Sáng kiến kinh nghiệm Rèn kỹ năng viết đúng chính tả cho học sinh Lớp ba

sông, suối, sấm sét,
Có một số trường hợp ngoại lệ là danh từ nhưng lại viết là x: xe, xuồng, túi xách, xẻng, xã, trạm xá,
	+ Mẹo nhóm viết d/r/gi:
	Trong trường hợp này ta cần nhớ nghĩa và cách viết tương ứng, muốn xác định cách viết đúng phải dựa vào sự đối lập về nghĩa
	Gia (nghĩa là tăng thêm): gia hạn, gia tăng, tham gia, gia vị,
	Gia ( nghĩa là nhà): gia đình, gia trưởng, gia tài, gia sư,
	Da (lớp vỏ bên ngoài): da thịt, da mặt, da dẻ,
	Ra (sự di chuyển): ra vào, ra sân, ra chơi, ra ngoài,
+ Mẹo nhóm viết l/n:
Phân biệt nghĩa theo chữ ghi âm đầu l/n
Ví dụ: không lên / không nên, cái lá / cái ná, con la / quả na,
	+ Quy tắc viết chính tả âm cuối n/ng:
	Ví dụ: con trăn / ánh trăng, cái bàn / cây bàng, tan lễ / tang lễ,
+ Quy tắc viết âm đệm u, o:
- U viết sau chữ q: 
Ví dụ: quang đãng, hành quân,
- U đứng trước các nguyên âm â, ê, y, yê, ya: 
Ví dụ: huân chương, luân chuyển, hoa huệ, trí tuệ, huy chương, lũy tre, luyện tập, câu chuyện, trời khuya, 
- O đứng trước các nguyên âm a, ă, e:
Ví dụ: cái loa, bông hoa, khỏe khoắn, tóc xoăn, sức khỏe, xòe tay,
+ Quy tắc viết một số nguyên âm là âm chính: 
- Nguyên âm a khi đứng trước y và u 
Ví dụ: hát hay, bàn tay, hoa cau, bà cháu, 
+ Quy tắc viết nguyên âm đôi: iê, uô, ua, ưa, ươ, ia
- Viết iê liền sau âm đầu trước âm cuối
Ví dụ: chiến công, tiên tiến, tiếng hát, xanh biếc, viết bài, 
- Viết uô khi có âm cuối
Ví dụ: cái cuốc, tuốt lúa, quả chuối, luôn luôn, rau muống, nhuộm vải,
- Viết ua khi không có âm cuối
Ví dụ: con cua, của cải, mua bán,
- Viết ưa khi không có âm cuối
Ví dụ: trời mưa, quả dưa,
- Viết ươ khi có âm cuối
Ví dụ: yêu nước, lướt thướt, vườn hoa, tình thương, con bướm, tưới cây, quả bưởi, cướp cờ,
	- Viết ia khi không có âm cuối
	Ví dụ: cây mía, chia tay,
- Nguyên âm đôi có âm cuối đi kèm 
 Ví dụ: dưới, triều, nước, tướng, chiến, phương,...
- Nguyên âm đôi không có âm cuối đi kèm
Ví dụ: nửa, của,
- Nguyên âm đôi đi sau âm đệm 
Ví dụ: thuyền, quyền,
	+ Mẹo tương ứng thanh điệu trong từ láy: (Luật bổng-trầm)
	- Đối với học sinh thường viết sai thanh hỏi, thanh ngã tôi thường hướng dẫn các em phân biệt cách phát âm hai dấu thanh này (thanh ngã đọc nhấn giọng và dài hơi hơn thanh hỏi). Ngoài ra tôi còn cho học sinh học thuộc luật chính tả với thanh hỏi, thanh ngã là: ngang-sắc-hỏi (có nghĩa là tiếng không có dấu thanh hoặc có thanh sắc thì thường đi với tiếng có thanh hỏi) huyền-ngã -nặng (có nghĩa là tiếng có thanh huyền hoặc thanh nặng thường đi chung với tiếng có thanh ngã). Nhưng luật trên chỉ mang tính tương đối, chứ không phải tuyệt đối.
