Sáng kiến kinh nghiệm Sử dụng một số bài tập nhằm nâng cao thành tích chạy cự li ngắn cho học sinh THCS

CHUYÊN ĐỀ THÁNG 2/2020
NỘI DUNG CHUYÊN ĐỀ: Sử dụng một số bài tập nhằm nâng cao thành tích chạy cự li ngắn cho học sinh THCS
Người báo cáo: Hoàng Anh Tuấn
Ngày báo cáo: 20/02/2020
 I. Mục đích, yêu cầu.
+ Nghiên cứu những đặc điểm cơ bản của tốc độ khi học chạy ngắn
+ Đánh giá kết quả ứng dụng một số bài tập phát triển tốc độ nhằm nâng cao thành tích chạy ngắn cho học sinh THCS.
II. Điểm mới của chuyên đề
 Các phương pháp, biện pháp, các nội dung bài tập trong chuyên đề đã cho thấy:
+ Trong quá trình giảng dạy phải tuân thủ các nguyên tắc giáo dục, lựa chọn những nội dung và các biện pháp cơ bản của việc phát triển kỹ năng, kỹ thuật dạy học.
+ Sử dụng linh hoạt các phương pháp, biện pháp, các bài tập để tăng sự hứng thú tập luyện cho học sinh, làm cho các em yêu thích, say mê trong tập luyện, tạo cơ hội cho các em bộc lộ và phát huy hết tố chất của mình và có biện pháp cơ bản để đảm bảo tính an toàn trong tập luyện, từ đó rèn luyện nâng cao sức khỏe và đạt thành tích cao trong kiểm tra, thi đấu.
	III. Cơ sở lý luận.
	Đất nước ta đang từng bước phát triển trên mọi lĩnh vực vì vậy rất cần những đội ngũ cán bộ kỹ thuật lành nghề và có sức khỏe tốt, sức khỏe là vốn quý nhất của con người, là tài sản của mỗi quốc gia, là cơ sở để tạo ra tài sản trí tuệ và vật chất xã hội. Từ đó Đảng và nhà nước ta đã qua tâm đến sự nghiệp giáo dục, coi giáo dục là quốc sách hàng đầu, trong đó giáo dục thể chất cũng góp phần quan trọng.
	Công tác giảng dạy, phát hiện và bồi dưỡng đội tuyển Điền kinh – Thể thao là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong công tác giáo dục thể chât, nhằm góp phần giáo dục các em trở thành một nền tảng vững chắc cho sự phát triển phong trào TDTT ở cơ sở.
	IV. Cơ sở thực tiễn.
	Để rèn luyện một con người có tác phong nhanh nhẹn, tinh thần đoàn kết trước tập thể, có ý chí vươn lên trong học tập. Chạy ngắn là một phần của nội dung trong chương trình Thể Dục ở trong trường học, là một trong những nội dung quan trọng và phổ biến được đưa vào giảng dạy nhằm:
	+ Góp phần bảo vệ, tăng cường sức khỏe, phát hiện những tố chất thể lực cơ bản, nâng cao năng lực làm việc, thúc đẩy quá trình phát triển cơ thể học sinh theo lứa tuổi, giới tính và đặc điểm cá nhân.
	+ Giáo dục rèn luyện học sinh qua nếp sống văn hóa lành mạnh, xóa bỏ các thói hư tật xấu và tránh các tệ nạn xã hội.
	+ Phát huy tính tích cực, tự giác phấn đấu vươn lên trong học tập, cải thiện thành tích này cao dần khả năng thi đấu.
	+ Đặc biệt là một trong những nội dung được đưa vào thi đấu ở các kỳ đại hội TDTT, HKPĐ....
	Để có thành tích cao, điều cơ bản ở mỗi học sinh phải có các tố chất như: Nhanh – Mạnh – Bền – Khéo léo mềm dẻo. Trong các tố chất đố thì sức nhanh
 (tốc độ) là một trong những tố chất quan trọng trong chạy ngắn.
