Phân tích các "Bẫy" thường gặp trong quá trình hướng dẫn giải bài tập Hóa học ở trường THPT nhằm phát triển tư duy cho học sinh

 hợp chất khí với hyđro của các nguyên tố nhóm IA đến VIIA. 
Với kiến thức đó, các nguyên tố nhóm VIIA sẽ có công thức tổng quát về ôxit cao nhất là 
R2O7 và công thức với hợp chất khí với hyđro là RH. 
 Vậy chọn đáp án C. 
 * Tuy nhiên HS dẫ mứac phải “bẫy” là với đặc điểm các nguyên tố thuộc chu kỳ 2 thì 
kết quả trên lại sai. Ở chu kỳ 2, nhóm VIIA là nguyên tố F, do đặc điểm cấu tạo nguyên 
tử F nên công thức ôxit cao nhất của F lại là F2O vì vậy chọn đáp án D. 
 Ví dụ 8 : Dãy gồm các chất đều tác dụng với dd Fe(NO3)2 là: 
A. Mg, Cl2, NaOH, NaCl B. AgNO3, Cl2, NH3, NaOH 
C. NaOH, Cl2, NH3, HCl, AgNO3 D. AgNO3, NaOH, Cu, HCl 
 * Sai lầm: Hầu hết HS đều cho rằng không có phản ứng giữa HCl với Fe(NO3)2 vì HCl 
và HNO3 đều là những axit mạnh và là axit bay hơi. Do đó HS chọn đáp án B 
 * Phân tích: Khi cho Fe(NO3)2 tác dụng với dd HCl thì sẽ xảy ra phản ứng dạng ion như 
sau: 
 Fe2+ + 2 H+ + NO3- → Fe3+ + NO2 + H2O 
Vì vậy chọn đáp án C. 
 Ví dụ 9: Cho các chất p-Crezon, natrietylat, anilin, phenylamoniclorua, protein. Số chất 
tác dụng được với dd NaOH là: 
 A. 5 B. 4 C.3 D. 2 
 * Sai lầm: Học sinh thường chọn đáp án B là gồm 4 chất: p- Crezon, alanin, 
phenylamoniclorua và protein. 
 * Phân tích: HS đã sai lầm khi không để ý phản ứng giữa etylatnatri với H2O, bởi vì 
trong dung dịch NaOH có H2O. 
 Chính vì có thêm phản ứng này nên ta chọn đáp án A 
 Ví dụ 10: Cho dd NaOH loãng, dư vào mỗi dung dịch : BaCl2, AlCl3, CrCl2, CuCl2, 
AgNO3. Số chất kết tủa tạo thành là: 
 A. 2 B. 3. C.4 D. 5 
 * Sai lầm: Đa số HS làm như sau: 
 Cho dd NaOH vào dd BaCl2 thấy không có hiện tượng gì. 
 Cho từ từ dd NaOH vào dd AlCl3 thì xuất hiện kết tủa, sau đó kết tủa tan. 
 Cho dd NaOH vào dd CuCl2 thấy tạo kết tủa Cu(OH)2 
 Cho dd NaOH vào dd AgNO3 không xảy ra phản ứng do AgOH không tồn tại.nên 
không xảy ra phản ứng.Vậy HS chọn đáp án A. 
 * Phân tích: Do AgOH không tồn tại nên đã bị phân hủy thành Ag2O và H2O. Chính vì 
vậy khi cho dd NaOH vào dd AgNO3 có xảy ra phản ứng. 
 Vậy chọn đáp án đúng là: B 
 Ví dụ 11: Fructozơ có thể phản ứng được với: 
 A. dung dịch Br2. B. Cu(OH)2 C. dung dịch KMnO4.D. Cả 3 chất. 
 * Sai lầm: Hầu hết HS sẽ chọn đáp án D, bởi vì các em suy nghĩ rằng Fructzơ là ancol 
đa chức nên có phản ứng với Cu(OH)2,có cân bằng: 
 Fructozơ →← Glucozơ 
nên có phản ứng khử nhóm chức –CHO bằng chất oxihoá mạnh như dd Br2, hay dd 
KMnO4. 
