Một số kinh nghiệm dạy học toán có văn ở lớp 3

n. Lợi thế của dạy tập thể là : Tạo ra sự đua tranh, tạo ra nhiều cách nghĩ, phương án hành động, học sinh có thể hỗ trợ lẫn nhau, đóng góp ý kiến riêng vào ý kiến chung, chuyển từ thói quen chỉ nghe, ghi nhớ sang hình thức thực sự hoạt động, cùng nhau tìm kiếm, hình thành kiến thức bằng trí tuệ chung. Qua đó học sinh sẽ có kỹ năng hoạt động tập thể và khẳng định được mình thông qua tập thể. 
 + Đổi mới phương pháp dạy học toán theo hướng tăng cường kỹ năng thực hành. Mục đích cuối cùng của quá trình dạy học là tạo ra năng lực thực tiễn cho người học. Đổi mới theo hướng này có nghĩa là: Học sinh được thao tác hành động, được học qua tình huống thực tiễn cuộc sống, giải thích được thực tiễn bằng lý thuyết đã học, được thực hành trao đổi, phối hợp, hợp tác trong nhóm, được rèn luyện kỹ năng diễn đạt, nói và viết, được đi vào cuộc sống thực để có kinh nghiệm thực tế 
 + Đổi mới phương pháp dạy học toán theo hướng đổi mới cả phương pháp kiểm tra và đánh giá. Đánh giá là khâu cuối cùng của quá trình dạy học và nó có thể góp phần điều chỉnh nội dung và phương pháp dạy học. Ngược lại đổi mới phương pháp dạy học sẽ phải đổi mới cách thức kiểm tra và đánh giá. Không đổi mới phương pháp kiểm tra và đánh giá thì đổi mới phương pháp dạy học chỉ là hình thức. Trong đánh giá, giáo viên lưu ý giúp học sinh biết tự đánh giá kết quả học tập và rèn luyện của bản thân. 
 2. Những giải pháp cụ thể khi dạy các dạng toán có văn ở lớp 3.
 Từ những giải pháp chung như trên đặc biệt là định hướng đổi mới phương pháp dạy học nói chung và phương pháp dạy học toán nói riêng tôi xin trình bày quan điểm của mình khi dạy một số dạng toán có văn ở lớp 3 .
 Như tôi đã trình bày ở phần I , học sinh lớp 3 thường gặp khó khăn khi gặp các dạng bài:
 - Tìm một trong các phần bằng nhau của 1 số.
 - Gấp một số lên nhiều lần.
 - Giảm một số đi một số lần.
 - So sánh số lớn gấp mấy lần số bé.
 - So sánh số bé bằng một phần mấy số lớn.
 Đây chính là các dạng bài cơ bản, trọng tâm của phần giải toán lớp 3, các dạng bài này nếu đọc đầu bài xong thì giáo viên cảm thấy rất dễ nhưng thực tế lại không như vậy. Nếu học sinh nắm vững cách giải các dạng toán trên thì kết quả giải toán của các em trong chương trình lớp 3 sẽ đạt cao. Sau đây tôi xin đưa ra cách dạy các dạng bài này theo tôi là đạt hiệu quả cao.
a) Dạng bài" Tìm một trong các phần bằng nhau của 1 số".
 Bài toán: Chị có 12 cái kẹo, chị cho em 1/3 số kẹo đó. Hỏi chị cho em mấy cái kẹo.
 Ở dạng bài này mới đọc ta cảm thấy rất dễ nhưng trong thực tế giảng dạy học sinh rất dễ bị nhầm lẫn bởi các từ cảm ứng"cho","bán" Thường gợi cho các em phép tính trừ. Nhiều học sinh đã giải nhầm bài toán này như sau.
Số kẹo chị cho em là:
12 - 3 = 9( cái).
 Đáp số: 9 cái.
 Học sinh lớp 3 các em mới chỉ được giới thiệu, làm quen với phân số ở lớp 2, lên lớp 3, đây là dạng có văn đầu tiên liên quan đến phân số. Nên theo tôi khi dạy bài này trước hết giáo viên cần cho học sinh ôn lại các kiến thức về phân số đã học ở lớp 2 và để học sinh hiểu sâu sắc bản chất của bài toán thì việc sử dụng đồ dùng trực quan là rất cần thiết. Khi dạy bài này tôi đã sử dụng đồ dùng trực quan là 12 các kẹo bằng giấy, yêu cầu mỗi học sinh cũng chẩn bị như vậy.
