Báo cáo Biện pháp nâng cao chất lượng giải toán có lời văn dạng toán nhiều hơn, ít hơnmột số đơn vị ở Lớp 2

 1
 UỶ BAN NHÂN DÂN HUYỆN GIA BÌNH
 TRƯỜNG TIỂU HỌC THỊ TRẤN GIA BÌNH
 ------------------
 BÁO CÁO
BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIẢI TOÁN CÓ LỜI VĂN
 DẠNG TOÁN NHIỀU HƠN, ÍT HƠNMỘT SỐ ĐƠN VỊ Ở LỚP 2
 Họ và tên: Nguyễn Thị Hà Anh 
 Chức vụ: Giáo viên dạy lớp 2
 Đơnvị công tác: Trường Tiểu học Thị Trấn Gia Bình
 Gia Bình, ngày 10 tháng 11 năm 2023 2
 QUYƯỚC VIẾT TẮT
Tiểu học - TH
Sáng kiến kinh nghiệm - SKKN 
Sách giáo khoa - SGK
Ví dụ - VD
Học sinh - H, HS
Giáo viên - GV 4
 Đây là một khó khăn với học sinh vì các em không chỉphảiđọcđềtoán mà 
các em cần phải hiểuđềtoánđểbiết bài toán thuộc dạng toán nào, tóm tắtđềbài, 
và giải bài toánđầyđủ,Vì vậy có những học sinh tính toán tốt nhưng khi học 
giải toán có lời văn các em còn lúng túng trong việc phân tíchđểhiểuđềbài dẫn 
đến viết câu trảlời chưađúng, Đặc biệt với dạng toán vềnhiều hơn, ít hơn nếu 
học sinhđọcđềbài không kĩ, không hiểu rõđềbài thì học sinh sẽlàm sai.Qua 
giảng dạy trong năm học 2021-2022 cũng là nămđầu tiên áp dụng chương trình 
GDPT 2018, tôi thấyHS mắc sai nhiều nhấtkhi giải toán có lời văn là dạng nhiều 
hơn, ít hơn một số đơn vị. Học sinh thường không đọc kĩ đề, chỉdựa vào chữ“ ít 
hơn hay nhiều hơn”đểgiải toán.
 Vậy làm thếnàođểcó thểnâng cao chất lượng giải toán có lời văn dạng 
nhiều hơn, ít hơn một số đơn vị ởlớp 2?Đó không chỉlà trăn trởcủa của riêng 
tôi mà là củatất cả giáo viên khối lớp 2. Là một giáo viên trực tiếp chủnhiệm và 
giảng dạyởkhối lớp 2, qua kinh nghiệm của bản thân và học hỏi, traođổi cùng 
đồng nghiệp, tôiđã mạnh dạn áp dụng một sốbiện pháp giải toán có lời văntrong 
quá trình hướng dẫn học sinh của lớp 2A3 trong năm học2022- 2023 và tôi thấy 
đã có tiến triển rõ rệt. Trong năm học 2023- 2024, tôi vẫn tiếp tục sửdụng các 
biện pháp này. Chính vì thếtôi mạnh dạn trình bày“Biện pháp nâng cao chất 
lượng giải toán có lời văn dạng nhiều hơn, ít hơn một số đơn vị ởlớp 2”. 6
 - Đặc biệt nhiều em có hoàn cảnh gia đình khó khăn, một số em bố mẹ đi 
làmăn xa phải ở với ông bà nên việc học tập của các em thực sự chưađược quan
tâm. Học sinh ítđược luyện tập thêm bài ở nhà.
 1.3. Nguyên nhân của thực trạng
 - Trìnhđộ nhận thức của học sinh chưađồngđều, kĩnăngđọc, phân tích và 
tóm tắt bài toán còn chưa thành thạo.
 - Các em chưa cóđộng cơhọc tậpđúngđắn. Một số em còn rụt rè, nhút
nhát, không dámđưa ra ý kiến của mình.
