Đề tài Một số kinh nghiệm dạy hát dân ca cho học sinh Tiểu học
I. Phần mở đầu
I.1. Lý do chọn đề tài
Trong kho tàng âm nhạc dân gian của nước ta, dân ca được xem là di sản văn
hóa của dân tộc. Là quốc gia của một cộng đồng với 54 dân tộc anh em chung sống,
mỗi dân tộc đều có đặc điểm địa lý, khí hậu, điều kiện, hoàn cảnh sống khác nhau.
Điều đó đã sản sinh ra những bài dân ca mang hương sắc riêng, tô điểm thêm cho
kho tàng dân ca Việt Nam. Cái hay, cái đẹp, cái tinh túy của dân ca đã được nhân
dân ta chắt lọc, mài dũa, lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Dân ca đã gắn bó
với cuộc sống con người, đi vào đời sống tinh thần, tham gia vào các sinh hoạt văn
hóa, lao động hàng ngày của mỗi người dân lao động.
Ngay từ thuở ấu thơ, mỗi trẻ em trong cộng đồng dân tộc Việt đã được tắm
mình trong những âm điệu ngọt ngào, thiết tha của những câu hát ru. Những làn điệu
dân ca tiêu biểu, đặc sắc của từng vùng miền đã làm rung động tâm hồn mỗi người
dân Việt. Cho đến ngày nay, những di sản nghệ thuật quý báu ấy vẫn là những
nguồn sữa dinh dưỡng để bồi bổ, nuôi dưỡng tâm hồn cho mỗi con người, nhất là
trong bối cảnh của thời kì hội nhập và toàn cầu hóa, khi mà sự giao thoa và tiếp
biến các giá trị văn hóa nói chung và văn hóa dân gian nói riêng đã tạo nên
những trào lưu mới trong xã hội, và cũng tạo nên những ảnh hưởng không ít tớ i
sự hình thành và phát triển những nét tâm lý, tính cách của thế hệ trẻ.
Hát dân ca là một trong những tinh hoa văn hóa của dân tộc Việt Nam, đã và
đang được gìn giữ, phát triển. Đối với giáo dục, các bài hát dân ca đã được đưa vào
trong chương trình học của các bậc học. Tuy nhiên, trong chương trình môn Âm
nhạc của bậc Tiểu học thì các bài hát dân ca còn rất ít. Do vậy sự hiểu biết của các
em học sinh Tiểu học về dân ca chưa thật sự sâu rộng. Mặt khác sự xâm nhập tràn
lan của những dòng nhạc hiện đại, nhạc giải trí đã khiến cho các em ít quan tâm tới
việc lưu giữ các làn điệu dân ca riêng của quê hương mình.
ắc, với ruộng bậc thang và những điệu múa xòe của các cô gái Thái. Hoặc bài “Bạn ơi lắng nghe” – Dân ca Bana, tôi dùng âm sắc tiếng đàn đá hoặc đàn t’rưng. Từ những âm sắc đó, các em tưởng tượng ra những con suối trong vắt hay những rẫy lúa bạt ngàn của vùng đất Tây Nguyên Ngoài việc sử dụng nhạc cụ quen dùng, tôi còn hướng dẫn học sinh kết hợp sử dụng các nhạc cụ dân tộc để đệm hát cho bài dân ca (có thể là GV hoặc HS chuẩn bị). VD: Dùng các nhạc cụ như cồng, chiêng, đàn T’rưng nhỏ, tre lắc (GV chuẩn bị) để đệm cho những bài dân ca Tây Nguyên hoặc dùng thanh phách, song loan, sáo (HS chuẩn bị) để đệm cho những bài dân ca Đồng bằng Bắc Bộ của bài hát. Trong lớp có những HS hát tốt, hát hay, tôi chỉ định hát mẫu và hướng dẫn cho các bạn hát chưa đúng. Ngoài ra, tôi cũng hướng dẫn các em cách lấy hơi 2 lần, ở đầu câu và giữa câu hát Trường TH Krông Ana SKKN: Một số kinh nghiệm dạy hát dân ca cho học sinh Tiểu học 10 Đối với tiết ôn tập bài hát dân ca * Ôn lại kiến thức về dân ca Tôi yêu cầu HS nhắc lại một số kiến thức hiểu biết của mình về dân ca. Như: Dân ca là gì? (HS trả lời: