Bồi dưỡng tình yêu thơ ca cho học sinh Tiểu Học
Ngày nay, trong thời đại công nghiệp hóa, hiện hóa đất nước, hầu hết học sinh lơ là trong việc học văn chương, theo xu hướng của xã hội là trọng tâm xây dựng và phát triển kinh tế đất nước. Vì vậy ở một số địa phương, học sinh từ Tiểu học đã rầm rập đầu tư vào các chương trình học thêm vi tính, ngoại ngữ và những phân môn trực tiếp áp dụng vào các nghành khoa học công nghệ. Thơ ca nói riêng và văn chương nói chung đang đứng bên bờ vực thẳm. Trong thực tế cho thấy sách thơ không được yêu chuộng. Người đọc thơ ngày càng khan hiếm. Nhà thơ phải làm thêm nhiều khác mới có thể ổn định được cuộc sống. Điều này là nguy cơ dẫn đến cuộc sồng ngày càng mất đi chất thơ từ đó có thể dẫn đến cạn kiệt về tâm hồn mà chỉ biết sống quan trọng về vật chất.
Thơ ca là lời hay ý đẹp, là nghệ thuật của ngôn từ và cũng chính là nghệ thuật của cuộc sống. Là những người yêu thơ ca, ai cũng tha thiết mong mình có được nghệ thuật sử dụng trong ngôn từ trong giao tiếp để tạo ra được những lời hay ý đẹp khi giao tiếp hoặc ngay từ khi mới bắt đầu cầm bút. Đó chính là cái đích để hướng tới. Để đạt được cái đích ấy không thể tự nhiên mà có được, yêu thơ, hiểu thơ, làm được thơ hay là cả một quá trình rèn luyện lâu dài trong cuộc sống của người yêu thơ ca nói riêng và yêu văn chương nói chung, bằng tất cả tình yêu của mình. Đối với học sinh có năng khiếu về thơ ca, điều ấy lại càng đòi hỏi cao hơn. Bởi chính các em đã có những kiến thức ban đầu, nó là cơ sở, là điểm xuất phát khởi đầu, giúp các em biến những hiểu biết của mình thành những con người có tài năng kiệt xuất nhất. Kiến thức về thơ ca không giới hạn, ngôn từ không bao giờ cạn, người học cứ thế mầ lớn lên trong tâm hồn, trong tư duy, trong tình cảm, trong ứng xử cuộc sống.
i gì? Với những yêu cầu này, trước khi phân loại từ theo cấu tạo. Học sinh phải vạch được đúng ranh giới từ. Ở ví dụ trên nếu học sinh được mỗi tổ hợp quả xôi, bánh giầy, bánh chưng là một từ thì thì sẽ không xếp chúng vào từ ghép để phân loại tiếp mà cho đó là hai từ đơn. Vì vậy, lúc này vấn đề mấu chốt lại là vấn đề phân cắt các đơn vị từ. Ví dụ: xác định danh từ, tính từ, động từ trong hai câu thơ sau của Bác Hồ. “ cảnh rừng Việt Bắc thật là hay Vượn hót chim kêu suốt cả ngày” Hướng dẫn: Danh từ: Rừng, Việt Bắc, vượn, chim, ngày. Động từ: Hót, kêu Tính từ: Thật, hay Có thể hướng dẫn học sinh phân loại từ đồng âm khác nghĩa trong bài dạy luyện từ và câu ở lớp 4. Ví dụ: Trong các câu thơ sau đây của Bác Hồ nghĩa của từ “Xuân” in đậm có gì khác nhau. + Xuân này kháng chiến đã năm xuân + Sáu mươi tuổi hãy còn xuân chán So với ông Bành vẫn thiếu niên. + Mùa xuân là tết trồng cây Làm cho đất nước càng ngày