Sáng kiến kinh nghiệm Một số phương pháp dạy từ vựng môn Tiếng Anh ở Tiểu học

THCS ( ®èi t­îng lµ häc snh líp 9), ngoµi viÖc truyÒn t¶i cho häc sinh nh÷ng kiÕn thøc thùc hµnh cã trong SGK gÝao viªn còng cÇn ®­a thªm c¸c ng÷ liÖu tõ cuéc sèng th­êng ngµy®Ó gióp cho häc sinh thÊy ®­îc sù giµu, ®Ñp cña tiÕng ViÖt. 
2. C¬ së thùc tiÔn:
M­êng m×n lµ x· vïng cao biªn giíi, víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ , v¨n hãa x· héi cßn nhiÒu khã kh¨n, häc sinh chñ yÕu lµ con em d©n téc Th¸i vµ d©n téc M­êng. Trong ®ã d©n téc Th¸i chiÕm 87 %. Do ®ã ng«n ng÷ trong giao tiÕp h»ng ngµy cña c¸c em chñ yÕu lµ tiÕng mÑ ®Î - TiÕng Th¸i. Ng«n ng÷ tiÕng ViÖt phæ th«ng ®­îc c¸c em tiÕp xóc ngay tõ khi ®i häc ë MÇm Non vµ TiÓu häc mét c¸ch hÖ thèng kh¸ bµi b¶n, nh­ng do thãi quen giao tiÕp trong cuéc sèng h»ng ngµy viÖc sö dông ng«n ng÷ tiÕng ViÖt cña c¸c em cßn nhiÒu h¹n chÕ, kh«ng th­êng xuyªn. §iÒu ®ã lµm ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn vèn tõ tiÕng ViÖt cña c¸c em trong qu¸ tr×nh häc tËp vµ giao tiÕp b»ng tiÕng ViÖt phæ th«ng.
Víi b¶n th©n t«i lµ mét gi¸o viªn d¹y líp 9 nhiÒu n¨m t«i nhËn thÊy: C¸c em cßn cã nhiÒu h¹n chÕ trong viÖc lÊy thªm c¸c vÝ dô tõ ngoµi vµo néi dung bµi häc, còng nh­ viÖc nhËn d¹ng c¸c d¹ng bµi tËp vµ kü n¨ng gi¶i quyÕt chóng. Do ®ã dÉn ®Õn viÖc trau dåi vèn tõ ng÷, ng÷ ph¸p, còng nh­ kü n¨ng lµm bµi tËp trong ph©n m«n TiÕng ViÖt cßn rÊt nhiÒu h¹n chÕ. Song còng ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn kh¶ n¨ng diÔn ®¹t,c¸ch hµnh v¨n cña c¸c em, cµng ¶nh h­ëng lín ®Õn qu¸ tr×nh häc tËp còng nh­ giao tiÕp h»ng ngµy cña c¸c em . 
 B. PhÇn néi dung
I . Néi dung cÇn thùc hiÖn: 
Víi ®Æc thï cña ®èi t­îng lµ häc sinh d©n téc “D©n téc Th¸i’’, ng«n ng÷ sö dông trong giao tiÕp th­êng ngµy cña c¸c em chñ yÕu lµ tiÕng mÑ ®Î “tiÕng Th¸i”, viÖc sö dông ng«n ng÷ tiÕng ViÖt phæ th«ng trong häc tËp cña c¸c em cßn nhiÒu h¹n chÕ. MÆc dï c¸c em ®· ®­îc trang bÞ vèn kiÕn thøc vÒ tiÕng ViÖt th«ng qua c¸c bËc häc MÇm Non vµ TiÓu häc. Nh­ng mét thùc tÕ riªng so víi bËc tiÓu häc ®ã lµ khi häc sinh lªn häc bËc häc THCS th× c¸c v¨n b¶n, c¸c t¸c phÈm v¨n häc, vèn tõ tiÕng ViÖt vµ c¸c d¹ng bµi tËp mµ c¸c em ®­îc tiÕp xóc cã sè l­îng nhiÒu h¬n vµ cã tÝnh chÊt phøc t¹p h¬n.Trong ch­¬ng tr×nh ph©n m«n TiÕng ViÖt cÊp THCS nãi chung vµ ë SGK líp 9 (hiÖn hµnh) nãi riªng, hÇu nh­ tÊt c¶ c¸c bµi häc ®Òu cã hÖ thèng ng÷ liÖu kh¸ ®Çy ®ñ, cã thÓ gióp cho GV vµ HS tiÕn hµnh tèt mét tiÕt TiÕng ViÖt. Trong khi gi¶ng d¹y c¸c bµi häc TiÕng ViÖt ®· cã nhiÒu gi¸o viªn m¹nh d¹n lÊy thªm ng÷ liÖu ngoµi SGK hoÆc vËn dông vµ tÝch hîp ë c¸c v¨n b¶n ®· häc ®Ó cung cÊp cho häc sinh, nh­ng bªn c¹nh ®Êy cã nhiÒu gi¸o viªn chØ khai th¸c c¸c vÝ dô trong SGK mµ th«i.