 * Phân tích: Thực ra để có cân bằng Fructozơ →← Glucozơ thì cần phải có 
môi trường –OH. Chính vì thế mà dd Br2 hay dd KMnO4 đều không thể oxihoa được 
Fructozơ. 
 Chọn đáp án B. 
 Ví dụ 12: Điều chế polyvinylancol, người ta dùng các phương pháp nào sau đây: 
 1. Trùng hợp ancol vinylic 
 2. Trùng hợp vinylaxetat, sau đó thuỷ phân trong dd NaOH 
 3. Thuỷ phân tinh bột. 
 A.1 và 2 B. Chỉ có 1 C. Chỉ có 2 D. Chỉ có 3 
 * Sai lầm: Hầu hết HS thường chọn đáp án A, vì HS thường nghĩ rằng để có 
polyvinylancol thì phương pháp trùng hợp được áp dụng và trùng hợp monome 
ancolvinylic. 
 * Phân tích: HS đã phạm một sai lầm là ancolvinylic là một loại ancol kém bền, không 
tồn tại, nó sẽ tự chuyển thành andehitaxetic CH3CHO. 
 Vậy đáp án đúng là C 
 Ví dụ 13: Sự mô tả nào sau đây không đúng hiện tượng hoá học. 
 A. Cho từ từ dd CH3COOH loãng vào dd Na2CO3 và khuấy đều, lúc đầu không có hiện 
tượng gì, sau một thời gian thấy có sủi bọt khí. 
 B. Cho quỳ tím vào dung dịch Benzylamin thấy quỳ tím chuyển sang màu xanh. 
 C. Cho từ từ anilin vào dd HCl thấy tan dần vào dd HCl. 
 D. Cho propilen vào nước Br2 thấy nước Br2 bị mất màu và thu được một dd đồng nhất 
trong suốt. 
 * Sai lầm: Hâu hết HS sẽ chọn đáp án B vì cho rằng amin thơm ít tan trong nước nên 
không làm đổi màu quỳ tím. 
 * Phân tích: Benzylamin là một trường hợp đặc biệt, tan rất nhiều trong nước và đổi 
màu quỳ tím, vì có phản ứng thuỷ phân với H2O. Vì vậy chọn đáp án D 
 2.1.3. Vận dụng các phương pháp giải toán một cách không hợp lí và triệt để trong 
việc giải các bài tập hoá học. 
 Một số sai lầm phổ biến như khi tính theo phương trình hóa học hoặc sơ đồ phản ứng 
mà quên cân bằng hoặc cân bằng không đúng, hiểu sai các công thức tính toán trong hoá 
học, sử dụng đơn vị tính không thống nhất, không để ý đến hiệu suất phản ứng cho trong 
bài, không xác định được chất nào hết hay dư trong quá trình phản ứng, hiểu sai tính chất 
của các chất nên viết phương trình hóa học không chính xác, thiếu các kĩ năng cơ bản khi 
sử dụng các phương pháp giải bài tập, ... 
 Ví dụ 14. Nguyên tố M thuộc chu kỳ 2, nhóm VIIA. Công thức oxit cao nhất và hợp 
chất khí với H là: 
 A.M2O3, MH3 B.MO3, MH2 C. M2O7, MH D.M2O, MH 
* Phân tích: Bài tập trên là một bài kiểm tra kiến thức học sinh về nội dung bảng tuần 
hoàn, để làm bài tập này, học sinh phải nắm vững kiến thức về công thức tổng quát của 
các loại hợp chất quan trọng: Oxit cao nhất, hiđroxit, hợp chất khí với hiđro của các 
nguyên tố nhóm IA đến VIIA. Với kiến thức đó, các nguyên tố nhóm VIIA sẽ có công 
thức tổng quát về oxit cao nhất là R2O7 và công thức với hợp chất khí với hiđro là RH → 
Phương án nhiễu C. 