càng xuân. Hướng dẫn: Trong câu thơ “ Xuân này kháng chiến đã năm xuân”, xuân ở đầu chỉ mùa xuân, xuân phía sau chỉ 5 năm. Trong câu: “ sáu mươi tuổi hãy còn xuân chán”, Xuân có nghĩa là trẻ trung, đầy sức sống. Trong câu: “ Làm cho đất nước càng ngày càng xuân”, xuân chỉ sự tươi đẹp, đầy triển vọng. Hoặc có thể cho học sinh tìm ra nghĩa bóng trong đoạn thơ sau: “ Cái chai không đầu Mà sao có cổ Bảo rằng ngọn gió Thì gốc ở đâu? Răng của chiếc cào Làm sao nhai được Mũi thuyền rẽ nước Thì ngửi cái gì Cái ấm không nghe Tai sao mọc được Ở trong chiếc bút Lại có ruột gà Trong mũi người ta Có ngay lá mía”. Hướng dẫn: trong đoạn thơ của Quang Huy, các từ sau được dùng với nghĩa bóng: Cổ ( Chai),ngọn (gió),răng (cào), mũi (thuyền),tai (ấm), ruột gà (của cây bút máy),lá mía ( trong mũi). Trong bài dạy về từ loại là tính từ ta có thể dùng đoạn thơ sau để cho học sinh tìm. Ví dụ: “ Việt Nam đẹp khắp trăm miền Bốn mùa một sắc trời riêng đất này Xóm làng, đồng ruộng, rừng cây Non cao gió dựng, sông đầy nắng chang Sum sê xoài biết cam vàng Dừa nghiêng, câu thẳng, hàng hàng nắng soi” Hướng dẫn: các tính từ đó là: Đẹp, sắc, cao, biếc, vàng, nghiêng, thẳng. b/ Bồi dưỡng nghệ thuật ngôn từ: Qua thơ ca các nghệ thuật nhân hóa, so sánh hay từ tượng thanh, tượng hình, điệp ngữ được sử dụng một cách rõ nét vì vậy trong mỗi bài dạy người giáo viên cần dùng thơ ca để cung cấp tình yêu nghệ thuật ngôn từ cho học sinh. Ví dụ: Trong bài Cô giáo lớp em ( Tiếng việt 2, tập 1), nhà thơ Nguyễn Xuân Sanh có viết: “ Cô dạy em tập viết Gió đưa thoảng hương nhài Nắng ghé vào cửa lớp Xem chúng em học bài” Em hãy cho biết khổ thơ trên đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì nổi bật ? Biện pháp nghệ thuật đó giúp em thấy được điều gì đẹp đẻ của các bạn học sinh? Hướng dẫn: Nhân hóa (đưa,ghé, xem.) Điệp ngữ được sử dụng trong thơ ca thường để nhấn mạnh hoặc nêu toát lên được vấn đề. Ví dụ: Trong bài thơ: Hạt gạo làng ta ( TV5, tập 2) nhà thơ Trần Đăng Khoa có viết: “ Hạt gạo làng ta Có bảo tháng bảy Có mưa tháng ba Giọt mồ hôi sa Nước như ai nấu Chết cả cá cờ Cua ngoi lên bờ Mẹ em xuống cấy.” Hãy nêu rõ tác dụng của điệp ngữ và hình ảnh đối lập được sử dụng trong đoạn thơ trên? Hướng dẫn: Đoạn thơ được sử dụng điệp ngữ “có” nhằm nhấn mạnh khó khăn của thiên nhiên, sử dụng hình ảnh đối lập “cua ngoi lên bờ” nhưng “mẹ em xuống cấy”, nhằm gợi tả hình ảnh lao động vất vả của mẹ. Đồng thời nhấn mạnh giá trị to lớn của hạt gạo được làm ra. Phép so sánh và nhân hóa được thể hiện trong thơ ca là cho bài thơ trở nên hay, hấp dẫn lôi cuốn người đọc. Vì vậy trong bài dạy thơ ca, đặc biệt là những bài thơ có sử dung nghệ thuật so sánh, nhân hóa người giáo viên cần tổ chức cho học sinh