Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp phụ đạo học sinh yếu môn Toán

 PHẦN MỞ ĐẦU. 
1. Lý do chọn đề tài.
 Môn toán góp phần rất quan trọng trong việc rèn luyện phương pháp suy luận, 
 phương pháp suy nghỉ, phương pháp giải quyết có vấn đề. Nó góp phần phát triển 
 trí thông minh, cách suy nghỉ độc lập, linh hoạt sáng tạo và đóng góp vào việc hình 
 thành các phẩm chất cần thiết, quan trọng của người lao động như : cần cù, cẩn 
 thận, có ý chí vượt khó khăn, làm việc có kế hoạch, có nề nếp và tác phong khoa 
 học.
 Qua khảo sát chất lượng đầu năm của lớp 4 B cho thấy: học sinh yếu kém môn 
 toán là khá cao. Song làm thế nào để không còn học sinh yếu kém, không còn học 
 sinh bỏ học vì không đuổi kịp kiến thức lại là một bài Toán hết sức nan giải. Tôi 
 trăn trở là tìm ra con đường để vực dậy số học sinh yếu kém giúp các em theo kịp 
 với chương trình để từng bước xoá bỏ tỷ lệ học sinh bỏ học giữa chừng. 
 Năm học  tôi đã được phân công chủ nhiệm lớp 4B với tổng số là 24 học 
 sinh, trong đó học sinh dân tộc Êđê là 10 em . 
 Điều đó đã thôi thúc tôi tìm tòi, nghiên cứu viết nên sáng kiến kinh nghiệm này 
 để đưa ra những giải pháp tốt nhất giúp các em có kiến thức cơ bản về môn Toán 
 để theo kịp chương trình làm tiền đề cho việc tiếp thu kiến thức ở các lớp sau. 
 2 .Mục tiêu , nhiệm vụ của đề tài.
 Là một giáo viên trực tiếp giảng dạy lớp bốn tôi muốn đưa ra "Một số biện 
 pháp phụ đạo học sinh yếu môn toán ". Với mong muốn được học hỏi, trao đổi 
 kinh nghiệm với đồng nghiệp, làm thế nào cho học sinh học toán đạt hiệu quả cao.
 Người giáo viên cần nắm được mục tiêu của môn toán ở tiểu học là nhằm giúp 
 học sinh :
 -Có những kiến thức cơ bản ban đầu về số học các số tự nhiên , phân số , các đại 
 lượng cơ bản và một số yếu tố hình học , thống kê đơn giản .
 -Hình thành và rèn kỹ năng thực hành tính đo lường , giải bài toán có nhiều ứng 
 dụng thực tế trong cuộc sống .
 -Bước đầu hình thành và phát triển năng lực trừu tượng hóa , khái quát hóa , kích 
 thích trí tưởng tượng , gây hứng thú học tập toán , phát triển hợp lý khả năng suy 
 luận và diễn đạt đúng ( bằng lời , bằng viết các suy luận đơn giản , góp phần rèn 
 luyện phương pháp học tập làm việc khoa học linh hoạt sáng tạo ) .
 -Ngoài ra môn toán góp phần hình thành và rèn luyện phẩm chất đạo đức của 
 người lao động trong xã hội hiện đại .
 1 học sinh yếu có thể nắm được bài học và hoà nhập vào hoạt động học trên lớp 
 cùng các bạn.
 Bên cạnh đó, trong quá trình công tác tại trường Tiểu học Ngô Quyền, Tôi luôn 
 được sự hướng dẫn tận tình của BGH nhà trường, sự hỗ trợ tận tình của tập thể 
 HĐSP. Đặc biệt là những khó khăn mà tôi gặp phải trong quá trình công tác luôn 
 được sự chia sẽ và quan tâm của tập thể. Chính vì sự chia sẽ nhiệt tình đó đã góp 
 phần tạo nên nhiều sáng kiến hữu ích được áp dụng thành công. Sáng kiến kinh 
 nghiệm " Phụ đạo học sinh yếu môn Toán lớp 4" là vấn đề mà tôi hết sức quan 
 tâm.
 Với những đặc thù của các trường học vùng dân tộc thiểu số, mỗi học sinh ở lại 
 lớp cũng đồng nghĩa với khả năng em đó sẽ bỏ học trong khi việc vận động học 
 sinh đi học lại rất khó. Tỷ lệ học sinh yếu kém về cảc bộ môn Toán và Tiếng Việt 
 của học sinh dân tộc thiểu số thường cao hơn so với học sinh người Kinh vì các em 
 vừa đồng thời phải tiếp thu những kiến thức khoa học hoàn toàn mới mẻ vừa phải 
 học Tiếng Việt. Khối lượng kiến thức mà các em phải tiếp thu là rất lớn, các em lại 
 không có thói quen tự học ở nhà, cha mẹ cũng không thể hướng dẫn cho con em 
 học vì nhiều lý do. Bên cạnh đó có học sinh yếu kém do chưa nhận thức đúng mục 
 đích, động cơ học tập, .