Là những bài hát khúc ca được sáng tác, lưu truyền trong dân gian mà không có tác giả, có thể truyền miệng từ đời này sang đời khác có thể được hát hoặc sáng tác khi lao động, khi chơi, khi sinh hoạt văn hóa, văn nghệ). Nhắc lại bài dân ca học ở tiết trước là của miền nào? vùng nào? (Bắc Bộ, Nam Bộ hay Trung Bộ). Như vậy các em đã nắm được một số kiến thức cơ bản về dân ca. Để học sinh thuộc và hiểu bài nhanh, tôi hướng dẫn các em cách nhận biết dân ca vùng nào bằng cách dựa trên các âm đệm và âm hưởng giai điệu riêng biệt của từng vùng, miền trong bài hát. VD: Bắc bộ thì các tiếng hát đệm thường là í,a,i Trung bộ thì các tiếng hát đệm thường là bớ, chi rứa, uẩy, ơ hời Nam Bộ thì đặc trưng giọng nói chày – chài, quẫy – wẩyvà các tiếng đệm cho bằng, rượng Dân ca Tây Nguyên mang âm hưởng đặc trưng riêng là nhạc dạo thường dùng các nhạc cụ như đàn T’rưng, những tiếng suối chảy, chim hótQua đó tôi thấy HS nhớ và trả lời nhanh, chính xác *Hát kết hợp phụ họa Cũng như các bài hát thiếu nhi khác, hát kết hợp vận động và phụ họa cũng là một hoạt động không thể thiếu trong tiết học. Tuy nhiên là bài hát dân ca, nên khi hướng dẫn HS biểu diễn, tôi thường mở đĩa hình các tiết mục biểu diễn những bài hát dân ca vùng miền của bài dân ca đang học, để HS nắm được các động tác biểu diễn phù hợp, những trang phục biểu diễn cho bài dân ca nàysau đó hướng dẫn HS Trường TH Krông Ana SKKN: Một số kinh nghiệm dạy hát dân ca cho học sinh Tiểu học 11 tập biểu diễn theo nhóm hoặc theo tổ và tổ chức thi đua giữa các nhóm trong lớp. Tuy chưa có không gian biểu diễn nhưng tôi sử dụng bục giảng làm sân khấu cho HS. Thành lập ban giám khảo cũng chính là các em. Đây là dịp cho các em chứng tỏ được sự hiểu biết của mình về dân ca, đối với những HS nhút nhát cũng dần mạnh dạn tham gia biểu diễn và tham gia nhận xét bạn bằng sự hiểu biết của mình. Với các tiết học hát dân ca Tây nguyên, tôi hướng dẫn các em một số động tác múa Tây Nguyên khi ôn tập bài hát “Bạn ơi lắng nghe”, “Hát mừng”, Chiếc gùi đung đưa”hoặc cho HS kết hợp nhảy sạp khi ôn tập bài hát “Xòe hoa”... để thay đổi không khí học tập và thu hút sự chú ý, yêu thích, ham học hỏi của HS. * Đặt lời mới cho bài dân ca Cùng với sự phát triển của xã hội, lời ca của các làn điệu dân ca luôn được bổ sung để phù hợp với từng giai đoạn của lịch sử, phù hợp với từng nội dung sinh hoạt lao động, phù hợp với từng lứa tuổi. Bên cạnh đó, các bài hát dân ca thiếu nhi thường có cấu trúc ngắn gọn và đa số được sáng tác dựa theo các câu ca dao lục bát. VD: Bài “Cò lả” – được sáng tác trên câu ca dao Con cò bay lả bay la Bay từ cửa phủ bay ra cánh đồng Hoặc bài “Lí cây bông” – Sáng tác trên câu ca dao Bông xanh bông trắng bông vàng Bông lê bông lựu đố nàng mấy bông Đối với HS lớp 4,5 - để phát huy tính tích cực và sáng tạo của HS, ngoài việc hướng dẫn học hát và tìm hiểu về dân ca, tôi còn hướng dẫn cho những HS có năng khiếu hoặc tổ nhóm, biết cách tự tìm và đặt lời ca mới cho bài dân ca từ các câu thơ lục bát quen thuộc hay do HS tự nghĩ ra. Tôi gợi ý cho HS có thể thêm các từ đệm hay tiếng hát luyến, láy