Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giáo dục trẻ 4-5 tuổi có ý thức bảo vệ môi trường ở trường mầm non

đi sâu vào nội dung bảo vệ môi trường. Giáo viên chưa khai thác triệt để được hết chưa đi sâu vào các yếu tố ngoại cảnh trong việc rèn cho trẻ ý thức bảo vệ môi trường.
+ Trẻ: .
- Nhiều trẻ chưa có khái niệm, ý thức về bảo vệ môi trường do được bố mẹ nuông chiều, luôn ỉ lại nên khi tham gia các hoạt động lao động không tích cực...Một số trẻ còn quá hiếu động nên chưa ý thức được việc bảo vệ môi trường.
+ Phụ huynh: 
- Trình độ dân trí, cách ứng xử của phụ huynh không đồng đều nên đã ảnh hưởng đến tính cách, cử chỉ, lời nói, hành động của trẻ khi tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường và khả năng ứng xử của trẻ trong việc bảo vệ môi trường.
3. Khảo sát thực trạng trẻ đầu năm:
STT
Tiêu chí đánh giá
Tổng số trẻ
Đầu năm
Đạt yêu cầu
Biết chăm sóc và bảo vệ cây.
42
12 = 29%
Biết giữ gìn trật tự vệ sinh công cộng, vệ sinh trường lớp.
42
15 = 36%
Biết cất dọn đồ dùng đồ chơi đúng nơi quy định.
42
19 = 45%
Không vứt rác bừa bãi, biết gom rác vào thùng.
42
17 = 40%
Phân biệt được những hành động đúng, hành động sai trong vệc bảo vệ môi trường.
42
11 = 26%
Biết tiết kiệm nước khi sử dụng
42
13 = 31%
Nhắc nhở người lớn không được xả rác bừa bãi.
42
10 = 24%
Nhận biết nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn nước, ô nhiễm không khí.
42
12 = 29% 
III. CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH: 
1. Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ.
Xác định rõ việc bảo vệ môi trường đối với trẻ nên bắt đầu từ những việc nhỏ nhất, thật gần gũi và thật đơn giản như: Tự vệ sinh cá nhân, bảo vệ và giữ gìn môi trường ngay xung quanh, những gì trẻ sử dụng, tiếp xúc và chơi hàng ngày. Nên ngay từ đầu năm khi xây dựng kế hoạch tôi đã vạch ra những nội dung, những công việc cần phải làm để nhằm giáo dục trẻ về môi trường và ý thức bảo vệ môi trường:
 Song song với việc xây dựng mục tiêu các tháng được gắn với các mục tiêu đánh giá của bộ chuẩn phát triển trẻ 4 - 5 tuổi thì tôi cũng xác định mục tiêu và nội dung cụ thể cho từng tháng đó về giáo dục bảo vệ môi trường. Tôi đã làm rõ công việc để trả lời câu hỏi: Ở tháng này trẻ cần biết gì về môi trường? có hành động gì trong việc bảo vệ môi trường nhằm hình thành và rèn luyện ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ.
2. Biện pháp 2: Trang trí lớp có nội dung giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ làm quen.
2.1/ Sưu tầm, tự làm các hình ảnh để giáo dục trẻ bảo vệ môi trường;
 Tôi đã tìm tòi, sử dụng khả năng khéo tay của mình vẽ tranh, xé dán, sưu tầm sách báo, mạng internet và in thành một tập tranh mỗi tờ tranh là khổ giấy A3, với tên gọi: Bé chung tay bảo vệ môi trường. Nhằm một nội dung, giáo dục trẻ và tuyên truyền kết hợp với phụ huynh, xây dựng nền tảng ý thức bảo vệ môi trường. Mỗi chủ đề một tranh khác nhau, với mong muốn lồng ghép sâu hơn ý thức bảo vệ môi trường vào các chủ đề. Tạo cho trẻ sự hứng thú, vui thích làm và tìm hiểu nội dung các bức tranh. 
 Mỗi bức tranh mang tới một nội dung rõ nét, trẻ tham gia rất hứng thú, tích cực và đạt kết quả cao, tạo ra nhiều sản phẩm đẹp.