 * Phương pháp dạy cụ thể.
 - Hai học sinh đọc đầu bài toán.
 ? Bài toán cho biết gì? ( chị có 12 cái kẹo, cho em 1/3 số kẹo)
 ? Bài toán hỏi gì? ( Chị cho em mấy cái kẹo).
 ? Chị cho em mấy phần số kẹo? ( Chị cho em 1/3 số kẹo).
 ? Em hiểu 1/3 số kẹo nghĩa là như thế nào ? ( đem số kẹo chia làm 3 phần, lấy đi 1 phần) ( học sinh đã học từ lớp 2).
 ? Số kẹo chị có là bao nhiêu cái? ( 12 cái).
 ? Vậy 12 cái kẹo được chia làm mấy phần bằng nhau( 3 phần).
 ? Chị cho em mấy phần ( 1 phần).
12 cái
Giáo viên vừa nói vừa tóm tắt bằng sơ đồ đoạn thẳng.
? cái
 Giáo viên cho học sinh thực hành chia 12 cái kẹo thành 3 phần bằng nhau. Sau đó yêu cầu học sinh đếm 1 phần là bao nhiêu cái kẹo ( 4 cái).
 Giáo viên yêu cầu 1 học sinh nói lại cách chia và gọi 1 em nên bảng thực hiện lại việc chia cho cả lớp cùng quan sát. 
 ? Vậy chị cho em mấy cái kẹo? (4 cái)
 - Giáo viên chỉ vào sơ đồ và hỏi:
 ? Muốn tìm số kẹo của chị cho em ta làm như thế nào ? ( Lấy số kẹo chia cho 3)
 Học sinh nêu lời giải và phép tính.
Số kẹo của chị cho em là:
12 : 3 = 4 ( cái )
 Đáp số: 4 cái 
 ? Vậy muốn tìm 1/3 của 12 ta làm như thế nào? ( Lấy 12 chia cho 3) 
 - Giáo viên cho học sinh làm vài ví dụ rồi rút ra cách làm.
 Với cách dạy như trên, đặc biệt là việc học sinh được thực hành trên vật thật sẽ giúp các em hiểu bản chất hơn các phần bằng nhau của 1 số từ đó các em sẽ không bị nhầm bởi các từ cảm ứng "cho", "bán" thường gợi phép trừ.
b) Dạng bài " Gấp một số lên nhiều lần"
 Bài toán: Đoạn thẳng AB dài 2cm. Đoạn thẳng CD dài gấp 3 lần đoạn thẳng AB. Hỏi đoạn thẳng CD dài mấy xăng - ti - mét ?
 Khi đọc bài toán này ai cũng nghĩ là đơn giản nhưng trong thực tế giảng dạy tôi thấy học sinh dễ nhầm lẫn giữa "số lần" với "số đơn vị". Gấp lên một số lần học sinh sẽ nhầm là thêm một số đơn vị. Nhiều học sinh sẽ giải nhầm bài toán này như sau:
Giải
Đoạn thẳng CD dài là:
2 + 3 = 5 (cm)
 Đáp số: 5 cm
 Để khắc phục vấn đề này theo tôi giáo viên cần giúp học sinh hiểu được " gấp" lên một số lần bản chất của nó khác hẳn với từ "hơn" một số đơn vị vì vậy khi dạy ngoài việc sử dụng sơ đồ đoạn thẳng như sách giáo khoa cần cho học sinh làm việc với vật thật. Cách dạy cụ thể như sau:
 - Phần chuẩn bị: Giáo viên và học sinh cùng chuẩn bị 1 băng giấy.
 - Cách tiến hành:
 + 2 học sinh đọc đầu bài toán.
	? Bài toán cho biết gì ? ( đoạn thẳng AB dài 2cm; độ dài đoạn thẳng CD dài gấp 3 lần độ dài đoạn thẳng AB) 
	? Bài toán hỏi gì? (Hỏi đoạn thẳng CD dài mấy xăng - ti - mét ?)
