SKKN Sử dụng phương pháp giáo dục STEM trong dạy học môn Toán Lớp 3 nhằm phát triển năng lực học sinh theo chương trình giáo dục phổ thông 2018

 1
Phần I. MỞ ĐẦU:
1. Mục đích của sáng kiến.
Mục tiêu chung của chương trình giáo dục 2018 nhằm giúp học sinh hoàn thiện 
về phẩm chất, năng lực của người học. Mục tiêu chung của chương trình đã chỉ 
rõ: Thông qua hoạt động dạy học giúp học sinh hình thành và phát triển phẩm 
chất, năng lực của người học. Để đạt được mục tiêu giáo dục trong bối cảnh 
mới, việc đổi mới phương pháp dạy học có vai trò quyết định. Đổi mới phương 
pháp dạy học được xem là chìa khoá cho sự thành công của công tác dạy học 
nhằm hình thành và phát triển phẩm chất, năng lực của người học và nâng cao 
chất lượng dạy học. 
Từ thực tiễn dạy học tại trường Tiểu học Tri Phương trong những năm qua tôi 
nhận thấy các em chưa hình thành thói quen tự chủ, tự học trong học tập. Đa số 
học sinh còn thụ động trong học tập, không có hứng thú học tập, việc tiếp nhận 
nhiệm vụ và thực hiện nhiệm vụ học tập cần có sự hướng dẫn tận tình, tỉ mỉ của 
giáo viên. Các em thường bắt chước làm theo những bài tập mẫu, những hoạt 
động học tập theo khuôn mẫu của sách giáo khoa hoặc hướng dẫn của giáo viên. 
Các em chưa chủ động trong học tập trước ở nhà, trong tìm hiểu kiến thức mới 
hay nghiên cứu tìm hiểu những vấn đề nâng cao, mở rộng.
Qua thời gian tìm hiểu và được tập huấn về STEM tôi nhận thấy:
STEM là thuật ngữ viết tắt của các từ Science (Khoa học), Technology (Công 
nghệ), Engineering (Kĩ thuật) và Mathematics (Toán học). Giáo dục STEM cũng 
xuất phát từ vấn đề nảy sinh trong thực tiễn được xây dựng thành các chủ đề/bài 
học STEM, thông qua việc giáo viên tổ chức các hoạt động học sẽ giúp học sinh 
tìm ra được những giải pháp để giải quyết vấn đề mà chủ đề/bài học STEM nêu 
ra.
Giáo dục theo mô hình STEM không đồng nghĩa với việc đào tạo học sinh trở 
thành những nhà toán học hay kỹ sư mà là phát triển các kỹ năng cần có cho học 
sinh để học sinh có thể làm việc và phát triển trong thế giới công nghiệp hiện đại 
ngày nay. Mô hình STEM phải đảm bảo tích hợp, lồng ghép hài hòa giữa 04 3
nghiệp, đại học tại địa phương. Việc này sẽ khai thác tối đa các nguồn lực về 
con người, cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động dạy và học STEM. Các hoạt 
động này sẽ giúp tăng tính liên kết giữa các tổ chức lại với nhau.
+ Giúp trẻ em định hướng được nghề nghiệp
Trong quá trình học STEM, học sinh sẽ được trải nghiệm và hoạt động trong 
nhiều lĩnh vực khác nhau. Quá trình này sẽ giúp các em đánh giá được sự phù 
hợp về năng khiếu, sở thích của mình đối với từng lĩnh vực. Sau đó, học sinh có 
thể dễ dàng hơn trong việc lựa chọn nghề nghiệp tương lai cho mình. Việc thực 
hiện tốt giáo dục STEM sẽ giúp thu hút học sinh theo học, lựa chọn các ngành 
nghề thuộc lĩnh vực STEM, từ đó đáp ứng được nhu cầu cao về nguồn nhân lực 
trong cuộc cách mạng công nghệ 4.0.
