SKKN Vận dụng một số kỹ thuật dạy học tích cực nhằm tăng hứng thú cho học sinh khi học hệ thống bài khái quát văn học Việt Nam trong môn ngữ văn tại trường Trung học Phổ thông Nguyễn Trường Tộ - Hưng nguyên

ẽ. 
- Thi pháp: Hệ thống thi pháp mới thay thế dần hệ thống thi pháp cũ, đề cao 
cá tính sáng tạo, cái tôi cá nhân. 
II. GV hướng dẫn HS tìm hiểu phần Con người Việt Nam qua văn học 
III. Mục tiêu: HS hiểu sâu sắc về hình ảnh con người Việt Nam qua văn học 
Phương tiện: Sách giáo khoa, giấy A4 
Phương pháp/ kỹ thuật: hoạt động nhóm đôi và kỹ thuật đọc tích cực. 
* GV chia lớp thành 4 nhóm lớn, mỗi nhóm tìm hiểu mục nhỏ bằng kỹ thuật 
"đọc tích cực". 
Nhóm 1: Con người Việt Nam trong quan hệ với thế giới tự nhiên 
Nhóm 2: Con người Việt Nam trong quan hệ với quốc gia, dân tộc 
Nhóm 3: Con người Việt Nam trong quan hệ xã hội 
Nhóm 4: Con người Việt Nam và ý thức về bản thân 
* HS đọc lướt, đoán nội dung, tìm ý chính. Chia sẻ bạn cùng bàn. 
* Đại diện bất kì của mỗi nhóm trình bày (GV chỉ định). Các nhóm khác có 
thể hỏi và bổ sung: 
* GV nhận xét, kết luận sau mỗi nội dung được các nhóm thống nhất. 
1. Con người Việt Nam trong quan hệ với thế giới tự nhiên 
- Qua văn học, con người Việt Nam thể hiện tình yêu thiên nhiên sâu sắc 
+ VH xây dựng các hình tượng nghệ thuật liên quan đến thiên nhiên (Mận, 
đào trong ca dao, tùng, cúc trong văn học trung đại) 
+ Thiên nhiên là đối tượng cải tạo chinh phục và đồng thời cũng là người 
bạn tri âm tri kỉ, gắn liền với những quan niệm đạo đức của con người (nhà nho) 
2. Con người Việt Nam trong quan hệ với quốc gia, dân tộc 
- Lịch sử dân tộc ta là lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước, yêu nước là 
phẩm chất tiêu biểu của con người Việt Nam 
- Biểu hiện của chủ nghĩa yêu nước trong văn học: 
+ Tình yêu quê hương 
+ Tự hào về truyền thống dân tộc 
+ Ý chí trước quân thù 
- Thành tựu: Nguyễn Trãi, Nguyễn Đình Chiểu 
36 
3. Con người Việt Nam trong quan hệ xã hội 
- Lí tưởng xã hội của nhân dân ta: xây dựng một xã hội công bằng tốt đẹp 
+ Hình tượng các nhân vật có khả năng đem đến một xã hội như vậy (tiên, 
bụt, bậc thành quân, người đại diện cho lí tưởng xã hội chủ nghĩa). 
- Cảm hứng xã hội (phê phán và cải tạo) là tiền đề cho sự hình thành chủ 
nghĩa hiện thực trong văn học dân tộc. 
4. Con người Việt Nam và ý thức về bản thân 
- Ý thức về bản thân của con người Việt Nam đã hình thành nên mô hình 
ứng xử và mẫu người lí tưởng liên quan đến con người cộng đồng và con người xã 
hội 
- Trong văn học: 
+ Hình tượng con người cộng đồng với lí tưởng hi sinh, cống hiến (nhân vật 
trữ tình trong thơ văn yêu nước Lí Trần, hình tượng các chiến sĩ cách mạng trong 
văn học 1945 - 1975) 
+ Hình tượng con người cá nhân với ý thức về quyền sống, về hạnh phúc và 
tình yêu (nhân vật trong các khúc ngâm, trong thơ Hồ Xuân Hương, trong thơ lãng 
mạn và văn học đổi mới). 