- Tuy nhiên với đặc điểm các nguyên tố thuộc chu kỳ 2 thì kết quả trên lại sai. Ở chu kỳ 
2, nhóm VIIA là nguyên tố F, do đặc điểm cấu tạo nguyên tử F nên công thức oxit cao 
nhất của F là F2O → Đáp án D. 
 Ví dụ 15. Trong một cốc nước chứa a mol Ca2+, b mol Mg2+ và c mol HCO −3 . Nếu chỉ 
dùng nước vôi trong, nồng độ Ca(OH)2 x M để làm giảm độ cứng của nước thì người ta 
thấy khi thêm V lít nước vôi trong vào cốc thì độ cứng của nước trong cốc là nhỏ nhất. 
Biểu thức tính V theo a, b, x là 
 A.V = 
x
ab +2
 B.V = 
x
ab +
 C.V = 
x
ab 2+
 D.V = 
x
ab
2
+
 * Phân tích: Cách giải phổ biến thường gặp là dựa vào các phản ứng ion 
 Ca(OH)2 → Ca2+ + 2.OH- 
Số mol: x.V → x.V → 2x.V 
 3HCO
−
 + OH- → H2O + 23CO
− 
Số mol: c → 2x.V → 2x.V 
2
3CO
−
 + Mg2+ → MgCO3↓ 
 b ← b 
2
3CO
− 
 + Ca2+ → CaCO3↓ 
 (a + x.V)← (a + x.V) 
Vậy ta có: a + b + x.V = 2x.V → V = b a
x
+
 → Phương án nhiễu B. 
 * Sai lầm ở đây là học sinh không biết độ tan của Mg(OH)2 (T = 5.10-12) nhỏ hơn nhiều 
so với MgCO3 (T = 1.10-5) nên có sự ưu tiên tạo kết tủa Mg(OH)2, do đó phản ứng trao 
đổi ion trong dung dịch lại xẩy ra như sau: 
 Ca(OH)2 → Ca2+ + 2OH- 
Số mol: x.V → x.V → 2x.V 
 3HCO
−
 + OH- → H2O + 23CO
−
Số mol: c → c → c 
 2OH- + Mg2+ → Mg(OH)2↓ 
 2b ← b 
2
3CO
−
 + Ca2+ → CaCO3 ↓ 
 c → c 
Vậy ta có: c = x.V + a và c + 2.b = 2x. V → V = 2b a
x
+
 → Đáp án A. 
Ví dụ 16. Hỗn hợp X gồm axit HCOOH và CH3COOH có số mol bằng nhau. Lấy 5,3 g 
hỗn hợp X cho tác dụng với 5,75 g C2H5OH (có H2SO4 đặc làm xúc tác) thu được m (g) 
hỗn hợp este (hiệu suất các phản ứng este hóa đều bằng 80%). 
Giá trị m là : 
 A. 7,04 B. 6,48 C. 8,10 D. 8,80 
 * Phân tích: Học sinh dễ mắc sai lầm khi áp dụng nhanh phương pháp tăng - giảm khối 
lượng quen thuộc nhưng chỉ chú ý đến số mol ancol: 
 2 5 2 5 2RCOOH C H OH RCOOC H H O+ +
 
 1 mol → ∆m tăng = 28 g 
 0,125 mol → ∆m tăng = 3,5 g 
 → m = 5,3 + 3,5 = 8,8 → Phương án nhiễu D. 
 * Một số học sinh cho rằng kết quả này không đúng là do chưa tính đến hiệu suất phản 
ứng → m = 8,8. 80% = 7,04 → Phương án nhiễu A. 
