Sáng kiến kinh nghiệm Một số phương pháp lập công thức phân tử hợp chất hữu cơ dành cho học sinh Lớp 9

KK => MA = MKK. dA/KK = 29.3,93 = 114
Bước 2 : Đặt A : CxHy 
 à 
 à 
Suy ra CTPT A: C8H18 
Bài tập 2 :
 Một hydrocacbon A ở thể khí có thể tích gấp 4 lần thể tích của lưu huỳnh đioxit có khối lượng tương đương trong cùng điều kiện. Sản phẩm cháy của A dẫn qua bình đựng nước vôi trong dư thì có 1g kết tủa đồng thời khối lượng bình tăng 0,8g. Tìm CTPT A.
GIẢI
* Tìm MA :
 1VA = 4VSO2(ở cùng điều kiện )
 Þ nA = 4nSO2
 Þ (A và SO2 có khối lượng tương đương nhau)
 Þ 
Cách 1 : giải theo phương pháp khối lượng hay % khối lượng :
 Đặt A : CxHy
Bình đựng Ca(OH)2 hấp thụ CO2 và H2O
 m¯ = mCaCO3 = 1g
 nCO2 = nCaCO3 = 1 : 100 = 0,01mol
 Þ nC = nCO2 = 0,01mol Þ mC = 12.0,01=0,12g
 mCO2 = 0,01.44 = 0,44g
rmbình = mCO2 + mH2O
 Þ mH2O = 0,8-0,44 = 0,36g
ĐLBT khối lượng (A) :mA = mC + mH = 0,12 +0,04 = 0,16
 Ta có 
Vậy CTPT A : CH4
Cách 2 : Biện luận dựa vào điều kiện y £ 2x + 2; y chẵn, nguyên dương ; x ³ 1, nguyên Þ x =1 và y = 4 à CTPT A.
Bài tập 3: 
 Đốt cháy hoàn toàn 2,64g một hydrocacbon A thu được 4,032 lít CO2 (đktc). Tìm CTPT A?
GIẢI
* Tìm thành phần các nguyên tố :
 mC (trong A) = mC (trong CO2) = (4,032 : 22,4). 12 = 2,16g
mH = mA – mC = 2,64 – 2,16 = 0,48g
Þ CTN : C3H8 Þ CTTN : (C3H8)n
Biện luận : 
Số H £ 2 số C +2 Þ 8n £ 6n + 2 Þ n £ 1 mà n nguyên dương Þ n = 1
àCTPT A : C3H8
 Bài tập 4 : Đốt cháy hoàn toàn 3 gam hợp chất hữu cơ (A) chứa các nguyên tố: C, H, O, kết quả thu được 6,6 gam CO2 và 3,6 gam H2O. Biết tỉ khối hơi của hợp chất này đối với khí H2 là 30. Xác định công thức phân tử của HCHC (A) ?
 Giaûi
 Theo đề dạng công thức phân tử hợp chất hữu cơ (A) : CxHyOz 
 Cách 1 : 
 - Khối lượng các nguyên tố có trong (A) 
 mC = ; mH =
 => mO = mA - ( mC + mH ) = 3 - ( 1,8 + 0,4 ) = 0,8 (g) 
 - Khối lượng mol của (A) : 
 => x = 3 , y = 8 , z = 1 
 Vậy công thức phân tử của (A) là : C3H8O 
 Cách 2 : 
 - Phương trình phản ứng cháy tổng quát (A)
 CxHyOz + ( - )O2 x CO2 + H2O 
 Theo PT phản ứng : MA (60g) 44x 9y
 Theo đề : mA (3g) mCO2 (6,6g) mH2O(3,6g)
 Ta có tỉ lệ : => x = 3 , y = 8 
 mà MA = 12x + y + 16z => z = z = 
 Vậy công thức phân tử của (A) là: C3H8O
 Bài tập 5 : Đốt cháy hoàn toàn 100ml hơi chất hữu cơ (A) chứa 3 nguyên tố: C, H, O, cần 250ml khí O2, thu được 200ml CO2 và 200ml H2O (các khí đo ở cùng điều kiện nhiệt độ và áp suất). Xác định công thức phân tử của hợp chất hữu cơ (A).