Xung quanh vÊn ®Ò nµy, nhiÒu c©u hái ®Æt ra “Nªn hay kh«ng nªn lÊy thªm ng÷ liÖu ngoµi SGK khi gi¶ng d¹y ph©n m«n TiÕng ViÖt”. ý kiÕn thø nhÊt cho r»ng: kh«ng nªn lÊy thªm ng÷ liÖu ngoµi SGK khi gi¶ng d¹y ph©n m«n TiÕng ViÖt .V× c¸c vÝ dô trong SGK ®· ®­îc c¸c nhµ so¹n s¸ch ®­a vµo lµ nh÷ng vÝ dô tiªu biÓu chÝnh x¸c vµ khoa häc, cho nªn khi gi¶ng d¹y, chóng ta chØ cÇn khai th¸c hÕt c¸c vÝ dô trong SGK lµ ®ñ cho néi dung bµi d¹y. Nh­ng chóng t«i thiÕt nghÜ, nÕu chØ sö dông c¸c vÝ dô trong SGK th× bµi d¹y sÏ kÐm sù phong phó, ®a d¹ng vµ ch­a më réng ®ùoc kiÕn thøc cho häc sinh. §iÒu nµy còng ®ång nghÜa víi ý kiÕn thø hai nªn gi¸o viªn cÇn ph¶i lÊy thªm ng÷ liÖu ngoµi SGK ( Cã thÓ tõ cuéc sèng h»ng ngµy hoÆc tÝch hîp trong c¸c t¸c phÈm, v¨n b¶n ®· ®­îc häc tõ nh÷ng líp d­íi) ®Ó gióp häc sinh hiÓu s©u h¬n vµ n©ng cao h¬n kü n¨ng sö dông tiÕng ViÖt còng nh­ kh¶ n¨ng tÝch hîp c¸c v¨n b¶n. Khi ®ã c¸c vÝ dô trong SGK cã thÓ gi¸o viªn kh«ng cÇn ph¶i gi¶ng kü mµ chØ cÇn h­íng dÉn cho häc sinh lµ ®ñLµm nh­ vËy sÏ t¹o cho gi¸o viªn cã nhiÒu c¬ héi tho¸t ly SGK, d¹y theo lèi “ tµi tö” mµ ph­¬ng ph¸p cò ®· tõng ®Ò cËp. Vµ còng cho thÊy r»ng häc sinh cã høng thó häc bµi h¬n. 
II . BiÖn ph¸p thùc hiÖn vµ c¸c gi¶i ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò:
1. BiÖn ph¸p thùc hiÖn:
§Ó thùc hiÖn vÊn ®Ò nµy, theo chóng t«i gi¸o viªn chØ nªn ¸p dông víi häc sinh líp 9, cßn ®èi víi c¸c khèi 6, 7, 8 cã ch¨ng chØ ¸p dông cho häc sinh kh¸ giái v× ë c¸c khèi líp nµy tr×nh ®é hiÓu biÕt vµ kh¶ n¨ng sö dông TiÕng ViÖt cña c¸c em cßn thÊp nªn khi d¹y, ta nªn chó träng khai th¸c s©u vµ kü c¸c ng÷ liÖu trong SGK lµ võa ®ñ. Cßn víi häc sinh líp 9, kü n¨ng tiÕp thu vµ sö dông TiÕng ViÖt cña häc sinh ®· ®­îc n©ng cao ®¸ng kÓ vµ t­¬ng ®èi hoµn thiÖn. Song l­îng kiÕn thøc ë líp 9 lµ sù tæng hîp theo h­íng tÝch hîp vßng tõ nh÷ng líp d­íi ,nªn trong khi gi¶ng d¹y ngoµi viÖc khai th¸c tÊt c¶, khai th¸c s©u vµ kü cµng c¸c ng÷ liÖu cã trong SGK, gióp häc sinh n¾m v÷ng néi dung bµi häc, gi¸o viªn còng nªn th­êng xuyªn lÊy thªm c¸c ng÷ liÖu ngoµi SGK( lÊy trong ®êi sèng h»ng ngµy, tÝch hîp tõ v¨n b¶n ë c¸c líp d­íi).Tuy nhiªn, yªu cÇu gi¸o viªn ph¶i cã sù chuÈn bÞ kü cµng, chu ®¸o tr­íc ë nhµ ( b»ng b¶ng phô cã ghi c¸c ng÷ liÖu cho tiÕt d¹y ®ã). §ång thêi c¸c ng÷ liªu lÊy thªm ph¶i lµ tiªu biÓu, cã tÝnh gi¸o dôc cao, kh«ng nªn ®­a c¸c néi dung dung tôc, ph¶n gi¸o dôc vµo bµi d¹y.