 * Rõ ràng kết quả này cũng không chính xác vì học sinh đã mắc sai lầm khi tính toán 
theo lượng chất dư C2H5OH (H = 100%). Hướng dẫn học sinh tìm số mol axit để so sánh 
với ancol xem chất nào là chất thiếu trong phương trình phản ứng: 
2 5
3
X C H OH
HCOOH : x mol
X 46x 60x 106x 5,3 x 0,05
CH COOH : x mol
5,75
n 0,1 n 0,125
46

→ + = = → =

→ = < = =
→ Tính theo axit: 
2 5 2 5 2RCOOH C H OH RCOOC H H O+ +
 
1 mol 1 m→ → ∆ tăng = 28g 
0,1mol 0,1 m→ → ∆ tăng = 2,8g 
estem 5,3 2,8 8,10g→ = + = → Phương án nhiễu C. 
Vì H = 80% 8,1.80m 6, 48g
100
→ = = → Đáp án B. 
 Ví dụ 17. Cho 31,84g hỗn hợp NaX và NaY (X, Y là 2 halogen ở 2 chu kì liên tiếp) vào 
dung dịch AgNO3 dư thì thu được 57,34 g kết tủa . Công thức của 2 muối là : 
 A. NaCl và NaBr B. NaBr và NaI 
 C. NaF và NaCl D. NaF và NaCl hoặc NaBr và NaI. 
 * Phân tích: Hầu hết học sinh sẽ giải bài tập này bằng cách chuyển bài toán hỗn hợp 
thành bài toán một chất tương đương bằng việc gọi công thức tổng quát chung 2 muối là: 
Na X . 
- Phương trình hoá học được viết: 
Na X + AgNO3 → Ag X ↓ + NaNO3 
(23 + X ) gam → (108 + X ) gam 
31,84 gam → 57,34 gam 
→ X = 83,13 → 2 halogen là Br và I → đáp án B. 
 * Với cách giải trên học sinh đã phạm một sai lầm là cho cả 2 muối NaX và NaY đều 
tạo kết tủa với dung dịch AgNO3, điều này chỉ đúng với muối của 3 halogen 
Cl, Br, I còn NaF không tác dụng với AgNO3 vì không tạo kết tủa. Vì vậy cần hướng 
dẫn học sinh xét bài toán qua 2 khả năng: 
+ KN 1: Hỗn hợp 2 muối halogen gồm: NaF và NaCl, lúc đó chỉ có NaCl phản ứng 
NaCl + AgNO3 → AgCl↓ + NaNO3 
nAgNO3 = 
57,34
143,5
 ≈ 0,4 (mol) → nNaCl ≈ 0,4 (mol) 
→ mNaCl = 0,4. 58,5 = 23,4 < 31,84 → trường hợp này cũng thoả mãn. 
+ KN 2 : Hỗn hợp cả 2 muối halogen đều phản ứng với dung dịch AgNO3, kết quả tìm 
được 2 halogen là Br và I. Như vậy đáp án là D. 
 2.1.4. Sai lầm của học sinh về cách hiểu và vận dụng lí thuyết hóa học trong giải bài 
tập. 
 Một số sai lầm của HS trong quá trình giải bài tập là do kiến thức lý thuyết chưa nắm 
vững,còn phiến diện, chưa tổng hợp được kiến thức, ví dụ như một chất hữu cơ có phản 
ứng tráng gương thì HS chỉ nghĩ rằng đó là Anđêhit mà không xét các trường hợp khác 
như HCOOH, HCOOR, HCOOM, . .hay khi thuỷ phân este thì HS chỉ nghĩ rằng tạo ra 
axit (hoặc muối) và ancol chứ không nghĩ đến các trường hợp tạo nhiều muối, anđêhit, 
xêton, . .Sau đây là một số ví dụ minh hoạ. 