Giaûi
 - Phöông trình phaûn öùng chaùy toång quaùt cuûa (A) : 
 CxHyOz + (-)O2 x CO2 + H2O 
 Theo ptpöùng : 1(ml) -(ml) x(ml) (ml)
 Theo ñeà : 100(ml) 250(ml) 200(ml) 200(ml) 
 Ta coù : 
 Vaäy coâng thöùc phaân töû cuûa hôïp chaát höõu cô (A) laø : C2H4O
 Bài tập 6: Ñoát chaùy hoaøn toaøn 7,4(g) hôïp chaát axit ñôn chöùc no, thu ñöôïc 6,72lít CO2 (ôû ñktc). Xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû cuûa axit ñoù ?
Giaûi
 - Soá mol CO2 : 
 - Soá mol CnH2n+1COOH : 
 - Phöông trình phaûn öùng ñoát chaùy axit ñôn chöùc no:
CnH2n+1COOH + O2 (n +1)CO2 + (n +1)H2O
 1 (n +1)
 0,3
 - Theo phöông trình phaûn öùng, ta coù tæ leä:
 ( Giaûi ra ta ñöôïc keát quaû: n = 2 )
 - Vaäy coâng thöùc cuûa axit laø: C2H5 - COOH 
5. Caùc baøi toaùn daïng phaân hoaù thöôøng gaëp (bieán daïng) : aùp duïng cho ñoái töôïng hoïc sinh khaù, gioûi 
5.1. Bieán daïng 1: 
 a) Ñaëc ñieåm baøi toaùn : Ñeà khoâng cho döõ kieän tính MA, yeâu caàu xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû hôïp chaát höõu cô (A) 
 b) Phöông phaùp giaûi : 
 Böôùc1 : Ñaët coâng thöùc (A) daïng toång quaùt : CxHyOzNt
 Sau ñoù döïa vaøo döõ kieän baøi toaùn thieát laäp tyû leä : 
 x : y : z : t = => coâng thöùc ñôn giaûn nhaát ( CTÑGN )
 vaø coâng thöùc thöïc nghieäm ( CTTN ) cuûa chaát (A) .
 Böôùc 2 : Bieän luaän töø coâng thöùc thöïc nghieäm ( CTTN ) ñeå suy ra coâng thöùc phaân töû ñuùng cuûa (A) 
 Baûng bieän luaän moät soá tröôøng hôïp thöôøng gaëp 
CTTQ
Ñieàu kieän
Ví duï minh hoaï
CxHy
CxHyOz
y 2x + 2
x , y 0, nguyeân 
y luoân chaún
CTTN (A) : (CH3O)n => CnH3nOn 
3n2n + 2 => 1n, n nguyeân 
=> n = 1 , CTPT (A) : CH3O (loaïi , y leû) 
 n = 2 , CTPT(A) : C2H6O2 (nhaän) 
CxHyNt
CxHyOzNt
y 2x + 2+ t
x , y , t 0 , nguyeân 
y leû neáu t leû 
y chaún neáu t chaún 
CTTN(A) : (CH4N)n => CnH4nNn
 4n , nguyeân 
 => n = 1 => CH4N (loaïi) 
 n = 2 => C2H8N2 (nhaän) 
 c) Baøi taäp minh hoaï: 
 - Ñoát chaùy hoaøn toaøn 2,64 gam moät Hydroâcacbon (A) thu ñöôïc 4,032 lít khí CO2 ôû ñktc . Xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû cuûa (A) ? 
Giaûi
 - Khoái löôïng caùc nguyeân toá coù trong (A): 
 mC = 
 vì (A) laø Hydroâcacbon => mH = mA - mC 
 = 2,64 - 2,16 = 0,48(g)
 - Daïng coâng thöùc cuûa(A) : CxHy 
 - Ta coù tyû leä : x : y = 
 => x : y = 3 : 8 
 CTÑGN cuûa (A) laø: C3H8 => CTTN cuûa (A): (C3H8)n hay C3nH8n 
 Ñieàu kieän : 8n vì n nguyeân , > 0, buoäc n = 1 . 