2- C¸c gi¶i ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò:
Ph©n m«n TiÕng ViÖt ë bËc THCS nãi chung vµ Ch­¬ng tr×nh líp 9 nãi riªng, th­êng cã hai d¹ng bµi häc lµ: D¹ng bµi h×nh thµnh kiÕn thøc míi vµ d¹ng bµi «n tËp. Nh­ng kh¸c víi c¸c líp d­íi, ë líp 9 d¹ng bµi «n tËp cã néi dung phong phó h¬n, kiÕn thøc réng h¬n ,th­êng lµ tæng kÕt c¶ kiÕn thøc tõ nh÷ng líp d­íi nªn viÖc ®­a thªm ng÷ liÖu vµo bµi d¹y lµ rÊt cÇn thiÕt. Chóng t«i xin m¹nh d¹n ®­a ra mét sè vÝ dô nh­ sau:
- §èi víi nh÷ng d¹ng bµi häc h×nh thµnh kiÕn thøc míi.
* ë bµi: C¸c ph­¬ng ch©m héi tho¹i – PhÇn II. Ph­¬ng ch©m vÒ chÊt ( SGK Ng÷ V¨n 9. T1.Tr9) trong SGK cã ®­a ra ng÷ liÖu lµ mét c©u chuyÖn “ Qu¶ bÝ khæng lå”. Khi d¹y gi¸o viªn cã thÓ kÓ thªm cho häc sinh nghe mét sè c©u chuyÖn kh¸c n÷a ®Ó gióp häc sinh thÊy ®­îc sù phong phó cña kho tµng truyÖn d©n gian ViÖt Nam ( truyÖn c­êi, truyÖn ngô ng«n), nh­: TruyÖn con r¾n vu«ng, Õch ngåi ®¸y giÕng
Hay ë phÇn III . Ph­¬ng ch©m lÞch sù (SGK. Tr22) th× SGK cã cung cÊp cho chóng ta c©u chuyÖn c­êi “ Ng­êi ¨n xin”, c©u chuyÖn còng ®· gióp cho häc sinh cã ®­îc tÝnh gi¸o dôc cao vÒ phÐp lÞch sù. Song viÖc gi¸o dôc t­ t­ëng, ®¹o ®ùc cho häc sinh lµ ®iÒu rÊt quan träng tr­êng häc mµ ng­êi gi¸o viªn cÇn ph¶i lµm. V× thÕ gi¸o viªn cã thÓ lÊy thªm ng÷ liÖu b»ng c¸ch ®­a ra mét sè t×nh huèng trong giao tiÕp h»ng ngµy c¸ch chµo hái ®óng mùc ®èi víi ng­êi trªn; hay cÇn ph¶i ph©n tÝch cho häc sinh thÊy ®­îc phÐp “ X­ng khiªm, H« t«n” hoÆc cã thÓ kÓ hay ®äc cho häc sinh nghe nh÷ng c©u chuyÖn mang tÝnh gi¸o dôc t­ t­ëng ®¹o ®øc cao. C©u chuyÖn “ Lêi nãi dèi ch©n thËt” sau ®©y lµ mét vÝ dô:
T«i ®ang ë trong bÕp gióp mÑ pha trµ th× nghe thÊy tiÕng vì lo¶ng xo¶ng tõ phßng kh¸ch. LËp tøc t«I biÕt ch¾c ®iÒu g× ®· x¶y ra. T«i ch¹y vÒ phÝa phßng kh¸ch, n¬i nh÷ng ng­êi kh¸ch ®ang ë ®ã nh­ng mÑ ®· ng¨n t«i l¹i.
- G­îm ®· con g¸i – mÑ t«i nãi – con h·y ®i vµo phßng kh¸ch vµ xem nh­ thÓ ch­a cã chuyÖn g× x¶y ra. Nhí ®õng tá ra lµ con ®ang buån vµ giËn hä con nhÐ.
- Nh­ng mÑ ¬I, lµm sao con cã thÓ xem nh­ thÓ chua cã chuyÖn g× x¶y ra ®­îc? MÑ còng biÕt râ chuyÖn g× ®ang x¶y ra ë ®ã. ChiÕc b×nh cæ cña gia ®×nh m×nh ®· bÞ hä ®¸nh vì mµ. MÑ thÊy ®óng kh«ng – vµ ®iÒu ®ã ®èi víi con thËt lµ tåi tÖ.
MÑ t«i mØm c­êi tá ý t¸n thµnh:
- MÑ biÕt con nãi kh«ng sai. ChiÕc b×nh quý cã tuæi h¬n 200 n¨m cña gia ®×nh ta giê ®· vì råi. Nh­ng chóng ta kh«ng thÓ ®Ó cho nh÷ng ng­êi kh¸ch ®ã biÕt lµ chiÕc b×nh ®¸ng gi¸ thÕ nµo con ¹.
Nãi xong, mÑ t«i bª khay trµ vµo phßng kh¸ch. ChiÕc b×nh cæ v« gi¸ giê chØ cßn lµ nh÷ng m¶nh vôn n»m vung v·i trªn sµn nhµ. Vµ ®øng c¹nh ®Êy lµ mét cËu bÐ 4 tuæi, con trai bµ kh¸ch. Sù kinh h·I lé râ trªn khu«n mÆt mÑ cña ®øa nhá. Cßn cËu nhãc v× sî qu¸ nªn oµ khãc.