Từ những lý do trên, trong năm học 2023 - 2024 tôi đã tiến hành áp dụng vào 
thực tiễn dạy học và thực hiện đề tài: “Sử dụng phương pháp giáo dục STEM 
trong dạy học môn Toán lớp 3 nhằm phát triển năng lực học sinh theo chương 
trình giáo dục phổ thông 2018”.
2. Tính mới và ưu điểm nổi bật của sáng kiến:
- Sáng kiến với các giải pháp mà cá nhân tôi trình bày khác so với giải pháp 
trong quá trình dạy là: HS sử dụng những vật liệu thông dụng tái chế và làm ra 
các sản phẩm để vận dụng vào bài học như: móc reo quần áo, cốc nhựa 1 lần, 
cốc ăn mì tôm, khúc gỗ, .. làm ra cân thăng bằng; hay bìa vở, tấm bìa trong suốt 
làm ra dụng cụ tìm một phần mấy, giấy thủ công làm ra các bức tranh có sử 
dụng hình vuông, chữ nhật hình tròn và một phần mấy, bìa cát tông, ống hút làm 
ra mô hình đồng hồ để học giờ..
- Tôi lồng ghép làm sản phẩm STEM vào một phần trong bài học toán là phần 
luyện tập hoặc phần ứng dụng. Khi đó học sinh nắm chắc kiến thức và ứng dụng 
bài học vào làm sản phẩm, học mà chơi, chơi mà học.
- Sáng kiến được áp dụng lần đầu tại nhà trường vào đầu năm học 2023- 2024 
đến hết học kỳ I năm học 2023 - 2024. Khi áp dụng sáng kiến vào thực tế giảng 
dạy, tôi nhận thấy học sinh tích cực chủ động trong hoạt động học, thích tìm tòi, 5
Phần 2: NỘI DUNG
Chương I. Khái quát thực trạng vấn đề mà sáng kiến tập trung giải quyết.
1. Thuận lợi
* Nhà trường + Luôn nhận được sự quan tâm của Ban giám hiệu nhà trường 
trong việc đổi mới phương pháp dạy học nhằm đạt những mục tiêu chương trình 
GDPT 2018 đề ra. Nhà trường đã trang bị đầy đủ thiết bị, đồ dùng dạy học và 
tạo điều kiện cho giáo viên được học, tập tham gia tập huấn để nâng cao năng 
lực, chuyên môn, nghiệp vụ.
* Giáo viên: + Đội ngũ giáo viên có năng lực, trình độ và sự đoàn kết cao, luôn 
quan tâm, giúp đỡ, chia sẻ kinh nghiệm với đồng nghiệp trong trong công tác 
dạy học và giáo dục học sinh. 
* Học sinh: + Đa số học sinh chăm ngoan, lễ phép, biết vâng lời thầy cô, được 
trang bị đầy đủ sách giáo khoa và đồ dùng học tập. 
* Phụ huynh: + Được sự quan tâm của phụ huynh luôn hỗ trợ và phối hợp tích 
cực với giáo viên trong việc học tập và giáo dục đạo đức cho học sinh. Phụ 
huynh luôn hỗ trợ, tạo điều kiện tốt cho các em tham gia vào các hoạt động học 
tập để học sinh phát huy tính tích cực sáng tạo của mình. 
2. Những khó khăn:
*Tài liệu: - Tài liệu nghiên cứu về các phương pháp dạy học hiện đại của chúng 
tôi chưa nhiều, mất khá nhiều thời gian cho công tác chuẩn bị của một bài dạy 
Stem nên nhiều giáo viên còn e ngại khi sử dụng phương pháp mới.
*Giáo viên: - Nhiều giáo viên còn hạn chế về năng lực sử dụng CNTT, ứng 
dụng CNTT vào dạy học, kinh nghiệm sử dụng các phương pháp mới chưa có 
nhiều...
