Sáng kiến kinh nghiệm Thiết kế đề kiểm tra tự luận môn Sinh học lớp 12 theo khung ma trận
1. Giải pháp cũ thường làm
- Cách ra đề kiểm tra: Giáo viên ra khoảng 5 câu hỏi tự luận với nội dung tương đối bao quát cho đề kiểm tra 45 phút.
- Những hạn chế của cách ra đề như trên:
+ Số lượng câu hỏi ít, nội dung trả lời cho 1 câu dài nên giáo viên chủ yếu chỉ đánh giá được mức độ nhận biết ở học sinh.
+ Vì số lượng câu hỏi ít nên dẫn đến hiện tượng học sinh có thể học tủ, học lệch.
+ Giáo viên không thể kiểm tra được nhiều nội dung do đó chỉ đánh giá được mức độ nhận thức của học sinh một cách cục bộ, kết quả kiểm tra ít phân hóa.
+ Giáo viên ra đề một cách ngẫu hứng, thích phần nào thì ra đề phần ấy nên đề kiểm tra ít đa dạng.
2. Giải pháp mới
- Cách ra đề kiểm tra mới trong sáng kiến: Giáo viên thiết kế một ngân hàng câu hỏi (Thư viện câu hỏi). Các câu hỏi trong ngân hàng được bố trí theo từng nội dung, từng mức độ nhận thức (nhận biết, thông hiểu, vận dụng mức độ thấp, vận dụng mức độ cao). Sau đó giáo viên chiết rút từ ngân hàng ra các đề kiểm tra, mỗi đề 10 câu hỏi ngắn theo cấu trúc 5 - 3 - 2 (50% nhận biết, 30% thông hiểu, 20% vận dụng).
- Những ưu điểm của cách ra đề như trên:
+ Đề kiểm tra gồm 10 câu hỏi ngắn, phân hóa rõ ràng nên giáo viên có thể đánh giá được nhiều mức độ nhận thức của học sinh.
+ Từ ngân hàng câu hỏi, với mỗi cách chiết rút ta sẽ có 1 đề kiểm tra, vậy với n cách chiết rút ta sẽ có n đề kiểm tra. Do đó rất thuận lợi cho giáo viên trong khâu ra đề, giáo viên ra đề rất nhanh, không lặp lại đề, đề rất đa dạng.
+ Với đề bài được thiết kế như trên sẽ tạo được hứng thú cho học sinh, học sinh không ngại học để phục vụ cho kiểm tra, đồng thời hạn chế được phần nào tình trạng học tủ, học lệch.
+ Vì đề kiểm tra có số lượng câu hỏi nhiều, nội dung mỗi câu ngắn (tương ứng với nội dung của 1 câu hỏi trắc nghiệm) nên học sinh tiếp cận được với cách trả lời câu hỏi trắc nghiệm của kỳ thi tốt nghiệp và tuyển sinh đại học.