để phù hợp với giai điệu của bài. VD: HS có thể đặt lời mới cho bài dân ca “Cò lả” từ câu ca dao: Trên trời có đám mây xanh Ở giữa mây trắng xung quanh mây vàng Hay với những tiết ôn tập, tôi tổ chức cho HS thi theo nhóm để đặt lời ca mới với bài dân ca tự chọn, đã học, có giai điệu dễ như bài “Xòe hoa”, “Bắc kim thang”. Tôi thấy HS rất hào hứng và tự tin với hoạt động này. VD: Bài “Xòe hoa” – một nhóm HS đặt lời như sau: “Trường em rất vui, trong ánh nắng nhẹ ban mai, ngoan rất ngoan em ngồi học bài..”. Nhóm khác có lời ca nhí nhảnh hơn: “Tình tang tính tang, em học hát thật là vui, tay vỗ tay em cùng hòa nhịp.” Với việc HS được tự sáng tác và đặt lời mới cho bài dân ca, HS rất hào hứng học hát và thêm yêu thích các bài hát dân ca, từ đó các em phát huy tính sáng tạo và muốn tìm hiểu thêm về các bài dân ca của Việt Nam. * Kết hợp trò chơi Tùy vào từng bài dân ca, tôi thường lồng ghép các trò chơi dân gian nhằm tạo cho không khí lớp học thêm phong phú, sinh động hơn. Bởi lẽ, trò chơi dân gian Trường TH Krông Ana SKKN: Một số kinh nghiệm dạy hát dân ca cho học sinh Tiểu học 12 không chỉ đơn thuần là trò chơi của trẻ em, mà nó còn chứa đựng cả nền văn hóa dân tộc Việt nam độc đáo và giàu bản sắc, thông qua trò chơi giúp các em tư duy, sáng tạo, đoàn kết, thân thiện với bạn bè, thêm yêu mến quê hương đất nước. VD: Bài “Tập tầm vông” – Lớp 1. Đây không phải là bài hát dân ca, nhưng lời ca của bài dựa theo bài đồng dao và giai điệu của bài hát cũng mang âm hưởng dân ca. Nên khi học hát, tôi hướng dẫn HS chơi trò chơi “Đố tay”: Với đồ dùng đơn giản là một viên phấn nhỏ hay một cục tẩy, chỉ định một em lên giấu vật vào tay, sau khi cả lớp hát xong bài hát, em nào đoán chính xác vật ở tay nào thì tiếp tục được lên đố các bạn. Ngoài trò chơi phát triển trí tuệ, tôi còn kết hợp một số trò chơi vận động để HS được phát triển thể chất. VD: Tiết Ôn tập bài hát “Bắc kim thang”, tôi hướng dẫn HS ra ngoài trời, xếp thành vòng tròn: vừa ôn tập, vừa biểu diễn bài hát, cuối tiết học dành ít thời gian cho HS tham gia các trò chơi như: “Chi chi chành chành” hoặc “Rồng rắn lên mây”, đây là những trò chơi HS rất yêu thích vì nó mang tính tập thể, HS được tham gia đông, những em hay rụt rè nhút nhát cũng tham gia nhiệt tình, qua đó giáo dục HS tính đoàn kết thương yêu nhau. Để mở rộng thêm vốn hiểu biết về dân ca, kích thích sự tìm tòi khám phá thêm các bài hát dân ca ngoài chương trình, trong các tiết ôn tập, tôi thường tổ chức thi đua giữa các nhóm trong lớp học: VD: Nhóm 1: tìm và hát các bài hát dân ca miền Bắc Nhóm 2: tìm và hát các bài hát dân ca miền Trung Nhóm 3: tìm và hát các bài hát dân ca Tây Nguyên Nhóm 4: tìm và hát các bài hát dân ca miền Nam Nhóm nào tìm và hát đúng được nhiều bài dân ca thì được thưởng số lượng những bông hoa bằng số lượng các bài dân ca tìm được hoặc cộng thêm điểm vào điểm thi đua của các tổĐể khuyến khích HS ham tìm hiểu hơn về dân ca. Đối với tiết học có nội dung nghe nhạc Trong chương trình Âm nhạc Tiểu học, ngoài các nội dung học hát, trong tiết ôn tập thường có thêm nội dung Nghe nhạc. Với