 - Vaäy coâng thöùc phaân töû cuûa (A) laø: C3H8 
5.2. Bieán daïng 2: 
 a) Ñaëc ñieåm baøi toaùn : 
 - Ñeà khoâng cho bieát löôïng chaát höõu cô (A) ñem ñoát maø laïi cho löôïng oâxy caàn ñeå ñoát chaùy hoaøn toaøn (A) .
 b) Phöông phaùp giaûi : 
 - Tröôùc heát aùp duïng ñònh luaät baûo toaøn khoái löôïng cho sô ñoà phaûn öùng chaùy cuûa(A) 
 (A) + O2 CO2 + H2O
 => löôïng chaát (A) ñem ñoát : mA = ( mCO2 + mH2O ) - mO2
 - Sau ñoù ñöa baøi toaùn veà daïng toaùn cô baûn ñeå giaûi .
 * Löu yù: 
 - Neáu bieát (A) laø Hydroâcacbon, döïa vaøo phöông trình phaûn öùng chaùy toång quaùt 
 cuûa (A) : CxHy + () O2 x CO2 + H2O 
 - Ta luoân coù phöông trình toaùn hoïc : 
 nO2 (phaûn öùng chaùy) = nCO2 + nH2O
 - Caùc khí vaø hôi ño ôû cuøng ñieàu kieän, ta cuõng coù : 
 VO2 (phaûn öùng chaùy) = VCO2 + VH2O (hôi) 
 c) Baøi taäp minh hoïa: 
 - Ñoát chaùy hoaøn toaøn chaát höõu cô (A) caàn vöøa ñuû 6,72 lít khí O2 ôû ñktc thu ñöôïc 13,2 (g) CO2 vaø 5,4(g) H2O . Xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû cuûa (A) ? Bieát tyû khoái hôi cuûa (A) ñoái vôùi Heli laø 7,5 .
Giaûi
 - AÙp duïng ñònh luaät baûo toaøn khoái löôïng cho sô ñoà phaûn öùng cuûa (A) : 
 (A) + O2 CO2 + H2O
 - Ta coù: mA = ( mCO2 + mH2O ) - mO2 (phaûn öùng) 
 = ( 13,2 + 5,4 ) - ( ) = 9 (g) 
 ( Vaän duïng phöông phaùp giaûi daïng cô baûn )
 - Khoái löôïng mol cuûa chaát (A) MA = MHe. dA/He = 4. 7,5 = 30(g) 
 - Khoái löôïng caùc nguyeân toá coù trong (A): 
 mC = ; mH = 
 - Toång: mC + mH = 3,6 + 0,6 = 4,2(g) < mA ñem ñoát 9(g) 
 => chaát (A) coù chöùa oâxi : mO = 9 - 4,2 = 4,8(g) 
 - Daïng coâng thöùc cuûa (A) laø CxHyOz 
 - Ta coù tæ leä : 
 => x = 1 ; y = 2 ; z = 1
 - Vaäy coâng thöùc phaân töû cuûa (A) laø CH2O
5.3. Bieán daïng 3: 
 a) Ñaëc ñieåm baøi toaùn : Thöôøng gaëp 2 kieåu ñeà baøi sau :
 * Kieåu ñeà 1: 
 Bình(1)H2SO4(ñ)
 + O2 
 t0
 HCHC CO2 mB1 (taêng leân)
 Bình(2) 
 d2 kieàm dö
 (A) H2O mB2 (taêng leân) 
 + Yeâu caàu : Xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû hôïp chaát höõu cô (A)
 - Caùch giaûi : Tö ø mB1 (taêng leân) = mH2O ; mB2 (taêng leân) = mCO2 .
 Sau ñoù ñöa baøi toaùn veà daïng cô baûn ñeå giaûi .