	? Nếu ta coi đoạn thẳng AB là một phần thì đoạn thẳng CD gồm mấy phần như thế ? ( 3 phần)
 - Tóm tắt bài toán bằng sơ đồ đoạn thẳng:
2cm
B
A
 C
D
? cm
 - Giáo viên cho học sinh làm việc trên vật thật: 
 Giáo viên yêu cầu học sinh đo và cắt từ băng giấy đã chuẩn bị ra một đoạn băng giấy có độ dài 2 cm. Sau đó yêu cầu học sinh đặt băng giấy 2cm vừa cắt chồng lên băng giấy còn lại ( Một đầu trùng lên nhau từ trái sang phải ) và đặt liên tiếp 3 lần như thế, mỗi lần đều đánh dấu lại, sau 3 lần đặt phần còn lại cắt đi. Yêu cầu học sinh đo xem băng giấy thứ 2 dài bao nhiêu xăng - ti - mét. ( 6 cm)
 Cho 1 học sinh nêu lại cách làm và thực hành lại để cả lớp cùng quan sát. ( Giáo viên có thể thay thế bằng mô hình 2cm để học sinh tiện quan sát, hoặc thay đổi đầu bài toán bằng cách tăng chiều dài mỗi băng giấy lên)
 - Giáo viên hướng dẫn học sinh làm việc trên sơ đồ đoạn thẳng.
? Muốn biết đoạn thẳng CD dài bao nhiên xăng - ti - mét ta làm như thế nào? ( Học sinh có thể trả lời: lấy 2+ 2+ 2 = 6 cm hoặc 2 x 3 = 6 (cm) )
 Giáo viên định hướng để học sinh làm theo cách lấy 2 x 3 = 6 (cm)
Giải
Đoạn thẳng CD dài là:
2 x 3 = 6 (cm)
 Đáp số : 6 cm
 ? Vậy muốn gấp 2 lên 3 lần ta làm như thế nào ? ( lấy 2 x 3 )
 - Giáo viên cho thêm vài ví dụ để rút ra cách giải.
 Với cách dạy như trên giáo viên đã giúp học sinh hiểu kỹ về bản chất của " gấp" và "hơn" qua việc các em được làm việc với vật thật, tìm ra kết quả bài toán trên vật thật, các en có cảm giác mình vừa phát hiện ra một vấn đề mới, từ đó hạn chế được việc nhầm lẫn giữa "số lần" và "số đơn vị". Để giúp học sinh phân biệt rõ hơn "số lần" và "số đơn vị" cuối tiết dạy giáo viên cho 2 bài toán ở 2 dạng số lần và số đơn vị để học sinh làm và so sánh bản chất của 2 bài khác hẳn nhau.
c) Dạng bài " Giảm một số đi nhiều lần"
Bài toán: Hàng trên có 6 con gà, số gà ở hàng trên giảm đi 3 lần thì được số gà ở hàng dưới. Hỏi hàng dưới có bao nhiêu con gà?
 Dạng toán này học sinh dễ nhầm lẫn giữa "số lần" với "số đơn vị". Giảm đi một số lần học sinh sẽ nhầm là bớt đi một số đơn vị. Nhiều học sinh sẽ giải nhầm bài toán này như sau:
Giải
Số con gà ở hàng dưới là:
6 - 3 = 3 (con)
 Đáp số: 3 con
 Theo tôi khi dạy bài này giáo viên cũng làm tương tự như khi dạy bài " gấp một số lên nhiều lần". Để thuận lợi trong việc sử dụng đồ dùng của giáo viên và học sinh đặc biệt là tận dụng bộ đồ dùng sẵn có giáo viên có thể thay thế con gà bằng hình vuông, hình tròn, tam giác hay một đồ vật khác. Khi học sinh chia giáo viên chú ý dẫn dắt học sinh đưa về cách chia 6 thành 3 nhóm đồ vật mỗi nhóm 2 đồ vật. Khi vẽ sơ đồ trên bảng nên chia số gà hàng trên ( hoặc số đồ vật) thành 3 nhóm để học sinh dễ nhận biết số gà ( hoặc số đồ vật) hàng trên gấp 3 lần số gà ( số đồ vật ) hàng dưới hay số gà (số đồ vật) hàng dưới bằng 1/3 số gà ( số đồ vật ) hàng trên. 