 - T«i T«iT«i kh«ng hiÓu sao- Bµ kh¸ch cè gi¶i thÝch.
- §­îc råi, chÞ kh«ng cã g× ph¶I lo l¾ng c¶. §ã chØ lµ mét chiÕc b×nh cò th«i mµ. Nã ch¼ng ®¸ng gi¸ g×- MÑ t«i gi¶i thÝch nh»m lµm an lßng kh¸ch.
- Nh­ng chiÕc b×nh ®· r¬i xuèng khái gi¸ s¸ch, bµ kh¸ch nãi víi mÑ t«i.
- å, chÞ ®õng bËn t©m v× ®iÒu ®ã. ChuyÖn còng ch¼ng cã g× to t¸t c¶ mµ. Mêi chÞ l¹i uèng trµ vµ c¶ ch¸u n÷a. §©y lµ kÑo c« cho ch¸u.
Sau khi nh÷ng ng­êi kh¸ch ®· ra vÒ, t«I míi d¸m hái mÑ:
- T¹i sao mÑ ph¶i nãi dèi lµ chiÕc b×nh ch¼ng ®¸ng gi¸ g×? MÑ biÕt râ chiÕc b×nh ®ã quý gi¸ thÕ nµo ®èi víi gia ®×nh ta mµ.
- ThÕ mÑ cã thÓ nãi c¸ch nµo kh¸c ®­îc ch¨ng? LiÖu mÑ cã thÓ nãi chiÕc b×nh ®ã v« gi¸ thÕ nµo µ? Vµ r»ng cËu bÐ ®· lµm vì vËt quý b¸u nhÊt cña gia ®×nh sao? MÑ cã nªn nãi nh­ thÕ kh«ng nµo, con g¸i?
- Nh­ng ®ã lµ sù thËt vµ chóng ta chØ nãi ®óng sù thËt mµ mÑ- T«i tr¶ lêi. 
- Con µ, nh­ng kh«ng ph¶I lóc nµo ta còng ph¶i lu«n nãi sù thËt – MÑ gi¶i thÝch cho t«i râ – Cã khi ta kh«ng cÇn ph¶i nãi ®óng sù thËt. §«i lóc, biÕt giÊu ®i c¶m xóc thËt cña m×nh l¹i lµ c¸ch c­ xö hay nhÊt ®ã con.
 Phan ThÞ Anh Nga (DÞch tõ Internet)
 (ThÕ giíi míi sè 605)
* ë bµi: Trau dåi vèn tõ ( Ng÷ v¨n 9. T1,Tr99+100) ë môc 2 SGK cã ®­a ra c¸c ng÷ liÖu nh­ sau:
ViÖt Nam chóng ta cã rÊt nhiÒu th¾ng c¶nh ®Ñp.
C¸c nhµ khoa häc dù ®o¸n nh÷ng chiÕc b×nh nµy ®· cã c¸ch ®©y kho¶ng 2500 n¨m.
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nhµ tr­êng ®Èy m¹nh quy m« ®µo t¹o ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña x· héi.
Trong SGK cã yªu cÇu häc sinh x¸c ®Þnh lçi diÔn ®¹t ë c¸c c©u trªn. Sau khi gi¸o viªn h­íng dÉn häc sinh ph©n tÝch nh÷ng ng÷ liÖu trªn vµ thÊy ®­îc c¸c lçi mµ ng­êi sö dông th­êng m¾c ph¶i: Lçi dïng tõ sai nghÜa( ®Èy m¹nh, dù ®o¸n); lçi dïng thõa tõ ( th¾ng c¶nh ®Ñp). Gi¸o viªn cã thÓ lÊy thªm nhiÒu vÝ dô ngoµi SGK vÒ viÖc hiÓu vµ dïng sai nghÜa ë c¸c cÆp tõ H¸n – ViÖt th«ng dông nh­: m¹n tÝnh vµ m·n tÝnh; khuyÕn m¹i vµ khuyÕn m·i; bµng quan vµ bµng quang; x¸n l¹n, x¸n l¸n vµ s¸ng l¹ng; yÕu ®iÓm vµ ®iÓm yÕu
Ch¼ng h¹n, cã nh÷ng ng­êi quen sö dông tõ “ m·n tÝnh” ®Ó nãi vÒ c¨n bÖnh nµo ®ã bÞ m¾c tõ l©u vµ kh¸ nÆng. Nh­ng tõ dïng ®óng ë ®©y ph¶i lµ “ m¹n tÝnh”; hoÆc nãi vÒ nh­îc ®iÓm cña ai ®ã mäi ng­êi quen sö dông tõ “ yÕu ®iÓm” nh­ng nghÜa ®óng cña nã l¹i lµ chØ nh÷ng ­u ®iÓm. Hay khi nãi ®Õn bé phËn “ bäng ®¸i” nhiÒu ng­êi vÉn dïng tõ “ bµng quan” mµ ®óng ra ph¶i lµ “ bµng quang”
Nh­ vËy, ®èi víi bµi häc nµy nÕu ta chØ sö dông c¸c ng÷ liÖu cã s½n trong SGK th× ch­a thÓ gióp cho häc sinh “ Trau dåi vèn tõ” cã hiÖu qu¶ nh­ yªu cÇu cña bµi häc. V× thÕ ®Ó gióp cho häc sinh cã thÓ tr¸nh ®­îc c¸c lçi th­êng gÆp trong diÔn ®¹t vµ trau dåi vèn tõ cho tèt th× gi¸o viªn cÇn linh ®éng chuÈn bÞ nhiÒu ng÷ liÖu cho bµi d¹y .