tìm tòi khám phá nét hay nét đẹp trong bài thơ ấy. VD: Trong bài thơ: “ Cây dừa” của nhà thơ Trần Đăng Khoa ( Tiếng Việt 2, tập 1) có đoạn: “ Cây dừa xanh tỏa nhiều tàu Dang tay đón gió, gật đầu gọi trăng Thân dừa bạc phếch tháng năm Quả dừa đàn lợn con nằm trên cao Đêm hè hoa nở cùng sao Tàu dừa chiếc lược chải vào mây xanh” Theo em phép so sánh và nhân hóa được thể hiện trong những từ ngữ nào ở đoạn thơ trên? Thử phân tích cái hay của phép nhân hóa và so sánh được sử dụng trong đoạn thơ trên.? Hướng dẫn: Phép nhân hóa được thể hiện trong các từ ngữ: Dang tay đón gió, gật đầu gọi trăng. Các từ ngữ này có tác dụng làm cho vật vô tri là cây dừa cũng có những biểu hiện tình cảm như con người. Dừa cũng mở rộng vòng tay đón gió, cũng gật đầu mời gọi trăng lên. Qua cách nói nhân hóa, cảnh vật trở nên sống động, có đường nét hình khối, có sức gợi tả, gợi cảm cao. Phép so sánh được thể hiện trong các từ ngữ : Quả dừa ( Giống như) đàn lợn con, tàu dừa (Giống như) chiếc lược. Cách so sánh ở đây bất ngờ, thú vị thể hiện sự liên tưởng, tưởng tượng phong phú của tác giả. Cách so sánh này cũng có tác dụng làm cho cảnh vật trở nên sống động, có đường nét, hình khối, có sức gợi tả gợi cảm cao. Hay: “ Đêm đêm tiếng thập tiếng thình Cối gạo đầy cả nghĩa tình nước non” Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì trong câu thơ : “ Đêm đêm tiếng thập, tiếng thình”. Nói rõ cái hay của biện pháp nghệ thuật ấy. Câu: “Cối gạo đầy cả nghĩa tình nước non”. Ý nói gì? Hướng dẫn: Trong câu thơ: “Đêm đêm tiếng thậm tiếng thình.”, tác giả tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật chơi chữ. Cụ thể thậm thình vừa là những tiếng tượng thanh gợi tả tiếng chày giã gạo vọng lại từ thời vua Hùng, lại vừa là hai tiếng trong địa danh Thậm Thình thuộc huyện Phong Châu, tỉnh Phú Thọ. ( Tục truyền nơi đây vua Hùng dựng lầu và đặt kho lúa). Câu thơ: “ Cối gạo đầy cả nghĩa tình nước non” diễn tả ý: Lòng dân ta tha thiết yêu nước. Theo lời phán bảo của vua Hùng, nhân dân đã dựng lầu giã gạo, ngày đêm giã gạo và hình ảnh “Cối gạo đầy cả nghĩa tình nước non” là tượng trưng cho tấm lòng, tình cảm của người dân đối với đất nước, với vua Hùng. Hay: trong bài Tre Việt Nam của nhà thơ Nguyễn Duy ( TV5, Tập 1) có đoạn: “ Bảo bùng thân bọc lấy thân Tay ôm tay níu tre gần nhau thêm Thương nhau tre chẳng ở riêng Lũy thành từ đó mà nên hởi người.” Trong đoạn thơ trên, tác giả đã sử dụng cách nói gì để ca ngợi phẩm chất tốt đẹp của tre: Sự đùm bọc, đoàn kết, cách nói này hay chỗ nào? Hướng dẫn: Trong đoạn thơ này tác giả đã sử dụng cách nói nhân hóa để nói về những phẩm chất tốt đẹp của tre, sự đùm bọc, đoàn kết. Nhân hóa ở đây là gán cho tre những đặc tính của người: những thân tre