Sáng kiến kinh nghiệm Về việc tổ chức tốt "Mái nhà xanh" giúp trẻ làm quen với trường lớp mới, giảm "Sốc" khi lần đầu đi học

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Về việc tổ chức tốt “Mái Nhà Xanh” giúp trẻ làm quen với
 trường lớp mới, giảm ‘Sốc’ khi lần đầu đi học.
HỌ TÊN : PHẠM THỊ HIỆP HÒA
CHỨC VỤ : HIỆU TRƯỞNG
ĐƠN VỊ CÔNG TÁC : TRƯỜNG MẦM NON RẠNG ĐÔNG 9-Q.6
I/ ĐẶT VẤN ĐỀ :
Một trong những công tác đổi mới quản lý nhằm nâng cao chất lượng giáo dục tại trường Mầm non nói chung, chúng ta không thể không nói đến việc tổ chức tốt “Mái nhà xanh” sẽ giúp cho các trẻ mầm non lần đầu đi học giảm “Sốc” chuẩn bị tốt tâm lý cho trẻ thích ứng và làm quen với trường lớp, đây là một công tác rất quan trọng đòi hỏi Hiệu trưởng và Giáo viên mầm non phải cần quan tâm, nếu không sẽ làm ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ trong quá trình chăm sóc giáo dục trẻ tại nhà trường. Trường Mầm non Rạng Đông 9 đã có quá trình xây dựng “Mái nhà xanh” được trên 3 năm và đã được lãnh đạo Phòng GD, phụ huynh khen ngợi nhận định: các cháu ngày càng ít khóc hơn qua từng năm khai giảng, trẻ phát triển mạnh dạn tự tin hơn trong giao tiếp, và đó là nền tảng, là cơ sở để giúp trẻ phát triển mọi mặt.
Thật vậy, vai trò của nhà trường mầm non là giúp trẻ phát triển các mối liên hệ tâm lý, việc làm này còn quan trọng hơn là đối với sự phát triển kiến thức cho trẻ. “Trẻ em không thể tồn tại một mình” , ở mỗi trẻ sinh ra đều có một nền tảng sinh học khác nhau, một tâm lý khác nhau, dẫn đến có một ứng xử khác nhau, những tác động xung quanh của môi trường sẽ ảnh hưởng rất quan trọng đối với sự phát triển của trẻ, nên trẻ cần có môi trường an toàn, cảm giác an toàn “bên trong” thì trẻ mới khám phá thế giới tốt được, do vậy chăm sóc giáo dục trẻ phải đáp ứng nhu cầu an toàn của trẻ, đây là yếu tố đầu tiên mà người làm công tác quản lý giáo dục, những giáo viên Mầm non cần phải xác định và phải có kế hoạch tổ chức cho tốt ngay từ khi bước vào đầu năm học. Vậy làm thế nào để tạo cho trẻ có một môi trường an toàn, một cảm giác an toàn về tâm lý để trẻ giảm “Sốc” khi lần đầu đến trường? 
II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
Bước 1: Xác định vai trò của nhà trường giúp trẻ phát triển tốt các mối quan hệ về tâm lý và đó là nền tảng tạo cảm giác an toàn cho trẻ
Trước hết chúng ta cần xác định vai trò quan trọng của nhà trường mầm non là giúp trẻ phát triển các mối liên hệ về tâm lý chứ không phải chỉ giúp trẻ phát triển về kiến thức, bởi vì việc khám phá và học tập cần gắn với mối liên hệ tâm lý của trẻ, tâm lý có cân bằng ổn định và an toàn thì mới làm cơ sở cho sự phát triển về các mặt khám phá và học tập, cho nên sự chăm sóc trẻ phải đáp ứng nhu cầu an toàn của trẻ, nếu làm trẻ sợ hãi hoặc bỏ mặt trẻ trong môi trường xa lạ, trẻ sẽ có những rối nhiễu về tâm lý, làm ảnh hưởng đến sự phát triển các mối liên hệ gắn bó với người lớn, và đây là yếu tố rất