Tôi đã sử dụng khả năng khéo tay của mình để vẽ tranh, còn trẻ thì tô màu cùng cô. Với mong muốn các trẻ hãy góp một phần sức nhỏ bé vào công việc bảo vệ môi trường, quét dọn đường làng, ngõ xóm, không xả rác bừa bãi. Qua đó trẻ cảm nhận được công việc của bác lao công thật vất vả. Trẻ biết yêu quý, tôn trọng công việc của người lao động. Mỗi một hành động nhỏ của trẻ đều góp phần to lớn vào việc bảo vệ môi trường.
 Biện pháp này mang tới hiệu quả rất cao, trẻ luôn ý thức được các hành động đúng với môi trường.
2.2/ Sưu tầm tự đưa ra các bài tập tình huống về bảo vệ môi trường
 Tôi sưu tầm chủ yếu là các bài tập đúng - sai, trẻ đánh dấu x vào những hành động sai và tô màu cho đẹp các bức tranh có hành vi đúng với môi trường. Hoặc trẻ làm các bài tập tình huống dưới dạng thi đua giữa các tổ, dán hành động đúng với môi trường vào mặt cười, dán các hành động sai vào mặt mếu. Khi được trải nghiệm các bài tập về tình huống trẻ rất hứng thú, tích cực tham gia, có hành vi đúng với môi trường. Dưới đây là một số bài tập tình huống về môi trường mà tôi đã sưu tầm nhằm mục đích dạy trẻ có ý thức bảo vệ môi trường. 
Ví dụ 1: Bài tập tình huống các loại “Khói gây ô nhiễm môi trường”. Trẻ đánh dấu x vào nơi không có khói bụi, nơi có môi trường sạch sẽ. Tránh xa tiếng ồn và khói.Tình huống này tôi thấy rất hay và thực tế, với trẻ mẫu giáo nhỡ 4 - 5 tuổi. Mang tới cho trẻ vốn hiểu biết phong phú, khi dạy trẻ trên lớp, về nhà trẻ biết quan tâm đến những người thân trong gia đình, vấn đề hút thuốc, những phân tử độc hại trong khói thuốc lá có thể lơ lửng nhiều giờ sau khi hút. Gây ô nhiễm môi trường không khí.Các phương tiện cũ lưu hành trên đường, dẫn đến tình trạng khói, bụi gây ô nhiễm môi trường ngày một nghiêm trọng.
Ví dụ 2: Bài tập tình huống “Chăm sóc bảo vệ cây xanh” 
Trẻ đánh dấu x vào hành động đúng với cây xanh. Cây xanh có ảnh hưởng lớn đến môi trường. 
 Mỗi một tình huống là một sự trải nghiệm về ý thức bảo vệ môi trường của trẻ. Qua đó trẻ biết cách sống tích cực với môi trường và thân thiện với môi trường. Một trong những cách thức để cung cấp cho trẻ được kiến thức, kỹ năng và thái độ đối với môi trường nói trên, mỗi một tình huống tôi cung cấp cho trẻ đều rất phong phú và sinh động. Đặt ra nhiều câu hỏi để trẻ phát triển vốn hiểu biết, nhận thức về môi trường. Trẻ phán đoán theo cách nghĩ riêng của trẻ về môi trường.
3. Biện pháp 3: Lồng ghép ý thức, hành động giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ vào các hoạt động:
 Nhằm thực hiện tốt các mục tiêu và các nội dung trong kế hoạch đã xây dựng từ đầu năm, tôi đã tiến hành lồng ghép việc giáo dục trẻ ý thức bảo vệ môi trường vào trong nội dung của các hoạt động cụ thể:
3.1/ Các hoạt động tạo hình: 
 Với mỗi bài học, mỗi tiết học tôi luôn lồng ghép giáo dục trẻ ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ. 
Ví dụ: Đề tài “Làm một số đồ dùng trong gia đình từ các nguyên vật liệu, phế liệu”
+ Trẻ biết tên gọi, đặc điểm của một số đồ dùng trong gia đình: Bàn là, vô tuyến, tủ lạnh, máy giặt...