g 10% tổng điểm = 1 đ 100% hàng = 1 đ Di truyền học quần thể 9. Cho 1 quần thể ở trạng thái cân bằng, biết tỉ lệ kiểu gen đồng hợp lặn, tính tần số các alen 10% tổng điểm = 1 đ 100% hàng = 1 đ Ứng dụng di truyền học 5. Nêu thành tựu tạo giống thực vật bằng công nghệ gen 6. Phương pháp tạo giống bằng gây đột biến có hiệu quả nhất với dạng sinh vật nào. Vì sao 7. Trình bày kĩ thuật tạo giống thực vật đồng hợp tử tuyệt đối về tất cả các cặp gen 10. Giải thích nguyên nhân không dùng con lai F1 để nhân giống 40% tổng điểm = 4 đ 25% hàng = 1 đ 50% hàng = 2 đ 25% hàng = 1 đ Tổng = 100% = 10 đ 50% tổng điểm = 5 đ 30% tổng điểm = 3 đ 20% tổng điểm = 2 đ ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ I – MÔN SINH HỌC LỚP12 Câu 1. Dấu hiệu để nhận biết ra hiện tượng di truyền của tính trạng do gen ngoài nhân quy định là gì? Câu 2. Nêu 2 thành tựu tạo giống thực vật bằng công nghệ gen Câu 3. Nêu các bước nghiên cứu di truyền của Menden Câu 4. Mức phản ứng là gì? Câu 5. Nêu cơ chế hình thành thể dị đa bội? Vai trò của quá trình này? Câu 6. Trình bày kĩ thuật tạo giống thực vật đồng hợp tử tuyệt đối về tất cả các cặp gen Câu 7. Phương pháp tạo giống bằng gây đột biến có hiệu quả nhất với dạng sinh vật nào? Vì sao? Câu 8. Cơ thể lai F1 có nhiều ưu điểm hơn so với các dạng bố mẹ thuần chủng như sinh trưởng nhanh, chống chịu tốt, năng suất cao nhưng không được sử dụng để nhân giống, vì sao? Câu 9. Ở người bệnh máu khó động do 1 gen lặn nằm trên X quy định. Trong một gia đình có người chồng bị bệnh, người vợ bình thường nhưng cha vợ bị bệnh. Tính xác suất để cặp vợ chồng này sinh được hai con đều bình thường trong đó có 1 con trai và 1 con gái Câu 10. Một quần thể người đang ở trạng thái cân bằng di truyền về gen quy định tính trạng hệ nhóm máu ABO có 10000 người. Kết quả thống kê cho thấy số người có nhóm máu O là 2500, người có nhóm máu AB là 1200. Hãy tính tần số các alen IA, IB, IO 2. Thiết kế đề kiểm tra học kì II a. Xác định mục đích kiểm tra + Đánh giá được kết quả học tập của học sinh sau khi học xong toàn bộ chương trình sinh học lớp 12 b. Xác định hình thức kiểm tra + Kiểm tra tự luận dưới dạng 10 câu hỏi ngắn c. Xây dựng bảng mô tả câu hỏi kiểm tra + Nhóm chúng tôi đã xây dựng bảng mô tả cho đề kiểm tra học kì II theo từng chủ đề và theo từng mức độ nhận thức như sau: BẢNG MÔ TẢ CÂU HỎI ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ 2 – MÔN SINH HỌC Chủ đề Mức độ nhận thức Nhận biết Thông hiểu Vận dụng mức độ thấp Vận dụng mức độ cao Học thuyết Đacuyn - Đacuyn định nghĩa biến dị cá thể là gì? - Hãy nêu đơn vị, thực chất, kết quả, vai trò của chọn lọc tự nhiên, theo Đacuyn? - Nêu đóng góp của Đacuyn? - Thực chất, kết quả của chọn lọc nhân tạo là gì? - Phân biệt chọn lạc tự nhiên và chọn lọc nhân tạo? - Dựa vào học thuyết Đacuyn em hãy giải thích vì sao nói sinh giới đa dạng trong thống nhất? Học thuyết tiến hóa