SKKN Giáo dục ý thức phòng chống cháy nổ cho học sinh vùng khó khăn khi dạy học Hóa học ở trường Trung học Phổ thông
Cơ sở lý luận
Dựa trên nghị quyết 99/2019/QH14 của Quốc hội về PCCC: nâng cao hiệu lực,
hiệu quả thực hiện chính sách, pháp luật về phòng cháy chữa cháy, về huy động
sức mạnh tổng hợp toàn dân vào việc thực hiện nhiệm vụ phòng cháy, chữa cháy.
Dựa vào nội dung chương trình giáo dục tổng thể năm 2018 môn Hóa học THPT
có đưa vào một số chuyên đề học tập cho học sinh trong mỗi khối nhằm mở rộng,
nâng cao kiến thức đáp ứng yêu cầu phân hóa sâu ở cấp THPT; Tăng cường rèn
luyện kĩ năng thực hành, hoạt động trải nghiệm thực tế làm cơ sở giúp các em hiểu
rõ các ngành nghề liên quan đến hóa học. Trong các chuyên đề đó một chuyên đề
về vấn đề phòng chống cháy nổ là chuyên đề 10.2: Hóa học trong việc phòng
chống cháy nổ.
Dựa trên các khái niệm về cháy nổ, yếu tố cần thiết cho sự cháy, nguyên nhân gây
cháy nổ, phương pháp phòng cháy, chữa cháy.
a.Khái niệm về cháy, nổ
- Khái niệm về cháy
Lômônôxôp – nhà bác học người Nga nổi tiếng là người đầu tiên chứng minh: “
Cháy là sự hóa hợp giữa chất cháy với không khí”.
Đến năm 1973, nhà bác học Pháp Lavouriee khẳng định rõ hơn: “ Cháy là sự hóa
hợp giữa chất cháy với oxi không khí”.
Đến nay, bản chất của sự cháy được định nghĩa như sau: Cháy là một phản ứng
hóa học, có tỏa nhiệt và phát ra ánh sáng.
-Khái niệm về nổ: Nổ là một quá trình chuyển hóa cực nhanh về mặt lý và hóa
học của các chất hoặc hỗn hợp của chúng, có tỏa ra năng lượng rất lớn.
b. Yếu tố cần thiết cho sự cháy
Để hình thành sự cháy phải có 3 yếu tố gọi là tam giác cháy:
Chất cháy như: gỗ, bông, vải, nhựa, xăng, dầu, axeton, axetilen, metan,
oxitcacbon, kim loại,.
Nguồn nhiệt thích ứng: Trong thực tế sản xuất và đời sống có nhiều loại nguồn
nhiệt khác nhau có thể gây cháy như:
+ Nguồn nhiệt trực tiếp: ngọn lử trần ( bếp lửa, đèn thắp sáng, bật lửa, diêm, tàn
đóm, tàn thuốc.)
+ Nguồn nhiệt do ma sát sinh ra: ổ bị thiếu dầu mỡ, ma sát giữa sắt với sắt.
+ Nguồn nhiệt do phản ứng hóa học giữa các các chất khi tác dụng với nhau.
+ Nguồn nhiệt do sét đánh.
+ Nguồn nhiệt do điện sinh ra như: chập mạch điện, quá tải hoặc sử dụng các
dụng cụ tiêu thụ điện đốt nóng.
Nguồn oxi: Oxi là thành phần tham gia phản ứng cháy và duy trì sự cháy. Để
duy trì sự cháy cần có từ 14%- 21% hàm lượng oxi trong không khí. Nếu hàm
lượng oxi thấp hơn thì đám cháy khó có thể phát triển được. Trong môi trường
chúng ta đang sống, hàm lượng oxi chiếm 21% thể tích không khí. Như vậy, lúc
nào thành phần oxi cũng đủ oxi cho đám cháy phát triển.