 * Kieåu ñeà 2: 
 Bình d2 Ca(OH)2 hay Ba(OH)2 
 haáp thuï toaøn boä CO2 vaø H2O
 + O2 
 t0
 HCHC CO2 mBình (taêng leân)
 (A) H2O m muoái trung hoaø 
 m muoái axit
 + Yeâu caàu : Xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû hôïp chaát höõu cô (A) .
 - Caùch giaûi : Vieát phöông trình phaûn öùng CO2 taùc duïng vôùi dung dòch kieàm .
 - Töø löôïng muoái trung hoaø vaø muoái axit thu ñöôïc ( döõ kieän ñeà baøi ) döï vaøo phöông trình phaûn öùng tính löôïng CO2 .
 - Vì ñoä taêng khoái löôïng bình chöùa : mB2 (taêng leân) = mCO2 + mH2O
 => mH2O = mB2 (taêng leân) - mCO2
 - Tính ñöôïc mCO2 vaø mH2O sinh ra do chaát höõu cô (A) chaùy ; ñöa baøi toaùn veà daïng cô baûn ñeå giaûi .
c) Baøi taäp minh hoaï:
 Baøi 1: Ñoát chaùy hoaøn toaøn 10,4(g) chaát höõu cô (A) roài cho saûn phaåm laàn löôït qua bình (1) chöùa H2SO4 ñaäm ñaëc vaø bình (2) chöùa nöôùc voâi trong coù dö ; thaáy khoái löôïng bình (1) taêng 3,6 (g) ; ôû bình (2) thu ñöôïc 30 (g) keát tuûa . Bieát tæ khoái hôi cuûa chaát (A) ñoái vôùi khí O2 laø 3,25 . Xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû cuûa (A) ?
Giaûi 
 - Theo ñeà , chaát höõu cô (A) ñoát chaùy chaéc chaén cho saûn phaån CO2 vaø H2O ; H2O bò H2SO4 ñaäm ñaëc giöõ laïi ; CO2 phaûn öùng vôùi Ca(OH)2 
 Ca(OH)2 + CO2 CaCO3 + H2O 
 Vaäy mH2O = mB1 (taêng leân) = 3,6(g) ; nCO2 = nCaCO3 =
 ( Vaän duïng phöông phaùp giaûi daïng cô baûn ) 
 - Khoái löôïng caùc nguyeân toá coù trong (A):
 mH = ; mC = 
 - Toång: mC + mH = 3,6 + 0,4 = 4(g) < mA ( ñem ñoát ) 
 => Chaát höõu cô (A) coù chöùa oâxi : mO = 10,4 - 4 = 6,4(g) 
 - Khoái löôïng mol cuûa chaát (A): MA = dA/O2 .MO2 = 3,25 .32 = 104(g) 
 - Daïng coâng thöùc phaân töû cuûa (A) laø: CxHyOz 
 - Ta coù tæ leä : 
 Giaûi ra ta ñöôïc keát quaû : x = 3 ; y = 4 ; z = 4 
 Vaäy coâng thöùc phaân töû cuûa (A) laø : C3H4O4 
 Baøi 2 : Ñoát chaùy hoaøn toaøn 1,08(g) chaát höõu cô (A) roài cho toaøn boä saûn phaåm vaøo dung dòch Ba(OH)2 ; thaáy bình naëng theâm 4,6(g) ; ñoàng thôøi taïo thaønh 6,475(g) muoái axit vaø 5,91(g) muoái trung hoaø . Tæ khoái hôi cuûa (A) ñoái vôùi Heli laø 13,5 . Xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû cuûa (A) ?