 - Một số phụ huynh chưa quan tâm nhiềuđến việc học của con em, phụ 
huynh còn phó mặc việc học tập của con em họ cho nhà trường.
 - Sự phát triển bùng nổ của công nghệ thông tin cùng với internet và các 
dịch vụ vui chơi, giải trí hấp dẫnđã lôi cuốn các em.
 Để kiểm chứng thực trạng, giữa kì 1 năm học 2021-2022, tôiđã tiến hành 
khảo sát học sinh lớp 2A3 do tôi giảng dạy tại Trường Tiểu học Thị Trấn Gia 
Bình.
 Kết quả khảo sát của học sinh năm học 2021-2022 (trước khi áp dụng 
biện pháp) nhưsau:
 Điểm 9- 10 Điểm 7-8 Điểm 5-6 Điểm dưới 5
 Lớp Sĩsố SL % SL % SL % SL %
 2A3 36 9 25 15 41,7 10 27,8 2 5,5
 Bảng tổng hợp khả năng giải toán của HS:
 Tổng HS giải Những lỗi HS thường mắc.
 số HS toán tốt Lỗi trình bày Chưa xácđịnhđược Sai câu Sai danh
 bài giải dữkiện bài toán trảlời số
 36 9 7 10 6 10 8 10
 Qua kết quả khảo sát tôi thấyđây là một phần kiến thức quan trọng của 
chương trình lớp 2 mà còn nhiều học sinh nắm chưa vững nên cần phải khắc phục 
ngayđể giúp các em có kiến thức vững vàng học lên các lớp trên và giúp các em 
vận dụng vào cuộc sống hàng ngày. Vì vậy, trong quá trình dạy giải toán có lời 
văn cho học sinh tôi đã áp dụng các biện pháp sau:
 2. Biện pháp nâng cao chất lượng dạy giải toán có lời văn dạng nhiều
hơn, ít hơn một số đơn vị ở lớp 2.
 2.1. Biện pháp 1:Điều tra, phân loạiđối tượng học sinh.
 * Mục tiêu: Giúp giáo viên thấyđược lỗi sai cơbản của học sinh trong 
giải toán, từ đó tìm cách khắc phục phù hợp.
 * Cách tiến hành: Vàođầu năm, khi tiếp nhận lớp, qua quan sát việc học 
hàng ngày và qua một số bài kiểm tra, tôi tiến hành lập bảng phân loại theo từng 
mặt hạn chế của các em. Kết quả điều tra của lớp 2A3 năm học 2022-2023 do tôi 
chủ nhiệm:
 Tổng số Đọc yếu Tính toán Chưa biết phân Chưa biết cách
 HS yếu tíchđề bài viết câu trả lời.
 34 5 6 8 4
 Trên cơsở đó tôi tiến hành rèn theo những mặt tồn tại của các em. Rèn lồng 
ghép vào các tiết học, các môn học.
 Đối với những học sinhđọc yếu, hiểuđề còn chậm, trong tiết Tiếng Việt
tôi cũng tăng cường rènđọc và cho HS tìm hiểu văn bản. Tôi cũng khuyến khích 
các emđọc những cuốn truyện tranhđể giúp các emđọc tốt hơn và có thói quen 
đọc sách.
 Đối với HS tính toán chậm, kĩnăng tính chưa tốt tôi tăng cường cho các em 
làm thêm những bài tínhđơn giản và trong giờ truy bài tôi hướng dẫn Ban cán sự 
lớp tổchức một sốtrò chơi vui nhộn có lồng ghép các phép tínhđểtạo hứng thú 
và cơhội cho các bạn yếu rèn luyện kĩnăng tính. Nếu các bạn tính sai gợi ý cho 
các bạn thực hiện tính lạiđể bạn tự phát hiện ra chỗ sai của mình. 12
 + Cái cần tìm là số bông hoa màu vàng nhiều hơn cáiđã cho là số bông
hoa màuđỏ là 3 bông. Đây là dạng toán nhiều hơn một số đơn vị.