HOẠT ĐỘNG 3: HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP - VẬN DỤNG 
Mục tiêu: HS điểm lại nội dung bài học và rèn kĩ năng lập ý, viết nhanh. 
Phương tiện: giấy A4 
Phương pháp/kỹ thuật: Làm việc cá nhân, viết tích cực. 
- GV giành 5 phút: Hãy viết ngắn gọn Điều em đọng lại từ bài học Tổng 
quan văn học Việt Nam. 
- HS viết và yêu cầu 1 HS trình bày trước lớp. Cả lớp lắng nghe, về nhà 
hoàn thiện tiếp đoạn viết dở. 
HOẠT ĐỘNG 4: HOẠT ĐỘNG MỞ RỘNG 
Mục tiêu: HS biết mở rộng tìm tòi trên cơ sở bài học 
Phương tiện: Sách giáo khoa, tài liệu 
Phương pháp/ kỹ thuật: Lược đồ tư duy, viết tích cực 
Bài tập: Anh/chị hãy tìm: 
- Một vài hình tượng thiên nhiên thể hiện tình yêu quê hương đất nước trong 
văn học 
- Tên một vài tác phẩm thể hiện lòng yêu nước của con người Việt Nam 
- Tên một vài tác phẩm có nội dung phê phán xã hội phong kiến, xã hội thực 
dân nửa phong kiến, lên án giai cấp thống trị áp bức bóc lột nhân dân. 
37 
PHẦN 3: KẾT LUẬN 
3.1. Hiệu quả của đề tài 
- Về phía học sinh: Sau khi triển khai, thực nghiệm đề tài Vận dụng một số 
kỹ thuật dạy học tích cực nhằm tăng hứng thú cho học sinh khi học hệ thống 
bài Khái quát văn học Việt Nam trong môn Ngữ Văn tại trường THPT 
Nguyễn Trường Tộ, bản thân giáo viên đã thu nhận những hiệu ứng tốt đẹp từ 
phía các em học sinh. Ở trường THPT Nguyễn Trường Tộ giáo viên tổ chức thực 
nghiệm hai trong số bốn lớp giảng dạy của mình. Kết quả ban đầu cho thấy: 
Các em tỏ ra hào hứng, yêu thích học môn văn hơn, đặc biệt không còn e 
ngại những bài Khái quát văn học Việt Nam. Các em có khả năng thích ứng với 
PPDH và KTDH mới, đồng thời tự giác trong những nhiệm vụ học tập. 
Các em được hình thành và phát triển một số năng lực như năng lực hợp tác, 
năng lực giải quyết một vấn đề, năng lực sáng tạo,... theo đó các kĩ năng đọc, viết, 
thuyết trình trở nên thuần thục và hiệu quả hơn. 
- Về phía giáo viên: sau khi thực hiện đề tài, giáo viên nhận thấy việc vận 
dụng các KTDHTC vào bài Khái quát văn học Việt Nam tăng hứng thú học tập 
cho học sinh là cần thiết. Điều này không chỉ mang lại giờ học sinh động, nhẹ 
nhàng, giảm tải kiến thức, tăng tính tích cực chủ động ở người học, mà còn phù 
hợp xu thế dạy học hiện đại - dạy học thông qua các hoạt động và tiến hành bằng 
phương pháp/kỹ thuật dạy học bài bản, mạch lạc hướng đến phát triển tư duy, năng 
lực, phẩm chất người học. Cách thực hiện đơn giản, chi phí hoạt động không tốn 
kém, phù hợp với địa bàn, hoàn cảnh gia đình của các em học sinh THPT Nguyễn 
Trường Tộ - Hưng Nguyên. Không chỉ vậy, khi đã thu nhận được những kết quả 
ban đầu, chúng tôi nhờ các đồng nghiệp nhân rộng mô hình tại trường THPT Phạm 
Hồng Thái và THPT Nghi Lộc 5. Kết quả thực nghiệm là cơ sở để chúng tôi đánh 
giá tính hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm này. 
- Khảo sát sau khi vận dụng: Với phương châm khảo sát khách quan đối 
tượng dạy học (cùng một thời điểm, cùng một dung lượng thời gian, cùng một nội 
dung phạm vi kiến thức), sau khi thực hiện xong bài dạy Khái quát văn học Việt 
Nam cho cả ba khối lớp và chúng tôi ra câu hỏi khảo sát giành cho các lớp thể 
nghiệm và lớp đối chứng. 