Hàng trên
Hàng dưới
Giải
Số gà ở hàng dưới là:
6 : 3 = 2( con)
 Đáp số : 2 con
 Sau khi dạy 2 dạng bài " Gấp một số lên nhiều lần" và "giảm một số đi nhiều lần" Giáo viên chia đôi bảng lớp mỗi bên ghi một đề toán ở 2 dạng trên để học sinh nhận dạng, giải và so sánh và rút ra kết luận 2 dạng toán này ngược nhau.
Bài toán 1: Mai hái được 5 bông hoa, số hoa Lan hái được gấp 4 lần số hoa Mai hái được. Hỏi Lan hái được bao nhiêu bông hoa ?
Giải
Số hoa Lan hái được là:
5 x 4 = 20 ( bông)
 Đáp số : 20 bông hoa
Bài toán 2: Lan hái được 20 bông hoa, số hoa của Lan hái được giảm đi 4 lần thì được số hoa của Mai. Hỏi Mai hái được bao nhiêu bông hoa ?
Giải
Số hoa Mai hái được là:
20 : 4 = 5 ( bông)
 Đáp số : 5 bông hoa
 Qua việc so sánh để rút ra kết luận 2 dạng toán này ngược nhau giúp học sinh một lần nữa khắc sâu hơn bản chất của " gấp lên một số lần" và "giảm đi một số lần", từ đó học sinh tránh được những nhầm lẫn khi giải 2 dạng toán này.
d) Dạng bài "So sánh số lớn gấp mấy lần số bé"
 Bài toán: Đoạn thẳng AB dài 6cm, đoạn thẳng CD dài 2cm. Hỏi độ dài đoạn thẳng AB gấp mấy lần đoạn thẳng CD?
 Khi dạy dạng toán này học sinh dễ bị nhầm lẫn bởi các từ " gấp" gợi cho học sinh làm phép tính nhân. Nhiều học sinh giải nhầm bài toán này như sau.
Giải
Số lần độ dài đoạn thẳng AB gấp độ dài đoạn thẳng CD là:
6 x 2 = 12(lần)
 Đáp số: 12( lần)
 Khi dạy bài toán này đa số giáo viên chỉ hướng dẫn là lấy số lớn chia cho số bé ta được số lần, chứ chưa làm cho học sinh hiểu rõ vì sao phải lấy số lớn chia cho số bé ta được số lần. Theo tôi để làm cho học sinh hiểu rõ. Giáo viên phải hướng dẫn cho học sinh biết coi số bé là 1 phần thì số lớn chia thành mấy phần mà mỗi phần đều là số bé. Từ đó học sinh suy ngay ra là số lớn gấp mấy lần số bé bài toán trở về dạng đơn giản hơn.
- Cách dạy cụ thể.
 Phần kiểm tra bài cũ tôi cho học sinh ôn lại dạng bài ( gấp một số lên nhiều lần).
 Hai học sinh đọc bài toán.
 ? Bài toán cho biết gì? ( đoạn thẳng AB dài 6 cm, đoạn thẳng CD dài 2 cm).
 ? Bài toán hỏi gì? (Hỏi đoạn thẳng AB dài gấp mấy lần đoạn thẳng CD).
 Giáo viên vừa hỏi vừa tóm tắt bằng sơ đồ đoạn thẳng.( Để đảm bảo cho cả lớp cùng quan sát được ta không thể minh hoạ trên bảng đoạn thẳng AB = 6 cm; CD = 2cm như sách giáo khoa mà ta cần vẽ làm sao cho cả lớp cùng quan sát được.
 Nhưng khi vẽ ta chú ý đảm bảo dúng tỷ lệ đoạn thẳng AB gấp mấy lần đoạn thẳng CD nhưng chưa chia đoạn thẳng AB làm 3 phần bằng nhau.
6cm
2cm cm
D
A
 C
A
+) Làm việc trên vật thật ( trực quan).
