Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp phát huy tính tích cực trong các hoạt động của trẻ 3-4 tuổi

 1
 PHẦN 1: PHẦN MỞ ĐẦU
 1. Mục đích của sáng kiến kinh nghiệm:
 * Mục đích của sáng kiến kinh nghiệm: 
 Sáng kiến nghiên cứu nhằm đưa ra : “Một số biện pháp phát huy tính tích 
cực trong các hoạt động của trẻ 3-4 tuổi” để giúp bản thân cũng như đồng 
nghiệp của mình hiểu rõ hơn về cách tiếp cận giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cũng 
như:
 - Biết cách vận dụng phương pháp giáo dục phát huy tính tích cực của trẻ 
vào việc thực hiện chương trình giáo dục mầm non một cách hiệu quả, đảm bảo 
chất lượng và sự phát triển toàn diện phù hợp với từng cá nhân trẻ.
 - Biết ý thức được tầm quan trọng của việc giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, 
đồng thời có kế hoạch thực hiện trong từng hoạt động phát huy sự ham thích tìm 
tòi khám phá của trẻ trong các hoạt động trên lớp cùng cô và các bạn..
 - Tạo nhiều cơ hội cho trẻ được khám phá trải nghiệm, tham gia tích cực 
vào các hoạt động, trẻ được hoạt động tương tác giữa trẻ với trẻ, giữa cô và trẻ.
 2. Tính mới và ưu điểm nổi bật của sáng kiến kinh nghiệm.
 * Tính mới của sáng kiến kinh nghiệm.
 Dựa vào tình hình thực tế của trẻ trong quá trình tổ chức các hoạt động tại 
lớp thì tôi nhận thấy rõ việc phát huy tính tích cực sáng tạo của trẻ hiện nay không 
chỉ còn là lời kêu gọi mà còn là một yêu cầu bắt buộc, là trách nhiệm với mọi giáo 
viên. Thông thường, ở các giờ thao giảng hay dự thi giáo viên giỏi, tất cả giáo 
viên đều nỗ lực trong việc phát huy tính tích cực của trẻ, tuy nhiên không phải 
giáo viên nào cũng thành công như mong muốn. Trên thực tế, thực hiện các hoạt 
động học tập vui chơi vẫn rơi vào tình trạng giáo viên làm trung tâm, còn nhiều 
giáo viên chưa biết cách khai thác kiến thức từ trẻ, lúng túng trong trao đổi gợi 
mở với trẻ, chưa tạo nhiều cơ hội cho trẻ được khám phá trải nghiệm, dẫn đến trẻ 
chưa có cơ hội bộc lộ khả năng, chưa được bày tỏ mong muốn suy nghĩ của mình. 
Chính vì vậy tôi đã mạnh dạn thực hiện và ứng dụng bản sáng kiến: “ Một số 
biện pháp phát huy tính tích cực trong các hoạt động của trẻ 3-4 tuổi” với 
mong muốn sẽ mở ra một hướng đi mới cho chính bản thân cũng như đồng 3
 - Tạo cho trẻ hứng thú tham gia giờ học không mệt mỏi và hăng say làm 
việc mong hoàn thành bài tập cô giáo giao cho, vì vậy kết quả học tập của trẻ 
được nâng lên rõ rệt.
 - Huy động được sự tham gia, sự phối hợp chặt chẽ của các bậc cha mẹ học 
sinh và cộng đồng trong toàn xã hội. 
 * Về mặt giáo dục: 
 - Xây dựng được môi trường làm việc cho giáo viên mầm non có kỷ cương, 
nề nếp, khoa học và thống nhất trong phương pháp dạy học đổi mới lấy trẻ làm 
trung tâm, nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục toàn diện 
 PHẦN 2: NỘI DUNG
 CHƯƠNG 1: THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ MÀ NỘI DUNG SÁNG KIẾN 
 KINH NGHIỆM ĐỀ CẬP ĐẾN
 Thực trạng: Qua khảo sát đầu năm trên trẻ về nhận thức và tính tích cực 
chủ động của trẻ, kết quả thu được cho thấy nhiều vấn đề đáng quan tâm.
 Nội dung Tổng Tốt Khá Trung Yếu
 số bình
 cháu SL % SL % SL % SL %
 Khả năng tập trung chú ý 4 17 6 26 8 35 5 22
 trong giờ học 
 Trẻ mạnh dạn, tích cực 23 3 13 6 26 9 39 5 22
 tham gia các hoạt động
 Trẻ biết cách giải quyết 3 13 7 30 8 35 5 22
 các tình huống.