+ Trẻ biết sử dụng các nguyên vật liệu, phế liệu chắp ghép, dính... tạo thành các
loại đồ dùng trong gia đình.
+ Giáo dục trẻ biết sử dụng điện, nước tiết kiệm để góp phần bảo vệ môi trường.
 Qua việc lồng ghép ý thức bảo vệ môi trường vào hoạt động tạo hình, tôi thấy rất hiệu quả. Trẻ tạo ra các sản phẩm tạo hình đẹp, qua các sản phẩm tôi mở rộng vốn hiểu biết của trẻ về ý thức bảo vệ môi trường. Môi trường tạo nên con người, môi trường có sạch - đẹp thì chúng ta mới khỏe mạnh. 
3.2/ Các hoạt động khám phá: 
Ví dụ: Khám phá “Cây xanh và môi trường sống”
+ Trẻ biết được cây xanh có nhiều ích lợi đối với đời sống con người: Cho gỗ, quả ngọt...Cây giúp cho môi trường thêm trong sạch, thoáng mát, ngăn lũ lụt, hạn hán....
+ Giáo dục trẻ chăm sóc và bảo vệ cây xanh, có hành động, thái độ đúng - sai với cây xanh và môi trường sống.
 Thông qua việc lồng ghép nội dung giáo dục bảo vệ môi trường vào hoạt động học tôi đã cung cấp cho trẻ biết được sự cần thiết phải bảo vệ môi trường. Đồng thời còn có thể giúp trẻ biết cách để bảo vệ môi trường phù hợp với mình, rằng nó không phải là điều gì đó xa vời, lớn lao mà nó là những việc gần gũi và nhẹ nhàng với trẻ. Mặt khác điều đó còn giúp tôi tạo thói quen tốt cho trẻ, bởi đặc điểm của trẻ là “Chóng nhớ, mau quên”. Có thể nói rằng đây là biện pháp mang lại hiệu quả cao và rất phù hợp với trẻ. 
3.3/ Các hoạt động ngoài trời: 
 Tôi thường xuyên tổ chức cho trẻ dạo chơi, tham quan, tạo điều kiện thuận lợi để trẻ quan sát môi trường bên ngoài. Để trẻ khám phá tìm hiểu đáp ứng được nhu cầu tò mò và tính ham hiểu biết của trẻ.
Ví dụ: Hoạt động có chủ đích: Thăm quan ao làng
+ Tạo điều kiện cho trẻ trực tiếp nhìn thấy nước trong ao, đáp ứng nhu cầu vận động tìm hiểu thế giới xung quanh của trẻ. 
+ Trẻ phân biệt được nước sạch và nước bẩn, có ý thức bảo vệ nước trong ao hồ để làng xóm có môi trường sạch, đẹp.
- Câu hỏi dự kiến:
+ Nước trong ao thế nào? Nguyên nhân làm nước ao bị bẩn là gì?
+ Điều gì xảy ra khi ao bị nhiễm bẩn?
+ Giáo dục ý thức của trẻ không vứt rác xuống ao, nhắc nhở người lớn không xả rác bừa bãi xuống ao. 
 Nước là nguồn tài nguyên quý giá của con người, từ đó giáo dục trẻ ý thức bảo vệ nguồn nước, biết sử dụng nước tiết kiệm và đúng mục đích. Qua hoạt động thăm quan, trẻ ý thức được các hành động chưa đúng với môi trường, làm ô nhiễm nguồn nước. Ao mà bẩn các con vật sinh sống sẽ chết dần, khiến nguồn nước trong ao ô nhiễm, gây ảnh hưởng lớn tới môi trường. Trẻ biết ích lợi của nước đối với các hoạt động của con người, động vật, cây cốiQua đó trẻ có ý thức hơn không vứt rác bừa bãi, bảo vệ nguồn nước sạch.