bao bọc, che chở cho nhau, tay ôm tay níu nhau quấn quýt, họ hàng nhà tre sống quay quần, ấm cúng bên nhau. Cách nói nhân hóa làm cho cảnh vật rở nên sống động. Những cây tre như những sinh thể mang hồn người. cách nói này giúp tác giả thể hiện được hai tầng nghĩa, vừa nói được những phẩm chất tốt đẹp của cây tre Việt Nam, lại vừa nói được những phẩm chất, những truyền thống tốt đẹp, cao đẹp của con người Việt Nam, dân tộc Việt Nam. c/ Bồi dưỡng nét đẹp và sự hình thành vốn sống cho học sinh. Qua thơ ca người giáo viên cần cho học sinh phát hiện vẻ đẹp trong thơ từ vẻ đẹp đó góp phần hình thành vốn sống cho học sinh. Ví dụ: trong bài Dừa ơi ( TV5, tập 1) nhà thơ Lê Anh Xuân có viết: “ Dừa vẫn đứng hiên ngang cao vút Lá vẫn xanh rất mực dịu dàng Rễ dừa bám sâu vào lòng đất Như dân làng bám chặt quê hương” Em hãy cho biết hình ảnh cây dừa trong đoạn thơ trên nói lên những điều gì đẹp đẽ về người dân miền Nam trong kháng chiến chống Mĩ? Hướng dẫn: Nêu được những điều đẹp đẽ về người dân miền Nam trong kháng chiến chống Mĩ ( Qua hình ảnh cây dừa trong đoạn thơ) Câu: “Dừa vẫn đứng hiên ngang cao vút” có ý ca ngợi phẩm chất kiên cường, anh dũng, hiên ngang, tự hào trong chiến đấu. Câu “Lá vẫn xanh rất mực dịu dàng”, ý nói phẩm chất vô cùng trong sáng,thủy chung,dịu dàng, đẹp đẽ trong cuôc sống. Các câu: “Rễ dừa bám sâu vào lòng đất- Như dân làng bám chặt quê hương”. Ý nói phẩm chất kiên cường bám trụ, gắn bó chặt chẻ với mảnh đất quê hương miền Nam. Bồi dưỡng vẻ đẹp và vốn sống cho học sinh thông qua thơ ca bắt nguồn từ nhiều khía cạnh có thể là một trong những sự việc rất gần gũi mật thiết xung quanh cuộc sống của các em, từ đó tác động trực tiếp vào tâm trí của học sinh. Ví Dụ: Trong bài Nghe thầy đọc thơ (Tv 4, tập 1) nhà thơ Trần Đăng Khoa viết; “ Em nghe thầy đọc bao ngày Tiếng thơ đỏ nắng xanh cây quanh nhà Mái chèo nghe vọng sông xa Êm êm như tiếng của bà năm xưa Nghe trăng thở động tàu dừa” Theo em cuộc sống quanh ta được gợi lên như thế nào trong tâm trí cậu học trò khi nghe thầy giáo đọc thơ? Hướng dẫn: Cuộc sống quanh ta được hiện lên trong tâm trí cậu học trò bao gồm: -Các hình ảnh: Nắng chói chang, cây cối xanh tươi -Các âm thanh : Tiếng mái chèo quẫy nước, khua nước vọng lại từ một dòng sông hiện về trong kí ức; tiếng ru à ơi của bà ru cháu trong những năm tháng cậu học trò còn thơ bé, tiếng tàu dừa cựa mình dưới ánh nắng khuya. Cuộc sống được gợi lên, gợi ra có sự kết nối quá khứ và hiện tại. Hay: Trong bài thơ: Đàn bê trên đồng cỏ hoàng hôn của Nguyễn Đức Mậu có đoạn: “ Đàn bò trên đồng cỏ xanh xanh Gặm cả hoàng hôn, gặm buổi chiều sót lại” Đọc hai dòng thơ trên, em thấy có gì mới lạ, có gì hay không? Hướng dẫn: Cái mới lạ đồng thời cái