 Giáo viên yêu cầu học sinh lấy 2 băng giấy, dùng thước đo cắt lấy băng giấy thứ nhất dài 6 cm, băng giấy thứ hai dài 2cm, sau đó yêu cầu học sinh đặt băng giấy thứ hai lên băng giấy thứ nhất sao cho một đầu trùng nhau từ trái sang phải. Đặt liên tiếp như vậy cho đến hết băng giấy thứ nhất. Mỗi lần đặt xong yêu cầu học sinh dùng bút đánh dấu.
 Sau đó giáo viên hỏi:
 ? Đặt được mấy lần như thế ? ( 3 lần).
 ? Độ dài băng giấy thứ nhất gấp mấy lần độ dài băng giấy thứ hai ( gấp 3 lần)
 - Làm việc trên sơ đồ đoạn thẳng.
 Giáo viên dùng một que thẳng có chiều dài bằng đoạn thẳng CD đặt trùng khít lên đoạn thẳng thứ hai và cho học sinh nhận xét về chiều dài của đoạn thẳng và chiều dài que đặt liên tiếp chồng lên đoạn thẳng thứ nhất từ trái sang phải cho đến hết độ dài đoạn thẳng thứ nhất. Sau mỗi lần đặt giáo viên vạch dấu.
2cm cm
6cm
A
 C
D
A
 ? Đoạn thẳng thứ nhất gấp mấy lần đoạn thẳng thứ hai ( 3 lần)
 ? Muốn biết đoạn thẳng AB gấp mấy lần đoạn thẳng CD ta làm thế nào?
 Giáo viên yêu cầu học sinh nêu lời giải và phép tính. Giáo viên ghi lên bảng.
Giải
Số lần đoạn thẳng AB gấp đoạn thẳng CD là:
6 : 2 = 3 (lần)
 Đáp số: 3 lần.
 Qua việc học sinh thực hành trên vật thật để tìm ra kết quả học sinh sẽ hiểu bản chất hơn bài toán "So sánh số lớn gấp mấy lần số bé" từ đó tránh nhầm lần với dạng toán " gấp một số lên nhiều lần". Sau bài dạy tôi cũng cho học sinh làm 2 bài toán thuộc 2 dạng toán " Gấp một số lên nhiều lần" và"So sánh số lớn gấp mấy lần số bé" để học sinh làm và so sánh phân biệt những điểm khác nhau cơ bản của 2 dạng toán này.
Bài toán 1: Nhà Lan nuôi 3 con gà, số gà nhà Mai gấp 5 lần số gà nhà Lan. Hỏi nhà Lan nuôi mấy con gà ? 
Giải
Số gà nhà Lan có là
3 x 5 = 15 (con)
 Đáp số : 15 con gà
Bài toán 2: Nhà mai nuôi 15 con gà, nhà Lan nuôi 3 con gà. Hỏi số gà nhà Mai gấp mấy lần số gà nhà Lan?
Giải
Số lần gà nhà Mai gấp gà nhà Lan là
15 : 3 = 5 ( lần)
 Đáp số: 5 lần
 Qua việc làm và so sánh giúp học sinh một lần nữa khắc sâu hơn bản chất của hai dạng toán này. Giúp học sinh tránh được nhầm lẫn khi giải đặc biệt là cả 2 dạng toán này đều có từ gấp ( số gà nhà Mai gấp 5 lần số gà nhà Lan; Hỏi số gà nhà Mai gấp mấy lần số gà nhà Lan? )
e) Dạng toán: ''So sánh số bé bằng một phần mấy số lớn".
 Bài toán: Đoạn thẳng AB dài 2 cm; đoạn thẳng CD dài 6 cm. Hỏi độ dài đoạn thẳng AB bằng một phần mấy độ dài đoạn thẳng CD ?
 Để hướng dẫn học sinh làm bài toán này tôi cũng hướng dẫn tương tự dạng toán trên.
 Sau khi cho học sinh làm việc trên vật thật song cần khai thác ở học sinh.
 ? Độ dài băng giấy thứ 2 ( dài 6 cm) gấp mấy lần độ dài băng giấy thứ nhất( 2 cm)?
 Độ dài băng giấy thứ nhất( 2cm) bằng một phần mấy độ dài băng giấy thứ 2 (6cm) ?
 Sau khi thực hành trên vật thật song, giáo viên thực hành đo và chia đoạn thẳng CD làm 3 phần bằng nhau sau đó cho học sinh nhận xét.