quan trọng, vì nếu làm tốt sẽ giúp trẻ phát triển cảm xúc, nhà trường và cô giáo phải hiểu được cảm xúc của trẻ, đồng cảm với trẻ và nên giúp trẻ hết sợ hãi, để tìm lại cảm giác an toàn khi phải rời xa vòng tay của bố mẹ trong lần đầu đi học: Sự quan tâm chia sẽ cảm xúc sợ hãi khi gặp người lạ, nơi lạ, bằng sự trả lời nhẹ nhàng của cô giáo với ánh mắt, cử chỉ vỗ về âu yếm trẻ về những nhu cầu đòi hỏi ở trẻ chính là sự chia sẽ, đáp ứng nhu cầu của cô giáo một cách hợp lý, hay là sự giải thích khi chưa có thể đáp ứng được cho trẻ cũng làm cho trẻ tìm lại được cảm giác an toàn hơn, bớt khóc hơn, việc tạo cho trẻ một môi trường có mái nhà xanh giống như ngôi nhà thân yêu của trẻ, có những đồ chơi mới lạ thu hút trẻ, trẻ sẽ được chơi và có bố mẹ bên cạnh, có các bạn cùng tuổi vui hát chơi đùa với cô giáo , Ô! Thích quá, bé sẽ quên bố mẹ bên cạnh một lúc, và từ từ, dần dần bé sẽ cảm thấy quen với mái nhà xanh có đồ chơi nhiều, quen với các bạn để cùng chơi, quen với cô giáo đẹp “dễ thương” như mẹ của mình, và rồi bé sẽ hết khóc thôi. Chính vì vậy việc xây dựng “Mái nhà xanh” tại trường mầm non là một việc làm rất cần thiết.
Bước 2: Tổ chức xây dựng mái nhà xanh thân thiện như ngôi nhà thân yêu của bé tạo môi trường an toàn cho bé: 
Trang bị cơ sở vậy chất và các điều kiện an toàn nhà trường nói chung và “Mái nhà xanh” nói riêng:
Tâm lý của trẻ thường thích sự mới lạ và màu sắc nên khi trang bị đầu tư cơ sở vật chất cho nhà trường, mỗi năm tôi đều chú ý đến sự thay đổi, để tạo sự hấp dẫn mới lạ đối với trẻ, như năm nay tôi làm mới góc sân vườn Nam Bộ với vịệc tăng cường thảm xanh của cây tre, cây trúc, cỏ rau má, mọc sát tường bên cạnh những cây cau bụng có những dây leo trầu bà uốn quanh, them vào đó là một cái xích đu bằng tre rất môc mạc dễ thương, bé có thể ngồi trên xích đu đong đưa và nghe tiếng nước chảy trong ống tre xuống cái lu nhỏ xinh xinh có cái gáo dừa bé xíu, ngắm nhìn những hoa sung màu hồng luôn đọng nước; còn với vườn cổ tích thì cũng mới lạ hơn năm rồi, bé được vào chơi thỏa thích và đóng kịch tại vườn cổ tích này như trong tháng 9 vừa qua, cô và bé đã biểu diễn cho các bạn trong trường xem về “sự tích Cây Đa” trong ngày Lễ hội Trung thu, và bé sẽ còn được biểu diễn nữa trong các tuần lễ hội khác trong năm; Riêng với “Mái nhà xanh” năm nay cũng được trang bị thêm các kệ tủ đồ chơi lắp ráp cao cấp rất phong phú, đa dạng và nhiều đồ chơi bổ sung lạ mắt khác, có búp bê, có tivi, có ghế salon nho nhỏ, có góc đọc sách dễ thương hình con mèo, có tiểu cảnh xinh xinh được đặt ngay dưới kiếng có thác nước chảy với dòng chữ “Trường Mầm non là ngôi nhà của bé”, đó là tất cả những điều tốt nhất tôi luôn muốn dành cho trẻ để trẻ luôn yêu thích đến trường như một ngôi nhà hạnh phúc của bé, một môi trường an toàn giúp trẻ giảm “Sốc” vậy. Nhưng muốn cho “Mái nhà xanh” được hoạt động có hiệu quả tôi cần phải xây dựng thời gian hoạt động như thế nào cho phù hợp?.