3.4/ Các hoạt động chiều:
 Hình thành các thói quen lao động tự phục vụ: Lau dọn, sắp xếp gọn gàng đồ dùng, đồ chơi, không vứt rác, vứt đồ chơi bừa bãi. Đi vệ sinh đúng nơi quy định, biết giữ gìn nhà vệ sinh sạch sẽ, biết rửa tay bằng xà phòng trước và sau khi đi vệ sinh. Biết tiết kiệm nước trong sinh hoạt hằng ngày, không để vòi nước chảy liên tục,Tổ chức cho trẻ lau chùi các giá đồ chơi, cùng cô chăm sóc bồn hoa cây cảnh của lớp. Nhặt rác, lau lá cây cảnh, nhổ cỏ luống rau, bắt sâu, làm sạch sân trường, vườn trường giúp cho ngôi trường sạch đẹp.	 
4. Biện pháp 4: Phát động phong trào thi đua bé bảo vệ môi trường.
4.1/ Thi đua thực hiện theo lịch bé bảo vệ môi trường: 
Xây dựng lịch bé bảo vệ môi trường cho một tuần: Chia lớp làm 4 tổ, mỗi tổ 10 - 11 trẻ, mỗi tổ thực hiện công việc một tuần, nội dung công việc giống nhau. Bao gồm thời gian, công việc, nhận xét trẻ đạt, trẻ chưa đạt tổ thực hiện. Mặt cười với trẻ đạt, mặt mếu với trẻ chưa đạt.
 Phân công nhiệm vụ cho các tổ: Các tổ thực hiện công việc từ thứ 2 đến thứ 6. Nội dung công việc: Lau dọn đồ dùng, đồ chơi giá góc. Nhắc bạn không gây tiếng ồn vào giờ học, giờ chơi; Lao động giữ vệ sinh, cảnh quan trên sân trường. Chăm sóc bồn hoa, quét, nhặt giấy rác Vệ sinh ca cốc, kiểm tra khăn rửa mặt, khăn lau tay; Kiểm tra sử dụng điện, nước theo nhu cầu của lớp; Kiểm tra vệ sinh trang phục của các bạn trong lớp. Trong bốn tổ, tổ nào đạt được nhiều mặt cười hơn là tổ đó được khen thưởng.
Bảng nhận xét công việc của cả lớp: Chia làm 4 cột, gồm có: Thời gian, công việc, ảnh minh họa, nhận xét trẻ tốt, trẻ chưa tốt. Qua bảng nhận xét chọn ra các tổ ưu tú đạt giải cao.
Bảng nhận xét, đánh giá công việc bảo vệ môi trường của tổ 1:
Bảng nhận xét, đánh giá công việc bảo vệ môi trường của tổ 2:
Bảng nhận xét, đánh giá công việc bảo vệ môi trường của tổ 3:
Bảng nhận xét, đánh giá công việc bảo vệ môi trường của tổ 4:
Kết quả của 4 tổ như sau:
STT
Trẻ đạt
Trẻ chưa đạt
Tổ 1
62 mặt cười
36 mặt mếu
Tổ 2
61 mặt cười
42 mặt mếu
Tổ 3
60 mặt cười
40 mặt mếu
Tổ 4
69 mặt cười
42 mặt mếu
Vậy tổ 4 đã nhận được nhiều lời khen nhất, tổ 4 dành được phần thưởng vật chất, còn tổ 1, 2, 3 được nhận phần thưởng tinh thần. Thông qua việc thực hành vệ sinh theo lịch trẻ có ý thức tự giác trong việc giữ vệ sinh và bảo vệ môi trường. Đồng thời qua đó cũng tạo được cho trẻ thói quen, sự tự giác trong việc giữ vệ sinh và bảo vệ môi trường.
4.2/ Động viên khen thưởng:
 Cô chuẩn bị 4 hộp quà, trong bốn hộp quà có phần thưởng vật chất (truyện tranh, bút chì, đồ chơi làm từ các nguyên liệu phế thải) và phần thưởng tinh thần (tiếng vỗ tay, bài hát), mời tổ được giải nhất lên chọn hộp quà mà cả tổ thích, còn các tổ giải nhì khen thưởng với hình thức vỗ tay khen ngợi. Điều đó làm trẻ hăng hái cố gắng hơn trong những lần lao động sau.