Giaûi 
 - Chaát höõu cô (A) chaùy cho ra CO2 vaø H2O , CO2 phaûn öùng vôùi dung dòch Ba(OH)2 
 taïo ra 2 muoái theo phöông trình phaûn öùng sau :
 CO2 + Ba(OH)2 BaCO3 + H2O (1)
 2CO2 + Ba(OH)2 Ba(HCO3)2 (2)
 Töø (1) ; (2) vaø ñeà baøi cho : toång nCO2 = nBaCO3 + 2nBa(HCO3)2 
 =
 Vì ñoä taêng khoái löôïng bình chöùa baèng toång khoái löôïng CO2 vaø H2O neân :
 mH2O = 4,6 - mCO2 = 4,6 - 0,08 . 44 = 4,6 - 3,52 = 1,08(g)
 ( Vaän duïng phöông phaùp giaûi daïng cô baûn )
 - Khoái löôïng caùc nguyeân toá coù trong chaát höõu cô (A) :
 mC = 12 . nCO2 = 12 . 0,08 = 0,96(g) ; mH = 2
 - Toång : mC + mH = 0,96 + 0,12 = 1,08(g) ñuùng baèng löôïng chaát (A) ñem ñoát chaát (A) khoâng chöa oâxy 
 - MA = MHe. dA/He = 4 . 13,5 = 54(g)
 - Daïng coâng thöùc chaát (A) : CxHy ; ta coù tæ leä : 
 giaûi ra : x = 4 ; y = 6 
 Vaäy coâng thöùc phaân töû cuûa (A) laø : C4H6 
5.4. Bieán daïng 4 : 
 a) Ñaëc ñieåm baøi toaùn : - Ñeà khoâng cho bieát löôïng saûn phaåm chaùy CO2 vaø H2O cuï theå ; rieâng bieät khi ñoát chaùy chaát (A) maø laïi cho löôïng hoãn hôïp caùc saûn phaåm naøy vaø tæ leä veà löôïng hay theå tích giöõa chuùng .
 * Yeâu caàu : Xaùc ñònh coâng thöc phaân töû cuûa (A) .
 b) Phöông phaùp giaûi : 
 - Thoâng thöôøng ñaët soá mol CO2 vaø H2O laøm aån soá ; roài laäp phöông trình toaùn hoïc ñeå tính löôïng CO2 vaø löôïng H2O cuï theå . Sau ñoù ñöa baøi toaùn veà daïng cô baûn ñeå giaûi 
 - Ñeå chuyeån töø tæ leä soá mol CO2 vaø H2O (hay tæ leä theå tích ño ôû cuøng ñieàu kieän) veà tæ leä khoái löôïng nhö sau : 
 c) Baøi taäp minh hoaï :
 - Ñoát chaùy hoaøn toaøn 18(g) chaát höõu cô (A) caàn vöøa ñuû 16,8(lit) khí O2 ôû ñktc , hoãn hôïp saûn phaåm chaùy goàm CO2 vaø hôi H2O coù tæ leä theå tích : VCO2 : VH2O(hôi) = 3 : 2. Xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû cuûa (A) . Bieát tæ khoái hôi cuûa (A) ñoái vôùi khí H2 laø 36 .
Giaûi 
 - Töø tæ leä theå tích VCO2 : VH2O(hôi) = 3 : 2 . Ta coù tæ leä khoái löôïng :
 mO2( phaûn öùng ) = 
 - Theo ñònh luaät baûo toaøn khoái löôïng ta coù :
 mCO2 + mH2O = mA + mO2 (phaûn öùng) = 18 + 24 = 42(g)
 mCO2 = vaø mH2O = 42 - 33 = 9(g)
 ( Vaän duïng phöông phaùp giaûi daïng cô baûn ) 
 - Khoái löôïng caùc nguyeân toá coù trong (A) :
 mC = ; mH = 
 Toång: mC + mH = 9 + 1 = 10(g) < mA(ñem ñoát) chaát (A) chöùa caû oâxy ; 
 mO = mA - ( mC + mH ) = 18 - 10 = 8(g)
 - MA = dA/H2 . MH2 = 36 . 2 = 72(g)
 - Daïng coâng thöùc cuûa (A) laø : CxHyOz
 Ta coù tæ leä : 
 x = 3 ; y = 4 ; z = 2
 - Vaäy coâng thöùc phaân töû cuûa chaát (A) laø : C3H4O2 
II. Khả năng ứng dụng và kết quả thực nghiệm.
Khả năng ứng dụng.
- Đề tài được áp dụng cho học sinh lớp 9 bậc THCS vào học kì 2 các năm học.
