nơi đào tạo nhân tài. 
- Đúng rồi đấy Xanh Mơ. Cháu giỏi lắm! Ra đời sau các văn miếu ở đàng 
Ngoài, nhưng Văn miếu Trấn Biên ra đời trước cả Văn miếu ở Vĩnh Long, Gia Định và 
Huế. Năm 1861, nơi thờ phụng đã bị thực dân Pháp phá bỏ. Mãi đến năm 1998, Văn miếu 
Trấn Biên mới được khởi công khôi phục lại tại vị trí cũ và hoàn thành vào năm 2002. 
Hiện nay, toàn thể khu vực uy nghi, đẹp đẽ và qui mô này tọa lạc tại khu đất rộng thuộc 
phường Bửu Long, thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai. Không nói đâu xa, Văn miếu Trấn 
Biên đang là “nhà” của bác cháu ta đấy! Chúng ta ngày nào cũng đang tỏa bóng mát cho 
khách du lịch đến viếng thăm văn miếu. - Bác Bàng ôn tồn giải thích. 
- Bác kể rõ hơn cho cháu nghe đi! – Xanh mơ kháo chí hỏi dồn dập Bác Bàng. 
- Được rồi , được rồi! – Bác Bàng vui vẻ nói – Cứ từ từ thôi, cái gì rồi ta cũng 
sẽ kể cho cháu nghe mà. Để có nơi bảo tồn, phát huy và tôn vinh các giá trị văn hóa giáo 
 30 
dục xưa và nay của dân tộc Việt nơi vùng đất mới, năm Ất Mùi (tức 1715), chúa Nguyễn 
Phúc Chu sai Trấn thủ Nguyễn Phan Long và Kí lục Phạm Khánh Đức xây dựng Văn 
miếu Trấn Biên tương tự các văn miếu khác. Bên cạnh Văn miếu Trấn Biên là Tỉnh học – 
trường học của cả tỉnh này mãi đến đời vua Minh Mạng mới dời về thôn Tân Lai, nay 
thuộc phường Hòa Bình, Biên Hòa. Như vậy, ngoài vai trò thờ phụng, Văn miếu Trấn 
Biên còn đóng vai trò như một trung tâm văn hóa, giáo dục của thành phố Biên Hòa xưa. 
Bởi vậy nên vào năm 1840, qua Bộ chánh tỉnh Đồng Nai Ngô Văn Định đã hết lời ca ngợi 
Văn miếu Trấn Biên qua đôi liễn: 
Giang Hán dĩ trạc, thu dương dĩ bộc, hạo hồ bất khả thượng 
Tôn miếu chi mĩ, bá quan chi phú, du giả vi ngôn 
Giá trị mang tính biểu trưng về văn hóa của Văn miếu Trấn Biên không chỉ được 
tầng lớp quan lại và sĩ phu phong kiến tôn vinh mà nhân dân Biên Hòa rất tự hào và gọi 
bằng tên gọi gần gũi hơn là “Văn thánh”. 
- Dù ở trên ngọn cao như thế này nhưng cháu vẫn không thể nào quan sát hết 
tất cả cảnh vật chung quanh, bác ạ! – Xanh Mơ tiu nghỉu. 
- Không sao! – Bác Bàng an ủi – Để ta kể cho cháu nghe về kiến trúc và cảnh 
vật chung quanh nhé! Văn miếu ra đời được xen như là Văn miếu Quốc Tử Giám của 
Nam Bộ. Đây chính là biểu trưng cho truyền thống học tập, hào khí của người Việt đất 
phương Nam. Không gian nơi văn miếu tọa lạc thoáng đãng, phong cảnh hữu tình với 
nhiều cây cối xanh tươi. Cảnh quan này theo luật phong thủy được xem là quí địa rất phù 
hợp với một công trình văn hóa, giáo dục như văn miếu Trấn Biên. 
Bước vào Văn Miếu Môn – cổng vào khu di tích – công trình có dạng hình khối. 
Cổng chính của văn miếu được xây hai tầng tám mái. Hai bên có hai cổng nhỏ Tả Môn và 
Hữu Môn để học trò và thường dân ra vào theo tôn chỉ ngày xưa. Trên cửa lớn đặt bức đại 
tự bằng gỗ sơn son thếp bạc như hoàng kim đề chữ “Văn Miếu Môn”. 
Ngay sau đó, ta sẽ bắt gặp nhà bia truyền thống. nhà bia có mái chê ngay chính 
giữa là bia đá. Trên bia có khắc bài Văn bia do anh hùng lao động giáo sư Vũ Khiêu viết. 
Tiếp đó, Khuê Văn Cát hiện ra sáng rõ và lồng lộng giữa nắng gió phương Nam. 
Khuê Văn Các cũng được thiết kế với một gác vuông, bốn mặt gác có dựng 4 cửa sổ. Vào 
ban ngày, Khuê Văn Các đẹp trang đài, cao sang trong ánh mặt trời ấm áp. Vào ban đêm, 
Khuê Văn Các lung linh tỏa sáng như ánh sao Khuê soi tỏ trong trời đêm. Khuê Văn Các 
đucợ xem là công trình chủ đạo trong văn miếu. Khuê Văn Các ngày xưa là nơi các bậc 
hiền tài, các bậc tao nhân mặc khách gảy đàn ngâm thơ, ngắm trăng và đàm luận chuyện 
văn chương thời cuộc. Ngày nay, Khuê Văn Các là nơi để các nhà văn nhà thơ, các vị lãnh 
đạo đến thuyết trình, hội thảo về các vấn đề giáo dục, văn hóa, văn học. 