* ë bµi: C¸c thµnh phÇn biÖt lËp cña c©u( SGK Ng÷ v¨n 9. T2.Tr18)- PhÇn I : Thµnh phÇn t×nh th¸i (SGK. Tr18) trong SGK chØ nªu lªn hai vÝ dô:
a) Víi lßng mong nhí cña anh, ch¾c anh nghÜ r»ng con anh sÏ ch¹y x« vµo lßng anh, sÏ «m chÆt lÊy cæ anh.
b) Anh quay l¹i nh×n con võa khe khÏ l¾c ®Çu võa c­êi. Cã lÏ v× khæ t©m ®Õn nçi kh«ng khãc ®­îc, nªn anh ph¶i c­êi vËy th«i.
 ( ChiÕc l­îc ngµ, NguyÔn Quang S¸ng) 
Sau khi gi¸o viªn cho häc sinh x¸c ®Þnh ®­îc tõ in ®Ëm vµ c¸ch thÓ hiÖn cña ng­êi nãi trong c©u: “ ch¾c” thÓ hiÖn sù tin cËy cao nhÊt ; “ cã lÏ” thÓ hiÖn sù tin cËy thÊp nhÊt, th× gi¸o viªn cã thÓ lÊy thªm mét sè vÝ dô th­êng b¾t gÆp ngoµi cuéc sèng th­êng ngµy cña c¸c em:
VÝ dô: - H×nh nh­ tèi nay tr­êng m×nh cã diÔn v¨n nghÖ.
Cã vÎ nh­ líp ta kh«ng thÝch häc m«n v¨n th× ph¶i.
Ch¾c ch¾n ngµy mai chóng ta ®­îc nghØ häc
Hay ë PhÇn II – Thµnh phÇn c¶m th¸n ( SGK. Tr38) SGK còng chØ ®­a ra hai vÝ dô:
a) å, sao mµ ®é Êy vui thÕ
 (Kim L©n, Lµng)
b) - Trêi ¬i, chØ cßn cã n¨m phót! 
 (NguyÔn Thµnh Long, LÆng lÏ Sa Pa).
Gi¸o viªn cho häc sinh x¸c ®Þnh ®­îc sù biÓu lé t×nh c¶m cña ng­êi nãi ®èi víi sù viÖc ®­îc nãi ®Õn trong c©u: “å” diÔn t¶ niÒm vui cña ng­êi nãi; “trêi ¬i” thÓ hiÖn sù tiÕc rÎ cña ng­êi nãi, th× cã thÓ dÉn ra mét sè vÝ dô th­êng gÆp vµ cho häc sinh x¸c ®Þnh tiÕp thµnh phÇn c¶m th¸n còng nh­ x¸c ®Þnh ®­îc t×nh c¶m cña ng­êi nãi.
VÝ dô: - Chao «i ! Sao mµ ®ãi
- ¤i dµo! TiÕt thø n¨m råi mµ c« gi¸o vÉn kh«ng cho vÒ sím.
Sau khi gi¸o viªn nhËn xÐt vµ chèt l¹i vÊn ®Ò th× gi¸o viªn cã thÓ l­u ý cho häc sinh mét sè dÊu hiÖu ®Ó nhËn diÖn thµnh phÇn biÖt lËp cña c©u, ®Æc biÖt lµ thµnh phÇn c¶m th¸n nã cã thÓ t¸ch ra ®øng ®éc lËp t¹o thµnh nh÷ng c©u c¶m th¸n – c©u ®Æc biÖt ( kh«ng cã thµnh phÇn CN – VN)
2.2- §èi víi nh÷ng kiÓu bµi «n tËp . 