Trong các từ láy đôi, các dấu thanh bao giờ cũng cùng một nhóm (trầm) huyền-ngã-nặng hoặc (bổng) sắc-hỏi- không dấu. Để học sinh nhớ được 2 nhóm này giáo viên có thể cho các em học thuộc câu thơ sau:
	Chị Huyền mang nặng ngã đau
 Hỏi không sắc thuốc lấy đâu mà lành.
	* Bổng:
Ví dụ: Ngang + hỏi: nho nhỏ, vẩn vơ, mải mê, tuổi thơ,
	Sắc + hỏi: mải miết, chải chuốt, trút bỏ,
	Hỏi + hỏi: đủng đỉnh, hổn hển, thủ thỉ, rủ rỉ,
	* Trầm:
	Ví dụ: Huyền + ngã: sững sờ, thẫn thờ, lững lờ, 
	Nặng + ngã: nhẹ nhõm, đẹp đẽ, mạnh mẽ, lạnh lẽo,
	Ngã + ngã: rỗi rãi, nghễnh ngãng, nhõng nhẽo,
	Ví dụ: Bài Chính tả Chiếc áo len. Sách Tiếng Việt 3 - Tập 1 - Trang 22
Bài tập 2/b: Đặt trên chữ in đậm dấu hỏi hay dấu ngã ? Giải câu đố.
	Vừa dài mà lại vừa vuông
	Giúp nhau kẻ chỉ, vạch đường thẳng băng.
	(là cái thước kẻ)
	Tên nghe nặng trịch
	Lòng dạ thẳng băng
	Vành tai thợ mộc nằm ngang
	Anh đi học vẽ, sẵn sàng đi theo.
	(là cái bút chì)
	+ Mẹo (Mình nên nhớ viết là dấu ngã):
	Mẹo, luật chính tả thường khó nhớ. Vì thế trong quá trình giảng dạy tôi thường xuyên nhắc nhở, khuyến khích các em luyện viết nhiều lần để tạo thói quen dùng đúng từ, đúng dấu thanh,Ở đây giáo viên có thể cho học sinh học thuộc câu sau đây nhằm giảm bớt lỗi chính tả cho học sinh.
	Với m (mình): mẫn cảm, mãnh liệt, mạnh mẽ, mĩ thuật, mĩ mãn,
	Với n (nên): nỗ lực, phụ nữ, nỗi niềm,
	Với nh (nhớ): nhẫn nại, nhiễm bệnh, tham nhũng, truyền nhiễm,
	Với v (viết): vĩ đại, vĩ nhân, vĩ tuyến, vỗ tay, vũ trụ, cổ vũ,
	Với l (là): lã chã, thung lũng, lưỡng lự, lãng mạn, ông lão
Với d (dấu): dưỡng sinh, dũng cảm, dã man, diễm phúc, dã thú,
	Với ng (ngã): té ngã, ngỡ ngàng, ngưỡng mộ, ngôn ngữ, đội ngũ,
	+ Quy tắc viết hoa danh từ riêng:
Viết đúng chính tả không chỉ là cách viết đúng tiếng từ mà gồm cả cách viết hoa, cách dùng dấu câu. Vì thế tôi luôn nhắc nhở học sinh không nên viết hoa tuỳ tiện. Bên cạnh đó, tôi kết hợp với giảng dạy phân môn Luyện từ và câu để hướng dẫn học sinh cách sử dụng dấu câu và viết hoa cho đúng. 
Viết hoa chữ cái đầu của tiếng đầu câu
Ví dụ: Đường lên dốc trơn và lầy. Người nọ đi tiếp sau người kia.
Viết hoa tên người Việt Nam: Viết hoa chữ cái đầu của mỗi tiếng.
Ví dụ: Nguyễn Ái Quốc, Võ Thị Sáu,
Viết hoa tên địa lí Việt Nam
Ví dụ: Hà Nội, Hạ Long, Cần Thơ,
Viết hoa trong phiên âm tên người và tên địa lí nước ngoài: Ta cần viết hoa chữ cái đầu tiên của tiếng thứ nhất, giữa các tiếng có gạch nối.