hay của hai dòng thơ chủ yếu được biểu hiện ở cách nói gặm cả hoàng hôn, gặm buổi chiều sót lại. Cảnh thực mà nhà thơ miêu tả ở đây là: Chiều muộn, hoàng hôn buông xuống, nhưng đàn bò vẫn mãi miết gặm cỏ, nói cách khác đàn bò gặm cỏ trong cảnh hoàng hôn, cảnh chiều muộn. Cảnh thực đó được tái hiện qua sự tưởng tượng của nhà thơ. Ở đây đàn bò không chỉ gặm cỏ mà gặm cả hoàng hôn đang trùm lên đồng cỏ. Gặm cả những tia nắng cuối cùng còn sót lại trên đồng cỏ, cảnh vật hòa quyện vào nhau thật thơ mộng. Qua thơ ca người giáo viên cần giáo dục cho trẻ biết thể hiện những việc làm cụ thể để giúp đỡ gia đình đồng thời phải biết thể hiện những tình cảm yêu thương cũng như trách nhiệm của bản thân đối với người thân. Ví dụ: Qua bài thơ: Quạt cho bà ngủ của nhà thơ Thạch Quỳ( TV2, tập 1) có đoạn: “ Bàn tay bé nhỏ Vẫy quạt thật đều Ngẩn nắng thiu thiu Đậu trên tường trắng Căn nhà đã vắng Cốc chén nằm im Đôi mắt lim dim Ngủ ngon bà nhé.” Trong hai khổ thơ trên , mọi vật được nói tới có nét chung gì? Tình cảm của người cháu thương bà được thể hiện như thế nào? Hướng dẫn: Mọi vật được được nói tới trong hai khổ thơ có nét chung là: Dưới hơi mát nhè nhẹ từ bàn tay vẫy quạt của cô bé, mọi vật xung quanh dường như cũng buồn ngủ lây( Nắng thiu thiu,căn nhà vắng,cốc chắn nằm im) Tình cảm của người cháu thương bà được thể hiện rất rõ nét, qua một số chi tiết: Cô bé ngồi quạt rất lâu để cho bà ngủ, vì bà đang ốm mệt, đang cần yên tỉnh. Cô bé dường như dồn tình thương yêu đối với bà vào trong bàn tay vẫy quạt rất đều đặn, rất kiên trì của mình. Vốn sống của học sinh phải được gắn kết với những sự vật xung quanh cuộc sống của các em như con sông, hàng tre Để từ đó giáo viên giáo dục sự thân thiện của con người với môi trường sống, giáo dục cho học sinh biết cách bảo vệ môi trường, thể hiện tình yêu quê hương, đất nước. Ví dụ: Mở đầu bài thơ : Nhớ con sông quê hương, nhà thơ Tế Hanh viết: “ Quê hương tôi có con sông xanh biếc Nước gương soi tóc những hàng tre Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè Tỏa nắng xuống lòng sông lấp loáng”. Đoạn thơ trên có những hình ảnh nào đẹp? Những hình ảnh ấy giúp em cảm nhận điều gì? Hướng dẫn: Nêu được hai hình ảnh đẹp: + Hình ảnh con sông xanh biếc có nước trong như mặt gương để những hàng tre soi bóng. + Hình ảnh lòng sông lấp loáng phản chiếu ánh nắng trưa hè. Nêu được cảm nhận qua hai hình ảnh trên: Con sông quê hương có vẻ đẹp quyến rũ lòng người. Tình yêu quê hương tha thiết của tác giả. 3. Bồi dưỡng cách chuyển từ đoạn thơ, bài thơ sang văn xuôi. ( Đây là việc làm quan trọng trong việc hình thành kĩ năng viết văn của học sinh cũng là kết quả cuối cùng của việc học thơ). Giáo viên cần tổ chức dạy học phù hợp từ nói sang