	Ngoài các tố chất có sẵn, cần rèn luyện lòng kiên trì, nhiệt tình, sự chịu đựng tập luyện của từng học sinh, với tâm huyết của giáo viên. Những vấn đề trên, muốn nâng cao thành tích chạy ngắn thì mọi yếu tố đều góp phần qua trọng. Trong đó đặc biệt là yếu tố tốc độ đóng vai trò chủ chốt.
	 Với nội dung chạy ngắn đòi hỏi cần phải có sức mạnh tốc độ và sức bền tốc độ. Muốn đạt được thành tích cao cần kết hợp hai yếu tố trên, nếu chỉ sức bền tốc độ thì chưa đủ vì nó chỉ diễn ra ở khoảng cuối cự li, còn sức mạnh tốc độ nó diễn ra hầu như trên quảng đường của cự li chạy. Vì vậy sức mạnh tốc độ và sức bền tốc độ nó có ý nghĩa rất lớn đến phát triển thành tích của từng học sinh.
	V. Các biện pháp tiến hành.
Phân tích kết quả.
Những đặc điểm cơ bản của tốc độ khi học chạy ngắn.
Tố chất tốc độ là khả năng thực hiện động tác nhanh trong khoảng thời gian ngắn nhất và nó có biểu hiện ở dạng đơn giản và phức tạp.
Dạng đơn giản của tố chất tốc độ gồm:
+ Thời gian phản ứng
+ Thời gian của một động tác đơn lẻ
+ Tần số hoạt động cục bộ
Dạng phức tập của tố chất tốc độ:
+ Là thời gian thực hiện các hoạt động thể thao phức tạp khác nhau
Các dạng đơn giản của tốc độ liên quan chặt chẽ đến kết quả tốc độ đến dạng phức tạp, thời gian phản ứng, thời gian của một động tác đơn lẻ hoặc tần số động tác cục bộ càng cao thì tốc độ thực hiện các động tác phức tập sẽ càng cao.
	Theo sinh cơ học thì chạy nhanh là hoạt động có chu kỳ, vì vậy nó mang những hoạt động có chu kỳ khác nhau, khi chạy tốc độ di chuyển tỷ lệ thuận với độ dài bước và nhịp độ chạy.
Và có thể cũng đạt được tốc độ như nhau khi có sự phối kết hợp khác nhau giữa độ dài và tần số bước, nếu tăng tốc độ hoặc tăng độ dài bước hoặc tăng tần số bước, có khi tăng cả tần số, cả độ dài đó là 3 cách để tăng tốc độ.
Khi chạy tỷ lệ thời gian của giai đoạn trên không tức là cả 2 chân không chống vào đất sẽ tăng lên so với thời gian chạm đất. Khi chạy cần quan tâm đến tốc độ, nhịp độ, độ dài của bước, thời gian chạm đất, sự chuyển chân và bay trên không, đó là những điều hết sức cần thiết để hoàn thiện chiến thuật khi chạy.
Khi chạy một nữa chu kỳ của chạy có 4 pha thường được đánh bằng chữ số la mã I, II, III, IV và 4 pha đó được phân tích bởi 4 tư thế tiếp giáp nhau:
Tư thế 1: Nhấc bàn chân trái khỏi điểm chống chuyển sang
Pha I: Hất bàn chân trái
Tư thế 2: Bắt đầu đưa chân trái ra phía trước
Pha II: Thu bàn chân lại và đưa chân trái về phía trước
Tư thế 3: Đặt bàn chân phải vào điểm chống
Pha III: Thực hiện giảm chấn, cúi khom người và gập chân phải
Tư thế 4: Bắt đầu duỗi thẳng chân phải
Pha IV: Đẩy và duỗi thẳng chân phải cho tới lúc nhấc chân khỏi điểm chống
Nửa thứ 2 của chu kỳ cũng như vậy nhưng thay đổi chân khác
*Định khu những cơ hoạt động khi chạy.