Câu hỏi khảo sát: 
? Hãy tích vào ô nói đúng nhất trạng thái của em khi học các bài Khái 
quát văn học Việt Nam trong môn Ngữ văn. 
Hứng thú 
Bình thường 
Không hứng thú 
38 
Vận dụng kỹ thuật dạy học tích cực 
Không vận dụng kỹ thuật dạy học 
tích cực 
Lớp 
Kết quả 
Lớp 
Kết quả 
Hứng 
thú 
Bình 
thường 
Không 
hứng 
thú 
Hứng 
thú 
Bình 
thường 
Không 
hứng 
thú 
10C 36/40 4/40 0/40 10B1 21/43 11/43 10/43 
(40 HS) (90%) (10%) 0% (43 HS) (48,8%) (28%) (23,2%) 
10A1 32/40 5/40 3/40 10A2 19/41 15/41 7/41 
(40 HS) (80%) (12,5%) (7,5%) (41 HS) (46,4%) (36,5%) (17,1%) 
Vận dụng kỹ thuật dạy học tích cực 
Không vận dụng kỹ thuật dạy học 
tích cực 
Lớp 
Kết quả 
Lớp 
Kết quả 
Hứng 
thú 
Bình 
thường 
Không 
hứng thú 
Hứng thú 
Bình 
thường 
Không 
hứng 
thú 
11B1 
(40 HS) 
33/40 
(82,5%) 
5/40 
(12,5%) 
2/40 
(5%) 
11A1 
(41 HS) 
24/41 
(58,5%) 
8/41 
(19,5%) 
9/41 
(22%) 
12C 
(41 HS) 
34/41 
(82,9%) 
6/41 
(14,6%) 
1/41 
(2,43%) 
12B2 
(43 HS) 
23/43 
(53,4%) 
15/43 
(34,8%) 
5/43 
(11,6%) 
12A2 
(41 HS) 
31/41 
(75,6%) 
6/41 
(14,7%) 
4/41 
(9,7%) 
12A1 
(38 HS) 
17/38 
(44,7%) 
12/38 
(31,6%) 
9/38 
(23,7%) 
Như vậy qua thống kê về mức độ hứng thú học trong tập tôi thấy: Nhóm lớp 
sau khi vận dụng các KTDH tích cực học sinh có hứng thú học tập tăng lên so với 
lớp không vận dụng từ 30-40%. Điều đó chứng minh việc vận KTDH tích cực tạo 
hứng thú học tập cho học sinh đã mang lại những kết quả khách quan, tạo sự thay 
đổi nhất định trong kết quả nhận thức, học tập của học sinh. 
Từ thực tế giảng dạy, tôi nhận thấy việc vận dụng các KTDH tích cực trong 
các tiết dạy đã đem lại kết quả cao trong dạy và học. Học sinh rất say mê hứng thú 
khi tìm hiểu bài học, hạn chế tiết dạy văn học sử độc thoại nhàm chán của giáo 
viên. Các em hiểu bài nhanh và nắm bài vững. Các kỹ thuật dạy học tích cực có ý 
39 
nghĩa đặc biệt quan trọng trong hoạt động dạy - học, đã giúp học sinh tham gia tích 
cực, chủ động vào quá trình học tập. Các KTDH tích cực còn kích thích tư duy, 
đánh thức sự sáng tạo của học sinh một cách tốt nhất, tăng cường trách nhiệm cá 
nhân và tăng cường sự hợp tác, giao tiếp, chia sẻ kinh nghiệm, rèn luyện kỹ năng 
làm việc nhóm cho người học một cách đầy đủ hơn. 
3.2. Tính khoa học 
- Quy trình nghiên cứu khoa học được thực hiện nghiêm túc, tuân theo sự 
vận động khách quan của nhận thức từ việc lựa chọn đề tài, sưu tầm tài liệu, thu 
thập thông tin, xây dựng đề cương, tổ chức thực nghiệm, rút kinh nghiệm, viết 
sáng kiến kinh nghiệm. 
