Sáng kiến kinh nghiệm Một số cách rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp 3

 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
 Độc lập- Tự do- Hạnh phúc
 ----------------------
 Trần Phán, ngày 11 tháng 11 năm 2019
BÁO CÁO SÁNG KIẾN
 - Họ và tên : Huỳnh Lý Đáng
 - Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Trần Văn Phán
 - Thời gian đã được triển khai thực hiện : Từ ngày 5/9/2019 đến nay. 
 I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
 1.Tên sáng kiến: Một số cách rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp 3 .
 2. Sự cần thiết ( lí do nghiên cứu):
 Trong dạy học, việc hình thành cho các em có chữ viết đẹp là một trong những mục tiêu quan trọng đối người giáo viên phụ trách lớp.
Đối với học sinh một trong những hạnh phúc lớn nhất là được đến trường, được học đọc, học viết. Biết đọc, biết viết là cả một thế giới mới rộng lớn mênh mông sẽ mở ra trước mắt các em.
Học chữ chính là công việc đầu tiên khi các em đến trường. Vì vậy dạy chữ chính là dạy người.
Cố vấn Phạm Văn Đồng đã nói: “Chữ viết cũng là một biểu hiện của nết người. Dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là góp phần rèn luyện cho học sinh tính cẩn thận, tính kỷ luật, lòng tự trọng đối với mình cũng như đối với thày và bạn mình”.
Chữ viết và dạy viết được cả xã hội quan tâm. Nhiều thế hệ thày cô giáo đã trăn trở, góp công, góp sức để cải tiến kiểu chữ, nội dung cũng như phương pháp dạy học chữ viết. Tuy vậy, nhiều học sinh vẫn viết chưa đúng mẫu, viết xấu, viết chậm. Điều đó ảnh hưởng không nhỏ tới các môn học khác.
Tiểu học nói chung, học sinh lớp 3 là lớp học nền tảng cho các lớp tiếp sau, dạy Tiếng Việt và tập viết .Tiếng Việt là chúng ta đã trao cho các em chiếc chìa khóa để mở ra những cánh cửa bước vào một tương lai mới, là công cụ và hành trang để cho các em vận dụng suốt đời.
 Nhận thức được tầm quan trọng đó, tôi đã mạnh dạn chọn sáng kiến: “Một số cách rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp 3 ’’.
 II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN:
 1.Thực trạng 
 a) Thuận lợi:
 - Ban giám hiệu trường Tiểu học Trần Văn Phán luôn quan tâm đến việc rèn luyện chữ viết cho học sinh, lớp 3 được coi là nền tản của chữ viết.
 - Các đoàn thể luôn tạo điều kiện giúp đỡ, hổ trợ nhiệt tình về mọi mặt.
 - Cơ sở vật chất, trang thiết bị của trường đảm bảo cho việc dạy và học.
 - Ngay từ đầu năm nhà trường đã tiến hành phát động phong trào rèn luyện chữ viết cho thầy và trò trường Tiểu học Trần Văn Phán , đây là phong trào mũi nhọn của trường.
 - Học sinh đến lớp có đủ sách, vở tập viết,..
 - Bản thân nhiệt tình trong giảng dạy và tâm quyết trong việc rèn chữ viết cho học sinh lớp 3- trường Tiểu học Trần Văn Phán.
 b) Khó khăn: 
 - Thực tế hiện nay, chữ viết của các em học sinh tiểu học chưa được đẹp, chưa đúng mẫu, sự liên kết giữa các nét chữ hoặc liên kết giữa các chữ cái chưa chuẩn, tốc độ viết còn chậm, học sinh sử dụng nhiều loại bút - nhiều màu mực để viết bài nên còn hạn chế trong việc giữ gìn “vở sạch - viết chữ đẹp”. Đây là một mảng quan trọng có ảnh hưởng lớn đến chất lượng học sinh và được các trường quan tâm. Nâng cao chất lượng giờ dạy để học sinh viết đúng, viết nhanh, viết đẹp thì phong trào “vở sạch - chữ đẹp” mới có chất lượng.