Ví dụ 2: Việt có 8 viên bi và Việt ít hơn Nam 4 viên bi. Hỏi Nam có mấy viên bi?
 + Sự vật cần tìm là số viên bi của Nam khác với sự vậtđãcho là số viên bi 
của Việt.
 + Số bi viên bi của Việt ít hơn của Nam nghĩa là số viên bi của Nam nhiều
hơn số viên bi của Việt là 4 viên. Đây là dạng toán nhiều hơn một số đơn vị.
* Dạng toán ít hơn một số đơn vị:
Ví dụ 3 (trang 51): Mai gấpđược 8 cái thuyền, Nam gấpđược ít hơn Mai 2 cái.
Hỏi Nam gấpđược mấy cái thuyền?
 + Sự vật cần tìm là số thuyền Nam gấpđược khác với sự vậtđã cho là số
thuyền Mai gấpđược.
 + Cái cần tìm là số thuyền Nam gấpđược ít hơn cáiđã cho làsố thuyền 
Mai gấpđược. Đây là dạng toán ít hơn một số đơn vị.
Ví dụ 4: Bút chì của Lan dài 18cm. Bút chì của Lan dài hơn bút chì của Huệ 5cm. 
Hỏi bút chì của Huệ dài bao nhiêu xăng- ti- mét?
 + Sự vật cần tìm là bút chì của Huệ dài bao nhiêu xăng- ti- mét khác với sự 
vậtđã cho làbút chì của Lan dài 18cm.
 + Bút chì của Lan dài hơn bút chì của Huệ 5cm nghĩa là bút chì của Huệ 
ngắn hơn bút chì của Lan. Đây là dạng toán ít hơn một số đơn vị.
 Khi HSđã phân tích và hiểuđề toán thì GV cho HS chuyển sang tóm tắt 
bài toán.
 Bước 2. Tóm tắt bài toán:
 - Là bước quan trọngđể thể hiện phần trọng tâm và toát lên những cáiđã
cho và cái phải tìm củađề bài.
 - Bước này giáo viên có thể hướng dẫn học sinh tóm tăt bằng lời văn ngắn 
gọn hoặc bằng sơ đồ đoạn thẳng. 14
 Sau khi học sinh làm bài xong giáo viên cần phải kiểm tra lại bài làm của 
học sinhđể nhận xét, sửa chữa.
 2. 3. Biện pháp 3: Tăng cường thực hành, luyện tập.
 * Mục tiêu: Rèn luyện, củng cố khắc sâu cách giải bài toán về nhiều hơn, 
ít hơn một số đơn vị, tiến tới các em giảiđược thành thạo. Qua thực hành, luyện 
tập sẽ phát triển năng lực tưduy và lập luận, năng lực giao tiếp toán học.
 * Cách tiến hành:
 Sau tiết học, tôi thường tận dụng thời gian cho học sinh nêu miệng hoặc 
làm một số ví dụ về dạng toán trên. Các bài toán này là do giáo viên chuẩn bị, gần 
gũi với thực tế cuộc sống ở xung quanh các em như đồ vật trong lớp học, trong 
giađình, người thân liên quanđến “nhiều hơn, ít hơn một số đơn vị”. Ngoài ra, 
giáo viên cũngtận dụng tiết tăng cườngđể luyện tập cho các em một cách phù 
hợp. Ở những tiết học này, thường giáo viên cho hoạtđộng cá nhân hoặc hoạt 
động cặpđôiđể các em tương tác và rèn kĩnăng cho mình và cho bạn. Bài tập có 
thể được phân hóa theo nhóm năng lực, từ dễ đến khó.
 Một số bài toán giúp HS mở rộng và khắc sâu lại kiến thức nhưVí dụ 2 và 
ví dụ 4 nhưtrên. Với việc mở rộng kiến thức này, học sinh sẽ linh hoạt hơn khi 
giải toán chứ không chỉ dựa vào chữ “nhiều hơn” là là làm tính cộng, “ít hơn” là 
làm phép tính trừ.