- Kết quả khảo sát công bằng khách quan, áp dụng trên diện rộng là cơ sở để 
đưa ra những kết luận chính xác cao. 
- Bố cục của sáng kiến đảm bảo, rõ ràng, rành mạch hướng tới chuẩn của 
một công trình nghiên cứu khoa học: hệ thống đề mục, cách trích dẫn tài liệu, cách 
lập thư mục tham khảo... 
3.3. Những kiến nghị, đề xuất 
3.3.1. Về phía giáo viên 
- Kích thích hứng thú học tập và hướng người học vận dụng kĩ năng, kiến 
thức giải quyết vấn đề thực tiễn đời sống. 
- Phải tích cực đổi mới phương pháp, lựa chọn KTDH cho phù hợp với nội 
dung, mục tiêu bài dạy và tăng hứng thú học tập cho học sinh. Mạnh dạn thay đổi 
cách dạy, cách học cho phù hợp đối tượng và đảm bảo sinh động, hiệu quả sau mỗi 
tiết dạy. Thường xuyên cập nhật thông tin để đảm bảo tính mới, tính thực tiễn của 
bộ môn. 
- Đầu tư trong soạn giáo án, tiếp cận hướng dạy học hiện đại và chương 
chương trình GDPT mới. Tích cực dự giờ, sinh hoạt chuyên môn theo hướng 
nghiên cứu bài học. 
3.3.2. Về phía học sinh 
- Các em cần ý thức được tầm quan trọng của hệ thống bài văn học sử Khái 
quát văn học Việt Nam là chìa khóa để mở cánh cửa tác phẩm văn học cụ thể. Từ 
đó có thái độ học tập tích cực, chủ động và không ngừng sáng tạo. 
- Các em cần tự giác và hợp tác tốt hơn trong việc thực hiện các nhiệm vụ 
học tập được giao. 
- Các em cần vận dụng kiến thức và kỹ năng học từ một bài để tiếp cận 
những bài học tương tự và giải quyết những vấn đề của thực tiễn. 
3.3.3. Về phía quản lí 
- Cần hỗ trợ tạo điều kiện hơn nữa về cơ sở vật chất, các phương tiện hỗ trợ 
dạy học như: máy chiếu đa năng, máy chiếu hắt, các phòng chức năng, đồ dùng 
40 
dạy học, băng đĩa, các tư liệu tham khảo để giáo viên có thể đổi mới phương 
pháp/kỹ thuật dạy học. 
- Không ngừng yêu cầu giáo viên tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao năng lực 
chuyên môn, đổi mới phương pháp dạy học lấy học sinh làm trung tâm, phát huy 
tính độc lập, sáng tạo của HS. 
Trên đây là toàn bộ nội dung sáng kiến kinh nghiệm: Vận dụng một số kỹ 
thuật dạy học tích cực nhằm tăng hứng thú cho học sinh khi học hệ thống bài Khái 
quát văn học Việt Nam trong môn Ngữ Văn tại trường trung học phổ thông Nguyễn 
Trường Tộ - Hưng Nguyên. Chắc chắn còn những thiếu sót khó tránh khỏi. Với 
tinh thần cầu thị, rất mong được sự góp ý chân thành của quý thầy cô giáo, bạn bè 
đồng nghiệp và Hội đồng khoa học trường và sở Giáo dục và đào tạo Nghệ An để 
đề tài được hoàn thiện và có tính ứng dụng cao. 
41 
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Dự án phát triển giáo dục trung học phổ thông (2009), 
Chỉ đạo chuyên môn giáo dục trường trung học phổ thông, Hà Nội. 
2. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Dự án Việt Bỉ, Dạy và học tích cực - Một số phương 
pháp và kỹ thuật dạy học tích cực, NXB Đại học sư phạm (2010). 
3. Phan Trọng Luận (chủ biên): Dạy học theo chuẩn kiến thức kĩ năng môn Ngữ 
Văn lớp 10, lớp 11, lớp 12, NXB Đại học sư phạm Hà Nội (2010) 
4. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Tài liệu bồi dưỡng giáo viên thực hiện chương trình 
sách giáo khoa Ngữ văn lớp 10,11,12 trung học phổ thông, NXB GD (2006) 
5. Nguyễn Quang Uẩn (chủ biên), giáo trình Tâm lí học đại cương, NXB Đại học 
quốc gia Hà Nội. 