Ví dụ: Cô-rét-ti, En-ri-cô, Cam-pu-chia, In-đô-nê-xi-a,
Viết hoa để tỏ sự tôn trọng
Ví dụ: Việt Nam đẹp nhất tên Người, Hai Bà Trưng,
(Tiếng Người không phải tên riêng nhưng để bày tỏ sự tôn trọng đối với Hồ Chủ Tịch thì viết hoa).
Điều quan trọng là giáo viên thường xuyên nhắc nhở học sinh viết đúng chính tả và chú ý chữa lỗi chính tả cho học sinh mặc dù đang học phân môn khác. 
Trên đây là những mẹo luật chính tả cơ bản. Tuy nhiên những mẹo luật này cũng có những trường hợp ngoại lệ, không phải là tuyệt đối. Cho nên khi viết chính tả giáo viên cũng phải nhắc nhở học sinh chú ý viết cho đúng.
	+ Luyện tập thực hành:
	Ngay từ đầu năm học, tôi căn cứ vào tình hình thực tế của học sinh để thành lập trọng điểm chính tả cần dạy, xây dựng nội dung bài tập phù hợp với phương ngữ và đối tượng học sinh của lớp.
Ví dụ: Bài Chính tả Tiếng ru. Sách Tiếng Việt 3 - Tập 1 - Trang 68
Bài tập 2/b: Tìm các từ chứa tiếng có vần uôn hoặc uông có nghĩa như sau:
- Sóng nước nổi lên rất mạnh, từng lớp nối tiếp nhau: là cuồn cuộn
- Nơi nuôi, nhốt các con vật: là chuồng
- Khoảng đất dài được vun cao lên để trồng trọt: là luống
Ví dụ: Bài Chính tả: Nhớ Việt Bắc. Sách Tiếng Việt 3 - Tập 1 - Trang 120
Bài tập 3/b: Điền vào chỗ trống i hay iê
- Chim có tổ, người có tông.
- Tiên học lễ, hậu học văn.
- Kiến tha lâu cũng đầy tổ.
Ví dụ: Bài Chính tả Về quê ngoại. Sách Tiếng Việt 3 - Tập 1 - Trang 137
Bài tập 2/b: Đặt dấu hỏi hay dấu ngã trên các chữ in đậm ? Giải câu đố.
	Cái gì mà lưỡi bằng gang
	Xới lên mặt đất những hàng thẳng băng.
	Giúp nhà có gạo để ăn
	Siêng làm thì lưỡi sáng bằng mặt gương.
	(là cái lưỡi cày)
	Thuở bé em có hai sừng
	Đến tuổi nửa chừng mặt đẹp như hoa
	Ngoài hai mươi tuổi đã già
	Gần ba mươi lại mọc ra hai sừng. (là mặt trăng)
* Quan tâm, nhắc nhở, theo dõi học sinh thiếu tập trung hoặc viết theo thói quen:
	Việc học sinh thiếu tập trung trong giờ viết chính tả cũng là một nguyên nhân dẫn đến việc viết sai chính tả. Vì các em không chú ý lắng nghe giáo viên đọc dẫn đến việc viết thiếu từ, viết không đúng từ, thiếu dấu, thiếu nét hoặc viết dấu hỏi thành dấu ngã, dấu ngã thành dấu hỏi Trong trường hợp này giáo viên cần quan tâm nhắc nhở thường xuyên, hỗ trợ giúp các em chú ý hơn trong tiết học. Tạo không khí lớp học vui tươi, thoải mái, thân thiện nhưng không kém phần sôi nổi trong từng tiết học.