 - Trong ngôn ngữ viết có chức năng giao tiếp và được quy định thống nhất. Mặc dù xác định được tầm quan trọng như vậy nhưng thực tế cho thấy phân môn tập viết trong trường tiểu học còn chưa được coi trọng. Sách giáo viên, tài liệu tham khảo chưa cụ thể, rõ ràng như những môn học khác nên việc dạy phân môn tập viết còn hạn chế. Qua thăm lớp, dự giờ ta thấy có giáo viên còn chưa nắm vững tên gọi các nét cơ bản để hướng dẫn học sinh.
 Bảng thống kê chất lượng học tập của học sinh lớp 3 tôi phụ trách ( về chữ viết đầu năm)
Thời điểm
Số HS
Đạt
Chưa đạt
SL
%
SL
%
Đầu năm
25
19
 76
6
 24
 Kết quả này cho thấy về chữ viết học sinh của một số em còn hạn chế.
*Từ những thực tế trên trong giảng dạy, để giúp học sinh tự tin viết đẹp và viết đúng mẫu tôi đã đề ra “ Một số cách rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp 3’’.
1- Cơ sở xuất phát đề ra biện pháp:
Qua nhiều năm giảng dạy lớp 3 bản thân tôi tự nhận thấy một số mặt hạn chế dẫn đến số lượng học sinh viết chữ đẹp ngày càng ít. Muốn nâng cao chất lượng chữ viết cho học sinh, người giáo viên cần nắm vững:
Những yêu cầu cơ bản của dạy tập viết ở lớp 3:
+ Kiến thức: Giúp học sinh có được những hiểu biết về đường kẻ, dòng kẻ, độ cao, cỡ chữ, hình dáng, tên gọi các nét chữ, cấu tạo chữ cái, khoảng cách giữa các chữ, chữ ghi tiếng, cách viết các chữ viết thường, dấu thanh và chữ số.
+ Kỹ năng: Viết đúng quy trình - nét, viết chữ cái và liên kết các chữ cái tạo thành chữ ghi tiếng theo yêu cầu liền mạch. Viết thẳng hàng các chữ trên dòng kẻ. Ngoài ra học sinh còn được rèn luyện các kỹ năng như: tư thế ngồi viết, cách cầm bút, để vở bài kiểm tra cuối năm là bài tập chép một đoạn trong bài tập đọc (không mắc quá 5 lỗi chính tả).
- Muốn đổi mới phương pháp giảng dạy, giáo viên cần hiểu rõ ý đồ của vở tập viết. Cấu trúc mỗi bài gồm phần tập viết chữ cái và từ ứng dụng.
Ở vở tập viết lớp 3 thì cứ sau bài học có một bài tập viết thêm để học sinh rèn luyện cách viết các chữ vừa học.
- Các ký hiệu trong vở tập viết phải được học sinh nắm chắc, như: đường kẻ ngang, quy định độ cao chữ cái, dấu chấm là điểm đặt bút đầu tiên của chữ, ký hiệu luyện viết ở nhà.
b) Cơ sở tâm lý
Tâm lý tình cảm có ảnh hưởng rất lớn tới quá trình nhận thức. Nếu trẻ được viết trong tư thế thoải mái, tâm trạng phấn khởi thì dễ có kết quả tốt. Ngược lại, nếu trẻ buồn phiền thì chữ viết cũng bị ảnh hưởng.
Để viết được chữ thì học sinh phải hoạt động (phải tiêu hao năng lượng của thần kinh và bắp thịt). Hoạt động viết của học sinh được thực hiện qua thao tác sau:
- Làm quen với đối tượng: Khi giáo viên hướng dẫn thì trẻ sẽ tri giác bằng mắt, tai và tay sẽ làm theo.
- Nói điều mình tri giác được, vừa nói vừa đưa tay theo các đường nét của chữ cái để nhấn mạnh cách viết đồng thời nhận ra tên gọi, hình dáng chữ đó.