Khi chạy các cơ tham gia hoạt động với mức độ và cường độ lớn gồm:
	+ Cơ mông lớn
	+ Cơ thẳng đùi và cơ rỗng đùi
	+ Cơ tư nhị đầu đùi
	+ Cơ chày trước
	+ Cơ Z: nằm phía sau cẳng chân
	+ Cơ dẹt
Từ những phân tích trên chúng ta có thể khẳng định rằng để đạt được thành tích cao trong chạy ngắn phụ thuộc rất nhiều vào các tố chất chuyên môn như độ dài bước chạy, tần số bước chạy. Do vậy để giảng dạy chúng ta nên cho tập các bài tập khác nhau, kết hợp các trò chơi nhằm phát triển tốc độ khác nhau, tập phản ứng lặp lại theo tín hiệu đột ngột. Để giảng dạy và phát triển tốc độ khi học chạy ngắn cần sử dụng các bài tập với tốc độ và sức mạnh tối đa của cơ bắp nhằm hỗ trợ tốc độ được tốt hơn và đảm bảo quảng nghỉ giữa các lần lặp lại phải phục hồi đầy đủ, khi người tập mệt mỏi cần được nghỉ ngơi tích cực.
Đánh giá kết quả ứng dụng một số bài tập phát triển tốc độ nhằm nâng cao thành tích chạy ngắn.
Qua công tác giảng dạy nhiều năm tại trường, nghiên cứu tài liệu chuyên môn, qua thực tế quan sát và học hỏi kinh nghiệm từ đồng nghiệp, kết hợp với các biện pháp, các bài tập phát triển tốc độ trong dạy học chạy ngắn và đánh giá hiệu quả khi ứng dụng như sau:
 Lựa chọn một số bài tập phát triển tốc độ.
Tôi lựa chọn những bài tập phát triển tốc độ để đem vào áp dụng và giảng dạy cho học sinh của trường đảm bảo khoa học và sát thực, với thực tiễn tôi dựa trên nghiên cứu về đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi 13-15. Qua nghiên cứu tổng hợp các tài liệu chuyên môn, qua thực tế quan sát huấn luyện đội tuyển ở nhà trường tôi đã tổng hợp được một số bài tập và tiến hành phỏng vấn 10 giáo viên, huấn luyện viên làm công tác giảng dạy giáo dục thể chất trên địa bàn trong toàn huyện.
Đặc điểm đối tượng phỏng vấn được biểu diễn bằng biểu đồ sau
Giáo viên giảng dạy ở các trường học và huấn luyện viên
Giáo viên giảng dạy ở các trường học
Giáo viên giảng dạy ở các trường học và huấn luyện viên có kinh nghiệm lâu năm
20%
25%
55%
Sau khi phỏng vấn và hỏi ý kiến tôi đã tính toán theo tỉ lệ phần trăm thu được kết quả các bài tập được nhiều người sử dụng ở bảng sau.
TT
Nội dung bài tập
Số lượng hỏi 10
Trả lời
%
1
Bài tập chạy tốc độ cao 30m thực hiện 5 lần nghỉ giữa các lần 5’
10
100
2
Bài tập đứng lên ngồi xuống cõng người
1
10
3
Bài tập đạp sau nhanh 30m thực hiện 5 lần, nghỉ giữa các lần 4-5’
2
20
4
Bài tập chạy biến tốc 50m nhanh, 50m chậm
3
30
5
Bài tập bật nhảy trên cát ại chổ 20 lần x 3 tổ, nghi giữa tổ 4’
4
40
6
Bài tập chạy nâng cao đùi tại chổ 5’ có tín hiệu chạy nhanh 10-15’ thực hiện 10 lần, nghỉ giữa các lần 2-3’
10
100
7
Bài tập nhảy 3 bước không đà thực hiện 5 lần x 2 tổ, nghỉ giữa tổ 3’
2
20
8
Bài tập chạy 30m-60m tốc độ cao, thực hiện 2 tổ, nghỉ giữa tổ 12’, nghỉ giữa các lân 5’
9
90
9
Bài tập với tín hiệu; khi nghe tín hiệu người tập chạy nhanh 8-10m sau đó chạy chậm lại chờ tín hiệu tiếp theo. Thực hiện 2 tổ, mỗi tổ 10-15 lần, nghỉ giữa tổ 5’