* Nguyên tắc dạy chính tả gắn liền với việc phát triển tư duy:
Phát triển tư duy cho học sinh gắn liền với sự hướng dẫn của giáo viên trong quá trình dạy học nhằm đảm bảo kết quả việc tiếp thu và vận dụng lí thuyết vào hoạt động thực tiễn. Khi phân tích luyện tập, sửa chữa hoặc cung cấp kiến thức mới cần tiến hành theo một số thao tác tư duy để kích thích sự hứng thú tìm hiểu của học sinh, giúp các em nắm chắc các hiện tượng và tìm ra cách giải quyết đúng đắn các hiện tượng đó. Tránh áp đặt máy móc những qui tắc mà học sinh chưa được gợi mở và suy nghĩ nên để các em thực hiện một cách tự giác. Giúp học sinh nhận thức việc học là bổn phận của mình. Trong quá trình dạy Chính tả, giáo viên thường xuyên dẫn dắt học sinh chiếm lĩnh các qui tắc Chính tả và ghi nhớ, áp dụng vào việc viết văn bản bằng thao tác hệ thống tư duy hợp lí.
* Rèn cho học sinh có ý thức tự học, tự tin vào bản thân:
	Dựa vào tâm lí của học sinh tiểu học, đa phần các em thích được khen, được tự khẳng định mình. Giáo viên giúp các em tự tin ở bản thân, hướng dẫn các em tự luyện đọc, viết bài chính tả trước ở nhà dưới sự kiểm soát của gia đình. Đây là việc rèn luyện ý thức tự học của các em. 
Giáo viên phải hoà mình, gần gũi với học sinh, khuyến khích động viên các em học tập, khen thưởng kịp thời, nhắc nhở đúng lúc. Tổ chức các trò chơi cho các em hứng thú trong học tập, tạo cho học sinh niềm vui, niềm tin trong học tập. Các em cảm nhận nhà trường là mái ấm, là nguồn vui không thể thiếu. Các em ngày càng yêu trường, mến lớp và ham thích học tập hơn.
*  Đọc mẫu - Hướng dẫn cách viết:
Việc đọc đúng, rõ ràng, mạch lạc, đọc chuẩn của giáo viên cũng rất quan trọng. Không những đọc đúng mà còn phải viết đúng, đẹp, trình bày khoa học, đúng quy cách chữ hiện hành do Bộ giáo dục quy định. Trong dạy học, khi ghi trên bảng lớp thì chữ viết của giáo viên chính là dụng cụ trực quan hữu hiệu mà các em có thể dựa vào đó để bắt chước, rèn luyện. Vì vậy, khi hướng dẫn học sinh viết chính tả thì giáo viên phải hướng dẫn thật cụ thể, tỉ mỉ. Thông thường các em hay viết nhanh dẫn đến chữ viết chưa đẹp, chưa đúng mẫu, cách trình bày vở chưa thẩm mĩ. Với trường hợp này, giáo viên phải thật kiên nhẫn rèn chữ viết cho học sinh, phải nhắc nhở thường xuyên, dần dần hình thành cho các em có tính thẩm mĩ, kĩ năng viết đúng chính tả và trình bày đẹp. 
Ví dụ: Đối với bài thơ 4, 5 tiếng thì các chữ cái đầu dòng thơ phải viết hoa, các chữ cái đầu dòng thơ phải viết thẳng hàng
 Bài thơ lục bát thì dòng thơ 6 tiếng viết lùi vào 2 ô li so với lề vở. Dòng thơ 8 tiếng viết lùi vào 1 ô li so với lề vở và cứ như thế cho đến hết bài thơ. Các chữ đầu dòng thơ đều phải viết hoaVới cách này sẽ giúp học sinh hạn chế tối đa việc viết sai chính tả và trình bày vở có khoa học. Như câu nói “Mưa dầm thấm đất”.
3.3. Điều kiện để thực hiện các giải pháp, biện pháp:
	- Nhà trường cung cấp đầy đủ các thiết bị, đồ dùng dạy học, Sách tham khảo, Sách học sinh và các tài liệu có liên quan.