Trong thực tế, có một số chất cháy cá biệt khi cháy cần rất ít thậm chí không cần
cung cấp oxi từ môi trường bên ngoài vì bản thân chất cháy đã chứa đựng thành
phần oxi , dưới tác dụng của nhiệt chất đó sinh ra oxi để duy trì sự cháy như:
Kaliclorat (KClO3), kali permanaganat (KMnO4), amonintrat (NH4NO3), .
Việc xác định yếu tố cần thiết cho sự cháy có ý nghĩa thực tiễn quan trọng trong
công tác phòng cháy, chữa cháy, giúp cho việc chọn phương án phòng cháy hoặc
chữa cháy thích hợp nhất. Bởi vì muốn ngăn ngừa cháy nổ hoặc dập tắt đám cháy
chỉ cần loại trừ một trong ba yếu tố trên.
Dùng bình chữa cháy bằng khí chữa cháy như thế nào để dập tắt đám cháy có hiệu quả? Câu 4: Nêu biện pháp hiệu quả nhất để dập tắt đám cháy bằng xăng dầu? Câu 5: Trách nhiệm phòng cháy và chữa cháy là của ai? Các đội chơi sẽ giơ bảng để được trả lời, mỗi câu trả lời đúng sẽ được 10 điểm. Phần thi thứ hai: Các đội sẽ cùng nhau quan sát, theo dõi các tình huống giả định về vấn đề cháy nổ thường xảy ra trong cuộc sống và đưa ra phương án trả lời. Tình huống 1: Khi đang nấu ăn do sơ suất em để lửa bén cháy lên chảo dầu đang sôi trên bếp. Lúc này các em sẽ xử lí như thế nào? Tình huống 2: Khi đang ngồi trong phòng nếu thấy có khói, mở cửa phòng ra thì thấy cửa ra vào nhà có đám cháy lớn. Theo các em lúc này nên làm gì? Tình huống 3: Khi làm thực hành thí nghiệm hóa, do sơ suất em làm đổ một ít cồn gần chỗ ngọn lửa. Các em sẽ xử lý như thế nào? Cả ba đội cùng nhau quan sát các tình huống giả định và đưa ra phương án xử lí. Đội nào có phương án xử lí trước thì giơ bảng để được Câu 3: Nên dùng ở những khu vực kín gió Câu 4: Chữa cháy bằng cát, chăn ướt, bọt Foam. Câu 5: PCCC là trách nhiệm của mỗi cơ quan, tổ chức, hộ gia đình và cá nhân lãnh thổ Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Các đội chơi sẽ lắng nghe kĩ các tình huống giả định, thảo luận và đưa ra các câu trả lời 30 trả lời. BGK dựa vào câu trả lời của các đội để cho điểm. Phần thi thứ ba: Cả ba đội mỗi đội sẽ cùng nhau tham gia vẽ một bức tranh tuyên truyền về phòng chống cháy nổ trong khoảng thời gian là bài hát:” Bài ca lính cứu hỏa” ( 2 lần). Sau khi hoàn thành mỗi đội sẽ có thời gian 5-7 phút để hùng biện cho bức tranh của mình. BGK sẽ quan sát tranh và lắng nghe thuyết trình của mỗi đội để cho điểm. Sau cuộc thi sẽ tổng hợp điểm của ba đội và trao giải. Các nhóm chuẩn bị đầy đủ dụng cụ: giấy vẽ, bút màu, thức, bút vẽ...., lên ý tưởng, phác thảo trước để tiến hành vẽ. Đây là sản phẩm sau khi hoàn thành phần dự thi của ba đội. 31 Ví dụ 3: Phối hợp cùng các giáo viên trong nhóm hóa học để xây dựng hoạt động trải nghiệm sáng tạo: “ Hóa học với vấn đề phòng chống cháy nổ” . 