nội dung này, tôi thường mở băng đĩa nhạc các bài hát dân ca cho các em nghe. Sau khi nghe lần 1, tôi đặt các câu hỏi để HS hiểu sâu hơn về bài dân ca. VD: Em nào biết tên bài dân ca vừa nghe? Thuộc vùng nào? vì sao em biết? bài dân ca có nội dung gì? Em còn biết bài dân ca nào có xuất xứ giống với bài này?.v..v.. Khi mở nhạc lần 2, tôi hướng dẫn HS hát theo (nếu thuộc), có thể đứng tại chỗ biểu diễn hoặc vận động theo nhạc phù hợp với nội dung bài hát. Hoặc có thể chia nhóm tổ chức thi hát đúng lời ca, giai điệu theo nhạc. Các hoạt động ngoài giờ lên lớp Ngoài các phương pháp và hình thức áp dụng trên trong tiết học, cùng với phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện – Học sinh tích cực”, vào các Trường TH Krông Ana SKKN: Một số kinh nghiệm dạy hát dân ca cho học sinh Tiểu học 13 dịp khai giảng năm học mới, kỷ niệm các ngày lễ lớn như 20/11, 26/3, Đại hội “Cháu ngoan Bác Hồ” tôi thường tham mưu với Lãnh đạo Nhà trường và Liên đội tổ chức cho HS thi và tìm hiểu về dân ca, tham gia các trò chơi dân gian, thi hát múa dân ca. Để HS nắm được những truyền thống, những nét sinh hoạt dân gian đậm đà bản sắc của dân tộc ta. Do dân ca là những bài hát xuất phát từ người dân lao động nên ai cũng có thể hát được. Vì vậy ta cần tạo môi trường diễn xướng cho tất cả các em được tham gia. Cụ thể: Lên kế hoạch tổ chức thi văn nghệ vào các ngày lễ lớn: Mỗi lớp 2 tiết mục trong đó bắt buộc phải có một bài hát dân ca, khuyến khích có múa phụ họa. Thành lập ban giám khảo có năng lực chấm và nhận xét công tâm để giúp các em hiểu được dân ca cần diễn xướng như thế nào, trang phục biểu diễn, động tác múa như thế nào là phù hợp tuyên dương và trao giải những tiết mục đặc sắc. Bên cạnh đó, Phòng GD&ĐT huyện thường xuyên tổ chức các Hội thi hát dân ca cho HS Tiểu học nhằm tạo điều kiện cho học sinh thể hiện năng khiếu ca hát của mình, được hát lên những bài dân ca mang đậm bản sắc dân tộc, góp phần giữ gìn và phát huy nền văn hóa truyền thống của dân tộc, tạo sân chơi bổ ích, giúp các em có dịp giao lưu và khám phá thêm kho tàng dân ca Việt Nam. Để chuẩn bị cho Hội thi, tôi thường lên kế hoạch cụ thể, bởi theo tôi dạy dân ca chưa đủ mà cần cho trẻ hóa thân vào những bài dân ca, điều đó sẽ khắc sâu cho HS những hình tượng về con người của từng vùng miền trên đất nước Việt Nam. Chính vì vậy, tôi thường, lựa chọn những bài dân ca của cả 3 vùng miền Bắc – Trung – Nam phù hợp với chất giọng và lứa tuổi của các em. Trong mỗi chương trình, tôi thường chọn một bài dân ca của Tây Nguyên: vì đây là quê hương thứ hai của các em, khi các em được hát những bài dân ca, ca ngợi về con người và cảnh đẹp Tây nguyên, các em sẽ thêm yêu mến và có ý thức học tập để sau này xây dựng quê Trường TH Krông Ana SKKN: Một số kinh nghiệm dạy hát dân ca cho học sinh Tiểu học 14 hương ngày càng giàu đẹp hơn. Tôi chú ý lựa chọn trang phục, các đạo cụ biểu diễn phù hợp và kết hợp giải thích cho các em hiểu vì sao lại cần mặc những bộ trang phục và các đạo cụ đó. VD: HS hát múa bài dân ca “Đi cấy” thì trang phục phải là yếm, váy đen, thắt khăn mỏ quạđạo