viết theo sơ đồ sau: Đọc bài thơ, đoạn thơ – Diễn tả bài thơ, đoạn thơ bằng lời – viết lại bằng văn xuôi cho đầy đủ ý của bài, kết hợp với kĩ năng sử dụng từ ngữ. Để làm tốt được điều này người giáo viên cần đàm thoại xẻ nhỏ bài thơ thành các câu hỏi nhỏ cho học sinh trả lời bằng miệng rồi viết lại bằng văn xuôi. Ví Dụ: tập làm văn: “ Chiều kéo lên một mảng trời màu biển Mây trắng giăng, bao con sóng vỗ bờ Diều no gió những cánh buồm hiển hiện Biển bên trời ,em bé bỗng reo to”. Em hãy viết một đoạn văn ( Khoảng 5-10 dòng) tả trời chiều theo ý đoạn thơ trên? Hướng dẫn: Để làm được việt này giáo viên cần: 1/ Lập hệ thống câu hỏi nhỏ, tổ chức trả lời bằng văn xuôi các câu cố đầy đủ chủ ngữ, vị ngữ. Trời chiều được tả ở đâu? Cảnh đó được tả trực tiếp hay gián tiếp? Trời xanh như cái gì? Lớp mây trắng như thế nào? Cánh diều được tả như thế nào? Người ta so sánh cảnh bầu trời với cảnh gì? Em thấy cảnh đó như thế nào? Bày tỏ tình cảm của em trước cảnh đó? 2/ Hệ thống câu trả lời thành đoạn văn có đầy đủ ý nghĩa của đoạn văn tả cảnh. Hướng dẫn: Cảnh trời chiều ở một làng ven biển thật là đẹp đẻ và thơ mộng. Trời thì trong xanh như màu nước biển. Lớp lớp mây trắng nhỡn nhơ trên bầu trời như từng đợt sóng vỗ bờ trên mặt biển. Những cánh diều no gió đang lơ lững, chao lượn trên bầu trời trông giống như những cánh buồm trên biển cả Khung cảnh bầu trời làm ta liên tưởng tới khung cảnh của biển cả. Trước mắt ta bầu trời như một cảnh biển ở trên cao. Một cảnh tượng thật là đẹp và thú vị đã gợi lên cho người xem một sự liên tưởng phong phú bất ngờ. Em yêu biển, yêu trời, yêu nước Việt Nam ta yên bình và no ấm. Hay: “ Hôm nay, sáng mồng hai tháng chín Thủ đô hoa, vàng nắng Ba Đình Muôn triệu tim chờ chim cũng nín Bỗng vang lên tiếng hát ân tình Hồ Chí Minh! Hồ Chí Minh! Người đứng trên đài lặng phút giây Trông đàn con đó vẫy hai tay Cao cao vầng trán ngời đôi mắt Độc lập bây giờ mới thấy đây.” ( Theo chân Bác- Tố Hữu) Dựa vào nội dung bài thơ và trí tưởng tượng của mình. Em hãy viết một đoạn văn tả lại quang cảnh Quảng trường Ba Đình, Hà Nội trong ngày Bác Hồ kính yêu lần đầu tiên xuất hiện trước đông đảo quần chúng nhân dân đọc Tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam(2-9-1945). Như vậy vấn đề ra đề ở đây giáo viên đã ghi đầy đủ gời ý như câu hỏi, dựa vào đó học sinh đọc câu hỏi mà làm bài không cần phải lập hệ thống câu hỏi mất thời gian. Hướng dẫn: Dưới trời thu trong xanh, nắng thu vàng óng ánh quảng trường Ba Đình ngập tràn cờ hoa, với một biển người đến dự mít tinh, đang hồi hộp, náo nức đón chào giây phút thiêng liêng: Bác Hồ đọc bản tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Cả biển người cùng hô vang Hồ Chí Minh Muôn Năm! Khi thấy