Ví dụ 18: Đun một chất hữu cơ A đơn chức có khối lượng 8,6 gam trong môi trường 
kiềm, ta thu được hai chất hữu cơ B và C. Chất B không có phản ứng tráng gương, còn 
lượng chất C thu được cho tác dụng với Ag2O/NH3 dư thì thu được 21,6 gam Ag và chất 
B’. Khi cho B’ tác dụng với NaOH thì thu được B. Tìm công thức cấu tạo của A,B,C. 
Giải: 
* Sai lầm: Hầu hết HS đều có thói quen suy suy nghĩ rằng: 
 - Khi thuỷ phân một este trong môi trường axit thì sẽ thu được rượu và axit hữu cơ 
 - Khi thuỷ phân este trong môi trường kiềm thì sẽ thu được muối và rượu. 
Do đó với bài tập trên HS sẽ nhầm tưởng là B là ancol còn C là HCOOH, A là este. 
* Phân tích: Ta giả sử C là chất có chức andehit, công thức tổng quát có dạng: RCHO, ta 
có 
Phương trình hoá học: RCHO + Ag2O 3dd NH→ RCOOH + 2 Ag. 
RCOOH + NaOH → RCOONa + H2O. 
Theo hai phản ứng trên OOHRCn = OONaRCn = RCHOn = 
1
2 Ag
n = 0,1 
- Gỉa sử A là este đơn chức: 
Phương trình hoá học: RCOOR’ + NaOH → RCOONa + R’OH. 
 A B C 
 0,1 0,1 0,1 
Theo giả thiết; MA = 
8,6
0,1
 = 86 = 44 + (R + R’) 
Vậy: R + R’ = 86 – 44 = 42 = 
3 6C H
M 
Nếu tách 2 gốc R và R’ ra thì một gốc là – CH3 và một gốc là CH2=CH2. 
Nếu R của B là CH2=CH- thì CH2=CH-COONa là chất B, còn C là CH3OH. Vậy C 
không thể có phản ứng tráng gương. Do đó B là CH3COONa và C là CH2=CH-OH, rượu 
này không bền nên chuyển thành CH3CHO. Vậy A là: CH3COOCH=CH2. 
 Ví dụ 19: Hoà tan 5,6 gam bột Fe trong 300,0 ml dd HCl 1M. Sau phản ứng thu được dd 
X và khí H2. Cho lượng dư dd AgNO3 vào dd X thì thu được m gam chất rắn. Hãy tìm gía 
trị m 
Giải: 
* Sai lầm: Hầu hết HS là như sau: 
Phương trình hoá học: Fe + 2 HCl → FeCl2 + H2 (1) 
mol 0,1 0,2 
2 AgNO3 + FeCl2 → 2 AgCl + Fe(NO3)2 (2) 
mol 0,1 0,2 
AgNO3 + HCl → AgCl + HNO3 (3) 
mol 0,1 0,1 
Fe2+ + Ag+ → Fe3+ + Ag (4) 
mol 0,1 0,1 
Vậy: Khối lượng chất rắn là: 53,85 gam. 
* Phân tích: HS đã viết thiếu phản ứng hoá học: 
4 H+ + 3 Fe3+ + NO3- → 3 Fe3+ + NO + 2 H2O (*) 
Phản ứng (*) xảy ra trước phản ứng (4) nên Fe2+ trong phản ứng (4) chỉ còn: 0,025. Do 
đó khối lượng chất rắn là: 45,75 gam. 
 2.1.5. Không xét hết các trường hợp dẫn đến “thiếu nghiệm”. 
 Một số HS thường mắc các “bẫy” khi giải toán là không chú ý đến các tính chất đặc 
biệt của các chất PƯ cũng như các chất SP, như tính lưỡng tính của các ôxit, hyđroxit 
lưỡng tính, quá trình hoà tan các kết tủa của các ôxit axit như hoà tan CaCO3 bởi CO2, . ., 
vì vậy HS thường xét thiệu nghiệm, sau đây là một số ví dụ. 