- Nói thầm kiến thức mới thu nhập được để tái hiện hình ảnh đó trong óc trước khi viết.
- Làm thử: Hình ảnh đã có trong óc cần được thể hiện trên bảng, trên giấy bằng các dụng cụ như bút bảng, phấn, bút mực.
- Kiểm tra lại kết quả so với mẫu để rút kinh nghiệm cho lần sau.
- Tay trực tiếp điều khiển quá trình viết của trẻ. Các ngón tay vụng về, chóng mệt mỏi.
- Khi cầm bút các em có tâm lý sợ rơi. Điều này gây nên một phản ứng tự nhiên là các em cầm bút chặt, các cơ tay cứng nên khó di chuyển.
- Muốn có thói quen viết chữ nhẹ nhàng, thoải mái, trước hết học sinh phải biết kỹ thuật cầm bút bằng ba ngón tay (ngón cái, ngón trỏ, ngón giữa), bàn tay phải có điểm tựa là mép cùi của bàn tay. Cầm bút phải tự nhiên, đừng quá chặt sẽ khó vận động, nếu lỏng quá sẽ không điều khiển được bút.
 *Để giúp cho các em học sinh lớp 3 viết đúng, viết đẹp viết nhanh hơn, đồng thời có ý thức giữ gìn sách vở tôi đã sử dụng một số cách sau đây:
 1.Chuẩn bị chu đáo và dạy tốt các giờ tập viết, chính tả trong chương trình
 * Đối với giờ tập viết:
 Thực hiện đúng qui định khi viết chữ:
* Tư thế ngồi viết: Tư thế lưng thẳng, không tì ngực vào bàn, đầu hơi cúi, mắt cách vở 25 – 30cm; nên cầm bút tay phải, tay trái tì nhẹ lên mép vở để trang viết không bị xê dịch; hai chân để song song, thoải mái. 
* Cách cầm bút: Học sinh cầm bút bằng 3 ngón tay (ngón cái, ngón trỏ và ngón giữa) với độ chắc vừa phải (không cầm bút chặt quá hay lỏng quá): khi viết, dùng ba ngón tay di chuyển bút nhẹ nhàng, từ trái sang phải, cán bút nghiêng về bên phải, cổ tay, khuỷu tay và cánh tay cử động theo, mềm mại, thoải mái.
* Cách để vở, xê dịch vở khi viết: Khi viết chữ đứng, học sinh cần để vở ngay ngắn trước mặt. Nếu tập viết chữ nghiêng, tự chọn cần để vở hơi nghiêng sao cho mép vở phía dưới cùng với mép bàn tạo thành một góc khoảng 15 độ. Khi viết độ nghiêng của nét chữ cùng với mép bàn sẽ tạo thành một góc vuông 90 độ. Như vậy, dù viết theo kiểu chữ đứng hay kiểu chữ nghiêng, nét chữ luôn thẳng đứng trước mặt (chỉ khác nhau về cách để vở).
 Học sinh mỗi tuần 1 tiết là các bài tập viết chữ kiểu 1 và một số mẫu chữ kiểu 2 Các bài viết xen kẽ các cụm từ ứng dụng yêu cầu cơ bản của tập viết lớp 3 là: 
 + Về kiến thức: Củng cố hoàn thiện hiểu biết về hình dáng, quy trình viết chữ, cách nối chữ hoa và chữ thường, vị trí đánh dấu thanh, khoảng cách giữa các chữ ghi tiếng.
 + Về kỹ năng: hình thành cho học sinh kỹ năng viết nhanh, đúng, đẹp, và biết trình bày bài viết. Bám sát yêu cầu đó, tôi luôn chuẩn bị chu đáo trước giờ lên lớp.
 Ví dụ: Khi dạy chữ A, giáo viên có thể đặt câu hỏi: chữ A gồm có bao nhiêu nét? là những nét nào? chữ A cao mấy ô? độ rộng của chữ là bao nhiêu?