tổng hợp, hiện đại - Theo quan niệm hiện đại, trong quần thể cớ những nguồn biến dị di truyền nào? - Thế nào là nhân tố tiến hóa? Liệt kê các nhân tố tiến hóa? - Nêu đặc trưng của đột biến đối với tiến hóa? - Thế nào là di nhập gen? Cho ví dụ? - Nêu đặc trưng của di nhập gen đối với tiến hóa? - Theo quan niệm hiện đại, đơn vị, thực chất, kết quả, vai trò của chọn lọc tự nhiên là gì? - Nêu đặc trưng của các yếu tố ngẫu nhiên đối với tiến hóa? - Liệt kê các hình thức giao phối không ngẫu nhiên? - Nêu đặc trưng của giao phối không ngẫu nhiên đối với tiến hóa? - Phân biệt tiến hóa nhỏ và tiến hóa lớn? - Cho biết nguồn gốc của các nguồn biến dị di truyền trong quần thể? - Tại sao tần số đột biến gen là rất thấp nhưng đột biến gen vẫn được xem là nguyên liệu của tiến hóa? - Tại sao đột biến gen thường có hại? - Tại sao đột biến gen thường có hại nhưng vẫn được xem là nguyên liệu của tiến hóa? - Tại sao đột biến gen được coi là nguyên liệu sơ cấp chủ yếu của tiến hóa? - Bằng cách nào chọn lọc tự nhiên có thể thay đổi cấu trúc di truyền của quần thể? - Cho ví dụ về các yếu tố ngẫu nhiên làm thay đổi cấu trúc di truyền của quần thể - Trong các nhân tố tiến hóa, nhân tố nào làm phong phú vốn gen của quần thể, nhân tố nào làm nghèo vốn gen của quần thể? 22. Áp lực của chọn lọc tự nhiên phụ thuộc vào yếu tố nào Giải thích tại sao chọn lọc tự nhiên làm biến đổi tần số alen ở quần thể vi khuẩn nhanh hơn so với quần thể sinh vật lưỡng bội Loài và các cơ chế cách li sinh sản - Loài sinh học là gì? Các tiêu chuẩn để phân biệt hai loài thân thuộc - Bản chất của cách li trước hợp tử là gì? Nêu các cơ chế cách li trước hợp tử? - Bản chất của cách li sau hợp tử là gì? - Vai trò của các cơ chế cách li với tiến hóa? - Vì sao lừa và ngựa thuộc hai loài khác nhau? Các con đường hình thành loài mới - Cách li địa lí là gì? Vai trò của cách li địa lí? - Nêu đặc điểm của con đường hình thành loài bằng cách li địa lí? - Trình bày cơ chế hình thành loài bằng cách li tập tính, cách li sinh thái? - Nêu cơ chế hình thành loài bằng lai xa kém theo đa bội hóa - Đặc điểm của quá trình hình thành loài bằng lai xa kèm theo đa bội hóa - Tại sao hình thành loài bằng cách li địa lí thường hay xảy ra với động vật? - Giải thích vì sao con đường hình thành loài bằng lai xa kèm theo đa bội hóa hay xảy ra với thực vật, ít khi xảy ra với động vật - Nếu chỉ có lai xa hoặc chỉ có đa bội hóa có thể hình thành loài mới được không? Tại sao Nguồn gốc sự sống - Quá trình tiến hóa của sự sống trên Trái đất gồm những giai đoạn nào? - Nêu giả thuyết của Oparin và Handan - Trình bày thí nghiệm của Milơ và Urây - Trình bày thí nghiệm của Fox - Đặc điểm của bầu khí quyển nguyên thủy? - Trong quá trình tiến hóa, thì cơ chế nhân đôi và dịch mã được hình thành như thế nào? - Các nhà khoa học cho rằng trong quá trình tiến hóa dạng vật chất di truyền nào có trước? Tại sao Sự phát triển