 Thực hiện phát động phong trào thi đua bé bảo vệ môi trường, tôi thấy trẻ lớp tôi rất có ý thức bảo vệ môi trường. Trẻ luôn tích cực tham gia vào các hoạt động. Qua các hoạt động lao động, trẻ khắc sâu hơn ý thức bảo vệ môi trường. 
5. Biện pháp 5: Phối hợp với phụ huynh học sinh cùng rèn trẻ ý thức bảo vệ môi trường.
 Tôi thường xuyên trao đổi, gặp gỡ với phụ huynh học sinh hàng ngày trong giờ đón, trả trẻ về việc rèn cho trẻ thói quen và ý thức tự giác trong việc bảo vệ môi trường. Cha mẹ trẻ là người thường xuyên bên trẻ vì vậy hãy cùng cô giáo rèn cho trẻ những thói quen, hành vi tốt để trẻ trở thành những chủ nhân tốt cho tương lai của chúng ta. Các bậc phụ huynh lớp tôi rất quan tâm đến con, dành nhiều thời gian để trao đổi với cô giáo. Phụ huynh nào cũng mong muốn con có ý thức bảo vệ môi trường cả ở nhà lẫn khi ở trường. Khi trẻ ở nhà thường nhõng nhẽo bố mẹ hơn, nên tôi thường trao đổi một số kinh nghiệm của mình để các bậc phụ huynh áp dụng với trẻ. Qua công việc trẻ được trải nghiệm, được những lời động viên khen ngợi của cha mẹ, làm tăng tinh thần hăng say lao động của trẻ. Trẻ rất yêu lao động, thích giúp đỡ bố mẹ những công việc nhỏ. Kết hợp trao đổi giữa gia đình và nhà trường mang lại hiệu quả cao, bản thân trẻ thì hăng say lao động.
 Tôi luôn phối kết hợp với phụ huynh một cách chặt chẽ để đảm bảo kết quả cao trong vấn đề dạy trẻ ý thức bảo vệ môi trường. Phụ huynh luôn nhiệt tình tham gia lao động, dọn vệ sinh môi trường lớp học, dọn vườn, dọn cỏ, trồng câycòn phối kết hợp với chúng tôi trong việc dạy trẻ vứt rác đúng nơi quy định, không xả rác bừa bãi gây ô nhiễm môi trường. 
 Ngoài ra các bác phụ huynh còn ủng hộ cho lớp tôi rất nhiều các đồ dùng, dụng cụ trang bị cho trẻ tham gia hoạt động bảo vệ môi trường, các bác ủng hộ cả đồ dùng cũ vẫn còn sử dụng tốt và mua mới rất đa dạng phong phú: Xô, chậu, thùng rác, chổi, khau hót, thùng xốp trồng rau, cây cảnh, bộ dụng cụ chăm sóc cây, ủng, găng tay cho các bé rất đáng yêuCác trẻ khi được sử dụng các đồ dùng do chính bố mẹ ủng hộ rất vui sướng và thích thú, tạo thêm cho trẻ hứng thú, tích cực khi tham gia công việc bảo vệ môi trường.
 Ngay từ đầu năm học tôi đã rất quan tâm đến việc trang trí góc tuyên truyền nhằm thu hút sự quan tâm của các bậc cha mẹ trong việc phối hợp cùng chăm sóc giáo dục trẻ. Góc được trang trí nổi bật với nội dung phong phú, có phần trao đổi giữa cha mẹ trẻ và cô giáo.
IV. HIỆU QUẢ SKKN: 
1. Kết quả đạt được
 Là người giáo viên yêu nghề, mến trẻ, tôi luôn quan tâm đến từng cá nhân trẻ, kiên trì theo dõi kèm cặp, phát triển nhận thức về việc bảo vệ môi trường và hạn chế tối đa những điều trẻ thực hiện chưa tốt. Vì thế khi áp dụng thực hiện một số biện pháp trên kết quả lớp tôi đạt được như sau:
* Đối với giáo viên:
+ Giáo viên nâng cao được kỹ năng làm đồ dùng, đồ chơi sáng tạo từ các nguyên vật liệu phế thải.