 Ví dụ 20: X là dd chứa 0,1 mol AlCl3 Y là dd NaOH 1 M. Đổ từ từ dd Y vào dd X 
đến hết thì lượng kết tủa thu được là 6,24 gam. Thể tích dd Y là: 
 A. 0,24 lít B. 0,32 lít C. 0,24 lit hoặc 0,32 lít D. 0,34 lít 
* Sai lầm: Hầu hết HS thường giải theo cách sau: 
- Phương trình hoá học: AlCl3 + 3 NaOH → 3 NaCl + Al(OH)3 (1) 
 Ban đầu: Mol 0,1 1.V 
 Phản ứng: Mol 6,24
78
 = 0,08 (mol) 
- Qua số mol của Al(OH)3 thu được ta thấy AlCl3 dư, nên NaOH hết, vậy NaOH tính theo 
kết tủa Al(OH)3, do đó NaOHn = 3. 3( )Al OHn = 3. 0,08 = 0,24 (mol) 
Vậy: VY = 0,28 (lít). 
 * Phân tích: Hầu hết HS đã mắc một sai lầm là không nghĩ đến tính lưỡng tính của 
Al(OH)3 nên đã không xét thêm một trường hợp nữa là dd NaOH tác dụng hết với 
Al(OH)3 để thu được kết tủa cực đại, sau đó một phần kết tủa Al(OH)3 tan ra, do đó bài 
toán này có 2 kết quả đúng là: V dung dịch Y bằng 0,24 lít và 0,32 lít. 
 2.1.6. Chưa có phương pháp phân tích và tổng hợp kiến thức. 
 Đa số các em HS có năng lực học tập trung bình và yếu đều mắc các “bẫy” kiến thức 
về phần này, các em có thể có kiến thức các phần riêng biệt, nhưng sự tổng hợp các kiến 
thức đó lại trong một vấn đề cần giải quyết thì hạn chế, mặt khác nhiều em chưa có khả 
năng phân tích các dự kiện bài toán, để từ đó xâu chuỗi chúng lại thành một kiến thức 
thống nhất, logíc, sau đây là một số ví dụ minh hoạ. 
 Ví dụ 21 : Cho các chất: Cu(OH)2 (1), AgCl(2), NaOH(3), Al(OH)3(4), 
Mg(OH)2(5). Những chất nào trong số các chất trên có bị hoà tan trong dd amoniăc. 
A. Chỉ có 1,2 B. Chỉ có 1,2,3. C. Chỉ có 1,3 D. 1,2,3 và 5 
* Sai lầm: Đa số HS thường chọn 1,2, vì HS nghĩ ngay đến khả năng tạo phức của dd 
NH3 với Cu(OH)2 và AgCl, nên chọn đáp án A. 
* Phân tích: Đề ra yêu cầu là tìm chất bị hòa tan trong dung dịch amoniăc nên có thên 
NaOH nữa (vì NaOH không phản ứng nhưng tan trong dd NaOH). 
 Ví dụ 22 : Để điều chế Cl2 trong phòng thí nghiệm có thể dùng các cách: 
1. Cho dd KMnO4 tác dụng với dd HCl đặc. 
2. Cho dd KMnO4 và dd H2SO4 đặc tác dụng với tinh thể NaCl. 
3. Điện phân nóng chảy NaCl. 
A. Chỉ có 1 B.Chỉ có 2 C.Chỉ có 3 D. Cả 1,2,3 
* Sai lầm: HS thường chọn đáp án D, như vậy phương án 2 cũng được chấp nhận. 
* Phân tích: Khi cho H2SO4 đđ tác dụng với NaCl sẽ giải phóng HCl 
NaCl + H2SO4 (đ) 
0t C
→ NaHSO4 + HCl 
Nhưng do HCl sinh ra ở dạng khí hoặc có hoà tan thành axit thì nồng độ cũng không đủ 
lớn để tác dụng với dd KMnO4 để giải phong Cl2. 