 (Bảng khảo sát đầu năm – Tháng 9/2022)
 * Nguyên nhân
 -Do số lượng trẻ trong nhóm lớp còn đông, trẻ bây giờ hay được gia đình 
phục vụ nên nhiều trẻ còn chưa mạnh dạn, tự giác tham gia vào các hoạt động, trẻ 5
 ( Hình ảnh 1: Góc mở cho trẻ hoạt động)
 Bên cạnh đó chúng tôi cũng xây dựng qui ước với trẻ về qui định trong lớp 
học và giao tiếp giữa trẻ với trẻ trong lớp. Việc rèn nền nếp được thực hiện ngay 
khi đón trẻ vào năm học mới. Chúng tôi qui ước với trẻ cách lấy đồ dùng đồ chơi 
đúng nơi qui định, hay qui định với trẻ về cách giao tiếp trong khi chơi, không la 
hét quá to, không chạy nhảy xô đẩy nhau, có sự giao tiếp thân mật trong các vai 
chơi, các bạn trai nhường nhịn các bạn gái, cùng tham gia vào các vai chơi vui vẻ, 
không tranh giành đồ chơi của nhau và biết giúp đỡ bạn trong quá trình chơi. 7
 ( Hình ảnh 3: Trẻ chơi bán hàng).
 Không chỉ tạo môi trường thân thiện cho trẻ hoạt động, giao tiếp, chúng tôi 
còn thống nhất mang đến cho trẻ một không khí lớp học thật ấm áp tràn ngập yêu 
thương, cô giáo cũng giống như một người bạn lớn để trẻ có thể an tâm chia sẻ 
những thắc mắc, băn khoăn cũng như những “bức xúc” rất trẻ con của mình. 
 Như vậy tạo môi trường lớp đẹp, thân thiện ở trong mỗi góc chơi, nhóm 
chơi sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên muốn rèn trẻ cá biệt, trẻ yếu kém 
hoặc củng cố kỹ năng cho trẻ.Từ đó giúp trẻ phát triển hơn về khả năng tưởng 
tượng sáng tạo, đồng thời giúp cho trẻ mạnh dạn tự tin hơn khi tham gia vào các 
hoạt động.
 2. Biện pháp 2: Luôn thay đổi, làm mới hình thức tổ chức hoạt động 
học 
 Thu hút được sự chú ý của trẻ vừa dễ lại vừa khó vì trẻ rất hào hứng trước 
những điều mới lạ nhưng dễ chán với những gì quen thuộc. Vì vậy ở mỗi tiết 
học tôi luôn phải xác định rõ mục đích yêu cầu của từng thể loại dạy. Mà đặc 9
thức vào bài: Cùng tham gia vào cuộc thi: “ Bé khoẻ, bé khéo, Đường lên đỉnh 
Olympia, lễ hội mùa xuân.” và xuyên suốt tiết học đó giáo viên tổ chức dưới 
dạng các trò chơi liên hoàn, khởi động, vượt chướng ngại vật, tăng tốc về đích.
 Để tăng sự hứng thú cho trẻ, giáo viên có thể thoát ly khỏi hình thức khởi 
động quen thuộc. Thay vào đó là những bài tập sôi động nhẹ nhàng nhưng cũng 
không tách rời mục đích chính của phần khởi động tôi có thể chọn một bản nhạc 
sôi động, sau đó cho trẻ đứng vào hàng để tập bài tập xoay các khớp: cổ tay, 
khuỷu tay, lắc hông, đầu gối, cổ chân... Đối với giai đoạn cuối năm, cô có thể cho 
trẻ tự tìm vị trí đứng cho mình sao cho mỗi bạn cách nhau 2 ô gạch. Điều này 
giúp trẻ phát triển tính tích cực, tự giác trong quá trình tham gia tập luyện. Cô vẫn 
giữ vai trò chỉ huy hô mệnh lệnh cho trẻ tập để đảm bảo mức độ vận động của 
mỗi động tác không quá sức với trẻ.
 Tương ứng với các nội dung của tiết học thể dục: Khởi động, trọng động 
(Bài tập phát triển chung, bài tập vận động cơ bản), trò chơi, hồi tĩnh. Ngoài ra, cô 
có thể sưu tầm các bài hát mới lạ để làm nhạc nền cho trẻ tập thể dục. Đồng thời 
sau buổi tập cô thưởng cho trẻ huy chương vàng, hộp quà cho 2 đội hay vòng 
nguyệt quế.
 (Hình ảnh 5: Cô tổ chức cho trẻ chơi 1 số trò chơi vận động)
 * VD 2: Trong giờ văn học: 11
tiễn, sáng tạo phù hợp với từng nội dung của bài mà trẻ không bị áp đặt một 
cách gò bó. Qua đó phát huy được tính tích cực chủ động của trẻ.
 Tổ chức tiết học dưới hình thức học theo nhóm là một hình thức học rất 
tích cực, tạo cho trẻ nhiều cơ hội hoạt động, giúp trẻ phát huy được tinh thần hợp 
tác, tương trợ lẫn nhau, rèn cho trẻ ý thức tập thể, biết chia sẻ những ý kiến, kinh 
nghiệm của mình với các bạn, biết lắng nghe và tôn trọng ý kiến của bạn khác, 
quan trọng hơn cả học theo nhóm đem lại nhiều niềm vui, hứng thú cho trẻ. Hình 
thức học theo nhóm có thể áp dụng trên tất cả các tiết học.