+ Giáo viên và trẻ gần gũi nhau hơn, trẻ giao tiếp với cô giáo rất tự nhiên, lễ phép.
+ Giáo viên sáng tạo, linh hoạt, tự tin khi tổ chức và điều khiển trẻ hoạt động học, cũng như các hoạt động khác. 
+ Khác hẳn với trước đây, tôi không còn ngại mỗi khi tổ chức hoạt động lồng ghép ý thức bảo vệ môi trường, luôn tự tin hướng trẻ vào các hoạt động có ý nghĩa.
* Đối với trẻ:
+ Trẻ thích thú, tích cực và tự giác hơn trong việc vệ sinh môi trường lớp học, trẻ có thói quen gọn gàng, ngăn nắp, không vứt rác bừa bãi.
+ Trẻ biết thể hiện tình cảm giao lưu với bạn bè, giữa trẻ và cô, giữa trẻ và cha mẹ, thích tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường và biết được nhiệm vụ, thái độ, cách ứng xử, chia sẻ đúng mực qua hành động đúng hoặc sai về ý thức bảo vệ môi trường. Trẻ không còn ích kỷ, lười nhác, dỗi hờn khi không vừa ý.
* Kết quả cụ thể như sau:
STT
Tiêu chí đánh giá
Tổng số trẻ
Đầu năm
Cuối năm
Tăng
Tỷ lệ
Đạt yêu cầu
Đạt yêu cầu
Biết chăm sóc và bảo vệ cây.
42
12=29%
42=100%
30
71%
Biết giữ gìn trật tự vệ sinh công cộng, vệ sinh trường lớp.
42
15=36%
42=100%
27
64%
Biết cất dọn đồ dùng đồ chơi đúng nơi quy định.
42
19=45%
42=100%
23
55%
Không vứt rác bừa bãi, biết gom rác vào thùng.
42
17=40%
41=98%
24
57%
Phân biệt được những hành động đúng, hành động sai trong vệc bảo vệ môi trường.
42
11=26%
42=100%
31
74%
Biết tiết kiệm nước khi sử dụng
42
13=31%
40=95%
27
64%
Nhắc nhở người lớn không được xả rác bừa bãi.
42
10=24%
42=100%
32
76%
Nhận biết nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn nước, ô nhiễm không khí.
42
12= 29%
42=100%
30
71%
PHẦN III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
1. Kết luận:
 Cho trẻ tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường đó là hoạt động vô cùng bổ ích. Hoạt động này đối với trẻ không thể thiếu được. Vì thế giáo viên cần xác định đây là nhiệm vụ quan trọng phải khắc phục mọi khó khăn để tạo cho trẻ những điều kiện chơi thiết thực, hiệu quả nhất. Cung cấp cho trẻ những vốn hiểu biết, kỹ năng sống đa dạng giúp trẻ say mê và thể hiện được hết khả năng của mình. Qua việc thực hiện áp dụng biện pháp mới tôi thấy trẻ rất hứng thú tham gia các hoạt động, lao động tích cực hơn, sáng tạo năng động, nhanh nhẹn hơn, thay vào sự nhàm chán của trẻ ở những năm học trước. 
 Hoạt động “Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường” là vô cùng quan trọng, giúp trẻ tích lũy được nhiều kỹ năng, được trải nghiệm qua các hoạt động trong cuộc sống sau này . 
 Muốn đạt được điều đó người giáo viên phải tâm huyết với nghề, yêu thương gần gũi trẻ. Kiên trì hướng dẫn trẻ một cách tỉ mỉ từ dễ đến khó và thường xuyên thực hiện nghiêm túc những biện pháp đã đề ra.
 Qua đề tài này tôi cũng muốn nói với mọi người rằng mỗi người hãy làm gì đó để giữ gìn và bảo vệ môi trường sống cho chúng ta, Bác Hồ đã nói “Không có việc gì khó, chỉ sợ lòng không bền” cùng chung tay bảo vệ môi trường. Hãy bắt đầu từ những gì gần nhất, từ những việc nhỏ nhất, từ vị trí mà mình đang đứng, từ trách nhiệm mà xã hội đặt lên vai mình.