1. Mục đích: Giúp học sinh có cơ hội trải nghiệm thực tế liên quan đến những vấn đề về cháy nổ như: Thiệt hại do cháy nổ gây ra, nhận diện, đánh giá và tìm cách làm giảm thiểu các nguy cơ gây cháy nổ, chuẩn bị tốt để ứng phó nếu xảy ra cháy. Qua hoạt động này giúp học sinh có hứng thú hơn với bộ môn hóa học nhất là phần hóa học gắn với các vấn đề thực tiễn, giúp xây dựng niềm tin với khoa học và phát huy khả năng sáng tạo trong học sinh. Qua đây sẽ cung cấp được một số kiến thức nền tảng về PCCC để các em có thể áp dụng vào cuộc sống. 2. Kế hoạch tổ chức: - Đối tượng: Dành cho học sinh khối 12 - Thời gian: 1 buổi chiều - Hình thức tổ chức: Phối hợp cùng đoàn trường tổ chức tập trung cho học sinh khối 12 của trường với một số hoạt động như sau: + Báo cáo chuyên đề về nguyên nhân cháy nổ, thiệt hại do cháy nổ, kỹ năng phòng cháy, chữa cháy và thoát hiểm. + Giới thiệu về các loại bình chữa cháy và cách sử dụng các loại bình thông dụng. + Trải nghiệm một số thí nghiệm hóa học vui có liên quan đến lửa. + Tham gia trò chơi trả lời các câu hỏi liên quan đến phòng cháy, chữa cháy và thoát hiểm. + Tổ chức cuộc thi về kỹ năng thoát hiểm cho học sinh. + Cho học sinh toàn trường tham gia trò chơi nói về một số khẩu hiệu và thông điệp về PCCC mà em biết trước khi kết thúc buổi trải nghiệm. Kịch bản buổi trải nghiệm sáng tạo: 32 Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh HĐ 1: Ổn định tổ chức, tuyên bố lí do sau đó giới thiệu các tiết mục văn nghệ chào mừng. HĐ 2: GV chia sẻ kiến thức về các nguyên nhân gây cháy nổ và những thiệt hại khi xảy ra cháy nổ. HĐ 3: Một GV khác sẽ chia sẻ một số kiến thức về phòng cháy, chữa cháy và kỹ năng thoát hiểm. ( Có các ví dụ gắn với thực tế) HĐ 4: Học sinh sẽ được trải nghiệm thực tế qua một số thí nghiệm hóa học vui có liên quan đến lửa như: + Đốt khăn không cháy. + Nước đá có thể tự bốc cháy. + Châm đèn cồn không cần lửa. + Bơm bóng từ phản ứng của baking soda và giấm ăn. HS quan sát các thí nghiệm vui sau đó nhận xét và giải thích hiện tượng thông qua các kiến thức hóa học đã học. Qua đây GV cũng lưu ý học sinh một số vấn đề liên quan đến cháy, nổ trong khi làm thực hành thí nghiệm. HS tập trung nghiêm túc dưới sân trường. Ngồi lắng nghe những kiến thức mà giáo viên chia sẻ . HS lắng nghe . HS sẽ cùng tham gia làm thí nghiệm với giáo viên. Những HS khác qua sát và giải thích hiện tượng 33 HĐ 5: Tổ chức cho học sinh tham gia trả lời các câu hỏi nhanh về vấn đề phòng cháy, chữa cháy. HĐ 6: Tổ chức tập huấn một số kĩ năng thoát hiểm và cho học sinh tham gia một trò chơi về kỹ năng thoát hiểm khi có cháy. Chọn ra 3 đội chơi mỗi đội chơi gồm 5 người ( 3 nam- 2 nữ) tham gia trò chơi: Thoát nạn khi có cháy như sau: Mỗi đội chuẩn bị mỗi người 1 chiếc khăn ướt. Các đội chơi tập trung về 1 vị trí do ban tổ chức quy định. Một thành viên của đội di chuyển về vạch xuất phát. Khi có hiệu lệnh của ban tổ chức một thành viên hô to báo động có cháy rồi chạy về vị trí đội mình đập tay để thành viên của đội bắt đầu thi. Mỗi thành viên còn lại sẽ lần lượt Một vài