- Đề tài được nghiên cứu và thể nghiệm trong 2 năm học 2012-2013 và 2013-2014
- Khi nghiên cứu và thực hiện đề tài tốn ít kinh phí nhưng có khả năng ứng dụng cao trong các nhà trường.
 2. Kết quả thực nghiệm.
 Trong 2 năm học thể nghiệm đề tài “Một số phương pháp lập công thức phân tử hợp chất hữu cơ”. Trong quá trình áp dụng kinh nghiệm vào giảng dạy năm học 2012-2013 và 2013-2014 tôi chia học sinh khối 9 làm 2 nhóm.
- Nhóm 1: Gồm học sinh lớp 9B là lớp áp dụng đề tài (Lớp thực nghiệm)
- Nhóm 2: Gồm học sinh lớp 9B là lớp không áp dụng đề tài (Lớp đối chứng)
 Sau khi áp dụng kinh nghiệm tôi tiến hành khảo sát cả 2 đối tượng. Thời gian khảo sát vào cuối tháng 4/ 2013 và 4/2014.
 + Nội dung khảo sát: Các dạng bài tập về lập công thức phân tử HCHC.
 + Kết quả khảo sát như sau: 
 Kết quả khảo sát cuối tháng 4 năm 2012-2013
Soá HS tham gia khaûo saùt
GIOÛI
KHAÙ
TB
YEÁU
KEÙM
CAÙC LÔÙP THÖÏC NGHIEÄM
43
Soá löôïng
9
16
16
2
0
%
20,9
37,2
37,2
4,7
CAÙC LÔÙP ÑOÁI CHÖÙNG
42
Soá löôïng
4
9
20
7
2
%
9,5
21,4
47,6
16,7
4,8
Kết quả khảo sát cuối tháng 4 năm 2013-2014
Soá HS tham gia khaûo saùt
GIOÛI
KHAÙ
TB
YEÁU
KEÙM
CAÙC LÔÙP THÖÏC NGHIEÄM
44
Soá löôïng
10
15
16
3
0
%
22,7
34,1
36,4
6,8
CAÙC LÔÙP ÑOÁI CHÖÙNG
41
Soá löôïng
3
11
20
6
1
%
7,3
26,8
48,9
14,6
2,4
 - So saùnh keát quaû khaûo saùt thöïc traïng của năm trước cuõng nhö keát quaû khaûo saùt sau khi aùp duïng giöõa 2 nhoùm thöïc nghieäm vaø ñoái chöùng toâi nhaän thaáy HS nhoùm thöïc nghieäm coù keát quaû cao hôn, ñaëc bieät ñoái vôùi HS gioûi, khaù caùc em tieáp thu raát nhanh caùc loaïi hình bieán daïng cuûa daïng toaùn laäp coâng thöùc phaân töû HCHC vaø giaûi raát thaønh thaïo .
C. PHẦN KẾT LUẬN
Hoá học đặc biệt là hoá học hữu cơ là một môn học khó đối với học sinh trung học cơ sở. Nội dung bài tập nhiều dạng nhưng không có một bài học về phương pháp cụ thể đó là một khó khăn rất lớn đối với học sinh. Với những trăn trở đó qua thực tế nhiều năm giảng dạy và tìm hiểu tư liệu tôi đã rút ra một số phương pháp giải bài toán lập công thức phân tử hợp chất hữu cơ, định hướng, nhận dạng tìm ra cách giải một cách nhanh nhất để giúp học sinh không còn cảm thấy khó khăn khi học hoá hữu cơ.
Để thực hiện tốt đề tài này cần có tiết học tự chọn với các mức độ bám sát dành cho học sinh trung bình và yếu và nâng cao dành cho học sinh khá, giỏi thì đề tài sẽ đạt được hiệu quả cao hơn. Đề tài này cũng có thể áp dụng trong việc bồi dưỡng học sinh giỏi. Đề tài này được viết và được áp dụng cho nhiều đối tượng học sinh nên khi áp dụng đề tài tuỳ vào đối tượng học sinh giáo viên chọn lọc các trường hợp để giảng dạy cho phù hợp.