Trong phòng thí nghiệm, với lượng chất điều chế ít, dụng cụ đơn giản nên không dùng 
phương pháp điện phân. 
Vậy: chỉ có phương án 1 là hợp lí nên chọn đáp án A. 
 Ví dụ 23: Dãy gồm các chất đều có khả năng là mất màu dd Brom là: 
 A. Xiclobutan, Propilen, Axetilen, Butađien 
 B. Propilen, axetilen, glucozo, triolein. 
 C. Benzen, etilen, propilen, axetilen, tripanmitin 
 D. Propilen, axetilen, butadien, saccarozo. 
* Sai lầm: Hầu hết HS khi giải quyết kiến thức trên , thấy các chất trong câu A đều thoả 
mãn nên chọn đáp án A. 
* Phân tích: Xiclobutan pư với Br2 (kh) chứ không pư dd Br2/CCl4. Vì vậy đáp án đúng là 
B. 
 2.1.7. Những sai lầm về kĩ năng thực hành hóa học 
Trong quá trình dạy học hóa học, không chỉ chú 
trọng đến kiến thức lí thuyết mà còn phải rèn luyện 
kĩ năng thực hành hóa học cho học sinh. Dựa trên 
những sai lầm về thực hành hóa học, giáo viên có 
thể thiết kế các bài tập hóa học thực nghiệm, tăng 
tính hấp dẫn và thực tiễn của môn học. 
Ví dụ 24: Trong phòng thí nghiệm, khí clo được 
điều chế từ MnO2 và axit HCl. 
 a. Viết phương trình phản ứng và ghi rõ điều 
kiện (nếu có). 
 b. Phân tích những chỗ sai khi lắp bộ thí 
nghiệm như hình vẽ sau. 
Phân tích : 
 a. Phương trình phản ứng : 


y
 t
0
MnCl2 + Cl2 + 2H2OMnO2 + 4HCl 
(®Æc)
 b. Về mặt kĩ năng thực hành, giáo viên cần phân tích cho học sinh hiểu hình vẽ mô 
phỏng thí nghiệm, học sinh suy luận trong thí nghiệm này: 
 Phải dùng dung dịch HCl đặc 30-37% để phản ứng oxi hoá-khử xẩy ra. Do đó dùng 
dung dịch HCl 10% (loãng) thì không thể thu được khí Cl2. 
 Phải dùng đèn cồn để đun nóng MnO2. 
 Khí Cl2 được thu bằng phương pháp đẩy không khí, nên không dùng nút cao su ở 
bình thu khí như hình vẽ, để không khí thoát ra ngoài. 
 Để thu được khí Cl2 tinh khiết, cần lắp thêm các bình rửa khí (loại khí HCl) và làm 
khô khí (loại hơi nước). 
2. Các biện pháp hạn chế và sữa chữa (khắc phục) sai lầm giúp HS tránh “bẫy” 
 Qua những “bẫy” ở trên, HS cần chú ý những điểm sau trong quá trình trả lời các câu 
hỏi lý thuyết cũng như giải bài tập hoá học: 
 a. Đọc kỹ đề ra trước khi làm bài. 
 b. Tóm tắt đề bằng cách gạch chân dưới những nội dung quan trọng có trong đề ra. 
 c. Nếu là câu hỏi lí thuyết cần phân loại nhanh là câu hỏi thuộc dạng nào: Giải thích 
một vấn đề, nhận biết các chất, tách hay tinh chế các chất.Từ đó áp dụng ngay phương 
pháp giải các dạng đó để giải quyết vấn đề nêu ra. 
 d. Nếu là bài tập tính toán, trước hết HS phải được trang bị một số phương pháp giải 
toán hoá như: phương pháp bảo toàn khối lương, phương pháp bảo toàn electron, phương 
pháp đường chéo, bài toán chất khí, phương pháp trung bình . . 