 - Độ dài đoạn thẳng CD gấp 3 lần độ dài đoạn thẳng AB.
 - Độ dài đoạn thẳng AB bằng 1/3 độ dài đoạn thẳng CD
 Sau khi dạy xong 2 dạng toán "Số lớn gấp mấy lần số bé" và "số bé bằng một phần mấy số lớn''. Tôi chia bảng làm 2 phần ghi 2 đề toán lên bảng: Một đề dạng "số lớn gấp mấy lần số bé'' một dạng đề ''Số bé bằng một phần mâý số lớn". Để học sinh làm và so sánh phân biệt những điểm khác nhau cơ bản giữa 2 dạng toán này.
Bài toán 1: Hồng hái được 18 bông hoa, Cúc hái được 6 bông hoa. Hỏi số hoa Hồng hái được gấp mấy lần số hoa Cúc hái được. 
Giải
Số lần hoa của Hồng gấp hoa của Lan là
18 : 6 = 3 ( lần)
 Đáp số : 3 lần
Bài toán 2: Cúc hái được 6 bông hoa, Hồng hái được 18 bông hoa. Hỏi số hoa Cúc hái được bằng một phần mấy số hoa Hồng hái được.
Giải
Số lần Hoa của Hồng gấp hoa của Lan là
18 : 6 = 3 ( lần)
 Vậy số hoa của Lan bằng 1/3 số hoa của Hồng.
 Đáp số : 1/3
 Qua việc so sánh để học sinh thấy được các dữ kiện đã cho ở cả 2 bài giống nhau nhưng câu hỏi khác nhau, ở bài toán 1 ta so sánh số lớn với số bé để tìm "số lớn gấp mấy lần số bé" , còn ở bài toán 2 là so sánh số bé với số lớn để tìm "số bé bằng một phần mấy số lớn" 
 Sau khi dạy xong cả 5 dạng toán tôi tiến hành kiểm tra viết một số bài vào tiết toán khi dạy buổi 2 để đánh giá kết quả học tập 5 dạng toán này đặc biệt là qua đó phát hiện ra những dạng toán mà học sinh còn yếu để có biện pháp khắc phục kịp thời. 
*) Qua phần trình bày cách dạy các bài toán trên chúng ta có thể nhận thấy các dạng toán này có liên quan mật thiết với nhau, vì vậy nếu giáo viên không dạy tốt ở dạng toán đầu thì dạng toán sau học sinh sẽ rất lúng túng, một điều chúng ta cần hết sức lưu ý nữa là phải có những tiết luyện tập tổng hợp cả 5 dạng toán trên( có thể bố trí vào buổi 2) thì học sinh mới nắm vững cách giải.
3) Kết quả:
 Trên đây là một số biện pháp tôi đã thực hiện để dạy tốt toán có văn đặc biệt là những giải pháp cụ thể để dạy tốt 5 dạng toán nói trên. Qua việc áp dụng các biện pháp trên vào thực tế giảng dạy tôi nhận thấy học sinh học tập hứng thú hơn, kết quả học cũng cao hơn. Kết quả cụ thể sau khi dạy xong cả 5 dạng toán này như sau: 
 Tôi cũng tiến hành khảo sát học sinh theo 2 đề.
+) Đề 1: Thực hiện phép tính, tính giá trị của biểu thức, tìm x
+) Đề 2: Các bài toán có văn. 
 Kết quả cụ thể như sau : ( Tổng số học sinh trong lớp là 22)
Đề
Điểm giỏi
Điểm khá
Điểm TB
Điểm dưới TB
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
Đề 1
8
36,3
8
36,3
6
27,3
0
0
Đề 2
9
40,9
10
45,5
3
13,6
0
0
 Qua kết quả khảo sát lần này và đối chứng với kết quả khảo sát đầu năm tôi nhận thấy ở lớp của tôi:
 - Phần kỹ năng cơ bản về tính toán học sinh làm khá thành thạo và có phần tiến bộ hơn đầu năm đặc biệt là không có học sinh nào điểm dưới trung bình ( đầu năm có 1 em điểm dưới trung bình).
 - Phần thực hiện kỹ năng giải toán.