của sinh giới qua các đại địa chất - Hóa thạch là gì? Nêu các cách hình thành hóa thạch - Hóa thạch có vai trò như thế nào trong nghiên cứu lịch sử phát triển của sinh giới - Tuổi của hóa thạch có thể được xác định nhờ phương pháp nào? - Thế nào là hiện tượng trôi dạt lục địa? Ý nghĩa của việc nghiên cứu hiện tượng này? Sự phát sinh loài người - Loài H.spiens đã trải qua các giai đoạn tiến hóa trung gian nào? - Nêu 2 bằng chứng chứng minh nguồn gốc động vật của loài người? - Đi bằng hai chân đã đem lại cho loài người các ưu thế tiến hóa gì? - Phân biệt tiến hóa văn hóa và tiến hóa sinh học? - Nhờ có các biến đổi nào về mặt sinh học mà con người có khả năng tiến hóa văn hóa - Tại sao con người là nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến sự tiến hóa của nhiều loài sinh vật khác Môi trường sống và các nhân tố sinh thái - Môi trường sống là gì? Phân loại môi trường sống? - Liệt kê và cho ví dụ về các nhóm nhân tố sinh thái? - Phân biệt giới hạn sinh thái, khoảng chống chịu, khoảng thuận lợi, ổ sinh thái? Cho ví dụ Quần thể và mối quan hệ giữa các cá thể trong quần thể - Quần thể là gì? Quần thể được hình thành như thế nào? - Quan hệ hỗ trợ giữa các cá thể cùng loài thể hiện qua các hoạt động nào? Cho biết ý nghĩa của hỗ trợ cùng loài. - Hậu quả của sự cạnh tranh gay gắt cùng loài là gì?Ý nghĩa của sự cạnh tranh cùng loài - Khi nào các cá thể cùng loài có sự cạnh tranh? Cho ví dụ - Mối liên hệ quan trọng nhất giữa các cá thể cùng loài là gì? Các đặc trưng cơ bản của quần thể - Liệt kê các đặc trưng cơ bản của quần thể - Tỉ lệ giới tính là gì? Vai trò của tỉ lệ giới tính? Tỉ lệ giới tính chịu ảnh hưởng của các nhân tố nào? - Thế nào là tuổi sinh lí, tuổi sinh thái, tuổi quần thể - Cấu trúc tuổi phụ thuộc vào nhân tố nào? Ý nghĩa của việc nghiên cứu cấu trúc tuổi - Có những dạng tháp tuổi nào? Đặc điểm của mỗi dạng - Trong tự nhiên, các cá thể trong quần thể có những kiểu phân bố nào? - Đặc điểm và ý nghĩa sinh thái của mỗi kiểu phân bố - Mật độ cá thể là gì? Tại sao mật độ được coi là một đặc trưng cơ bản của quần thể - Kích thước của quần thể là gì? Thế nào là kích thước tối thiểu, kích thước tối đa - Khi số lượng cá thể của quần thể giảm dưới mức tối thiểu thì quần thể rơi vào những nguy cơ nào? - Khi số lượng cá thể của quần thể tăng trên mức tối đa thì dẫn đến hậu quả gì? - Những nhân tố nào chi phối kích thước quần thể - Quần thể sinh vật có thể tăng trưởng theo những dạng nào - Thực trạng của sự tăng trưởng quần thể người và hậu quả Biến động số lượng cá thể của quần thể - Có những nguyên nhân nào gây ra sự biến động số lượng cá thể của quần thể? Thế nào là nhân tố phụ thuộc mật độ, và nhân tố không phụ thuộc mật độ? - Thế nào là trạng thái cân bằng của quần thể? - Cho ví dụ về các kiểu biến động theo chu kỳ và không theo chu kỳ - Cơ chế của sự tự điều chỉnh số lượng cá thể của quần thể là gì? Tại sao