sau đó hướng dẫn HS trước khi giải toán phải tìm số mol các chất (nếu có thể), viết 
phương trình hoá học hay sơ đồ biến hoá để kết nối các mối quan hệ, từ đó lập phương 
trình toán học, giải toán tìm nghiệm. 
 e. Nếu là bài toán thực nghiệm cần cho HS làm quen với nhiều các thao tác thí nghiệm, 
các buổi thực hành phải hướng dẫn HS trực tiếp làm thínghiệm, các em phải tận mắt quan 
sát được các hiện tượng và giải thích được các hiện tượng đó một cách khoa học, từ đó 
các em khái quát và hình thành nên tư duy thực nghiệm hoá học. 
KẾT LUẬN 
 1. Xuất phát từ những yêu cầu mới của công tác giảng dạy đó là lấy HS làm trung tâm, 
cho nên việc hướng dẫn HS trung học phổ thông phát hiện các “bẫy” và tránh những 
nhầm lẫn khi giải bài tập không nhằm ngoài mục đích này. Việc làm này sẽ có tác dụng 
nâng cao hiệu quả dạy của Thầy và học của trò. 
 2. Đề tài này mới chỉ khai thác được một số nhầm lẫn mà quá trình hướng dẫn HS giải 
bài tập các em mắc phải, chắc chắn rằng đang còn nhiều nội dung khác nữu cần được tiếp 
tục phát triển thêm. 
 3. Các tình huống trong bài tập mà ta có thể gọi là “bẫy” có thể giúp giáo viên đánh giá 
được năng lực nhận thức của HS từ đó phân loại HS để rồi tìm phương pháp dạy học phù 
hợp với từng đối tượng HS, giúp GV bồi dưỡng nhân tài cũng như phụ đạo HS yếu kém 
một cách khoa học hơn. 
 4. Phân tích những “bẫy” trong giải bài tập hoá học có thể xem như một phương pháp 
“Phản chứng” trong giảng dạy kiến thức ở trường THPT, nó có thể được nghiên cứu sâu, 
rộng hơn, kết hợp thực nghiêm sư phạm để có thể trở thành cơ sở lí luận khoa học trong 
dạy hoc. 
 5. Với điều kiện thời gian ngắn, trình độ bản thân có hạn, chắc chắn đề tài còn có 
những hạn chế. Với tâm huyết nghề nghiệp và tấm lòng của mình, tôi muốn được đóng 
góp một phần nhỏ công sức của mình vào công việc chuyên môn, nhằm nâng cao 
hiệu quả dạy học. Rất mong nhận được sự chỉ dẫn, góp ý và đồng cảm của đồng nghiệp 
và bạn đọc. 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
 1. Cao Cự Giác. Thiết kế và sử dụng bài tập hóa học thực nghiệm trong dạy và học 
hóa học. Nxb Giáo dục, 2009. 
 2. Cao Cự Giác. Các phương pháp chọn lọc giải nhanh bài tập trắc nghiệm hóa học. 
Nxb Giáo dục, 2009. 
 3. Đào Hữu Vinh. 500 Bài tập hoá học. Nxb Giáo dục 1995 
 4. Lê Xuân Trọng (Tổng chủ biên), Hoá học 10,11,12 (Ban KHTN, Ban KHXH). Nxb 
Giáo dục 
 5. Nguyễn Xuân Trường. Phương pháp dạy học hóa học ở trường phổ thông. Nxb Giáo 
dục, 2005. 
 6. Nguyễn Xuân Trường, Cao Cự Giác. Các xu hướng đổi mới phương pháp dạy học 
hóa học ở trường phổ thông hiện nay. Tạp chí Giáo dục, số 128. 12/2005. 
 7. Nguyễn Đức Vận. Thực hành hoá học vô cơ, Nxb Giáo dục 1984