* ë bµi tæng kÕt vÒ tõ vùng – PhÇn I: Tõ ®¬n vµ tõ phøc (SGK. Ng÷ v¨n 9. T1, Tr 122 + 123). Môc 1- ¤n l¹i kh¸i niÖm tõ ®¬n, tõ phøc. Ph©n biÖt c¸c lo¹i tõ phøc. SGK chØ yªu cÇu l¹i kh¸i niÖm tõ ®¬n vµ tõ phøc, do ®ã gi¸o viªn cÇn linh ®éng vµ s¸ng t¹o víi viÖc kÕt hîp ®­a ng÷ liÖu ®Ó kh¾c s©u kiÕn thøc cho häc sinh. Víi ®Æc thï cña mét bµi tæng kÕt nªn nh÷ng kiÕn thøc nµy c¸c em ®· ®­îc häc ë nh÷ng líp d­íi v× thÕ viÖc lÊy vÝ dô ®èi víi häc sinh lµ kh«ng khã vµ kh«ng tèn thêi gian.
VÝ dô: Gi¸o viªn cã thÓ cho häc sinh t×m n¨m tõ ®¬n, n¨m tõ phøc (Cha, mÑ, ¨n, ngñ, nghÜ, ®·, v×-> tõ ®¬n; x«m xèp, xanh xanh, nhÊp nh«, thuyÒn bÌ, s¸ch vë, qu¹t ®iÖn, bót bi.-> tõ phøc) .
HoÆc ë PhÇn II - Thµnh ng÷ (SGK. Tr123), ngoµi nh÷ng ng÷ liÖu vÒ thµnh ng÷ mµ SGK ®­a ra, gi¸o viªn còng cÇn lÊy thªm c¸c thµnh ng÷ th«ng dông kh¸c cã trong ®êi sèng vµ trong ch­¬ng tr×nh líp 7 häc sinh ®· ®­îc häc. VÝ dô: C­ìi ngùa xem hoa; bÌo d¹t m©y tr«i; ch©n lÊm tay bïn; gÇy nh­ èng sËy; nh­ vÞt nghe sÊm; nãi hµnh nãi tái; l¸ th¾m chØ hångBªn c¹nh ®ã gi¸o viªn còng cÇn nh¾c l¹i cho häc sinh vÒ dÊu hiÖu ph©n biÖt thµnh ng÷ víi tôc ng÷.
Hay ë PhÇn IV- Tõ nhiÒu nghÜa vµ hiÖn t­îng chuyÓn nghÜa cña tõ (SGK . tr124). Ngoµi nh÷ng vÝ dô trong SGK chóng ta cã thÓ thªm vÝ dô vµo phÇn «n l¹i kh¸i niÖm gãp phÇn gióp häc sinh kh¾c s©u thªm kiÕn thøc.
VÝ dô 1: MÆt trêi cña b¾p th× n»m trªn ®åi. 
 MÆt trêi cña mÑ em n»m trªn l­ng.
(Khóc h¸t ru nh÷ng em bÐ lín trªn l­ng mÑ, NguyÔn Khoa §iÒm)
 Tõ “MÆt trêi1” lµ nghÜa gèc “MÆt trêi 2” lµ nghÜa chuyÓn; chuyÓn theo ph­¬ng thøc Èn dô.
VÝ dô 2: Trong bµi th¬ “nh÷ng c¸i ch©n” 
C¸i gËy cã mét ch©n
BiÕt gióp bµ khái ng·. 
ChiÕc com pa bè vÏ .
Cã ch©n ®øng ch©n quay.
C¸i kiÒng ®un hµng ngµy
Ba ch©n xoÌ trong löa.
Ch¼ng bao giê ®i c¶
Lµ chiÕc bµn bèn ch©n.
Riªng c¸i vâng Tr­êng S¬n.
Kh«ng bµn ch©n ®i kh¾p.
 (Vò QuÇn Ph­¬ng)
Tõ “ch©n” lµ nghÜa chuyÓn, vµ chuyÓn theo ph­¬ng thøc ho¸n dô (lÊy bé phËn chØ toµn thÓ). Khi ®ã häc sinh sÏ dÔ dµng nhËn biÕt vµ ph©n tÝch nh÷ng vÝ dô cßn l¹i trong bµi häc.
- ë phÇn V. Tõ ®ång ©m (SGK . Tr 124). S¸ch gi¸o khoa còng chØ ®­a ra hai tõ lµm ng÷ liÖu ®ã lµ tõ “®­êng” vµ tõ “l¸”. ë §©y gi¸o viªn cÇn h­íng dÉn cho häc sinh lÊy thªm c¸c tõ ®ång ©m th«ng dông th­êng gÆp trong ®êi sèng. 
VÝ dô : KiÕn bß ®Üa thÞt bß; ruåi ®Ëu m©m x«i ®¹u; th»ng mï, nh×n th»ng mï nh×n, th»ng mï nh×n ,nh×n th»ng mï; con ngùa, ®¸ con ngùa ®¸.
* ë bµi: Tæng kÕt tõ vùng (tiÕp theo ; SGK – Ng÷ v¨n 9 .T1. Tr135) trong SGK ®­a rÊt Ýt ng÷ liÖu, ®Æc biÖt lµ ë phÇn «n l¹i kh¸i niÖm. V× thÕ gi¸o viªn cã thÓ võa cho häc sinh nh¾c l¹i kiÕn thøc võa kÕt hîp ®­a ng÷ liÖu vµo bµi häc.