7
70
10
Trò chơi vận động: Chia làm 2 nhóm, mỗi nhóm 5 người với hình thức thi đấu. Nội dung như sau:
Lượt lên chạy nâng cao đùi, lượt về chạy nhanh
Lượt lên chạy đạp sau, lượt về chạy nhanh
Lượt lên chạy lò cò 1 chân, lượt về chạy nhanh
Thực hiện 2 tổ, nghỉ giữa tổ, nghỉ giữa 8-10’ cự li 20-25m
8
80
11
Bài tập gánh tạ đạp sau 30m thực hiện 5 lần, nghỉ giữa lần 3’
4
40
12
Bài tập chạy tốc độ cao2x (20+30+30+20m), nghỉ 3’-5’ và nghỉ giữa tổ 12’
9
90
13
Bài tập bật nhảy đổi chân ở độ cao 20-30cm thực hiện 3 tổ, mỗi tổ 15 lần, nghỉ giữa 3’
3
30
14
Chạy xuất phát cao 50m thực hiện 3 lần x 2 tổ, nghỉ giữa lần 5’, giữa tổ 15’
8
80
15
Bài tập chạy với người chạy nhanh hơn 60m, thực hiên 3-4 lần, nghỉ giữa 5-6’
9
90
16
Bài tập chạy lặp lại cảm giác tốc độ 5x100, nghỉ giữa 4-5’
5
50
17
Bài tập nhảy lò cò 30m thực hiện 5 lần, nghỉ giữa 3-4’
3
30
18
Bài tập chạy đạp sau tại chỗ tay vịn rào với tần số tối dda8-10’, thực nhiện 4-5 lần, nghỉ giữa 5’
7
70
19
Bài tập chạy lặp lại 5x 150, nghỉ ax5-6’
4
40
20
Bài tập bật nhảy qua rào(8-10 rào) thực hiên 4-5 lần, nghỉ giữa 2’
6
60
Qua kết quả của phỏng vấn, hỏi ý kiến tôi thu được và lựa chọn những bài tập được nhiều giáo viên, huấn luyện viên đồng ý sử dụng 60% trở lên. Nhằm phát triển tốc độ cho chạy ngắn cho học sinh của nhà trường. Những bài tập này hoàn toàn phù hợp với lứa tuổi từ 13-15 và được trình bày ở bảng sau.
Nội dung các bài tập phát triển tốc độ
TT
Nội dung bài tập
Số lần lặp lại
Quảng nghỉ
Mục đích yêu cầu
1
Chạy tốc độ cao 30m
5 lần
5’
Nhanh nhưng không giật cục
2
Chạy nâng cao đùi tại chổ 5’ sau khi có lệnh chạy nhanh 10-15m
10 lần
2-3’
Khi nghe tín hiệu chính xác yêu cầu phản ứng nhanh ngay lập tức
3
Chạy 30m, 60m tốc độ cao
2 tổ
Nghỉ tổ 12’, giữa các lần 5-8’
Nhanh nhưng không giật cục
4
Trò chơi vận động cự li 20-25m
2 tổ
8-10’
Yêu cầu tham gia chơi tích cực và thả các bộ phận không tham gia hoạt động
5
Chạy tốc độ cao 3x (20+30+30+20m)
2 tổ
Nghỉ tổ 12’, nghỉ giữa các 3-5’
Chạy với tốc độ tối đa
6
Chạy xuất phát cao 50m
3 lần x 2 tổ
Nghỉ giữa 5’ và nghỉ tổ 15’
Khi nghe tín hiệu xuất phát thì phản ứng ngay lập tức và chạy với tốc độ tối đa
7
Chỵ với người chạy nhanh hơn 60m
3-4 lần
5-6’
Chạy với tốc độ tối đa
8
Bài tập chạy lặp lại cảm giác tốc độ 5x150m
3 lần
Nghỉ giữa 5’
Phản ứng nhanh chạy với tốc độ tối đa
9
Bài tập bật nhảy qua rào-chạy tốc độ tối đa
6-8 lần
Nghỉ giữa 3’
Chạy nhanh bật qua rào, chạy với tốc độ cao
2.2. Đánh giá kết quả ứng dụng một số bài tập phát triển tốc độ nhằm nâng cao thành tích chạy cự li ngắ cho học sinh THCS
Để đánh giá hiệu quả các bài tập nhằm nâng cao phát triển tốc độ mà chúng tôi đã lựa chọn thông qua nhóm tập luyện của các em lứa tuổi 13-15. Tôi đã tiến hành thực nghiệm trên 2 lớp 9, lớp 9A tập luyện theo bài tập và giáo án cũ, lớp 9B tập luện theo bài tập và giáo án mới tôi đưa ra. Kết quả cho thấy.