Bác Hồ cùng Chính Phủ bước ra lễ đài. Đứng trên lễ đài Bác Hồ rất cảm động chứng kiến cảnh tượng hàng vạn người đại diện cho đồng bào cả nước đang khao khát độc lập, tự do đã tụ hội về đây để chứng kiến sự ra đời của nước Việt Nam độc lập. Hay: Qua bài : Trước cỗng trời TV 5 tập 1 trang 80. “Nhìn ra xa ngút ngát Bao sắc màu cỏ hoa Con thác réo ngân nga Đàn dê soi đấy suối Giữa ngút ngàn cây trái Dọc vùng rừng nguyên sơ Không biết thực hay mơ Ráng chiều như hơi khói. Những vạt nương màu mật Lúa chín ngập lòng thung Và tiếng nhạt ngựa rung Suốt triền rừng hoang dã Người Tày đi khắp ngả Đi gặt lúa trồng rau Những người Giáy người Dao Đi tìm măng, hái nấm Vạt áo chàm thấp thoáng Nhuộm xanh cả nắng chiều Và gió thổi suối reo Ấm giữa rừng hoang giá.” ( Trước cổng trời TV 5 tập 1 trang 80) Tả lại vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên trong bài thơ? Câu hỏi gợi mở để HS viết được đoạn ăn xuôi: Tác giả nhìn từ đâu để viết bài thơ này? Những hình ảnh nào được tả trong bài thơ? Không gian nơi đây gợi cho em cảm giác gì? Gợi ý: Từ cổng trời nhìn ra, qua màn sương khói huyền ảo có thể thấy một khoảng không gian mênh mông, bất tận, những cánh rừng ngút ngát ngàn cây trái và muôn vàn sắc màu cỏ hoa, những vạt nương, những lòng thung lúa đã chín vàng màu mật đọng, khoảng trời bồng bềnh mây trôi, gió thoảng. xa xa kia là thác nước trắng xóa đổ xuống từ trên núi cao, vang vọng, ngân nga như khúc nhạc của đất trời. Bên dòng suối mát uốn lượn dưới chân núi, đàn dê thong dong soi bóng mình xuống đáy nước. Không gian nơi đây gợi vẻ nguyên sơ, bình yên như thể hàng ngàn năm nay vẫn như vậy, khiến ta có cảm giác như được bước vào cõi mơ. 5. Bồi dưỡng kĩ năng đọc diễn cảm, học thuộc lòng đoạn thơ, bài thơ. Giáo viên cần tạo hứng thú cực đỉnh trong dạy có nội dung thơ ca bằng cách đọc diễn cảm thể hiện rõ nét trầm, lắng, biểu cảm, diễn cảm, nhịp điệu của thơ. Tính hùng hồn, khí phách của thơ. Đỉnh cao hơn nữa là giáo viên trực tiếp ngâm thơ trong phần củng cố bài dạy để lột tả hết khả năng cảm thụ thơ ca cho học sinh. Trước hết giáo viên cần ngâm mẫu rồi tổ chức cho học sinh ngâm theo ( Điều này không áp đặt). Bình chọn bạn có giọng đọc thơ hay, thể hiện đầy đủ tình cảm, tư tưởng qua lời đọc. VI/ Kết quả nghiên cứu: Qua một măn trời xây dựng đề tài và thực hiện bồi dưỡng cho học sinh tình yêu thơ ca qua hàng loạt các dạng bài tập khác nhau trong SGK, cùng với việc tổ chức thi đọc hay, thi đọc diễn cảm, ngâm thơ, hát thơ, học thuộc lòng thơtôi nhận thấy việc dạy thơ thật hấp dẫn và lôi cuốn học sinh, học sinh yêu thơ đó cũng đồng nghĩa với việc đưa các em vào tình yêu quê hương đất nước, yêu con người lao động và biết quý trọng thành quả lao động , từ đây