 *VD: Trong giờ hoạt động tạo hình với chủ đề vẽ phương tiện giao thông, 
cô cho trẻ tạo nhóm, cô phát cho mỗi nhóm một hộp quà trong đó có bức tranh về 
hình ảnh phương tiện giao thông,cô yêu cầu trẻ quan sát trao đổi thảo luận trong 
nhóm sau đó từng nhóm lên giới thiệu bức tranh của nhóm mình, các bạn nhóm 
khác cùng nhận xét những đặc điểm nổi bật của hình ảnh phương tiện giao thông 
đó (trên cơ sở định hướng của cô giáo). Cho các nhóm nêu lên ý tưởng của mình 
và về nhóm thực hiện vẽ (trẻ hoạt động trên nền nhạc). Khi hoàn thành, các nhóm 
tự lên giới thiệu sản phẩm của mình. Các bạn nhóm khác có thể đặt câu hỏi hoặc 
cho ý kiến nhận xét, đánh giá bức tranh của nhóm bạn.
 Đây là một số hình thức học mà tôi đã áp dụng tại lớp mình nhằm phát 
huy tối đa tính tích cực hoạt động của trẻ. Sau khi áp dụng biện pháp này, tôi nhận 
thấy trẻ ở lớp tôi đã chú ý, hứng thú hơn trong giờ học, đặc biệt có một số cháu 
trước đây còn khóc khi vào lớp, không chú ý trong các giờ hoạt động, không thích 
hoạt động chung với các bạn thì nay đã thích đi học và rất hào hứng trong giờ 
học, thích được trả lời các câu hỏi của cô...
 3. Biện pháp 3. Thay đổi hình thức tổ chức các hoạt động ngoại khóa.
 Có thể nói các hoạt động ngoại khóa đặc biệt là việc tổ chức hiệu quả các 
ngày hội ngày lễ cho trẻ là một hình thức giáo dục hiệu quả và sinh động nhất, 
giúp trẻ được trải nghiệm các cảm xúc tích cực. Thông qua đó trẻ được học và 
chia sẻ những mong muốn của trẻ với cô giáo, bạn bè và cha mẹ. Với quan điểm 
như vậy nên tôi thống nhất với các cô giáo và ban phụ huynh lớp từ đầu năm học 
lên kế hoạch hoạt động ngoại khóa cho các con. Tôi đặc biệt chú ý đến các ngày 13
phát huy được khả năng đó của trẻ ngoài các hình thức tổ chức tại lớp chúng tôi 
còn cho trẻ giao lưu giữa các lớp trong khối 3 tuổi với nhau.
 Hình ảnh 7: Cuộc thi triển lãm đồ dùng đồ chơi của cô và trẻ.
 Hình ảnh 8: Tiệc bufe tất niên cuối năm của trường 15
 Trẻ đã thành thói quen và luôn có mong muốn được nhận phiếu bé ngoan 
vào thứ sáu cuối tuần. Trên cơ sở đó tôi đã nghĩ ra thêm hình thức thưởng sao 
ngoan cho cá nhân trẻ và được gắn vào bảng bé ngoan những trẻ có cố gắng nhiều 
trong tuần: biết giúp đỡ cô, bạn bè, ăn nhanh, ngủ ngoan, chăm học, hay giơ tay 
phát biểu, đi học đều, không mắc lỗi... Đây là hình thức nhằm giúp trẻ nhìn nhận 
lại bản thân mình trong một tuần qua có ngoan không, có đóng góp gì cho hoạt 
động chung của lớp hay không, có biết giúp đỡ bạn hay không, trong giờ ăn có 
ngoan, hết suất không...? Trẻ trong lớp sẽ cùng nhau dựa vào các tiêu chí đó để 
bình bầu bạn xuất sắc, bạn ngoan. Bạn nào xuất sắc, có tiến bộ vượt bậc được 
chọn làm “ ngôi sao của tuần”, bạn nào còn mặt hạn chế được thưởng một ngôi 
sao, bạn nào còn nhiều điểm chưa đạt sẽ chỉ được nhận bé ngoan. Những ngôi sao 
được làm giấy màu óng ánh đã đem lại cho các bé nhiều niềm vui và tiến bộ bất 
ngờ.
 Đây là hình thức mà trong tâm lí giáo dục trẻ mầm non thường xuyên sử 
dụng - hình thức nêu gương - trẻ sẽ học tập các bạn sao ngoan, đồng thời bản thân 
trẻ cũng sẽ có nhiều cố gắng tích cực hơn trong tuần tới.
 Sau khi thực hiện biện pháp này tôi nhận thấy, không khí thi đua của trẻ 
trong lớp tôi rất sôi nổi, bản thân các cháu tự nhắc nhở nhau ngoan hơn, cố gắng 
hơn để được làm “Ngôi sao ngoan của tuần”. Các trẻ đều rất hãnh diện nếu được 
bầu là “ Ngôi sao ngoan của tuần”. Nhờ vậy, nhiều trẻ hiếu động trong lớp tôi 
cũng dần đạt nhiều tiến bộ, tập trung chú ý hơn trong giờ học để được lớp và cô 
giáo công nhận và buổi sinh hoạt cuối tuần.