nói nhân tố vô sinh là nhân tố không phụ thuộc mật độ quần thể, nhân tố hữu sinh là nhân tố phụ thuộc mật độ? Quần xã và một số đặc trưng cơ bản của quần xã - Quần xã là gì? Liệt kê các đặc trưng cơ bản của quần xã? - Thế nào là loài ưu thế, loài đặc trưng? - Sự phân bố cá thể trong không gian của quần xã phụ thuộc vào yếu tố nào? Ý nghĩa của sự phân bố? -Liệt kê các kiểu phân bố loài trong không gian của quần xã - Nêu đặc điểm của các mối quan hệ hỗ trợ khác loài? - Nêu đặc điểm của các mối quan hệ đối kháng khác loài? - Thế nào là hiện tượng khống chế sinh học? Nêu ý nghĩa của hiện tượng đó - Mối quan hệ vật kí sinh - vật chủ và mối quan hệ vật dữ - con mồi giống nhau ở đặc điểm nào - Cho ví dụ về mối quan hệ hỗ trợ khác loài - Cho ví dụ về mối quan hệ đối kháng khác loài Diễn thế sinh thái - Thế nào là diễn thế sinh thái - Nêu các nguyên nhân của diễn thế sinh thái - Phân biệt diễn thế nguyên sinh và diễn thế thứ sinh - Dự đoán quá trình diễn thế xảy ra trên một thân cây vừa bị đổ trong rừng? Hệ sinh thái - Hệ sinh thái là gì? Nêu đặc điểm của hệ sinh thái? - Liệt kê các thành phần cấu trúc của hệ sinh thái - Phân biệt hệ sinh thái tự nhiên và hệ sinh thái nhân tạo về độ đa dạng, năng suất, hiệu quả sử dụng năng lượng, tính ổn định - Giải thích vì sao muốn tăng năng suất cá cho hệ sinh thái ao, người ta thường bón phân cho ao, nhưng nếu bón quá nhiều phân thì ao không cho năng suất nữa? Trao đổi vật chất trong hệ sinh thái -Chuỗi thức ăn là gì? - Lưới thức ăn là gì? - Thế nào là bậc dinh dưỡng - Tháp sinh thái là gì? Có mấy loại tháp sinh thái? - Dạng tháp sinh thái nào hoàn thiện nhất? Vì sao? - Cho ví dụ và phân biệt hai loại chuỗi thức ăn? Giải thích vì sao chuỗi thức ăn ở trên cạn thường ngắn hơn chuỗi thức ăn ở dưới nước Chu trình sinh địa hóa và sinh quyển - Chu trình sinh địa hóa là gì? Ý nghĩa của chu trình sinh địa hóa - Mô tả chu trình cácbon? Thực trạng của nồng độ CO2 hiện nay và hậu quả của nó - Mô tả chu trình nước - Sinh quyển là gì? Nêu các khu sinh học trên Trái đất? Dòng năng lượng trong hệ sinh thái và hiệu suất sinh thái - Quần xã sử dụng năng lượng của thành phần nào trong quang phổ mặt trời? - Hiệu suất sinh thái là gì? - Liệt kê các cách thất thoát năng lượng qua các bậc dinh dưỡng - Phân biệt chuyển hóa năng lượng và chuyển hóa vật chất? - Tại sao chuỗi thức ăn không thể kéo dài vô tận d. Chiết rút đề kiểm tra từ bảng mô tả câu hỏi (Thiết kế khung ma trận đề kiểm tra) + Giáo viên lựa chọn các chủ đề kiểm tra, sau đó lựa chọn các câu hỏi của mỗi mức độ nhận thức thuộc từng chủ đề, để chiết rút được một đề kiểm tra theo cấu trúc 5 – 3- 2 (50% nhận biết – 30% thông hiểu – 20% vận dụng). + Sau đây là ví dụ về cách chiết rút đề kiểm tra học kì II – môn sinh lớp 12 VD: Giáo viên lựa chọn 6 chủ đề để kiểm tra là học thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại – quá trình hình thành