 2. THỰC TRẠNG 
 2.1.Thuận lợi - khó khăn: 
* Thuận lợi.
 Trường  được sự quan tâm của các bậc cha mẹ học sinh. Học sinh đến 
 trường với đầy đủ sách vở và đồ dung học tập. Đa số học sinh ở các thôn, buôn 
 lân cận nên các em đi học đều và đúng giờ. Trường có đội ngũ giáo viên trẻ , có 
 tâm huyết với nghề . Giáo viên luôn nêu cao tinh thần tự học nên trình độ giáo viên 
 ngày càng được nâng cao đáp ứng với nhu cầu dạy học trong giai đoạn hiện nay 
 với 100% giáo viên đạt chuẩn và trên chuẩn. Trường cũng đặc biệt nhận được sự 
 quan tâm chỉ đạo kịp thời của các cấp lãnh đạo các cấp.
 * Khó khăn. 
 Bên cạnh những thuận lợi đó cũng còn rất nhiều khó khăn trong công tác dạy 
 học như: đồ dùng dạy học còn hạn chế nhất là đối với khối lớp bốn cả trường có 3 
 lớp nhưng chỉ có một ít bộ đồ dung đã cũ không sử dụng được, theo dự án VNEN 
 cứ hai lớp có một máy phô tô copy nhưng đến nay toàn trường chưa có chiếc máy 
 nào nên việc dạy học gặp nhiều khó khăn. Một số phụ huynh còn coi nhẹ việc học 
 tập của con em mình.. Chưa thật sự quan tâm chăm lo và đôn đốc con em mình 
 học tập mà còn phó thác cho thầy cô.
 3 riêng của từng em. Một số khả năng thường hay gặp ở các em là: Sức khoẻ kém, 
khả năng tiếp thu bài chậm, lười học, thiếu tự tin, nhút nhát
Trong thực tế người ta nhận thấy có bao nhiêu cá thể thì sẽ có chừng ấy phong 
cách nhận thức. Vì vậy hiểu biết về phong cách nhận thức là để hiểu sự đa dạng 
của các chức năng trí tuệ giúp cho việc tổ chức các hoạt động sư phạm thông qua 
đặc trưng này.
 Trong quá trình dạy học trên lớp, giáo viên quan tâm phát hiện và phân loại 
những lỗ hổng kiến thức, kĩ năng của học sinh. Những lỗ hổng nào điển hình mà 
trên lớp chưa đủ thời gian khắc phục thì cần có kế hoạch tiếp tục giải quyết trong 
nhóm học sinh yếu kém.
Thông qua quá trình học lý thuyết và làm bài tập của học sinh, giáo viên cũng cần 
tập cho học sinh, kể cả học sinh yếu kém có ý thức tự phát hiện những lỗ hổng của 
bản thân mình và biết cách tự lấp những lỗ hổng đó.
Trong quá trình thiết kế bài học, giáo viên cần cân nhắc các mục tiêu đề ra nhằm 
tạo điều kiện cho các em học sinh yếu được củng cố và luyện tập phù hợp. Ví dụ 
khi học bài: Giải toán về tìm số trung bình cộng (Toán–lớp 4 ), đối với các em học 
sinh yếu thì các em chỉ cần nắm bài toán cụ thể áp dụng trực tiếp quy tắc. 
 Trong dạy học cần phân hóa đối tượng học tập trong từng hoạt động, dành cho 
đối tượng này những câu hỏi dễ, những bài tập đơn giản để tạo điều kiện cho các 
em được tham gia trình bày trước lớp, từng bước giúp các em tìm được vị trí đích 
thực của mình trong tập thể. Yêu cầu luyện tập của một tiết là 4 bài tập, các em 
này có thể hoàn thành 1, 2 hoặc 3 bài tuỳ theo khả năng của các em..
 Đối với học sinh yếu , giáo viên nên coi trọng tính vững chắc của kiến thức, kĩ 
năng hơn là chạy theo mục tiêu đề cao, mở rộng kiến thức và tăng cường luyện tập 
vừa sức.