hình ảnh thí nghiệm: HS tham gia trả lời các câu hỏi. HS lắng nghe các kỹ năng để thực hành Các đội tham gia trò chơi. Hình ảnh minh họa 34 thi: Di chuyển người cúi thấp, một tay cầm khăn ướt che kín mũi, miệng, đi cúi người 10 bước sau đó nằm lăn qua lăn lại 3 lần ( ví dụ cho trường hợp quần áo bị bắt lửa) rồi đứng dậy chạy về điểm tập kết. Khi thành viên về đến điểm tập kết thành viên tiếp theo sẽ xuất phát. Đội nào có toàn bộ thành viên về đến điểm tập kết trong thời gian ít hơn sẽ chiến thắng. Nếu đội nào có thành viên trong lúc thi vi phạm một lỗi nào thì cứ một lỗi sẽ bị cộng thêm 30 giây trong tổng thời gian. HĐ7: GV cho học sinh toàn trường tham gia trò chơi nói về một số khẩu hiệu và thông điệp về PCCC mà em biết. Một số khẩu hiệu và thông điệp mà học sinh đã đưa ra: 1. Phòng cháy chữa cháy là trách nhiệm và nghĩa vụ của mỗi công dân. 2. Phòng cháy tốt, chữa cháy giỏi là bảo vệ chính mình và an toàn xã hội. 3. Mỗi người dân là một chiến sĩ trên mặt trận phòng chống giặc lửa. 4. Không để xảy ra cháy nổ là hạnh phúc của mọi người. 5. Cháy là một thảm họa- Vì mình, vì xã hội hãy cẩn trọng với nạn cháy. Phương pháp 4: Dạy học theo dự án Những giờ học kỹ năng sống theo phương pháp giáo dục trải nghiệm giúp học sinh không chỉ nhận thức được tầm quan trọng của việc phòng chống cháy nổ, tăng cường ý thức bảo vệ sự an toàn cho bản thân, gia đình và cộng đồng, đồng thời trang bị kĩ năng mềm cho học sinh trong cuộc sống hiện đại. Yêu cầu: Chọn những dự án gần gũi với đời sống học sinh, có nhiều áp dụng vào cuộc sống của các em. Nên chia lớp làm nhiều nhóm nhỏ để các em dễ làm việc vói nhau, nhiều em tham gia vào hoạt động hơn. Giáo viên nên tìm thời gian thích hợp để học sinh nộp sản phẩm, trình bày, báo cáo kết quả và có thể lấy làm một con điểm thường xuyên. Khi dạy phần hóa học và vấn đề phát triển kinh tế, xã hội, môi trường ở lớp 12 giáo viên có thể giao cho học sinh một số dự án về vấn đề phòng chống cháy nổ để học sinh tìm hiểu, nghiên cứu và tiến hành báo cáo. 35 Dự án thứ nhất: Tên dự án: “ Vì bình yên cuộc sống’’ Giáo viên chia lớp làm 4 nhóm và tiến hành giao nhiệm vụ cho các nhóm. Thành viên nhóm gồm: Nhóm trưởng, thư kí và các thành viên khác Nhóm trưởng: Quản lí nhóm và báo cáo kết quả trước lớp Thư kí: Ghi chép ý kiến của các thành viên trong nhóm và tổng hợp Các thành viên: Tìm kiếm hình ảnh, thông tin liên quan, tình hình cháy nổ hiện nay và một số phương pháp phòng cháy, chữa cháy khi có tình huống cháy xảy ra. Kế hoạch thực hiện: thời gian cho mỗi nhóm là 1 tuần sau đó các nhóm sẽ tiến hành báo cáo sản phẩm. Nhóm 1: Vấn đề cháy nổ ở các phòng thực hành thí nghiệm Câu hỏi đề xuất cho các nhóm nghiên cứu để thực hiện dự án: Câu 1: Trong thực tế, nguyên nhân nào thường gây cháy ở phòng thực hành thí nghiệm? Lấy một số ví dụ? Câu 2: Tình hình sử dụng các hóa chất, nhất là những hóa