 Muoán thaønh coâng trong coâng taùc giaûng daïy tröùôc heát yeâu caàu ngöôøi thaày phaûi coù taâm huyeát vôùi coâng vieäc, phaûi ñam meâ tìm toøi hoïc hoûi, toång hôïp caùc kinh nghieäm aùp duïng vaøo baøi giaûng.
 Trong quaù trình giaûng daïy phaûi coi troïng vieäc höôùng daãn HS con ñöôøng tìm ra kieán thöùc môùi, khôi daäy oùc toø moø, tö duy saùng taïo cuûa hoïc sinh, taïo höùng thuù trong hoïc taäp, daãn daét hoïc sinh töø choã chöa bieát ñeán bieát, töø deã ñeán khoù .
 * Treân ñaây laø noäi dung cuûa ñeà taøi saùng kieán kinh nghieäm maø toâi ñaõ nghieân cöùu vaø aùp duïng thaønh coâng ôû ñôn vò tröôøng sôû taïi. Song chaéc chaén raèng seõ khoâng traùnh khoûi thieáu soùt, raát mong söï goùp yù cuûa ñoàng nghieäp ñeå ñeà taøi ñaït ñöôïc hieäu quaû cao hôn. Xin chaân thaønh caûm ôn. 
 * Đây là SKKN của bản thân tôi viết, không sao chép nội dung của người khác.
 Bắc Sơn, ngày 15 tháng 3 năm 2015
 Người viết
 Nguyễn Văn Thượng
 Tài liệu nghiên cứu áp dụng.
1. Phân loại và phương pháp giải toán hóa học hữu cơ – Quan Hán Thành
2. Phương pháp giải toán hóa học hữu cơ – Nguyễn Thanh Khuyến
3. Hướng dẫn giải nhanh bài tập hóa hữu cơ – Cao Cực Giác
4. Chuyên đề bồi dưỡng HSG THCS môn hóa học – Phạm Quốc Trung
5. Giải bài tập hóa 9 – Lê Thanh Xuân
6. Tuyển tập 108 bài tập nâng cao hóa học 9 – Hoàng Vũ
7. SGK chương trình mới – Lê Xuân Trọng
8. SBT hóa học 9 mới – Lê Xuân Trọng
 Kết hợp với kinh nghiệm giảng dạy của bản thân tôi.	
Mục lục
 Tên tiêu đề Trang
Phần 1: Lí lịch bản thân. 1
Phần 2: Phần nội dung.
Phần mở đầu. 1
Đặt vấn đề. 1
Thực trạng chung. 2
Ý nghĩa và tác dụng của đề tài 2
Phạm vi nghiên cứu 2
Phương pháp tiến hành. 3
Cơ sở lí luận. 3
Cơ sở thực tiễn. 3
Các biện pháp tiến hành. 4
3.1: Kết quả khảo sát cuối tháng 4/2011 4
3.2: Hoạch định về thời gian thực hiện. 4
B. Phần nội dung. 4
I. Những kiến thức cơ bản về lí thuyết. 5
1. Công thức tổng quát của HCHC. 5
2. Một số phản ứng cháy. 6
3. Bài toán dạng cơ bản. 7
4. Các bài tạp minh họa 9
5. Các bài toán dạng phân hóa. 13
II. Khả năng ứng dụng và kết quả. 20
Khả năng ứng dụng. 20
Kết quả thực nghiệm. 20
Phần kết luận. 22
 Tài liệu tham khảo – Mục lục 23
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lạp – Tự do – Hạnh phúc
MẪU BÁO CÁO
YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM CẤP TỈNH HOẶC CƠ SỞ
 (Kèm theo CV số: /SGDĐT-CNTT ngày tháng năm )
Thông tin chung.
Họ và tên tác giả sáng kiến kinh nghiệm: Nguyễn Văn Thượng
Ngày, tháng, năm sinh: 10/08/1980
Đơn vị công tác (hoặc nơi cư trú): Trường THCS Bắc Sơn
Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ: Đại học – Hóa
 Quyền hạn, nhiệm vụ được giao hoặc đảm nhiệm: Tổ trưởng chuyên môn, giảng dạy bộ môn hóa học lớp 8 và lớp 9.