Xây dựng lịch hoạt động của “Mái nhà xanh” :
Ban giám hiệu chúng tôi đã xây dựng lịch hoạt động cụ thể giúp cho các bé và phụ huynh sau khi đã có đủ các thủ tục nhập học (lưu ý hồ sơ sức khỏe của bé không bị bệnh truyền nhiễm và được bác sĩ kết luận đủ sức khỏe đi học) sẽ đến làm quen theo lịch như: ngày đầu cho bé chơi hai tiếng cùng với cô giáo của nhóm trẻ đã được ban giám hiệu xếp vào học, và sau mỗi ngày sẽ tăng dần như: ngày thứ hai bé chơi 3 tiếng, ngày thứ 3 chơi một buổi sáng cho đến khi bé đi học chính thức, ngoài ra nhà trường chúng tôi còn bố trí vào ngày đầu khai giảng tại “Mái nhà xanh” một dãy bàn ăn sáng dành cho phụ huynh của các bé mới đút cho con ăn, và vừa cho con chơi ở mái nhà xanh khoảng 2 tiếng mới cho bé vào lớp, nhằm để bé không bị ảnh hưởng nhiều về giảm sụt cân trong những ngày đầu chưa thích nghi với môi trường mới. (Bé không bỏ ăn sáng do khóc khi đến trường).
Tổ chức thực hiện và rút kinh nghiệm sau mỗi học kỳ: 
Ngay từ đầu năm học, BGH chúng tôi có thành lập ban tuyển sinh và có kế hoạch tuyển sinh cụ thể và chia ra làm nhiều đợt, mỗi đợt nhận 5 cháu, do nhà trường rất được sự tín nhiệm của phụ huynh và có nguồn đăng kí học thường xuyên qua sổ dự bị nên nhà trường có nguồn dự trữ để kịp thời bổ sung những trẻ nghĩ học luôn, do đó nhà trường rất thuận lợi cho việc ổn định sỉ số cháu ngay từ đầu năm học cho đến cuối năm học, và việc ổn định nề nếp cháu cũng đươc nhanh không gặp khó khăn nhiều. Tuy nhiên, Hiệu trưởng phải lưu ý đến việc phân công giáo viên vào nhóm lớp tránh thay đổi liên tục và phải có cô giáo cũ khi chuyển nhóm, chuyển lớp cho bé, tránh làm cháu bị “Sốc” vì cô giáo lạ, đối với cô giáo nên quan tâm tôn trọng cảm xúc của bé để xếp bé vào nhóm có cô mà bé yêu thích, tránh cô chọn cháu mà cháu không muốn, khi chia nhóm cũng lưu ý có cháu mới và cháu cũ, cháu trai, cháu gái, cháu suy dinh dưỡng và cháu dư cân cũng phải được phân bổ đều giữa các nhóm.
Các cháu mới thì được phụ huynh cho học hè nên nhà trường và cô giáo có bố trí bé vào “ Mái nhà xanh” và thực hiện các biện pháp tâm lý có rút kinh nghiệm qua từng đợt nhóm trẻ, từng học kỳ nên những năm gần đây nhà trường rất thuận lợi để giúp trẻ sớm thích nghi và giảm “sốc”, phụ huynh an tâm và tín nhiệm ngày càng đông .
Vậy những biện pháp tâm lý nào mà nhà trường và cô giáo đã vận dụng trong những năm qua để giúp trẻ sớm thích nghi và giảm “sốc” khi lần đầu đi học? 
Bước 3: Vận dụng kiến thức tâm lý để giải quyết các khủng hoảng tâm lý của trẻ khi lần đầu đi học giúp trẻ giảm “sốc”:
 Như chúng ta đã biết, trong thực tế: Nhà trường mầm non, bố mẹ và cô giáo thường gặp những khó khăn khi không đáp ứng được nhu cầu của trẻ rất nhiều, nhưng thường tập trung vào các trường hợp phổ biến nhất mà tôi đã quan sát trong thời gian như sau:
1.Khi đưa bé đến trường học bố mẹ cũng khóc khi thấy con khóc và phải ra về giao con lại cho cô giáo.
2. Bé không chịu ăn cơm ở nhà trường và đòi bú bình.
3. Bé không chịu vào lớp mà khóc ré lên khi cô giáo bế bé rời xa mẹ.
4.Bé khóc suốt không ngủ và hay giật mình ban đêm khiến cho bố mẹ lo sợ và cho bé nghỉ học.
5. Bé khóc hoài và tay cứ ôm cái khăn, hay chú gấu nhồi bông.. đem từ nhà vào và không cho cô giáo cất vào ngăn tủ của bé.