chất dễ gây cháy nổ ở các phòng thí nghiệm hiện nay như thế nào? Câu 3: Đề xuất các giải pháp nhằm giảm thiểu việc cháy nổ xảy ra ở các phòng thí nghiệm? Câu 4: Trong trường hợp xảy ra cháy nổ ở phòng thí nghiệm thì cần lưu ý những gì khi chữa cháy? Nhóm 2: Vấn đề cháy nổ trong các hộ gia đình. Câu hỏi đề xuất cho các nhóm nghiên cứu: Câu 1: Trong thực tế, nguyên nhân nào thường gây cháy nổ ở trong các hộ gia đình. Câu 2: Tình hình sử dụng các vật dụng dễ cháy trong các hộ gia đình hiện nay như thê nào? Câu 3: Đề xuất các giải pháp để giảm thiểu cháy nổ xảy ra ở các hộ gia đình. Câu 4: Trong trường hợp xảy ra cháy ở các gia đình thì cần phải xử lí như thế nào? Nhóm 3: Vấn đề cháy nổ ở các khu chung cư. Câu hỏi đề xuất cho các nhóm nghiên cứu: Câu 1: Trong thực tế, nguyên nhân nào thường gây cháy nổ ở trong các khu chung cư? Câu 2: Tình hình sử dụng các vật dụng dễ cháy ở các khu chung cư hiện nay như thế nào? Câu 3: Đề xuất các giải pháp để giảm thiểu cháy nổ xảy ra ở các khu chung cư. 36 Câu 4: Trong trường hợp xảy ra cháy ở các khu chung cư thì cần phải xử lí như thế nào? Nhóm 4: Vấn đề cháy nổ ở các cửa hàng kinh doanh. Câu 1: Trong thực tế, nguyên nhân gây cháy nổ nào thường xảy ra ở các cửa hàng kinh doanh? Câu 2: Tình hình cháy nổ ở các cửa hàng hiện nay như thế nào? Câu 3: Đề xuất các giải pháp để giảm thiểu các vụ cháy nổ xảy ra ở các cửa hàng kinh doanh? Câu 4: Trong trường hợp xảy ra cháy ở các của hàng kinh doanh thì cần phải xử lí như thế nào? Dự án thứ hai: Tên dự án “ Cháy- hiểm họa từ những bất cẩn nhỏ” Giáo viên chia lớp làm 2 nhóm và tiến hành giao nhiệm vụ cho các nhóm. Thành viên nhóm gồm: Nhóm trưởng, thư kí và các thành viên khác Nhóm trưởng: Quản lí nhóm và báo cáo kết quả trước lớp Thư kí: Ghi chép ý kiến của các thành viên trong nhóm và tổng hợp Các thành viên: Tìm kiếm hình ảnh, thông tin liên quan, tình hình cháy nổ hiện nay và một số phương pháp phòng cháy, chữa cháy khi có tình huống cháy xảy ra. Kế hoạch thực hiện: thời gian cho mỗi nhóm là 1 tuần sau đó các nhóm sẽ tiến hành báo cáo sản phẩm. Nhóm 1: Tìm hiểu “Cháy nổ- nguyên nhân và hậu quả”. Câu hỏi đề xuất để các nhóm nghiên cứu: Câu 1: Nguyên nhân cháy nổ từ các bếp ăn gia đình là gì? Câu 2: Nguyên nhân cháy nổ từ việc làm thiếu kiến thức của người dân? Câu 3: Nguyên nhân cháy nổ từ các việc làm thiếu ý thức của người dân? Câu 4: Hậu quả về người và những thiệt hại về kinh tế do những vụ cháy nổ gây ra? Nhóm 2: Tìm hiểu “ Cháy nổ- biện pháp phòng và chữa” Câu hỏi đề xuất để các nhóm nghiên cứu: Câu 1: Để giảm thiểu các vụ cháy nổ chúng ta nên làm gì? Câu 2: Những chất chữa cháy nào thường được sử dụng khi có cháy xảy ra? Câu 3: Những biện pháp chữa cháy nào nên sử dụng khi có cháy ? Câu 4: Nêu một số kỹ năng thoát nạn khi có cháy xảy ra? 37 Ngoài một số dự án này, giáo viên có thể tìm hiểu và triển khai một số dự án