 + Đầu năm có có 18/22 em đạt điểm trung bình trở lên trong đó điểm khá giỏi chỉ có 9/22 em. 
 + Hiện nay có 22/22 em đạt điểm từ trung bình trở lên. Trong đó có 19/22 em đạt điểm khá giỏi.
 Rõ ràng kỹ năng giải toán của học sinh lớp tôi hiện nay so với đầu năm có tiến bộ rõ rệt.
PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM.
 1) Bài học kinh nghiệm:
 Để giảng dạy tốt các dạng toán có văn ở lớp 3 theo tôi giáo viên cần thực hiện tốt một số yêu cầu sau:
 - Giáo viên cần nắm vững trình độ học sinh trong lớp . Tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến chất lượng giải toán có văn còn hạn chế, những sai lầm học sinh thường mắc phải khi thực hiện giải toán có văn.
 - Giáo viên cần nắm vững nội dung chương trình môn toán lớp 3 nói chung và phần giải toán có văn nói riêng trong tổng thể chương trình của bậc học và của giai đoạn I ( Lớp 1,2,3); đặc biệt là chương trình toán có văn lớp 3 ( có bao nhiêu dạng, những dạng nào học sinh thường gặp khó khăn).
 - Điều quan trọng nhất là giáo viên phải nắm được tinh thần đổi mới phương pháp dạy học nói chung, định hướng đổi mới phương pháp dạy học môn toán nói riêng để từ đó áp dụng vào giảng dạy. Vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học. Coi trọng các phương pháp dạy học mới, với các hình thức dạy học đa dạng, phong phú, để học sinh làm việc tích cực, chủ động, tự giác, sáng tạo trong việc chiếm lĩnh tri thức.
 - Giáo viên cần thực hiện đủ các bước khi dạy giải toán có văn đặc biệt là bước"tìm hiểu kỹ đầu bài" và " lập kế hoạch giải". Tuy nhiên tuỳ theo đối tượng của từng lớp mà ta có thể coi trọng bước này và giảm nhẹ bước kia sao cho hợp lý để đảm bảo mọi học sinh trong lớp đều hiểu được bài, và thực hành làm bài đạt yêu cầu trở lên.
 - Giáo viên phải luôn tìm tòi và áp dụng các phương pháp dạy học phù hợp với trình độ học sinh lớp mình, chú ý sử dụng đồ dùng trong giảng dạy sao cho phù hợp và hiệu quả nhất. 
 - Thường xuyên kiểm tra đánh giá kết quả của học sinh qua việc chấm bài, chữa bài. Cần đánh giá học sinh theo hướng động viên có chú ý tới sự tiến bộ của học sinh, phối hợp nhiều hình thức kiểm tra, đánh giá.
 - Khi dạy các dạng toán này một việc làm quan trọng là cần phải so sánh các dạng toán này với nhau để học sinh phân biệt rõ, vì các em hay nhầm lẫn giữa các dạng toán này với nhau.
2. Kết luận.
 Sáng kiến kinh nghiệm dù có hay đến đâu cũng trở thành vô ích nếu như trong giáo viên thiếu đi lòng yêu nghề, mến trẻ, ý thức tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ.
3.Đề xuất, kiến nghị: 
- Mỗi năm học Phòng giáo dục và Sở giáo dục nên chọn các sáng kiến tốt để đánh máy, in thành các tập san theo môn học để cung cấp cho các trường làm tài liệu sinh hoạt chuyên môn.
- Mở thêm các lớp bồi dưỡng về chuyên môn và xây dựng nhiều tiết mẫu để cho giáo viên được trao đổi, học tập, rút kinh nghiệm. 
 Trên đây là một số kinh nghiệm tôi đã áp dụng trong khi dạy toán có văn ở lớp 3 mà tôi cho là thành công. Những giải pháp mà tôi đưa ra có thể còn thiếu, cách giải quyết còn hạn chế, tính thuyết phục chưa cao, rất mong sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp để kinh nghiệm này được hoàn thiện hơn, để được đồng nghiệp tham khảo và áp dụng vào giảng dạy góp phần nâng cao chất lượng giải toán có văn ở lớp 3.
 Ngày 04 tháng 11 năm 2014