6. Bộ Giáo dục và Đào tạo, Tài liệu dạy học theo định hướng phát triển năng lực 
(2014) 
7. Tài liệu về Chương trình tổng thể môn ngữ văn 26-12-2018, Bộ GD-ĐT 
8. Trang Web: www.cac ky thuat day hoc tich cuc.com.vn 
9. Trang https://tailieu.vn/tag/phuong-phap-day-van-hoc-su 
 PHỤ LỤC 
PHỤ LỤC 01 
GIÁO ÁN BÀI KHÁI QUÁT VĂN HỌC DÂN GIAN VIỆT NAM - 
NGỮ VĂN 10 
KHÁI QUÁT VĂN HỌC DÂN GIAN VIỆT NAM 
(2 tiết) 
A. KẾT QUẢ CẦN ĐẠT. 
I. Về kiến thức. 
Giúp HS: 
- Hiểu và nhớ được những đặc trưng cơ bản của văn học dân gian. 
- Hiểu được những giá trị to lớn của văn học dân gian. 
II. Về kĩ năng. 
- Có kĩ năng nhận biết các thể loại VHDG và phân tích những đặc trưng cơ 
bản của VHDG 
III. Thái độ: 
- Có niềm tự hào về truyền thống văn hoá của dân tộc qua di sản văn học. 
- Có ý thức bảo lưu, sưu tầm văn học dân gian. 
IV. Định hướng năng lực, phẩm chất: 
- Năng lực ngôn ngữ, năng lực giao tiếp, năng lực tư duy. 
- Phẩm chất: Bồi đắp tình yêu văn học dân tộc; gia đình, hương đất nước, có 
trách nhiệm với bản thân cộng đồng, trân trọng giữ gìn kho tàng văn học dân 
gian 
B. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH 
I. Chuẩn bị của giáo viên: 
- Sách giáo khoa, giáo án/ thiết kế bài học 
- Câu hỏi và bài tập kiểm tra đánh giá. 
- Phiếu học tập cho học sinh 
II. Chuẩn bị của học sinh: 
- HS xem lại kiến thức về văn học dân gian ở THCS, các tác giả, tác phẩm 
tiêu biểu. 
- HS đọc và tìm hiểu sách giáo khoa bài “Khái quát văn học dân gian Việt 
Nam”. 
C. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 
 Tiết 1. Mục I, II 
Tiết 2. Mục III 
HOẠT ĐỘNG 1: HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG 
- Mục tiêu: Hâm nóng, tạo hứng thú và liên kết kiến thức mới cho HS 
- Phương tiện: máy tính, tranh ảnh 
- Phương pháp, kĩ thuật: trình chiếu 
- GV tổ chức trò chơi "đuổi hình bắt chữ", đưa ra một số tranh ảnh minh họa 
tác phẩm dân gian HS được học ở THCS -> yêu cầu HS đoán tên tác phẩm (Sơn 
Tinh Thủy Tinh, Con Rồng cháu Tiên, Thầy bói xem voi, Tục ngữ,). 
HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC 
I. GV hướng dẫn HS tìm hiểu những đặc trưng cơ bản của VHDG 
Mục tiêu: HS nắm được đặc trưng cơ bản của VHDG. 
Phương tiện: Sách giáo khoa. 
Phương pháp, kĩ thuật: Trình bày một phút. 
* GV yêu cầu hs đọc lướt văn bản và trả lời câu hỏi sau 
- Tính truyền miệng là gì? Quá trình truyền miệng diễn ra như thế nào? 
- Tính tập thể là gì? Cơ chế sáng tác diễn ra như thế nào? 