khác cho học sinh nhằm giáo dục cho các em tố nhất vấn đề phòng cháy và chữa cháy. Dưới đây là một số hình ảnh báo cáo dự án của các nhóm: V. TỔ CHỨC TRIỂN KHAI THỰC HIỆN Nhìn thấy được thực trạng của học sinh nơi chúng tôi công tác thiếu kiến thức, kĩ năng về phòng chống cháy, chữa cháy nhiều nên chúng tôi đã viết sáng kiến này. Chúng tôi triển khai nội dung như sau: + Đầu tiên tôi đưa tên đề tài, nội dung , kế hoạch thực hiện đề tài trước nhóm, tổ để nhận xét, góp ý. + Tiêp theo, chúng tôi đưa đề tài đên học sinh thông qua các bài giảng, các câu hỏi kiểm tra, các nhiệm vụ giao cho học sinh, các hoạt động ngoại khóa. + Chúng tôi lồng ghép các nội dung của đề tài vào các chương trình hoạt động của đoàn trường, của trường để kích thích được nhiều học sinh tham gia hơn. + Cuối cùng, chúng tôi thu thập tất cả các ý kiến phản hồi rồi tổng hợp, rút kinh nghiệm. VI. HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ TÀI - Chỉ ra được cho học sinh các chất thường gây cháy nổ trong cuộc sống và giúp các em biết cách sử dụng các chất này để góp phần vào việc phòng cháy chữa cháy. - Đề xuất được một số phương pháp để giáo dục ý thức phòng chống cháy nổ cho học sinh giúp lôi cuốn được đông đảo học sinh tham gia và có chất lượng. - Giáo dục được cho học sinh ý thức sử dung hóa chất, các vật dụng dễ gây cháy nổ đúng và hợp lí. - Kích thích được hứng thú học tập môn hóa cho học sinh. 38 C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. Kết luận Sau khi áp dụng các phương pháp giáo dục ý thức phòng chống cháy nổ cho học sinh chúng tôi thấy học sinh yêu thích các tiết học hơn, các em thích tìm tòi, tìm hiểu những vấn đề xung quanh về vấn đề cháy nổ và trao đổi lại cho giáo viên về những phát hiện đó. Các em đã có ý thức hơn trong vấn đề phòng cháy chữa cháy, nhận thức rõ về việc phòng chống cháy nổ là không của riêng một tổ chức nào mà cần sự chung tay của toàn xã hội. Các em đã có những việc làm, những hành động cụ thể như không vứt rác, đốt rác bừa bãi, không để các chất dễ cháy nổ ở những khu vực dễ xảy ra cháy, biết tuyên truyền tới những người thân trong gia đình và những người xung quanh về việc nâng cao ý thức PCCC như không vứt tàn thuốc vào nơi dễ cháy, sử dụng hợp lí các đồ dùng trong gia đình. Và điều quan trọng nhất sau khi áp dụng đề tài này là các em đã có đủ những kiến thức và kỹ năng cơ bản mà khi nếu có cháy xảy ra thì có thể bảo vệ bản thân và giúp những người khác để hạn chế thấp nhất các thiệt hại về người và của. Đề tài này có thể dùng để cho các giáo viên giảng dạy môn hóa học và các tổ chức trong nhà trường tham khảo, áp dụng. 2. Kiến nghị Qua quá trình nghiên cứu đề tài chúng tôi có một số kiến nghị như sau: * Đối với giáo viên và nhà trường: Nhà trường nên tạo nhiều điều kiện về cơ sở vật chất, thời gian để cho giáo viên và học sinh tham gia được nhiều các hoạt động ngoại khóa, các