cụ là những bó lúa dắt bên hông, và giải thích cho HS hiểu đây là những bộ trang phục của các bà, các chị thời xưa mặc khi đi cấy lúa. Hoặc biểu diễn bài “Hát mừng” – Dân ca Hơ –rê (Tây nguyên), tôi chọn những bộ trang phục của đồng bào Hơ rê, đạo cụ là những chiếc cồng, chiêng được làm từ những tấm bìa cứng có in hoa văn thổ cẩm và giải thích: trong các lễ hội của người dân Tây Nguyên thì cồng chiêng là một nhạc cụ không thể thiếu, tiếng cồng chiêng vang lên thay cho lời người muốn nói với các thần linh, cầu mong buôn làng có cuộc sống ấm no hạnh phúc và cồng chiêng Tây Nguyên đã được UNESCO công nhận là văn hóa phi vật thể thế giới, từ đó các em thêm tự hào và yêu mến quê hương hơn. Vào các buổi sinh hoạt tập thể dưới cờ, hoặc trong giờ ra chơi giữa buổi, tôi còn mở băng đĩa các bài dân ca trên hệ thống loa đài của nhà trường, các em vừa vui chơi, sinh hoạt vừa được nghe các bài dân ca Việt Nam hoặc hướng dẫn và giúp đỡ một lớp xây dựng và tập luyện một tiết mục dân ca (có thể là đơn ca, tốp ca hoặc kết hợp múa và hát) hát trong giờ chào cờ đầu tuần, đầu thángBằng cách này, các làn điệu dân ca cứ dần thấm vào tâm hồn HS một cách tự nhiên. Từ chỗ thuộc, rồi hiểu và yêu thích. Đây là hoạt động tuyên truyền, giáo dục về dân ca rất hữu ích. Ngoài ra, tôi còn tuyên truyền cho cha mẹ HS biết những lợi ích của dân ca, để từ đó các bậc cha mẹ có thể phối hợp cung cấp các kiến thức dân ca ở nhà bằng cách: cho HS nghe dân ca vào các buổi tối qua băng đĩa hoặc bằng các bài hát ru thông thường, hoặc cùng phối hợp với GV chuẩn bị những trang phục cho HS trong Trường TH Krông Ana SKKN: Một số kinh nghiệm dạy hát dân ca cho học sinh Tiểu học 15 các cuộc thi hát dân ca . c. Điều kiện để thực hiện giải pháp, biện pháp + Giáo viên phải nắm vững các kiến thức về dân ca, tìm hiểu nguồn gốc, xuất xứ của từng bài, có kĩ năng sư phạm tốt, sáng tạo, đổi mới trong cách tổ chức các hoạt động dạy học. + Tìm hiểu và nắm được trình độ tiếp thu của các đối tượng học sinh trong lớp để giao nhiệm vụ phù hợp và có những phương pháp, hình thức tổ chức dạy học sao cho tất cả học sinh đều được tham gia hoạt động học tập với ý thức tự giác, tích cực, chủ động. + Cơ sở vật chất phục vụ môn học phải đảm bảo tương đối đầy đủ như: Có không gian lớp học để học sinh được biểu diễn, có một số trang phục phù hợp, đạo cụ phù hợp sẵn có hoặc tự làm để tham gia biểu diễn và tham gia các trò chơi nhỏ khi học hát dân ca. Có nhạc cụ đệm hát phù hợp cho giáo viên thay thế các nhạc cụ phương tây, nhạc cụ gõ đệm của học sinh tạo không khí sôi động khi học các bài hát dân ca. + Sự Lãnh đạo sát sao của Nhà trường và sự phối hợp chặt chẽ của Liên đội trong các hoạt động ngoài giờ lên lớp. + Sự phối hợp giữa giáo viên Âm nhạc với các thầy, cô giáo chủ nhiệm và cha mẹ học sinh trong việc cung cấp các tư liệu, các kiến thức dân ca của từng vùng miền đến với các em HS ở trường cũng như ở nhà. d. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp Các biện pháp định hướng cho những giải pháp tiến hành và có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, luôn có sự tác động hỗ trợ lẫn nhau, bám sát vào điều kiện hoàn cảnh, mức độ khả năng tiếp thu của từng đối tượng học sinh. Chính ví thế trong quá trình giảng dạy giáo viên cần đưa ra những giải pháp hữu hiệu để thực hiện và vận dụng các biện pháp vào giảng dạy sao cho đạt kết quả cao nhất. e. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu - Kết quả khảo nghiệm học sinh trong năm học 2013 -2014, sau khi tôi áp dụng các giải pháp trên như sau: Mức độ đạt được của học sinh Đầu năm học Cuối năm học Hát đúng giai điệu, lời ca các bài dân ca đã học 75% 90% Biết sử dụng nhạc cụ gõ đệm phù hợp với từng bài dân ca 80% 95% Biết hát kết hợp với biểu diễn động tác phù hợp với từng bài dân ca 75% 90% Phân biệt được dân ca vùng, miền khi được nghe 60% 80% Trường TH Krông Ana SKKN: Một số kinh nghiệm dạy hát dân ca cho học sinh Tiểu học 16 Yêu thích các bài dân ca 65% 90% Tỉ lệ học sinh yêu thích học hát các bài dân ca, hát đúng giai điệu và lời ca, biết sử dụng nhạc cụ gõ đệm và biểu diễn các động tác múa phù hợp với sắc thái của từng bài hát dân ca đã tăng lên rõ rệt. Tỉ lệ HS phân biệt được dân ca vùng, miền khi được nghe vẫn chưa cao tuy nhiên cũng đã tăng hơn so với đầu năm học. - Giá trị khoa học: Với những kinh nghiệm trên tôi đã thành công trong việc dạy hát và cung cấp thêm những kiến thức ban đầu về kho tàng dân ca của Việt Nam. HS được học hát, được nghe các làn điệu dân ca và hiểu được rằng: Dân ca là sản phẩm tinh thần quý giá của ông cha để lại, từ đó các em càng phải trân trọng, giữ gìn, học tập, tiếp tục phát triển những vốn quý ấy, từ đó các em càng thêm yêu mến và tự hào về nhân dân ta, đất nước ta. II.4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu II.4.1. Kết quả thu được qua khảo nghiệm Tất cả học sinh đều rất yêu thích và hào hứng học tiết Âm nhạc có bài hát dân ca. Đa số HS hát đúng giai điệu, hát đúng các tiếng hát luyến láy của bài hát, một số em năng khiếu còn biết thể hiện tình cảm của mình vào bài hát. Các em đã biết phân biệt được làn điệu dân ca của từng vùng miền qua nghe giai điệu và lời ca của các bài hát có sử dụng các từ đệm. Từ đó HS học tập sáng tạo hơn trong giờ học như: tự tìm tòi chuẩn bị các nhạc cụ gõ đệm phù hợp với bài hát hoặc tự sáng tạo những động tác múa, động tác biểu diễn vận động phụ họa phù hợp với nội dung bài dân ca được học. II.4.2. Giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu Dạy hát dân ca không những góp phần gìn giữ và phát huy những bản sắc văn hoá của dân tộc, phát huy các giá trị văn hóa phi vật thể mà còn giáo dục các giá trị thẩm mỹ, đạo đức, định hướng nhân cách cho HS, giáo dục các giá trị văn hóa truyền thống, tình yêu quê hương đất nước, tình cảm gia đình, bạn bèĐiều này rất quan trọng khi giảng dạy những kiến thức về địa phương. Khi lên lớp tôi cảm thấy vững vàng tự tin hơn, có những sáng tạo linh hoạt trong các biện pháp tổ chức lớp học. Qua những tiết học hát dân ca, các em đã có những ấn tượng đẹp về âm nhạc dân gian, kích thích hứng thú học tập, ham tìm tòi học hỏi những cái hay, cái mới, những bài dân ca độc đáo của kho tàng dân ca Việt