* Sau khi HS trả lời, nhận xét của HS khác, GV nhận xét và chốt lại vấn đề: 
1. Tính truyền miệng 
- Truyền miệng là sự ghi nhớ theo kiểu nhập tâm và phổ biến bằng lời nói 
hoặc bằng trình diễn cho người khác nghe, xem 
- Truyền miệng tác phẩm văn học dân gian: 
+ Truyền miệng theo không gian: Sự di chuyển tác phẩm từ nơi này đến nơi 
khác 
+ Truyền miệng theo thời gian: Sự di chuyển tác phẩm từ đời này sang đời 
khác 
- Quá trình truyền miệng được thực hiện thông qua diễn xướng dân gian: 
+ Diễn xướng dân gian là hình thức trình bày tác phẩm một cách tổng hợp 
+ Các hình thức của diễn xướng: kể, hát, diễn tác phẩm văn học dân gian 
→ Truyền miệng là phương thức lưu truyền tác phẩm duy nhất và tất yếu 
khi chưa có chữ viết. Đây là đặc tính cơ bản hàng đầu của VHDG. Vì vậy dân 
gian có câu: 
 2. Tính tập thể 
- Tác phẩm VHDG là sáng tác của nhiều người, không biết ai là tác giả và 
tác giả đầu tiên là ai/ 
- Cơ chế của sáng tác tập thể: 
Trong quá trình sinh hoạt, lao động cộng đồng, ai đó có cảm hứng bật ra một 
câu ca hoặc kể một câu chuyện. Mọi người khen hay và thêm bớt, sửa chữa. Trong 
quá trình truyền miệng, tác phẩm văn học dân gian được gia công hoàn chỉnh và 
trở thành tài sản chung của cộng đồng. 
* Tính truyền miệng và tính tập thể là những đặc trưng cơ bản, xuyên suốt 
quá trình sáng tạo và lưu truyền tác phẩm VHDG, thể hiện sự gắn bó mật thiết của 
văn học dân gian với đời sống cộng đồng. 
II. Hệ thống thể loại của văn học dân gian Việt Nam Mục tiêu: HS phân 
biệt được các thể loại của VHDG. 
Phương tiện: Sách giáo khoa, 
III. Phương pháp, kĩ thuật: Đọc ghi nhớ, hệ thống kiến thức bằng lược đồ 
tư duy 
1. Thần thoại 5. Truyện ngụ ngôn 9. Tục ngữ 
2. Sử thi 6. Truyện cười 10. Câu đố 
3. Truyền thuyết 7. Vè 11. Ca dao 
4. Truyện cổ tích 8. Truyện thơ 12. Chèo 
IV. GV hướng dẫn HS tìm những giá trị cơ bản của văn học dân gian. 
Mục tiêu: HS nắm được những giá trị cơ bản của văn học dân gian. 
Phương tiện: Sách giáo khoa, giấy A4 
Phương pháp, kĩ thuật: làm việc cá nhân , kỹ thuật đọc tích cực 
* GV chia lớp thành 3 nhóm lớn, mỗi nhóm tìm hiểu mục nhỏ bằng kỹ thuật 
"đọc tích cực". 
+ Nhóm 1: Văn học dân gian là kho tri thức vô cùng phong phú về đời sống 
các dân tộc 
+ Nhóm 2: Văn học dân gian có giá trị giáo dục sâu sắc về đạo lí làm người 
+ Nhóm 3: Văn học dân gian có giá trị thẩm mĩ to lớn, góp phần tạo nên bản 
sắc riêng cho nền văn học dân tộc 
* HS đọc lướt, đoán nội dung, tìm ý chính. Chia sẻ bạn cùng bàn. 