 Với những câu hỏi khó, giáo viên cần định hướng cách trả lời cho các em. Vai trò của giáo viên ở đây là người tổ chức hướng dẫn học sinh phân tích cấu tạo chữ cái chuẩn bị cho giai đoạn luyện tập viết ở phần sau.
 *Đối với giờ chính tả: 
 Tôi quy định vở viết của học sinh bằng giấy ô ly vuông nhỏ. Giấy tốt không nhòe nên ngay từ buổi họp phụ huynh đầu năm tôi có ý kiến và thống nhất với phụ huynh mua loại vở theo quy định.
 Bút viết phải là loại tốt. Mực chảy đều, cầm vừa tay, ngòi trơn và đẹp.Viết bằng loại mực đen.
 Hằng ngày trong giờ lên lớp, ngoài việc thực hiện đúng tiến trình giờ dạy, tôi luôn quan tâm tới việc sửa từng nét chữ khi học sinh luyện giấy nháp cũng như luyện vở viết.
 Ví dụ: Khi dạy bài viết chính tả “Tiếng đàn”, tôi luôn:
 + Chuẩn bị bài soạn chi tiết ở nhà, trong vở rèn viết của mình tôi luôn tập viết thật đẹp và đúng mẫu.
 + Khi lên lớp tôi chuẩn bị chữ mẫu cho học sinh quan sát nhận xét. Khi giảng tôi phối hợp phương pháp dạy tập viết và kinh nghiệm tôi học được qua đồng nghiệp để thực hiện bài giảng có hiệu quả
 - Coi trọng việc giáo viên viết mẫu và nêu một số quy trình viết để học sinh nắm được cách viết đúng quy trình. Bên cạnh đó việc luyện tập của học sinh vô cùng quan trọng. Tôi cố gắng cho các em luyện viết ở giấy nháp rồi nhận xét chỉnh sửa cho thật đẹp sau đó mới cho viết vào vở.
 - Khi viết vào vở tôi hướng dẫn học sinh tư thế ngồi, cách cầm bút, để vở. Các em có chữ viết được tôi đặc biệt quan tâm giúp đỡ, động viên. Mặt khác tăng cường các hình thức củng cố nâng cao vào cuối bài viết để tạo giờ học có không khí vui tươi, sinh động, nhẹ nhàng như mời 2 em lên bảng thi tìm viết nhanh, đúng đẹp tiếng có chứa chữ vừa học. Em nào viết nhanh, đúng đẹp thì em đó thắng.
 Ví dụ: Khi làm bài tập: Thi tìm nhanh các tiếng bắt đầu s hay x, tôi tổ chức cho các em thi tiếp sức đội nào tìm được nhiều từ viết đúng thì đội đó thắng cuộc.
 Khi học sinh viết vở tôi thường vừa đọc vừa đi đến chỗ các em nhất là các em hay viết chưa đúng mẫu, viết chưa đẹp để uốn nắn, động viên để các em viết đúng tiến tới viết đẹp.
 2.Luyện tập chữ viết khi học các môn học khác
 Đối với bậc tiểu học nói chung, đặc biệt là học sinh lớp 3 nói riêng, sự nghiêm khắc của giáo viên về chất lượng chữ viết ở tất cả các môn học là hết sức cần thiết có như thế việc luyện chữ viết mới được củng cố và duy trì liên tục thường xuyên.
 Trong giảng dạy tôi luôn tận dụng viết các bài học, bài làm ở môn khác để học sinh có cơ hội được luyện viết. Giờ lên lớp hàng ngày tôi chú ý rèn chữ cho học sinh ở tất cả các môn học. Thường xuyên nhắc nhở các em cầm đúng bút, tư thế ngồi, cách để vở sao cho đẹp, không quăn mép. Bằng cử chỉ nhẹ nhàng, âu yếm và chân thành của mình, tôi đã giúp mỗi học sinh khắc sâu trong trí nhớ của mình và luôn tự nhủ: Ta phải viết đúng, đẹp ở tất cả các môn học. Khi nhận xét những môn học này, tôi thường dành lời khen cho bài viết sạch đẹp, trình bày khoa học. Khi trả bài nhận xét tôi không quên nhận xét tuyên dương chữ viết của các em.