 Trong những tiết học đồng loạt, việc luyện tập được thực hiện theo trình độ 
chung, nhiều khi không phù hợp với khả năng học sinh yếu . Vì vậy khi làm việc 
riêng với nhóm học sinh yếu , cần dành thời gian để các em tăng cường luyện tập 
vừa sức mình.
 Ngoài ra, giáo viên có thể tổ chức phụ đạo cho những học sinh yếu khi các biện 
pháp giúp đỡ trên lớp chưa mang lại hiệu quả cao. Có thể tổ chức phụ đạo từ 1 đến 
2 buổi trong một tuần. Tuy nhiên, việc tổ chức phụ đạo phải kết hợp với hình thức 
vui chơi nhằm lôi cuốn các em đến lớp đều đặn và tránh sự quá tải, nặng nề.
- Giáo dục ý thức học tập cho học sinh:
 Giáo viên phải giáo dục ý thức học tập của học sinh tạo cho học sinh sự hứng thú 
trong học tập, từ đó sẽ giúp cho học sinh có ý thức vươn lên. Trong mỗi tiết 
 5 - Lấp lỗ hổng kiến thức
Như chúng ta đã biết, kiến thức có nhiều lỗ hổng là một bệnh phổ biến của HS yếu 
kém môn toán. Việc tạo tiền đề xuất phát cũng chính là nhằm lấp lỗ hổng kiến thức 
và kĩ năng. Vì vậy, trong quá trình dạy học trên lớp, tôi thường quan tâm phát hiện 
những lỗ hổng kiến thức của HS. Những lỗ hổng nào điển hình đối với HS yếu mà 
trên lớp chưa đủ thời gian khắc phục thì tôi có kế hoạch tiếp tục giải quyết riêng 
trong nhóm HS yếu .
 Thông qua quá trình hình thành kiến thức và rèn luyện kĩ năng của HS, tôi 
thường tập cho HS, kể cả HS yếu có ý thức tự phát hiện những lỗ hổng của bản 
thân mình và biết cách tra cứu sách vở, học lại để tự lấp những lỗ hổng đó.
 Ví dụ: Những HS chưa thuộc bảng nhân chia, ngay từ đầu năm học, tôi yêu cầu 
các em tìm lại SGK lớp 3 để học cho thuộc.
Trong lớp bản thân chủ nhiệm có một số em thì hầu như là không biết tính khi học 
toán. Nguyên nhân thì có rất nhiều, bản thân chỉ xin nêu một số nguyên nhân tiêu 
biểu: Không nắm được các phép tính cộng, trừ có nhớ, không thuộc bảng nhân, 
bảng chia. Không nắm được lí thuyết (công thức, quy tắt).
 Không nắm được cấu tạo số tự nhiên (hàng, lớp, cách đặt tính) 
 Vậy, đối với những học sinh không biết tính thì giáo viên cần: Hướng dẫn để các 
em hiểu, cộng có nghĩa là thêm vào, trừ là bớt đi. Khi thực hiện các phép tính 
cộng, trừ, giáo viên nên sử dụng nhiều hình ảnh trực quan cho các em cầm, nắm, 
sờ vào và thực hành đếm. Được thực hành nhiều lần, dần dần các em sẽ nhớ và 
biết cách tính. Ôn lại các hàng, lớp và cách đặt tính số tự nhiên. Giáo viên cho học 
sinh làm các bài tập từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp. Ban đầu, cho học 
sinh đặt tính các số có các chữ số thuộc cùng một hàng. Như:
Ví dụ: 123 +345
Sau đó, cho học sinh đặt tính các số có các chữ số lệch hàng.: 567 + 89
Để biết đặt tính thì các em phải thuộc tất cả các hàng theo thứ tự từ nhỏ đến lớn 
hoặc từ lớn đến nhỏ. 
 - Luyện tập vừa sức 
 Đối với HS yếu, tôi luôn coi trọng tính vững chắc của kiến thức, kĩ năng hơn là 
chạy theo mục tiêu đề cao, mở rộng kiến thức. Do đó khi hướng dẫn HS luyện tập, 
tôi luôn đặc biệt chú ý các điều sau:
- Đảm bảo cho HS hiểu đề bài: HS yếu nhiều khi vấp ngay từ bước đầu tiên: 
không hiểu bài toán nói gì, do đó không tiếp tục quá trình giải toán. Vì vậy tôi đã 
dùng hệ thống câu hỏi gợi mở để giúp HS hiểu rõ đầu bài, nắm được cái gì đã cho, 
cái gì cần tìm, tạo điều kiện cho các em vượt qua sự vấp váp đầu tiên đó.
 7