Để giải quyết hiệu quả các trường hợp trên của trẻ, nhà trường và cô giáo cần phải nắm rõ khái niệm về sự phát triển các mốc cơ bản của trẻ và sự rối nhiễu tâm lý của trẻ để có kế hoạch tổ chức và đề ra các biện pháp tâm lý thích hợp cụ thể:
Ở trường hợp thứ nhất và trường hợp thứ hai: Nhà trường nên giải thích và tư vấn cho Bố mẹ của em bé là nên tạo cho mình cảm giác an toàn tin tưởng vào nhà trường thì mới giúp bé an tâm, điều này đã được các nhà tâm lý kết luận: Lần đầu tiên đi học, đa số sự sợ hãi đều bắt nguồn từ tâm lý bất ổn của cha mẹ mình. Vì vậy bố mẹ không nên khóc khi giao bé cho cô giáo, mà phải đưa trẻ đến trường bằng nụ cười và sự tin tưởng vào nhà trường và cô giáo. Muốn vậy, bố mẹ phải đến tham quan trường trước khi cho bé đi học và tham khảo những chế độ sinh hoạt và ăn uống trong nhà trường để tập cho bé ở nhà làm quen dần ít nhất 3 tuần hoặc 1 tháng, sau đó cho bé đến trường làm quen với trường ít nhất là một tuần: ngày đầu chơi với bé khoảng 2 tiếng, ngày thứ 2: 3 tiếng, ngày thứ 3: 1 buổi sáng và nếu bé đã quen dần thích ứng được với trường lớp, với cô giáo thì cho bé ở lại ngũ trưa, trong thời gian đầu bố mẹ nên dành thời gian đưa bé đi học và ở lại chơi với bé và tránh lén ra về đột ngột làm cháu sợ hãi, sợ bị bỏ rơi, đây là một hành vi nên tránh vì theo các nhà giáo dục Pháp cho rằng “Cảm giác bị bỏ rơi là cảm giác khủng khiếp nhất của đứa trẻ nên bố mẹ và cô giáo cần phải giải thích cho trẻ biết là khi con đi học thì bố mẹ cũng đi làm và buổi chiều bố mẹ sẽ đến đón con về. Phụ huynh cũng nên dành thời gian cho trẻ đến chơi trong khuôn viên trường trước khi đi học chính thức. Ở đó, trẻ có thể vui chơi với các bạn mà vẫn nhìn thấy mẹ. Có thể bắt đầu khoảng 30 phút trong ngày đầu tiên, sau đó tăng dần thời lượng cho đến ngày đi học. Điều này sẽ giúp trẻ quen thuộc dần với môi trường mới, trẻ sẽ không cảm thấy xa lạ, bỡ ngỡ với trường lớp, cô giáo và các bạn cùng tuổi với mình, như vậy sẽ giúp trẻ giảm đi sự lo lắng, căng thẳng khi không có mẹ bên cạnh. Ngoài ra bố mẹ cũng không nên dọa con khi bé không ngoan như “con không ăn bố mẹ sẽ cho đi học, cô giáo sẽ đánh đòn” làm như vậy bé sẽ rất sợ đi học và có ấn tượng không tốt về cô giáo.