Đề nghị xét, công nhận sáng kiến: Cấp Tỉnh.
Tên đề tài SKKN, lĩnh vực áp dụng: “Một số phương pháp lập công thức phân tử hợp chất hữu cơ dành cho học sinh lớp 9”
Báo cáo mô tả sáng kiến kinh nghiệm gồm:
Tình trạng sáng kiến đã viết.
Đề tài tôi viết và áp dụng trong suốt 2 năm học tại trường THCS Bắc Sơn. Tôi nhận thấy:
* Ưu điểm
 - Khi truyền đạt nội dung của các phương pháp này đến với học sinh tôi nhận thấy rằng tỷ lệ học sinh tiếp thu bài và giải được bài tập lập công thức phân tử hợp chất hữu cơ cao hơn so với lúc trước khi chưa truyền đạt phương pháp. Học sinh có hứng thú với các dạng bài tập này đặc biệt đối với học sinh khá, giỏi.
 - Học sinh nắm kiến thức và giải bài tập sâu sắc hơn.
 - Phương pháp này đặc biệt có hiệu quả trong những tiết học tự chọn trong các chương trình bám sát dành cho học sinh trung bình, yếu và trong các giờ học nâng cao dành cho học sinh khá, giỏi.
 - Với đề tài này tùy từng đối tượng học sinh mà giáo viên lựa chọ dạng bài cho phù hợp.
 * Tồn tại:
 - Áp dụng đề tài này trong phạm vi hẹp vì chỉ áp dụng cho học sinh khối 9 vào học kì 2.
 - Thời gian áp dụng đề tài có ít khi giảng dạy trên lớp.
 2. Nội dung sáng kiến đề nghị công nhận
 - Tôi viết và thực hiện đề tài này với mục đích là khẳng định tính đúng đắn của lí thuyết và chứng minh cho lí thuyết.
 - Khi thực hiện đề tài xẽ giúp học sinh phân loại được các dạng toán hóa học, từ đó lựa chọn cách giải một cách hợp lí và chính xác.
 - Đề tài tôi đã viết khá chi tiết các cách giải các dạng bài tập lập công thức hóa học hợp chất hữu cơ, giáo viên và học sinh có thể áp dụng giải dễ dàng và chính xác.
 - Đề tài đã phân loại được dạng toán cho học sinh đại trà và học sinh khá, giỏi.
 3. Khả năng áp dụng của sáng kiến.
 - Đề tài “Một số phương pháp lập công thức phân tử hợp chất hữu cơ dành cho học sinh lớp 9” có thể áp dụng ngay trên lớp vào cuối bài học.
 - Có thể áp dụng vào bồi dưỡng học sinh giỏi môn hóa học khối 9.
 4. Phạm vi áp dụng của sáng kiến.
 - Đề tài này có thể áp dụng cho tất cả các trường THCS khi dạy phân môn hóa hữu cơ học kì 2 lớp 9.
 5. Hiệu quả, lợi ích thu được.
 - Đề tài khi áp dụng xẽ giúp cho giáo viên và học sinh rèn luyện được kĩ năng phân dạng và giải các loại bài tập lập công thức phân tử hợp chất hữu cơ được dễ dàng và chính xác, từ đó xẽ nhớ kiến thức sâu sắc hơn.
 - Giáo viên dễ dàng hơn khi hướng dẫn hướng dẫn học sinh giải bài tập
 - Học sinh có hứng thú hơn khi tham gia các hoạt động học tập.
 - Giáo viên có thể áp dụng dễ dàng, ít tốn kém.
 Tôi xin cam đoan những nội dung trên báo cáo là đúng. Nếu có gian dối hoặc không đúng sự thật trong báo cáo, tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm theo quy định của pháp luật.
Thủ trưởng đơn vị xác nhận, đề nghị Bắc Sơn, ngày 16/3/2015
 (Ký, đóng dấu) Người viết báo cáo yêu cầu công nhận sánh kiến
 (Ký và ghi rõ họ tên)
 Nguyễn Văn Thượng