- Giáo viên đầu tư nghiên cứu soạn bài theo tinh thần đổi mới, nội dung bài dạy phù hợp với các đối tượng học sinh của lớp. Tăng cường đổi mới phương pháp dạy học, lấy học sinh làm trung tâm, phát huy tính tích cực, sáng tạo của học sinh. Truyền thụ kiến thức đảm bảo theo Chuẩn kiến thức kĩ năng, tạo điều kiện tối đa để học sinh chiếm lĩnh kiến thức. Kết hợp lồng ghép giáo dục, sử dụng đồ dùng trong giảng dạy. Tạo không khí lóp học thoải mái, vui tươi Học sinh siêng năng, chăm chỉ, luôn có ý thức trong học tập, biết sắp xếp thời gian biểu cá nhân hợp lí để học ở trường cũng như ở nhà. Biết hợp tác giữa học sinh với học sinh, giữa học sinh với giáo viên, tích cực tham gia phát biểu ý kiến xây dựng bài để hoàn thành tốt bài học. 
	- Phụ huynh học sinh quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi để các em được học hành.
3.4. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp:
	Trong quá trình dạy học, giáo viên là người thiết kế bài dạy, học sinh là người thi công. Vì vậy, giáo viên cần soạn bài theo tinh thần đổi mới, đổi mới phương pháp dạy học, lựa chọn các phương pháp dạy học sao cho phù hợp với các đối tượng học sinh nhằm giúp các em tự tìm ra kiến thức mới, tạo điều kiện tối đa để học sinh phát huy trí tuệ, tư duy một cách tích cực, cụ thể, linh hoạt, chủ động và sáng tạo, kết hợp hài hòa giữa các hoạt động dạy - học của thầy và trò, động viên, khuyến khích học sinh hợp tác và tham gia vào các hoạt động học tập để hoàn thành bài học một cách tốt nhất.
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
Sau một thời gian nghiên cứu và áp dụng tại lớp, với những biện pháp trên cùng với lòng tận tụy của bản thân và sự nỗ lực học tập của học sinh, lớp tôi chủ nhiệm ngày càng tiến bộ và đạt kết quả khả quan hơn. Với nội dung bài dạy sát với trọng điểm chính tả của lớp, kết hợp với việc đổi mới phương pháp dạy học, lớp đã đạt được kết quả khả quan. Điều này chứng tỏ khi dạy chính tả cần nắm vững trọng điểm chính tả của lớp và đặc điểm phương ngữ nơi mình dạy để giúp học sinh rèn luyện, khắc phục sửa lỗi chính tả. Việc cung cấp các mẹo luật chính tả cho học sinh lớp 3 là cần thiết, giúp các em viết đúng chính tả hơn.
Đối với giáo viên, cần nắm vững phương pháp giảng dạy của bộ môn để phối hợp vận dụng vào thực tế lớp mình đang dạy, nhằm góp phần nâng cao chất lượng phân môn Chính tả nói riêng và môn Tiếng Việt ở tiểu học nói chung. Khi bài chính tả viết đúng, trình bày đẹp thì các môn học khác các em cũng viết đúng và trình bày đẹp hơn. Đặc biệt, trong các lần kiểm tra sau thì đa số học sinh viết đúng chính tả. Khi chữ viết tiến bộ thì các em sẽ cẩn thận hơn, đua nhau chăm học và ham học nhiều hơn, chất lượng vở sạch chữ đẹp cũng tăng lên. Đây là một trong những thành công của quá trình vận dụng sáng kiến kinh nghiệm vào trong giảng dạy, cụ thể:
   * Năm học 2016- 2017: Sĩ số lớp là 32 học sinh
HTT
HT
CHT
Số lượng
Tỉ lệ
Số lượng
Tỉ lệ
Số lượng
Tỉ lệ
Giữa HKI
9
28,1 
19
59,4 
4
12,5 
Cuối HKI
11
34,4 
18
56,2 
3
 9,4
Cuối năm
13
40,6 
19
59,4 
0
0
* Năm học 2017- 2018: Sĩ số lớp là 32 học sinh
HTT
HT
CHT
Số lượng
Tỉ lệ
Số lượng
Tỉ lệ
Số lượng
Tỉ lệ
Giữa HKI
12
37,5 
18
56,2 
2
6,3 
Cuối HKI
16
50 
16
50 
0
0 
Bên cạnh đó, phong trào giữ vở sạch – viết chữ đẹp của lớp cũng tiến bộ rõ rệt. Học kỳ I vừa qua, lớp tôi có 16 em tham gia thi viết chữ đẹp cấp trường, trong đó đạt: 4 giải Nhất, 2 giải Nhì, 2 giải Ba, 8 giải Khuyến khích.