hoạt động giáo dục trải nghiệm, các sân chơi bổ ích, lành mạnh, các cuộc thi về giáo dục ý thức phòng cháy, chữa cháy. Giáo viên nên khai thác tối đa các vấn đề cháy nổ trong cuộc sống có liên quan đến kiến thức môn học và tăng cường lồng ghép vào dạy học để giáo dục ý thức phòng chống cháy nổ trong học sinh. Giáo viên nên phối hợp chặt chẽ với các tổ chức trong nhà trường nhất là tổ chức đoàn trong việc tạo ra các sân chơi bổ ích cho học sinh có thể tham gia nhằm giúp các em rèn luyện các kĩ năng cơ bản để có thể xử lí các tình huống cháy nổ gặp phải trong đời sống hàng ngày. Giáo viên nên đầu tư những giờ học hay, truyền cảm hứng cho học sinh để các em giảm bớt áp lực, căng thẳng khi học tập. Giáo viên nên cố gắng lồng ghép các kiến thức về phòng chống cháy nổ có liên quan đến môn học vào các bài kiểm tra thường xuyên và các bài kiểm ta định kì để giảm bớt áp lực các bài kiểm tra cho các em. *Đối với học sinh: 39 Thường xuyên rèn luyện kĩ năng làm việc nhóm, kĩ năng tìm kiếm các thông tin trong đời sống thực tiễn, trên mạng internet các vấn đề về cháy nổ để áp dụng vào trong quá trình học tập và trong cuộc sống. Các em cần phải học lí thuyết đi đôi với thực hành chứ không chỉ nắm các lí thuyết suông nhất là đối với vấn đề cháy nổ thì phần thực hành phòng cháy chữa cháy là vô cùng quan trọng. Trong quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài này đã giúp chúng tôi rất nhiều trong quá trình giảng dạy, giúp các em học sinh lôi cuốn hơn vào các giờ dạy, các hoạt động trải nghiệm. Đã có nhiều học sinh thay đổi được nhận thức về vấn đề phòng cháy chữa cháy so với trước khi thực hiện đề tài. Học sinh lại thêm yêu thích môn hóa hơn, hào hứng trong việc tìm kiếm các thông tin và chờ đợi đến các giờ học hóa. Tuy nhiên, chúng tôi nhận thấy đây chỉ là kết quả bước đầu trong việc giáo dục ý thức phòng chống cháy nổ khi dạy học hóa học. Mặc dù bản thân chúng tôi đã rất cố gắng nhưng vì điều kiện và thời gian nghiên cứu còn hạn chế nên đề tài vẫn còn nhiều thiếu sót. Chúng tôi rất mong được sự đóng góp của quý thầy cô và đồng nghiệp. Hi vọng sáng kiến này sẽ đóng góp một phần nhỏ trong việc giáo dục ý thức, kỹ năng phòng chống cháy nổ trong học sinh. 40 PHỤ LỤC Sau khi áp dụng đề tài: “ Giáo dục ý thức phòng chống cháy nổ cho học sinh vùng khó khăn khi dạy học hóa học ở trường trung học phổ thông.” Tôi đã đưa một số câu hỏi để tiến hành khảo sát sự thay đổi về việc nhận thức của các em trong vấn đề phòng chống cháy nổ như sau: Câu 1: Khi đun nấu nếu xảy ra cháy dầu do chế dầu , phạm vi cháy chỉ xảy ra nhỏ quanh bếp mà tại chỗ không có bình chữa cháy em sẽ xử lí như thế nào? A. Dùng nước xối vào chảo dầu B. Dùng cát tạt vào chảo dầu C. Lấy chăn ( mền) nhúng nước trùm lên D. Để thế và đi gọi người giúp Câu 2: Trong các biện pháp dưới đây những biện pháp nào sử dụng đạt hiệu quả để dập tắt đám cháy