loài mới – nguồn gốc sự sống – quần thể sinh vật – quần xã sinh vật – hệ sinh thái, sau đó lựa chọn các câu hỏi tương ứng với các chủ đề theo khung ma trận dưới đây: MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ II– MÔN SINH HỌC LỚP 12 Chủ đề kiểm tra Mức độ nhận thức Nhận biết Thông hiểu Vận dụng mức độ thấp Vận dụng mức độ cao Học thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại 1. Thế nào là nhân tố tiến hóa? Liệt kê các nhân tố tiến hóa? 6. Giải thích tại sao chọn lọc tự nhiên làm biến đổi tần số alen ở quần thể vi khuẩn nhanh hơn so với quần thể sinh vật lưỡng bội 7. Tại sao tần số đột biến gen là rất thấp nhưng đột biến gen vẫn được xem là nguyên liệu của tiến hóa? 30% tổng điểm = 3đ 33,3% hàng = 1 đ 66,7% hàng = 2 đ Quá trình hình thành loài mới 2. Nêu vai trò của cách li địa lí trong quá trình hình thành loài mới 8. Tại sao lai xa và đa bội hóa nhanh chóng tạo nên loài mới ở thực vật nhưng ít xảy ra ở các loài động vật 20% tổng điểm = 2 đ 50% hàng = 1 đ 50% hàng = 1 đ Nguồn gốc sự sống 3. Trình bày thí nghiệm của Milơ và Urây về sự hình thành các hợp chất hữu cơ 10% tổng điểm = 1 đ 100% hàng = 1 đ Quần thể sinh vật 4. Nêu điều kiện xuất hiện quan hệ cạnh tranh giữa các cá thể trong quần thể và hệ quả của sự cạnh tranh gay gắt 9. Tại sao nói nhân tố vô sinh là nhân tố không phụ thuộc mật độ quần thể, nhân tố hữu sinh là nhân tố phụ thuộc mật độ 20% tổng điểm = 2 đ 50% hàng = 1 đ 50 % hàng =1 đ Quần xã sinh vật 5. Sự phân bố cá thể trong không gian của quần xã phụ thuộc vào yếu tố nào? Ý nghĩa của sự phân bố? 10% tổng điểm = 1 đ 100% hàng = 1 đ Hệ sinh thái 10. Giải thích vì sao chuỗi thức ăn ở trên cạn thường ngắn hơn chuỗi thức ăn ở dưới nước 10% tổng điểm = 2 đ 1000% hàng = 1 đ Tổng = 100% = 10 đ 50% tổng điểm = 5 đ 30% tổng điểm = 3 đ 10% tổng điểm = 1 đ 10% tổng điểm = 1 đ ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ II– MÔN SINH HỌC LỚP12 Câu 1. Thế nào là nhân tố tiến hóa? Liệt kê các nhân tố tiến hóa? Câu 2. Cách li địa lí có vai trò như thế nào trong quá trình hình thành loài mới? Câu 3. Milơ và Urây đã làm thí nghiệm như thế nào để chứng minh giả thuyết của Oparin và Handan về sự hình thành các hợp chất hữu cơ đơn giản từ các chất vô cơ Câu 4. Trong điều kiện nào thì xuất hiện quan hệ cạnh tranh giữa các cá thể trong quần thể? Hệ quả của sự cạnh tranh gay gắt là gì? Câu 5. Hệ sinh thái gồm những thành phần hữu sinh nào? Câu 5. Sự phân bố cá thể trong không gian của quần xã phụ thuộc vào yếu tố nào? Ý nghĩa của sự phân bố? Câu 6. Giải thích tại sao chọn lọc tự nhiên làm biến đổi tần số alen ở quần thể vi khuẩn nhanh hơn so với quần thể sinh vật lưỡng bội Câu 7. Tại sao tần số đột biến gen là rất thấp nhưng đột biến gen vẫn được xem là nguyên liệu của tiến hóa? Câu 8. Tại sao lai xa và đa bội hóa nhanh chóng tạo nên loài mới ở thực vật nhưng ít xảy ra ở các loài động vật? Câu 9. Tại sao nói nhân tố vô sinh là nhân tố không phụ thuộc mật độ quần thể, nhân tố hữu sinh là nhân tố phụ thuộc mật độ? Câu 10. Giải thích vì sao chuỗi thức ăn ở trên cạn thường ngắn hơn chuỗi thức ăn ở dưới nước Chương III. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC THỰC NGHIỆM Chúng tôi tiến hành kiểm tra cho khối 12 – Trường THPT Yên Mô B bằng 1 đề kiểm tra học kì I như sau: ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ I – MÔN SINH HỌC LỚP12 Câu 1. Dấu hiệu để nhận biết ra hiện tượng di truyền của tính trạng do gen ngoài nhân quy định là gì? Câu 2. Nêu 2 thành tựu tạo giống thực vật bằng công nghệ gen Câu 3. Nêu các bước nghiên cứu di truyền của Menden Câu 4. Mức phản ứng là gì? Câu 5. Nêu cơ chế hình thành thể dị đa bội? Vai trò của quá trình này? Câu 6. Trình bày kĩ thuật tạo giống thực vật đồng hợp tử tuyệt đối về tất cả các cặp gen Câu 7. Phương pháp tạo giống bằng gây đột biến có hiệu quả nhất với dạng sinh vật nào? Vì sao? Câu 8. Cơ thể lai F1 có nhiều ưu điểm hơn so với các dạng bố mẹ thuần chủng như sinh trưởng nhanh, chống chịu tốt, năng suất cao nhưng không được sử dụng để nhân giống, vì sao? Câu 9. Ở người bệnh máu khó động do 1 gen lặn nằm trên X quy định. Trong một gia đình có người chồng bị bệnh, người vợ bình thường nhưng cha vợ bị bệnh. Tính xác suất để cặp vợ chồng này sinh được hai con đều bình thường trong đó có 1 con trai và một con gái Câu 10. Một quần thể người đang ở trạng thái cân bằng di truyền về gen quy định tính trạng hệ nhóm máu ABO có 10000 người. Kết quả thống kê cho thấy số người có nhóm máu O là 2500, người có nhóm máu AB là 1200. Hãy tính tần số các alen IA, IB, IO HƯỚNG DẪN CHẤM VÀ BIỂU ĐIỂM ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ I MÔN SINH HỌC LỚP 12 Câu Đáp án Điểm 1(1 đ) - Kết quả lại thuận khác lai nghịch - Con luôn có kiểu hình giống mẹ 0,5 đ 0,5 đ 2 (1 đ) - Tạo giống gạo có gen quy định tiền chất vitamin A từ cà rốt - Tạo giống bông có gen kháng sâu bệnh 0,5 đ 0,5 đ 3 (1 đ) - Tạo các dòng thuần chủng về từng tính trạng - Lai các dòng thuần chủng với nhau, rồi phân tích kết quả lai ở F1, F2, F3 - Sử dụng toán xác suất để phân tích kết quả lai và đưa giả thuyết khoa học - Tiến hành thí nghiệm chứng minh giả thuyết 0,5 đ 0,5 đ 4 (1 đ) - Là tập hợp các kiểu hình của cùng một kiểu gen tương ứng với các môi trường khác nhau 1,0 đ 5 (1 đ) - Cơ chế: Lai xa kèm theo đa bội hóa hoặc dung hợp tế bào trần - Vai trò: Cung cấp nguyên liệu cho tiến hóa và chọn giống Tạo ra cơ thể có đặc điểm của hai loài khác nhau 0,5 đ 0,5 đ 6 (1 đ) - Nuôi cấy hạt phấn hoặc noãn chưa thụ tinh rồi xử lí bằng cônsixin, sau đó tạo điều kiện cho phát triển thành cây con 1,0 đ 7 (1 đ) - Hiệu quả nhất với vi sinh vật vì vi sinh vật có khả năng sinh sản nhanh 1,0 đ 8 (1 đ) - Vì F1 có kiểu gen dị hợp 1,0 đ 9 (1 đ) - Chồng bị bệnh có kiểu gen: XaY - Bố vợ bị bệnh có kiểu gen: XaY - Vợ bình thường (XAX- ) nhận Xa từ bố cô ta nên vợ có kiểu gen là XAXa - Xác suất họ sinh 1 con trai bình thường, một con gái bình thường là 1/4 x 1/4 x 2 = 1/8 0,5 đ 0,5 đ 10 (1 đ) r2IoIo = 2500/10000 = 0,25, nên r (Io) = 0,5 2 pq IAIB = 1200/10000 = 0,12 , p (IA) + q (IB) = 1 – r = 0,5, nên p (IA) = 0,2, q (IB) = 0,3 0,5 đ 0,5 đ Sau khi tiến hành kiểm tra cho khối 12 trường THPT Yên Mô B bằng đề kiểm tra – học kì I ở trên, thống kê tại 3 lớp 12A1, 12A6, 12A10 kết quả thu được như sau: Lớp/ sĩ số Điểm Giỏi Khá Trung bình Dưới trung bình 12A1 – 46 hs 11hs = 23,9 % 9 hs = 19,6 % 25 hs = 54,3% 1 hs = 2,2% 12A6 – 43 hs 1 hs = 2,3 % 5hs = 11,6 % 30 hs = 69,8 % 7 hs = 16,3 % 12A10 – 41 hs 3 hs = 7,3 % 11 hs = 26,7 % 20 hs = 48,8 % 6 hs = 14,6 % Qua bảng số liệu có thể nhận thấy học lực của các học sinh trong cùng 1 lớp có sự khác biệt, chứng tỏ đề kiểm tra đã thiết kế có khả năng phân hóa học sinh. Các số liệu trong bảng cũng cho phép so sánh học lực về môn sinh học giữa các lớp với nhau, trong 3 lớp 12A1 học tốt nhất, tiếp theo là 12A10, cuối cùng là 12A6 (điều này hoàn toàn phù hợp với thực tế vì lớp 12A1 là lớp có nhiều học sinh ôn đại học theo khối A, B), chứng tỏ đề kiểm tra đã thiết kế đảm bảo được sự đánh giá công bằng mức độ nhận thức của học sinh. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1. Kết luận: - Trong khuân khổ của sáng kiến, chúng tôi đã thiết kế được các đề kiểm tra môn sinh học lớp 12 theo khung ma trận - Chúng tôi đã triển khai kiểm tra khảo sát 1 đề và thống kê kết quả, qua đó có thể khẳng đề kiểm tra đã thiết kế có chất lượng khá tốt. 2. Khuyến nghị: - Việc ra đề kiểm tra theo khung ma trận là bắt buộc và cần thực hiện đúng quy trình - Cần xây dựng ngân hàng câu hỏi và đề kiểm tra theo khung ma trận trên trang mạng của nhà trường làm tài liệu cho giáo viên và học sinh Yên Mô, tháng 05 năm 2014 XÁC NHẬN CỦA ĐƠN VỊ Nhóm tác giả thực hiện 1- Nguyễn Thị Thắm 2- Tống Thị Thu Hà DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Nguyễn Thành Đạt (Chủ biên) (2007), Sinh học 12, NXB Giáo dục Tài liệu bồi dưỡngcán bộ quản lý và giáo viên về biên soạn đề kiểm tra môn sinh học cấp THPT, Bộ giáo dục và đào tạo Đề thi tốt nghiệp, đại học môn sinh học các năm 2009, 2010, 2011, 2012, 2013 Sách giáo viên sinh học 12, Bộ giáo dục và đào tạo MỤC LỤC Trang ĐẶT VẤN ĐỀ 1 1. Lý do lựa chọn sáng kiến 1 2. Mục đích nghiên cứu 1 3. Nhiệm vụ nghiên cứu 1 4. Phương pháp nghiên cứu 1 5. Đối tượng nghiên cứu 1 6. Phạm vi nghiên cứu 2 7. Cấu trúc của sáng kiến 2 GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 3 Chương I. Cơ sở lý luận 3 Chương II. Thiết kế đề kiểm tra môn sinh học lớp 12 theo khung ma trận 7 Chương III. Kết quả nghiên cứu thực nghiệm 47 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 50 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 51
File đính kèm:
- YMB Tong Thi Tham mon Sinh.doc