Nh­ ë phÇn II – Tõ m­în (SGK. Tr135). Khi cho häc sinh «n laÞ kh¸i niÖm gi¸o viªn cã thÓ ®­a ra yªu cÇu mçi em h·y t×m 10 tõ m­în mµ em biÕt. Nh­ng l­u ý khi häc sinh ®­a ra cã nh÷ng tõ kh«ng ph¶i lµ tõ m­în nªn gi¸o viªn ph¶i nhËn xÐt vµ chèt l¹i vÊn ®Ò ®óng cho häc sinh.
HoÆc ë phÇn III. Tõ H¸n – ViÖt (SGK .Tr 136). Còng phÇn «n l¹i kh¸i niÖm gi¸o viªn cã thÓ võa cho häc sinh nh¾c l¹i kiÕn thøc võa cho c¸c em tù t×m ng÷ liÖu b»ng c¸ch ®Æt ra nh÷ng c©u hái t­¬ng tù: Em h·y t×m 10 tõ H¸n ViÖt mµ em biÕt? 
* Ngoµi ra kh«ng chØ c¸c bµi häc, ta cã thÓ lÊy thªm ng÷ liÖu ë ngoµi SGK mµ trong c¸c tiÕt kiÓm tra gi¸o viªn còng cã thÓ lÊy thªm ng÷ liÖu ë ngoµi ®Ó kiÓm tra ®¸nh gi¸ vµ cßn nhiÒu bµi häc kh¸c vÒ ph©n m«n TiÕng ViÖt trong ch­¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 9 mµ trong ph¹m vi bµi viÕt nµy chóng t«i ch­a cã ®iÒu kiÖn ®Ó ®­a ra trao ®æi, kÝnh mong quÝ ®ång nghiÖp gãp ý 
Tãm l¹i, mét giê d¹y TiÕng ViÖt thµnh c«ng lµ mét giê mµ gi¸o viªn kh«ng chØ cung cÊp cho häc sinh n¾m v÷ng néi dung cã trong SGK, mµ cßn gióp cho häc sinh n©ng cao kÜ n¨ng sö dông TiÕng ViÖt trong ®êi sèng. V× “Häc ph¶i ®i ®«i víi hµnh” häc ®Ó sèng , häc ®Ó lµm viÖc th× sù häc Êy míi th­c sù cã hiÖu qu¶ vµ ý nghÜa.
III - KÕt qu¶ ®¹t ®­îc: 
Qua qu¸ tr×nh thùc nghiÖm gi¶ng d¹y trªn líp còng nh­ sù ®¸nh gi¸ cña ®ång nghiÖp th× viÖc “Thªm ng÷ liÖu ngoµi SGK khi gi¶ng d¹y ph©n m«n TiÕng ViÖt líp 9( hiÖn hµnh)” ®· cã nhiÒu kÕt qu¶ kh¶ quan: Häc sinh høng thó häc bµi còng nh­ hiÓu bµi h¬n, th«ng qua c¸c ng÷ liÖu c¸c em dÔ dµng nhËn diÖn c¸c d¹ng bµi tËp trong SGK vµ nh÷ng bµi tËp trong c¸c bµi kiÓm tra ®Þnh kú, mÆt kh¸c ®· ph¸t huy ®­îc tÝnh tÝch cùc cña häc sinh khi häc ph©n m«n TiÕng ViÖt nãi riªng còng nh­ m«n Ng÷ v¨n nãi chung.
Chóng t«i ®· tiÕn hµnh thö nghiÖm ®èi víi häc sinh líp 9 Tr­êng THCS M­êng M×n trong häc kú I, n¨m häc 2008- 2009. Víi tæng sè 31 häc sinh. 
 Sè l­îng(Tû lÖ)
XÕp lo¹i 
Sè l­îng häc sinh
Tû lÖ( % )
Giái
1
3,2
Kh¸
11
35,5
Trung b×nh
15
48,4
YÕu
4
12,9
KÐm
0
0
Nh­ vËy trong khi gi¶ng d¹y ph©n m«n TiÕng ViÖt, ta nªn lÊy thªm c¸c ng÷ liÖu ë ngoµi SGK ®Ó lµm phong phó cho néi dung bµi d¹y, t¹o cho häc sinh høng thó khi häc bµi. nh­ng ®Ó thùc hiÖn tèt tr­íc hÕt gi¸o viªn ph¶i cã sù chuÈn bÞ chu ®¸o, ph¶i n¾m v÷ng kiÕn thøc ë phÇn lÊy thªm ngoµi SGK ®Ó chñ ®éng trong khi h­íng dÉn cho häc sinh t×m hiÓu. 
 C- kÕt luËn vµ ®Ò xuÊt 
I. KÕt luËn
Mét thùc tÕ cho ta thÊy r»ng kÕt qu¶ cuèi cïng vµ quan träng trong d¹y häc ®ã lµ chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ gi¸o dôc. §Ó chÊt l­îng gi¸o dôc ®¹t hiÖu qu¶ cao th× h¬n ai hÕt nhµ gi¸o dôc cÇn ph¶i biÕt vËn dông mét c¸ch linh ho¹t, phï hîp c¸c ®iÒu kiÖn thùc tÕ tån t¹i trong m«i tr­êng gi¸o dôc mµ m×nh ®ang chÞu tr¸ch nhiÖm.