Soi bóng cho Khuê Văn Các thơ mộng chính là Thiên Quang Tỉnh – một hồ nước 
đẹp với làn nước quanh năm trong xanh phẳng lặng tựa như một mặt gương lớn soi bóng 
 31 
và phản chiếu các công trình kiến trúc và tạo vật chung quanh. Thiên Quang Tỉnh nằm 
giữa Khuê Văn Các và Đại Thành Môn ngay trên trục thần đạo. Hồ có hình chữ nhật, 
xung quanh được kè bằng đá Bửu Long. Hồ được trồng sen và thả rất nhiều loại cá đẹp. 
Buổi sáng là Khuê Vnă Các, buổi tối là Đại Thành Môn lần lượt in bóng trên mặt hồ càng 
tạo nên khung cảnh hữu tình, tuyệt đẹp cho văn miếu. 
Xanh Mơ đột ngột ngắt lời kể say sưa của Bác Bàng: 
- Bác lại quên mất hạng mục không kém phần quan trọng trong văn miếu là 
nhà Đại bái hay còn được gọi là nhà thờ chính rồi. Để cháu thử nói nhé, nhà Đại bái chính 
là công trình kiến trúc quan trọng nhất của quần thể kiến trúc văn miếu. nhà có ba gian. 
Gian giữa là nơi thờ Chủ tịch Hồ Chí Minh. Nơi đặt tượng cùng hương án được đặt trên bệ 
cao. Xung quanh bệ thờ có lan can tay vịn. Lối lên bục ở giữa, tiếp đến bán hương bằng 
đồng, sau đó là bộ hương án gỗ sơn son thếp vàng. Tượng Bác hồ bán thân được đúc bằng 
đồng và đặt trên bệ đá. Gian bên tả theo hướng từ ngoài vào thờ những danh nhân văn hóa 
cả nước theo thứ tự từ trái qua phải như sau: Chu Văn An, Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh 
Khiêm, Nguyễn Du, Gian bên hữu thờ những danh nhân văn hóa gắn liền với vùng đất 
Nam bộ và Biên Hòa xưa như: Võ Trường Toản, Đặng Đức Thuật, Cảnh quan hoa viên, 
thiên nhiên xung quanh được tái tạo theo những ghi chép được lưu trong sử sách. 
- Cháu giỏi lắm! – Bác Bàng gật gù khen ngợi, nhưng chợt nhận ra đêm đã 
khuya rồi, nên liền nhanh chóng nói những điều quan trọng cuối cùng trước khi hối thúc 
cậu đi ngủ đúng giờ - Hiện nay, du khách đến thăm Văn miếu Trấn Biên do phong cảnh 
thoáng đãng, hữu tình và vẻ đẹp cổ kính, trang nhã đến nao lòng nơi đây. Văn miếu là nơi 
bảo tồn, gìn giữ và tôn vinh các giá trị văn hóa giáo dục xưa và nay của dân tộc Việt Nam 
nói chung và của đất Đồng Nai nói riêng. Hàng năm, vào dịp tết cổ truyền, các vị lãnh 
đạo, các thầy cô và học sinh đạt giải cao trong các kì thi cấp quốc gia, quốc tế đề đến văn 
miều thực dâng hương báo công với tiền nhân. Đây là một truyền thống đẹp thể hiện tiếp 
nối tinh thần hiếu học, truyền thống uống nước nhớ nguồn của những người con đất Đồng 
Nai. Dự kiến trong tương lai, với sự quan tâm của các cấp cũng như của nhân dân Đồng 
Nai, Văn miếu Trấn Biên sẽ phát triển hơn nữa, khẳng định vị trí của mình trong công 
cuộc bảo tồn và phát huy văn hóa, truyền thống giáo dục của Biên Hòa. 
Xanh Mơ đã từ từ chìm sâu vào trong giấc ngủ sau một ngày tích cực tìm hiểu và 
học hỏi. Bác Bàng cũng đã thấm mệt, uể oải vươn vai chúc Xanh Mơ ngủ ngon. Trong 
giấc mơ, Xanh Mơ vẫn nghĩ về những gì đã biết về văn miếu Trấn Biên – nơi thể hiện hào 
khí hiếu học đất Đồng Nai. 
 32 
MỘT SỐ HÌNH ẢNH MINH HỌA 
1. Học sinh trường THPT chuyên Lương Thế Vinh nghe ông Trần Đăng 
Ninh, giám đốc Trung tâm Văn miếu Trấn Biên giới thiệu về Văn miếu 
2. Học sinh trường THPT chuyên Lương Thế Vinh du khảo Hồ Trị An 
 33 
3. Giáo viên và học sinh trường THPT chuyên Lương Thế Vinh tại Nhà 
dài dân tộc Châu Ro (Khu bảo tồn thiên nhiên – văn hóa Đồng Nai). 
4. Giáo viên và học sinh trường THPT chuyên Lương Thế Vinh nghe 
Tiến sĩ Huỳnh Văn Tới, Trưởng ban tuyên giáo Tỉnh ủy Đồng Nai giới thiệu về 
văn hóa, lịch sử Đồng Nai tại Nhà dài dân tộc Châu Ro (Khu bảo tồn thiên 
nhiên – văn hóa Đồng Nai).