Đề cương Sáng kiến kinh nghiệm Phương pháp giải các bài tập về sự biến thiên chu kỳ có giá trị nhỏ trong dao động điều hòa của con lắc đơn

PHẦN I. MỞ ĐẦU
1 Lý do chọn đề tài
- Vật lý là một môn học khó và trừu tượng, cơ sở của nó là toán học. Bài tập vật lý rất đa dạng và phong phú. Trong phân phối chương trình số tiết bài tâp lại hơi ít so với nhu cầu cần củng cố và nâng cao kiến thức cho học sinh. Chính vì thế, người giáo viên phải làm thế nào để tìm ra phương pháp tốt nhất nhằm tạo cho học sinh niềm say mê yêu thích môn học này. Giúp học sinh việc phân loại các dạng bài tập và hướng dẫn cách giải là rất cần thiết. Việc làm này rất có lợi cho học sinh trong thời gian ngắn đã nắm được các dạng bài tập, nắm được phương pháp giải và từ đó có thể phát triển hướng tìm tòi lời giải mới cho các dạng bài tương tự.
 - Trong yêu cầu về đổi mới giáo dục về việc đánh giá học sinh bằng phương pháp trắc nghiệm khách quan thì khi nắm được dạng bài và phương pháp giải sẽ giúp cho học sinh nhanh chóng trả được bài .
 - Trong chương trình Vật lý lớp 12, chương “Dao động cơ học”có nhiều dạng toán phức tạp và khó. Nhóm các bài toán về sự biến thiên chu kỳ nhỏ trong dao động điều hòa của con lắc đơn là một trong những nhóm bài tập phức tạp và khó nhất trong chương, học sinh khá, giỏi thường rất lúng túng trong việc tìm cách giải các dạng toán này. Xuất phát từ thực trạng trên, qua kinh nghiệm giảng dạy, tôi chọn đề tài: “PHƯƠNG PHÁP GIẢI CÁC BÀI TOÁN VỀ SỰ BIẾN THIÊN CHU KỲ CÓ GIÁ TRỊ NHỎ TRONG DAO ĐỘNG ĐIỀU HÒA CỦA CON LẮC ĐƠN”.
2. Môc ®Ých nghiªn cøu
- Đề tài nhằm giúp học sinh khá, giỏi khắc sâu những kiến thức lí thuyết , có một hệ thống bài tập và phương pháp giải chúng, giúp các em có thể nắm được cách giải và từ đó chủ động vận dụng các phương pháp này trong khi làm bài tập có liên quan. Từ đó hoc sinh có thêm kỹ năng về cách giải các bài tập Vật lí, có thể nhanh chóng giải các bài toán trắc nghiệm về dao động điều hòa của con lắc đơn phong phú và đa dạng.
- Nhằm xây dựng một chuyên đề sâu, chi tiết có thể làm tài liệu tham khảo cho các đồng nghiệp ôn thi Đại học- Cao đẳng và luyện thi học sinh giỏi.
3. §èi t­îng nghiªn cøu
Nhóm các bài toán về sự biến thiên chu kỳ nhỏ của con lắc đơn trong chương “ Dao động cơ học”- Vật lý 12 Nâng cao.
4. NhiÖm vô nghiªn cøu
- Nghiên cứu một số vấn đề lý luận về bài tập vật lý.
- Xác định mức độ yêu cầu nắm vững một số kiến thức cơ bản liên quan đến các bài toán về sự biến thiên chu kỳ nhỏ của con lắc đơn.
- Phân loại và đề ra phương pháp giải các dạng bài tập
- Lựa chọn hệ thống các bài toán về sự biến thiên chu kỳ có giá trị nhỏ trong dao động điều hòa của con lắc đơn.
5. Ph¹m vi nghiªn cøu
Các bài toán về sự biến thiên chu kỳ có giá trị nhỏ trong dao động điều hòa của con lắc đơn trong chương II- vật lý 12 NC, trong các tài liệu tham khảo dành cho học sinh ôn thi đại học, ôn thi học sinh giỏi lớp 12 cấp tỉnh.
6. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu
Trong đề tài tôi sử dụng các phương pháp chủ yếu là nghiên cứu lý luận về bài tập Vật lý và các tài liệu tham khảo nâng cao khác có liên quan đến đề tài.
PHẦN II. NỘI DUNG
I- MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ BÀI TẬP VẬT LÝ
1- Quan niệm về BTVL.
2- Tác dụng của BTVL trong dạy học.
3- Phân loại BTVL theo phương thức giải.
4- Nguyên tắc lựa chọn hệ thống BTVL cho một đề tài.
5- Phương pháp giải BTVL.
II- MỨC ĐỘ YÊU CẦU NẮM VỮNG MỘT SỐ KIẾN THỨC CƠ BẢN LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI.
III- PHÂN LOẠI BÀI TẬP VÀ PHƯƠNG PHÁP GIẢI TỪNG LOẠI BÀI TẬP VỀ SỰ BIẾN THIÊN CHU KỲ CÓ GIÁ TRỊ NHỎ TRONG DAO ĐỘNG ĐIỀU HÒA CỦA CON LẮC ĐƠN.
IV- HỆ THỐNG BÀI TẬP VÀ HƯỚNG DẪN GIẢI
PHẦN III. DỰ KIẾN KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
- Đối với học sinh khá, giỏi sẽ nắm chắc phương pháp giải các bài toán về sự biến thiên chu kỳ có giá trị nhỏ trong dao động điều hòa của con lắc đơn từ đó mở rộng tư duy cho các phần bài tập khác có liên quan. Tư duy sáng tạo của học sinh về phương pháp giải bài tập sẽ được cải thiện đáng kể. 
- Là một chuyên đề bổ ích để các đồng nghiệp có thể tham khảo và mở rộng cho các nhóm bài tập khó khác trong chương trình vật lý 12. 
	PHẦN IV. BÀI HỌC KINH NGHIỆM	
- Việc phân loại, đề ra phương pháp giải và lựa chọn hệ thống bài tập thích hợp dựa trên cơ sở khoa học chặt chẽ sẽ góp phần nâng cao chất lượng giải bài tập, nắm vững kiến thức của học sinh. 
- Đặc biệt cần chú ý tới việc phát huy khả năng sáng tạo, tìm tòi, tích cực tự lực của mỗi học sinh, chứ không phải là áp đặt cách suy nghĩ của giáo viên đối với học sinh khi giải mỗi bài tập được nêu ra.
Thanh Nưa, ngày 06 tháng 10 năm 2010
Ý KIẾN CỦA HỘI ĐỒNG THI ĐUA
NGƯỜI VIẾT
Đặng Quang Huy