 Đối với học sinh giỏi tôi có thể hỏi thêm: “Cả hai”
 2.4. Biện pháp 4: Chấm chữa kịp thờiđể uốn nắn, sửa chữa cho học sinh 
khắc sâu kiến thức.
 * Mục tiêu:
 Qua chấm chữa bài, giáo viên thấyđượcđiểm mạnh,điểm yếu, lỗi sai cơbản 
của học sinh, từ đó giúp học sinh sửa sai cụ thể, và bản thân học sinh cũng tự thấy 
mình hiểu chỗ nào, chỗ nào chưa hiểuđể điều chỉnh kịp thời.
 * Cách tiến hành: 16
giải. Vì vậy trong năm học 2023-2024, tôi vẫn tiếp tục áp dụng tại lớp 2A3 do tôi 
chủnhiệm.Dướiđây là kết quả đạtđược trong năm học 2022- 2023 và kết quả 
bài khảo sátgiữa học kì 1 năm học 2023- 2024:
 Kết quả khảo sát của học sinh năm học 2022-2023 và kì 1 năm 2023- 
2024 (có áp dụng các biện pháp) nhưsau:
 Điểm 9- 10 Điểm 7-8 Điểm 5-6 Điểm dưới 5
 Năm học Sĩsố SL % SL % SL % SL %
 2022-2023 34 18 52,9 10 29,4 6 17,7 0
 2023-2024 33 24 72,7 7 21,3 2 6 0 18 20
 Nhìn vào bảng tổng hợp ta thấy chất lượng học sinhđạtđiểm giỏi tăng lên 
rõ rệt và không còn học sinh yếu. Chỉ còn một vài em kĩ năng trình bày chưa sạch 
đẹp, và tôi vẫn tiếp tục rènđể các em có thể đạtđược kết quả tốt nhất.
4. Kết luận
 Việc dạy-học giải toán có lời văn là vấnđề quan trọng trong việc dạy học 
Toán nói chung và dạy giải toán có lời văn dạng nhiều hơn, ít hơn một số đơn vị 
ở lớp 2 nói riêng. Dạy cho học sinh giải toán có lời văn thành thạo không phải là 
khó, song cũng không hề dễ, làm cho học sinh hiểuđược mụcđích quan trọng của 
nó,đó là cơsở banđầu cho việc tiếp tục học ở các lớp trên.Để đạtđược kết quả
tốt giáo viên cần:
 - Đa dạng hóa các hình thức và phương pháp dạy học, tăng cường tính chủ 
động,độc lập, sáng tạo của học sinh.
 - Tuân thủ quy trình 4 bước giải toán.
 - Kết hợp nhiều việc thực hành, luyện tập; tăng cường chấm chữa, sửa lỗi 
sai cho học sinh, nhất là học sinh yếu.
 - Luôn lắng nghe các em trình bày ý kiến, khuyến khích học sinh phát biểu 
và xây dựng sự tự tin cho học sinh. Tạo ra một giờ học với không khí thoải mái, 
không gây căng thẳng, áp lực cho học sinh.
 - Trong quá trình giảng dạy phải luôn nắm bắt,đúc rút những vướng mắc, 
khó khăn thực tế ở lớp mình dạy,để từ đó nghiên cứu tìm ra hướng giải quyết tốt 
nhất.
 - Phải cố gắng khắc phục các sai lầm của các em trong mỗi bài, mỗi phần, 
mỗi dạng toán, tránhđể các sai lầm dồn lại sẽ khó giải quyết.
 - Trong từng tiết học, người giáo viên cũng cần tìm ra nhiều biện pháp, 
nhiều hình thức hoạtđộng học tập như: Làm việc chung với lớp, làm việc cá nhân, 
làm việc theo nhóm và tập trung chú ý tới tất cả cácđối tượngđể giúp các em 
học tốt hơn.