ViÖc “Thªm ng÷ liÖu ngoµi SGK khi gi¶ng d¹y ph©n m«n TiÕng ViÖt líp 9 (hiÖn hµnh)’’ lµ c¶ mét qu¸ tr×nh cÇn ®­îc rÌn luyÖn, båi d­ìng liªn tôc, gióp häc sinh cã ®­îc nh÷ng høng thó, niÒm ®am mª trong häc tËp víi ph©n m«n TiÕng ViÖt nãi riªng vµ m«n Ng÷ v¨n nãi chung, cã ®­îc nh÷ng kü n¨ng diÔn ®¹t tèt trong giao tiÕp h»ng ngµy còng nh­ trong viÖc viÕt v¨n vµ kh¶ n¨ng c¶m nhËn s©u s¾c vÒ gi¸ trÞ, t­ t­ëng trong c¸c t¸c phÈm v¨n ch­¬ng. ë ®©y ng­êi thÇy gi¸o ph¶i biÕt vËn dông linh ho¹t c¸c h×nh thøc, ph­¬ng ph¸p tèi ­u nhÊt vµ ®iÒu quan träng lµ ph¶i biÕt biÕn sù th« cøng cña ph©n m«n TiÕng ViÖt trë nªn mÒm dÎo, cã hån. §iÒu nµy gãp phÇn t¹o tiÒn ®Ò cho c¸c em cã ®­îc mét hÖ thèng nh÷ng kiÕn thøc, kü n¨ng, kü x¶o ®Ó chuÈn bÞ hµnh trang vµo häc bËc THPT .
II. §Ò xuÊt.
Qua qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y, ®iÒu tra thùc tiÔn mét tån t¹i lín mµ b¶n th©n t«i nhËn thÊy r»ng: 
NhËn thøc cña cha mÑ häc sinh vÒ c«ng t¸c häc tËp cña con em m×nh ch­a ®óng møc, ch­a cã nh÷ng ®Çu t­ vÒ c¬ së, c¸c ®iÒu kiÖn phôc vô cho häc tËp cña con em m×nh, phÇn ®a c¸c gia ®×nh ®ang cßn phã mÆc con em cho nhµ tr­êng vµ c¸c tæ chøc gi¸o dôc. 
§iÒu kiÖn vÒ c¬ së vËt chÊt, ®å dïng phôc vô häc tËp cho häc sinh trong nhµ tr­êng cßn nhiÒu thiÕu thèn kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu néi dung bµi häc. 
Ch­¬ng tr×nh häc (quy ®Þnh chung cña Bé trong ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc phæ th«ng) ®èi víi häc sinh ë vïng miÒn nói lµ qóa cao so víi tr×nh ®é thùc tÕ cña häc sinh.
Víi nh÷ng tån t¹i nªu trªn t«i m¹nh d¹n ®Ò xuÊt trong nh÷ng n¨m tíi nhµ tr­êng cÇn tËp trung ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n vÒ c¬ së vËt chÊt tr­êng häc. 
§Èy m¹nh c«ng t¸c x· héi hãa gi¸o dôc, lµm cho mäi ng­êi d©n ®Òu thÊy ®­îc tr¸ch nhiÖm cña m×nh ®èi víi c«ng t¸c gi¸o dôc nh­ §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh “Gi¸o dôc lµ quèc s¸ch hµng ®Çu’’ Gi¸o dôc lµ tr¸ch nhiÖm chung cña toµn x· héi mäi ng­êi ®Òu cã tr¸ch nhiÖm ch¨m lo vµ ph¸t triÓn gi¸o dôc, tõng b­íc ®­a gi¸o dôc n­íc nhµ ®i lªn mét tÇm cao míi ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn cña x· héi.
Bé cÇn cã c¸c ®Ò ¸n nghiªn cøu ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc cho häc sinh d©n téc ë vïng miÒn nói ®Æc biÖt khã kh¨n sao cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña häc sinh.
Do thêi gian nghiªn cøu cã h¹n nªn mét ®iÒu ch¾c ch¾n nh÷ng thiÕu sãt trong ®Ò tµi lµ kh«ng tr¸nh khái. B¶n th©n t«i rÊt mong muèn ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña quý ®ång nghiÖp, tæ chuyªn m«n nhµ tr­êng ®Ó t«i cã ®­îc nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u vµ tiÕp tôc ph¸t huy h¬n n÷a trong qu¸ tr×nh c«ng t¸c vµ rÌn luyÖn b¶n th©n.
T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n !
M­êng M×n, ngµy 25 th¸ng 02 n¨m 2009
 Ng­êi thùc hiÖn 
 NguyÔn ThÞ Th¬m