* Đại diện bất kì của mỗi nhóm trình bày (GV chỉ định). Các nhóm khác có 
thể hỏi và bổ sung: 
 * GV nhận xét, kết luận sau mỗi nội dung được các nhóm thống nhất: 
1. Văn học dân gian là kho tri thức vô cùng phong phú về đời sống các 
dân tộc 
- Tri thức trong văn học dân gian thuộc đủ mọi lĩnh vực của đời sống: tự 
nhiên, xã hội và con người 
- Đặc điểm của tri thức dân gian: 
+ Là kinh nghiệm lâu đời được đúc kết từ thực tiễn 
+ Được trình bày bằng ngôn ngữ nghệ thuật giàu sức hấp dẫn, có sức sống 
lâu bền với thời gian 
+ Thể hiện quan điểm và trình độ nhận thức của nhân dân nên có phần khác 
biệt với quan điểm và nhận thức của giai cấp thống trị cùng thời 
VD: Con vua thì lại làm vua 
Con vua thất thế lại ra quét chùa 
2. Văn học dân gian có giá trị giáo dục sâu sắc về đạo lí làm người 
- Giáo dục tinh thần nhân đạo và lạc quan 
+ Yêu thương đồng loại 
+ Đấu tranh để bảo vệ và giải phóng con người 
+ Niềm tin vào chính nghĩa, vào cái thiện 
- Góp phần hình thành những phẩm chất tốt đẹp cho con người 
3. Văn học dân gian có giá trị thẩm mĩ to lớn, góp phần quan trọng tạo 
nên bản sắc cho nền văn học dân tộc 
- Khi chưa có văn học viết, VHDG đóng vai trò chủ đạo. Khi có văn học 
viết, VHDG là nguồn nuôi dưỡng văn học viết, phát triển song song với văn học 
viết. 
- Tác phẩm VHDG trở thành mẫu mực nghệ thuật cho người đời sau truyền 
tụng và học tập. 
HOẠT ĐỘNG 3: HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP 
Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức giải được các bài tập trong SGK 
Phương tiện: Sách giáo khoa, vở ghi 
Phương pháp, kĩ thuật: Viết tích cực 
Thời gian 5 phút. Yêu cầu: Điều đọng lại sâu sắc trong em... 
GV tổ chức HS viết cá nhân. Chọn HS chia sẻ sau khi viết. Chốt kỹ năng 
viết. 
HOẠT ĐỘNG 4: HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG 
 Mục tiêu: HS vận dụng kiến thức giải được các bài tập trong sgk 
Phương tiện: Sách giáo khoa, vở ghi 
Phương pháp, kĩ thuật: tự học ở nhà 
Bài tập: Đoạn thơ dưới đây đã khai thác và sử dụng những chất liệu VHDG 
nào? Việc sử dụng những chất liệu VHDG đó đem lại hiệu quả nghệ thuật như thế 
nào? 
Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn 
Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc 
Tóc mẹ thì bới sau đầu 
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn 
Cái kèo, cái cột thành tên 
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng 
Đất Nước có từ ngày đó... 
Đất là nơi anh đến trường 
Nước là nơi em tắm 
Đất Nước là nơi ta hò hẹn 
Đất Nước là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm 
Gợi ý 
* Chỉ ra những câu thơ có sử dụng chất liệu VHDG: 
- Câu 1: Truyện cổ tích “Sự tích trầu cau” 
- Câu 2: Truyền thuyết “ Thánh Gióng” 
* Hiệu quả nghệ thuật: 
- Việc khai thác và sử dụng những chất liệu VHDG đem lại cho bài thơ hiện 
đại của Nguyễn Khoa Điềm một màu sắc dân gian đậm đà 
- Đất Nước hiện lên gần gũi, bình dị, thân thuộc  
HOẠT ĐỘNG 5: HOẠT ĐỘNG MỞ RỘNG, BỔ SUNG. 
- Hướng dẫn HS ôn tập và rèn luyện thêm kiến thức, kĩ năng trong học tập 
- Tìm đọc các tác phẩm thuộc thể loại VHDG 
 PHỤ LỤC 02 
MỘT SỐ TRANH ẢNH DẠY HỌC VỚI KỸ THUẬT DẠY HỌC TÍCH CỰC 
(Ảnh: HS trình bày Điều đã biết và Điều muốn biết theo phiếu học tập KWL) 
(Ảnh: HS thảo luận theo kỹ thuật 
khăn trải 
(Ảnh: HS thảo luận theo kỹ thuật 
khăn trải bàn) 
 PHỤ LỤC 03 
MỘT SỐ BÀI THU HOẠCH CỦA HS SAU KHI HỌC XONG 
CÁC BÀI KHÁI QUÁT VĂN HỌC VIỆT NAM 
(Ảnh bài em Nguyễn Thị Bích Huyền lớp 10C- trường THPT Nguyễn Trường Tộ) 
(Ảnh: Bài của em Nguyễn Thị Trà Giang- lớp 10C- trường THPT Nguyễn Trường Tộ