 Để việc dạy dỗ rèn luyện cho học sinh lớp mình có hiệu quả, đồng bộ tôi cùng giáo viên bộ môn thường xuyên trao đổi với nhau trực tiếp hoặc qua sổ theo dõi của lớp để có những thông tin 2 chiều về tình hình học tập cũng như chữ viết của học sinh. Tôi cùng giáo viên tổ đưa ra những biện pháp kế hoạch tốt nhất cho học sinh học tập có hiệu quả.
 Ví dụ: Khi có tiết tập viết buổi sáng, khi viết chữ có những em còn yếu nét nào hoặc chưa đúng mẫu, tôi ghi lại vào sổ theo dõi để buổi chiều luyện tiếp khắc phục. Nhờ vậy chữ viết của lớp tôi có tiến bộ rất nhiều.
 3.Giúp học sinh giữ vở sạch, chữ đẹp
 Trong lớp tôi có một số em viết đẹp nhưng chưa có ý thức giữ vở đẹp như làm quăn mép, bong bìa, viết vẽ bậy bừa bãi lên vở. Tôi thường xuyên hướng dẫn các em khi viết phải để vở ngay ngắn, vuốt giấy cho phẳng. Lấy và cất vở nhẹ nhàng khi cất vào cặp phải cho gáy sách vào trước, tuyệt đối không viết, vẽ bậy vào vở. Hàng tháng tôi kiểm tra sách vở và có xếp loại, nhận xét rõ ràng.
 Những em tiến bộ tôi thường động viên khen ngợi kịp thời. Tâm lý thích được khen ngợi của học sinh tiểu học đã được tôi tận dụng triệt để. Học sinh lớp tôi thi đua rất sôi nổi. Cứ như thế chất lượng học tập cùng với vở sạch chữ đẹp của lớp tôi ngày càng đi lên.
 III. TÍNH MỚI, TÍNH HIỆU QUẢ VÀ KHẢ THI, PHẠM VI ÁP DỤNG:
1.Tính mới: 
 Chúng ta biết rằng chữ viết có tầm quan trọng đặc biệt ở bậc tiểu học, học sinh phải dùng chữ viết để học tập và giao tiếp. Nếu học sinh viết đúng, đẹp, rõ ràng, đảm bảo tốc độ quy định thì học sinh có điều kiện để ghi chép bài học tốt, nhờ vậy mà kết quả học tập tốt hơn, ngược lại viết xấu sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng học tập của các em.Tính mới ở sáng kiến này lấy người học là trung tâm, lần đầu tiên được áp dụng ở lớp học bằng những cách rèn chữ viết cho học sinh nêu trên nhận thấy các em có sự yêu thích và tận tụy với chữ viết, có tính siêng năng và viết đẹp, đúng mẫu,tự tin với chữ viết của mình.Từ đó giúp cho học sinh hiểu nắm được kỹ năng của chữ viết, kỹ thuật viết chữ, biết viết sáng tạo đối với chữ viết của mình.Góp phần rèn luyện cho học sinh những phẩm chất tốt như tính cẩn thận ,óc thẩm mĩ,ý thức tự trọng. Học sinh hiểu được nét chữ, nết người. 
 Kết hợp dạy kỹ thuật viết chữ với rèn chính tả, mở rộng vốn từ, rèn tư duy cho học sinh. 
 2.Tính hiệu quả và khả thi:
 Từ những kinh nghiệm của bản thân qua thời gian áp dụng “Một số cách rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp 3 ” trong năm học: 2019 - 2020 tôi đã áp dụng vào lớp tôi giảng dạy đạt được kết quả như sau:
Thời điểm
TSHS
Đạt
Chưa đạt
SL
%
SL
%
Đầu năm
25
19
 76
6
 24
Giữa học kỳ I
25
20
80
5
20
- Dựa vào bảng thống kê sau khi áp dụng một số cách nêu trên cho thấy học
sinh chữ viết đạt chiếm tỉ lệ cao, học sinh chữ viết chưa đạt tỉ lệ thấp có sự giảm xuống. Từ đó tạo điều kiện để học sinh học tốt các lớp trên.