trong phòng thí nghiệm? a, Ngắt toàn bộ hệ thống điện b, Đưa toàn bộ hóa chất chưa bị cháy ra ngoài chú ý sự nguy hiểm và độc hại của chúng c, Căn cứ vào các hóa chất có mặt chủ yếu trong phòng thí nghiệm mà sử dụng các phương tiện, chất chữa cháy phù hợp d, Để thế và chạy đi tìm người đến giúp đỡ A.. a, b, c B. a, b, c, d C. b, c, d D. a, b, d Câu 3: Ban đêm khi đang ngủ thì phát hiện có mùi khí gas bên trong nhà mình. Theo em cần xử lí thế nào là đúng nhất? A. Dùng quạt điện để thối khí gas ra ngoài. B. Mở của thông thoáng gió, khóa bình gas, không bật các thiết bị tiêu thụ điện C. Dùng bật lửa kiểm tra khu vực bình gas sau đó khóa bình gas lại. D. Để thế rồi ngủ tiếp, sáng hôm sau gọi người đến kiểm tra. Câu 4: Đối với các đám cháy bằng xăng, dầu chúng ta nên dùng gì để dạp tắt? A. Dùng nước B. Dùng cát C. Dùng bình cứu hỏa D. Cả B và C Câu 5: Cách sử dụng bình chữa cháy bằng bột như thế nào? A. Lắc bình, rút chốt, hướng vòi phun vào ngọn lửa sau đó bóp còi 41 B. Ném cả bình vào đám cháy C. Đứng tại chỗ phun chất chữa cháy D. Cả A, B, C đều đúng Câu 6: Cách tránh ngộ độc khí trong đám cháy? A. Phải ngay lập tức mở tất cả các cửa ở hướng không có cháy để giảm áp suất. B. Không được mở cửa ở hướng có cháy và khói vào phòng. C. Sử dụng khăn ướt che mũi và giữ mình ở vị trí thấp sát sàn nhà. D. Tất cả các phương án trên Câu 7: Khi xảy ra cháy, điện thoại cho lực lượng cảnh sát PCCC theo số điện thoại nào? A. 113 B. 114 C. 115 D. 116 Câu 8: Bình chữa cháy bằng khí chữa cháy hiệu quả ở khu vực nào? A. Ngoài trời B. Nơi có gió C. Nơi kín gió D. Tất cả các phương án trên Câu 9: Để đảm bảo an toàn khi sử dụng khí gas trong gia đình em sẽ phải làm gì? A. Khóa van an toàn sau mỗi lần sử dụng B. Thường xuyên vệ sinh bếp và khu khu vực nấu ăn C. Trang bị thiết bị cảnh báo rò rỉ khí gas. D. Cả A, B, C đều đúng Câu 10: Những việc làm nào trong đời sống có thể dẫn đến xảy ra cháy nổ? A. Hàn cắt kim loại phát sinh ra lửa, đốt vàng mã, thắp hương, đốt nến, nấu ăn ở gần các vật liệu dễ cháy B. Cất chứa xăng, dầu, các hóa chất dễ cháy nổ trái phép, không đảm bảo an toàn C. Lắp đặt hệ thống điện không đảm bảo D. Tất cả các phương án trên. 42 TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Sách giáo khoa hóa học 10, 11, 12 cơ bản 2. Sách giáo viên 10, 11, 12 3. Nội dung chương trình giáo dục tổng thể 2018 4. Luật phòng cháy, chữa cháy 5. Sách “ Kĩ năng phòng cháy, chữa cháy, thoát hiểm, thoát nạn và hỗ trợ cứu người khi xảy ra hỏa hoạn”. Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam do TS Nguyễn Quốc Việt chủ biên. 6. Tài liệu kiến thức phòng cháy, chữa cháy trong trường học và kĩ năng phòng cháy, chữa cháy, thoát nạn khi gặp các sự cố xảy ra. Nhà xuất bản Hồng Đức. 6. Một số tờ báo và tạp chí......... 7. Mạng internet.
File đính kèm:
- skkn_giao_duc_y_thuc_phong_chong_chay_no_cho_hoc_sinh_vung_k.pdf