Ở trường hợp thứ ba và thứ tư: Nhà trường và cô giáo cần phải có những biện pháp phù hợp với tâm lý của trẻ như: Khi trẻ không có cảm giác an toàn thì trẻ sẽ khóc, vì vậy bố mẹ và cô giáo phải vỗ về không nên bỏ mặt trẻ, cho nên khi trẻ phân ly với bố mẹ để đi học lần đầu, trẻ cần phải có cảm giác an toàn, không phải ở các trẻ đều có mối liên hệ tình cảm gắn bó với tất cả người lớn. Do vậy, Cô giáo không nên giật bế bé xa vòng tay ôm ấp của bố mẹ vì làm như vậy vô tình cô làm cho trẻ ghét, sợ cô, và bị “Sốc” ngay, bé sẽ khủng hoảng về tâm lý, cô chỉ nên trao đổi thân thiện với bố mẹ và thăm hỏi quan tâm đến bé, lấy đồ chơi rủ bé cùng chơi với mẹ và cô, từ từ bé sẽ cảm thấy cô gần gũi hơn, vì cô và mẹ nói chuyện với nhau vui vẽ và cùng quan tâm đến bé: “Bé Lan ngoan lắm, cô giáo cho con đồ chơi nè, thích quá, cô thương con quá”, hành động này sẽ hay hơn là bế bé trên tay của người mẹ, và cô giáo sẽ thu phục tình cảm của bé nhanh hơn, bé sẽ bớt khóc và dần dần quen với cô giáo và cũng trong thời gian này bố mẹ và cô giáo sẽ cùng thống nhất tìm ra biện pháp tốt nhất để giúp trẻ thích nghi với môi trường mới. Một trong những cái sợ hãi làm trẻ khóc ré lên là bị “nhốt” trong một cái lớp có chắn song ở cửa, cho nên cô giáo nên cho bé ra sân chơi cùng các bạn học sinh cũ để bé làm quen với khuôn viên trường có cảnh đẹp, có nhiều đồ chơi và cô giáo sẽ tổ chức các trò chơi hấp dẫn gây sự chú ý cho trẻ , tiếng khóc của bé sẽ hòa nhập với tiếng cười vui của các bạn sẽ dần giúp bé quên khóc, mau sớm thích nghi chơi cùng với cô giáo và các bạn.
Ở trường hợp thứ năm: Đôi khi giáo viên cũng phải chấp nhận các nhu cầu chưa hay của trẻ như việc bé đòi ngậm ti, bé không ăn đòi bú bình, bé không chịu bỏ giày dép, ba lô quần áo vào ngăn tủ hay bé cứ thích cầm gấu bông, hay gối ôm, khăn trên tay và đứng ở cửa lớp khóc đòi về, cô giáo không nên nóng vội bắt buộc trẻ phải cất những thứ trên hay đưa cho mẹ bé đem về nhà, mà cô giáo cần phải đáp ứng nhu cầu của trẻ ở thời gian đầu trẻ chưa quen, rồi dần dần khi trẻ đã quen với cô thì cô giáo mới tập trẻ thực hiện theo quy định nề nếp lớp của cô giáo, như vậy cô giáo mới thành công trong việc giúp bé sớm thích nghi khi lần đầu đi học và giảm ‘sốc’.
III/ KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC:
Qua hơn ba năm thực hiện tốt “Mái nhà xanh” tại trường Mầm non Rạng Đông 9, Trường đã đạt giấy khen của phòng GD về tổ chức tốt “Mái nhà xanh”, uy tín của trường chúng tôi ngày càng được phụ huynh và các cấp lãnh đạo khen ngợi khi mỗi lần đến dự khai giảng đầu năm học, các cháu mới sớm thích nghi và giảm “Sốc” là cơ sở giúp trẻ phát triển tốt các cảm xúc, các mối liên hệ tâm lý bền vững, và chắc chắn đó là nền tảng sẽ giúp trẻ phát triển tốt ở mọi mặt và đạt được các mục tiêu mà chương trình mới của bộ đề ra.
IV/ BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
Muốn tổ chức tốt “Mái nhà xanh” nhằm giúp bé giảm “sốc” khi lần đầu đi học, Nhà trường và cô giáo nên: 
Xác định rõ vai trò quan trọng của nhà trường mầm non là phát triển cảm xúc về các mối liên hệ tâm lý bền vững cho trẻ, và đó chính là nền tảng phát triển toàn diện các mặt, chứ không phải chỉ là việc phát triển kiến thức cho trẻ.
 Những người làm công tác giáo dục Mầm non phải nắm rõ các cột mốc phát triển cơ bản của trẻ và các rối nhiễu về tâm lý của trẻ và các trường hợp khó khăn của trẻ, giúp trẻ có cảm giác an toàn, vì chỉ khi có cảm giác an toàn “bên trong’ thì trẻ mới khám phá thế giới tốt được.
Hiệu trưởng và cô giáo cần phải quan tâm tổ chức môi trường nhà trường, môi trường lớp luôn an toàn, mới lạ, thu hút trẻ với phương châm: “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”, để hấp dẫn trẻ, giúp trẻ có môi trường an toàn, bớt căng thẳng và giảm sốc, môi trường an toàn chỉ có khi có sự liên kết giữa gia đình và nhà trường.