 - Kết quả này còn nói lên sự nỗ lực phấn đấu của các em trong chữ viết mà ngay cả giáo viên cũng phát huy được vai trò giảng dạy của mình. Qua một thời gian áp dụng, tôi thấy học sinh lớp có những chuyển biến rõ rệt về chữ viết. Viết nắn nót, cẩn thận đã thành thói quen của học sinh. Các em luôn tự giác trong học tập, sách vở luôn giữ sạch đẹp. Phong trào “vở sạch - chữ đẹp” của lớp luôn được nâng cao.
 - Vở viết của học sinh đảm bảo chất lượng, chữ viết đúng mẫu, tốc độ viết đúng quy định. Bản thân giáo viên khi dạy cũng thấy hứng thú, say sưa nâng cao chất lượng giờ dạy tốt hơn.
 3. Phạm vi áp dụng:
 Sáng kiến kinh nghiệm được áp dụng dạy tại lớp 3 tôi đang phụ trách Trường 
Tiểu học Trần Văn Phán- huyện Đầm Dơi Tỉnh Cà Mau. Bước đầu đạt nhiều kết quả 
rất khả quan và được đồng nghiệp đánh giá cao.
 IV. KẾT LUẬN:
 Để giúp học sinh viết chữ đạt kết quả tốt theo tôi người giáo viên cần phải:
 - Nắm vững nội dung chương trình.
 - Lựa chọn nội dung phương pháp phù hợp tạo hứng thú học tập cho các em.
 - Cần cho học sinh luyện chữ viết thường xuyên ở lớp trong giờ học, giờ ra chơi và về nhà. 
 - Tổ chức tiết học sao cho mọi học sinh đều được hoạt động độc lập một cách chủ động mọi khâu để đạt kết quả cao nhất. 
 - Chú trọng dạy học sinh viết đúng kích thước các chữ viết thường và viết hoa theo cỡ chữ nhỏ, thao tác đưa bút quy trình viết, biết nối các chữ thường trong một 
tiếng nhằm góp phần giáo dục toàn diện cho học sinh Tiểu học. 
 *Ngoài ra:
 + Nên thường xuyên có những buổi tọa đàm trao đổi về chữ viết, hướng dẫn học 
 sinh cách viết (do nhà trường tổ chức).
 + Nên tổ chức phong trào thi giao lưu viết chữ đẹp thường xuyên và trao đổi về kỹ thuật viết chữ.
 + Nên triển khai một số sáng kiến kinh nghiệm có tính khả thi cao về các trường 
Tiểu học về mảng chữ viết.
 + Nên hình thành các câu lạc bộ về chữ viết đẹp trong phạm vi trường hoặc vùng. (Nếu có điều kiện).
 Trên đây là toàn bộ sáng kiến: “Một số cách rèn chữ viết đẹp cho học sinh lớp 3’’.
 Đây là những kinh nghiệm mà bản thân tôi đã đúc kết được qua thực tiễn trong giảng dạy. Song, áp dụng trong giảng dạy tôi thật sự phấn khởi trước sự tiến bộ của các em. Do năng lực và thời gian hạn chế nên sáng kiến của tôi không tránh khỏi những thiếu sót. Vì thế tôi rất mong nhận được sự góp ý chân thành của các thầy, cô giáo và bạn đọc để cho sáng kiến này có hiệu quả tốt và được áp dụng rộng rãi trong giảng dạy. Tôi hy vọng được sự trao đổi góp ý của quý thầy cô và bạn bè đồng nghiệp để bản thân được tích lũy nhiều kinh nghiệm trong công tác. 
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ Người báo cáo
 Huỳnh Lý Đáng