góp phần hình thành nhân cách cho học sinh, biết sống đẹp và khát vọng vươn tới những gì đẹp đẽ nhất trong cuộc sống. Kết quả khảo sát lần 2 như sau ( Bám sát theo thông tư 30, khảo sát bằng nhận xét khả năng phát triển của học sinh và kết quả là: Qua khảo sát lần 2 tôi có bảng số liệu thống kê như sau: Lớp Tổng số học sinh Thích thơ ca Thích văn học Làm được các bài tập về thơ Chuyển được thơ sang văn xuôi Vận dụng ngôn ngữ vào bài tập làm văn, Luyện từ và Câu. 5/2 23 23 20 23 17 23 VII/Kết luận: Sự thành công trong việc giảng dạy là phụ thuộc vào mức độ áp dụng các phương pháp dạy học của giáo viên, bồi dưỡng tình yêu thơ ca là nhằm phát triển tư duy ngôn ngữ và niềm say mê, yêu thích Tiếng Việt. Có thể nói, bồi dưỡng tình yêu thơ ca với tư cách là dạy một kỹ năng về sử dụng ngôn ngữ. Trong quá trình dạy, người giáo viên cần phải giáo dục cho học sinh biết yêu Tiếng Việt bằng cách nêu bật sức mạnh biểu đạt của Tiếng Việt, sự giàu đẹp của âm thanh, sự phong phú về ngữ điệu của Tiếng Việt thông qua sức truyền thụ của mình và tự thảo luận nhóm nhằm phát huy tính tích cực của học sinh trong các bài tập dạng thơ. Việc bồi dưỡng tình yêu thơ ca cho học sinh trong trường Tiểu học là việc làm cần thiết và cấp bách, các trường phải có định hướng về kế hoạch để tạo tiền đề, cơ sở vững chắc cho việc học văn ở những lớp trên. VIII/ Đề xuất kiến nghị: -Cần làm thêm sách thơ như hệ thống các bài thơ từ lớp 1 đến lớp 5 cho học sinh tiểu học làm cẩm nan. -Cần tổ chức cho học sinh thi viết thơ hoặc tổ chức làm báo tường ca ngợi quê hương đất nước, ca ngợi cuộc sống ấm no, biểu lộ tình yêu thầy cô giáo có giải thưởng cấp trường, cấp huyện, cấp tỉnh -Tổ chức thi giao lưu thơ ca cho HS dân tộc ,đọc diễn cảm thơ, ngâm thơ trong nhà trường tiểu học, cấp huyện, tỉnh Trên đây là sáng kiến kinh nghiệm : “ Bồi dưỡng tình yêu thơ ca cho học sinh tiểu học” mà tôi đã xây dựng nên, chắc sẽ không tránh khỏi những thiếu sót. Kính mong bạn đọc gần xa chân thành góp ý để xây dựng đề tài được hoàn chỉnh hơn. Lời chân thành cảm ơn sâu sắc. Xã Ba ngày 27 tháng 3 năm 2015 LÊ MINH PHÀN 9. Tài liệu tham khảo: STT Tên tài liệu Tên tác giả Nhà xuất bản Năm xuất bản 1 Sách Tiếng Việt (Tập 1,2) các lớp 1,2,3,4,5 Nguyễn Minh Thuyết ( Chủ biên) Nhà xuất bản giáo dục 2 Sách Tiếng Việt Seqap ( Tập 1,2) các lớp 1,2,3,4,5 Trần Mạnh hưởng ( Chủ biên) Nhà xuất bản giáo dục 2011 3 Thông tư 30 Đánh giá xếp loại học sinh tiểu học Nhà xuất bản giáo dục 28/8/2014 10. Mục lục: STT Tên tiêu đề Trang 1 Tên đề tài 1 2 Đặt vấn đề 1 3 Cơ sở lí luận 2 4 Cơ sở thực tiển 2-3 5 Nội dung nghiên cứu 3-4-5 6 Kết quả nghiên cứu 17-17 7 Kiến nghị 17-18 8 Tài liệu tham khảo 19
File đính kèm:
- sang_kien_kinh_nghiem.doc