Nam. HS được phát huy tính sáng tạo bằng việc tự sáng tác lời ca mới cho bài dân ca. Có tinh thần đoàn kết giúp đỡ nhau trong học tập, biết ngắm nhìn, biết lắng nghe và hưởng thụ những cái hay, cái đẹp trong cuộc sống từ đó tâm hồn trí tuệ cũng ngày càng giàu hơn, đẹp hơn. Đồng thời phát hiện và bồi dưỡng học sinh có năng khiếu về hát dân ca, làm nguồn cho các cuộc thi đạt nhiều kết quả cao do các cấp tổ chức. III. Phần kết luận, kiến nghị III.1.Kết luận Trường TH Krông Ana SKKN: Một số kinh nghiệm dạy hát dân ca cho học sinh Tiểu học 17 Dân ca được xem là tài sản vô giá của ông cha ta từ ngàn đời xưa để lại, dân ca là hơi thở của dân tộc, lưu giữ và bảo vệ dân ca là bảo vệ dòng máu chảy trong cơ thể của mỗi chúng ta. Dân ca là một bức tranh phong phú, đa dạng về màu sắc, mỗi địa phương đều có những nét đặc trưng riêng, thể hiện phong tục, ngôn ngữ, giọng nói của từng vùng quê của Tổ Quốc. Vì vậy dù là dân ca của bất cứ vùng nào trên đất nước Việt Nam cũng đều đáng trân trọng và cần được gìn giữ, bởi đó là tài sản tinh thần vô giá nhất, là những tinh hoa của dân tộc được chắt lọc qua nhiều thế kỷ. Với HS Tiểu học - thế hệ tương lai của đất nước, để các em vẫn luôn tiếp thu được các nền văn hóa thế giới mà không quên mất những tinh hoa văn hóa của dân tộc thì ngay từ khi còn nhỏ các em đã phải có được vốn hiểu biết, và phải có được một tình yêu thật sự với dân ca. Vì vậy bồi dưỡng và phát huy vốn dân ca cho HS Tiểu học luôn là tiền đề đầu tiên trong việc giữ gìn tinh hoa văn hóa dân tộc. Như lời dặn dò cuối cùng của Bác Hồ trước lúc ra đi: “..rằng đã yêu Tổ Quốc mình, càng yêu tha thiết những khúc hát dân ca.” III.2.Kiến nghị Để HS thực sự yêu thích học hát các bài dân ca Việt Nam, cần có sự phối hợp giữa Sở GD-ĐT và Phòng GD&ĐT để có những chương trình phong phú hơn về nội dung giảng dạy, biểu diễn và đặc biệt là phương pháp dạy học đổi mới, thích ứng với đặc thù của dân ca thì mới thu hút và tạo được chất lượng học tập của học sinh trong các trường Tiểu học. Cung cấp các tài liệu, tuyển tập các bài hát dân ca thiếu nhi cho các trường Tiểu học Về phía Nhà trường, tôi đề nghị Ban giám hiệu trường tiếp tục trang bị phòng học Âm nhạc, mua sắm thêm những phương tiện dạy học cần thiết như: tranh ảnh, băng đĩa hình về múa hát dân ca các dân tộc để HS được học bằng đa giác quan: nghe, nhìn, cảm nhận, vận độngThường xuyên tổ chức các cuộc thi hát, múa, tìm hiểu dân ca, các trò chơi dân gian để HS có nhiều cơ hội tìm hiểu và đến gần hơn với dân ca. Trên đây là một số kinh nghiệm tôi thu được trong quá trình dạy học, rất mong nhận được những ý kiến trao đổi, đóng góp của các đồng nghiệp nhằm tìm thêm những biện pháp hữu hiệu nhất trong công tác bảo tồn và phát huy vốn dân ca ở trường Tiểu học nói riêng, HS phổ thông nói chung, ngày càng yêu thích học hát và tìm hiểu về các bài hát dân ca Việt Nam. Buôn Trấp, ngày 01 tháng 3 năm 2015 NGƯỜI VIẾT Đỗ Thị Thu Hà Trường TH Krông Ana SKKN: Một số kinh nghiệm dạy hát dân ca cho học sinh Tiểu học 18
File đính kèm:
- mot_so_kinh_nghiem_day_hat_dan_ca_cho_hoc_sinh_tieu_ho_0065.pdf