2. Kiến nghị và đề xuất :
* Đối với Phòng giáo dục:
 Hiện nay trước yêu cầu cao của sự nghiệp giáo dục đào tạo đòi hỏi giáo viên phải toàn diện, hoàn thiện về mọi mặt. Tôi kính mong các cấp lãnh đạo tạo điều kiện cho giáo viên được đi dự chuyên đề, kiến tập những giờ hoạt động ngoài trời có lồng ghép bảo vệ môi trường của các trường bạn nhiều hơn nữa, để chúng tôi cũng có cơ hội học hỏi kinh nghiệm và về áp dụng tổ chức cho trẻ hoạt động học, chơi có lồng ghép việc giáo dục bảo vệ môi trường ở lớp được tốt hơn.
* Đối với nhà trường: 
 Đề nghị Ban Giám Hiệu trường trang bị thêm về cơ sở vật chất, mua đồ dùng đồ chơi, sách tình huống đúng - sai về môi trường cho trẻ có đủ điều kiện hoạt động theo các chủ đề.
 Ban Giám Hiệu tạo điều kiện cho giáo viên và trẻ được đi thăm quan, dã ngoại 1 số các địa điểm công viên, khu vui chơi những nơi sạch sẽ, nhiều cây xanh, khu sinh thái, giáo dục trẻ kỹ năng về bảo vệ môi trường, giáo dục ý thức bảo vệ môi trường.
 Trên đây là một số “Biện pháp giáo dục trẻ 4 - 5 tuổi có ý thức bảo vệ môi trường ở trường mầm non” đã được thực hiện tại lớp. Tôi rất mong được sự đóng góp ý kiến của hội đồng khoa học phòng giáo dục đào tạo huyện Gia Lâm - BGH nhà trường giúp tôi có được kinh nghiệm hoàn hảo hơn trong những năm tiếp theo.
 Tôi xin chân thành cảm ơn !
PHẦN IV. TÀI LIỆU THAM KHẢO
1/ Sách hướng dẫn thực hiện hoạt động giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ mầm non. Của NXB giáo dục Việt Nam. Tác giả: Lương Thị Bình, Nguyễn Thị Cẩm Bích, Nguyễn Thị Quyên, Phan Hồng Anh, Chu Hồng Nhung.
2/ Sách tổ chức các hoạt động giáo dục bảo vệ môi trường trong trường mầm non (của NXB giáo dục Việt Nam).
3/ Sách bé bảo vệ môi trường, (bộ giáo dục và đào tạo, vụ giáo dục mầm non).
4/ Sách bé thực hành các tình huống bảo vệ môi trường. Tác giả: Trần Thị Ngọc Trâm, Nguyễn Thị Cẩm bích, Nguyễn Thị Quyên, Lương Thị Bình.
 5/ Sách hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình giáo dục mầm non. Mẫu giáo 4 - 5 tuổi. Của NXB giáo dục Việt Nam. Tác giả: TS Trần Thị Ngọc Trâm, TS Lê Thu Hương. PGS - TS Lê Thị Ánh Tuyết (Đồng chủ biên)
 6/ Nghiên cứu tìm hiểu thêm các sách, báo, tạp chí về chuyên mục bé tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường.
7/ Mạng intenent trang các hoạt động về bảo vệ môi trường.
Ảnh minh họa: một số bức tranh do cô và trẻ lớp B2 cùng vẽ, tô màu, xé dán.( biện pháp 2.1)
Ảnh minh họa: một số bức tranh do cô và trẻ lớp B2 cùng vẽ, tô màu, xé dán.( biện pháp 2.1)
Ảnh minh họa: Nhặt lá, nhổ cỏ, lau lá cây, sắp xếp lau dọn đồ dùng.
( biện pháp 3.4)
Ảnh minh họa: Trẻ chăm sóc, tưới cây.( biện pháp 3.4)
Ảnh minh họa: Giáo viên trao đổi với phụ huynh học sinh (biện pháp 5) 
 Ảnh minh họa : Đồ dùng phụ huynh ủng hộ đồ dùng cho trường, lớp. (biện pháp 5)