TT
Chạy 100m
Lớp 9A
Lớp 9B
1
Trước thực nghiệm
14,15
14,09
2
Sau thực nghiệm
14,01
13,19
Trên cơ sở kết quả đó có thể kết luận sơ bộ như sau:
- Những bài tập áp dụng cho nhóm thực nghiệm nhằm phát triển tốc độ đã phù hợp với đối tượng và đem lại kết quả cao.
- Khi tốc độ phát triển tốt đã ảnh hưởng rất lớn đến thành tích chạy ngắn tốt, vì vậy với những bài tập trên rất phù hợp để vận dụng vào trong quá trình giảng dạy nhằm đem lại hiệu quả cao hiệu quả cao trong nội dung chạy ngắn cho học sinh THCS
- Tùy vào từng tiết dạy cụ thể để giáo viên có thể đưa các bài tập vào cho phù hợp với kiểu bài lên lớp, tránh tình trạng đưa bài tập qúa nặng, quá nhiều làm cho học sinh tạp luyện không hiệu quả. 
VI. KẾT LUẬN:
- Chuyên đề là một quá trình nghiên cứu nghiêm túc, khách quan, khoa học, huy động được các nguồn tư liệu, thông tin cần thiết với tính pháp lý và độ tin cậy cao, qua các tài liệu tham khảo cùng với sự cộng tác, giúp đỡ tận tình của các đồng nghiệp, một số Thầy cô giáo cùng giảng dạy bộ môn có nhiều năm kinh nghiệm trong công tác huấn luyện tham gia cùng nghiên cứu và thu thập sử lý tài liệu, các thông tin cần thiết. Bên cạnh đó là sự giúp đỡ tận tình của ban giám hiệu và học sinh.
Qua chuyên đề cho ta thấy để việc giảng dạy mang lại hiệu quả tốt thì giáo viên không chỉ tâm huyết với nghề mà phải có phương pháp tốt, chịu khó đầu tư tìm tòi các bài tập bổ trợ tích cực, áp dụng một cách có hệ thống khoa học thì mới góp phần nâng cao chất lượng huấn luyện.
- Xác định được nhiệm vụ, trách nhiệm của người làm công tác giáo dục thể chất trong trường học đối với việc nâng cao sức khoẻ, giáo dục và rèn luyện thế hệ trẻ phát triển toàn diện và đồng thời xây dựng huấn luyện đội tuyển mang tính bền vững. Tham gia tốt các kỳ hội khoẻ phù đổng các cấp, tạo nên phong trào TDTT phát triển rầm rộ trong các trường học.
- Không ngừng học hỏi, tìm tòi và nghiên cứu tài liệu để tích luỹ thêm chuyên môn, nghiên cứu lựa chọn ra các giải pháp, lập kế hoạch tuyển chọn, huấn luyện đội tuyển có tính khoa học, gắn liền với quy trình học tập của các em trong suốt cấp học. Vì thế người thầy phải đam mê, nhiệt tình, gắn bó với nghề, từng bước nâng cao dần trình độ giảng dạy và huấn luyện đội tuyển.
 Người báo cáo
 Hoàng Anh Tuấn