PHẦN THỨ BA: KẾT LUẬN
1. Kết luận:
Nâng cao hiệu quả dạy và học là yêu cầu cần thiết của chương trình giáo dục. Để đạt được kết quả tốt trong giảng dạy thì trước tiên mỗi giáo viên phải biết tự nâng cao kiến thức về chuyên môn nghiệp vụ cho bản thân, học hỏi kinh nghiệm từ bạn bè đồng nghiệp, nâng cao ý thức trách nhiệm đối với học sinh. Giáo viên cần thấy được vai trò và vị trí quan trọng của phân môn Chính tả, sử dụng quỹ thời gian dành cho môn Chính tả một cách triệt để và có hiệu quả.
Giáo viên tiến hành soạn giảng có đổi mới nội dung và lựa chọn phương pháp phù hợp với trọng điểm chính tả của lớp, bổ sung thêm các dạng bài tập nhằm nâng cao hiệu quả phân môn chính tả. Vận dụng linh hoạt các phương pháp giảng dạy của phân môn, chú trọng phương pháp dạy học có ý thức sẽ rèn cho các em kĩ năng, kĩ xảo viết đúng, tạo tiền đề cho học sinh học tốt các môn học khác và đặc biệt là trong giao tiếp bằng văn bản được chính xác hơn.
- Giáo viên tiểu học cần trang bị cho bản thân các kiến thức về ngôn ngữ học, ngữ âm học, ngữ nghĩa học. Ngoài ra giáo viên còn phải là người nắm vững chuẩn chính tả, các mẹo luật, các trường hợp ngoại lệ của việc viết chính tả. 
- Từ thực tiễn, để dạy tốt phân môn chính tả, rèn chữ viết cho học sinh, giáo viên cần phải nắm vững chương trình của môn học.
- Thường xuyên trao đổi kinh nghiệm với các đồng nghiệp về phương pháp dạy môn chính tả nhằm giúp học sinh nhận thức được viết đúng, viết đẹp là rất quan trọng. Ông bà xưa thường nói: “Nét chữ nết người”.
- Tìm hiểu đặc điểm tính cách của từng em, ngồi đúng tư thế khi viết bài.
- Rèn cho học sinh có ý thức chuẩn bị bài ở nhà.
- Tập cho học sinh có thói quen ghi chép những điều cần lưu ý vào sổ tay.
- Lựa chọn phương pháp dạy học phù hợp với từng đối tượng học sinh.
- Tạo không khí lớp học thân thiện, sôi nổi, thoải mái, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh.
 2. Khuyến nghị:
	Với những kết quả ban đầu thu được sau một thời gian áp dụng sáng kiến kinh nghiệm “ Rèn kỹ năng viết đúng chính tả cho học sinh lớp Ba”, tôi đề nghị Nhà trường tổ chức khảo nghiệm và có ý kiến góp ý, chỉ đạo để tôi tiếp tục hoàn chỉnh sáng kiến kinh nghiệm, góp phần nâng cao chất lượng dạy học Chính tả nói riêng và Tiếng Việt nói chung .
 Tôi xin chân thành cảm ơn!
 Văn Chấn, ngày 04 tháng 02 năm 2018
NHẬN XÉT CỦA NHÀ TRƯỜNG
.
.
.
 Người viết
Nguyễn Thị Thúy
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Báo Giáo dục thời đại
- Để học tốt phân môn chính tả ở Tiểu học.
- Đổi mới nội dung và phương pháp dạy học ở Tiểu học.
- Sách giáo khoa Tiếng Việt 3 Tập 1, Tập 2
- Sách giáo viên Tiếng Việt 3 Tập 1, Tập 2
- Cuốn Sổ tay chính tả - NXB Đại học Sư phạm
ĐÁNH GIÁ, XẾP LOẠI CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CẤP HUYỆN
..................................................................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
.
.