 *Về học sinh: + Đặc điểm tâm lý lứa tuổi các em rất dễ nhớ nhưng cũng 
nhanh quên và sự tập trung chú ý còn hạn chế. Các em hiếu động, thích tìm hiểu 
cái mới nên dễ gây cảm xúc mới, song các em cũng rất chóng chán. Năng lực 
nhận thức của một số học sinh còn nhiều hạn chế, khả năng tư duy, suy luận
 chưa cao, chưa có ý thức trách nhiệm trong học tập và các hoạt động khác. Một 7
+ Kết quả khảo sát về những phẩm chất, năng lực của học sinh:
 Mức đạt được
 Năng lực và phẩm chất Tốt Đạt Chưa đạt
 SL % SL % SL %
 Tự chủ, tự học 35 73 13 27 0 0
 Năng 
 Giao tiếp, hợp tác 37 77 11 23 0 0
 lực
 GQVĐ và sáng tạo 35 73 13 27 0 0
 Yêu nước 36 75 12 25 0 0
 Nhân ái 35 73 13 27 0 0
 Phẩm 
 Chăm chỉ 36 75 12 25 0 0
 chất
 Trung thực, 40 83 8 17 0 0
 Trách nhiệm 38 79 10 21 0 0
* Kết quả khảo sát: Lớp 3C
+ Kết quả khảo sát về hứng thú, tập trung học tập:
 KẾT QUẢ KHẢO SÁT
 Lớp Sĩ số Hứng thú Bình thường Không hứng thú
 SL % SL % SL %
 3C 38 15 39,4 16 42 7 18,6
+ Kết quả khảo sát về chất lượng học tập:
 KẾT QUẢ KHẢO SÁT
 Lớp Sĩ số Xuất sắc Hoàn thành tốt Hoàn thành
 SL % SL % SL %
 3C 38 6 15,8 10 26,2 22 58 9
Bước 1: Xác định mục đích của sản phẩm chủ đề STEM. Sản phẩm chủ đề 
STEM được thiết kế, chế tạo để phục vụ hoạt động dạy học nào (đặt vấn đề, xây 
dựng kiến thức, vận dụng kiến thức)?
Bước 2: Xác định nguyên lí hoạt động của sản phẩm chủ đề STEM. Tức là tìm 
câu trả lời cho câu hỏi “Sản phẩm chủ đề hoạt động như thế nào?”. Trong dạy 
học, nguyên lí hoạt động của sản phẩm này là các định luật, nguyên lí, học sinh 
cần lĩnh hội hay vận dụng của tiết học.
Bước 3: Phác thảo bản vẽ thiết kế sản phẩm chủ đề STEM. Bản vẽ thiết kế sản 
phẩm được phác thảo dựa trên nguyên lí hoạt động. Thông thường, bản vẽ thiết 
kế sản phẩm có nhiều, mỗi bản vẽ có ưu điểm và nhược điểm khác nhau. Tuy 
nhiên, bản vẽ tối ưu nhất khi nó căn cứ trên vật liệu và nguồn lực sẵn có.
Bước 4: Gia công các chi tiết của sản phẩm chủ đề STEM. Các chi tiết của sản 
phẩm thường được gia công bằng các công nghệ, công cụ nào. Khi gia công 
các chi tiết, cần thỏa mãn các yêu cầu kĩ thuật theo bản vẽ thiết kế. 11
 Nội dung chủ đạo và tích hợp trong bài học:
Môn học Yêu cầu cần đạt
 Toán 1 1 1 1
 – Nhận biết được về , , ,..., thông qua các 
 2 3 4 9
 hình ảnh trực quan.
Môn học chủ đạo – Thực hành tạo sản phẩm từ một phần mấy của 
 một hình để trang trí góc học tập.
 – Giải quyết được một số vấn đề thực tiễn liên 
 quan đến một phần mấy.
 Mĩ thuật – Hiểu được một số thao tác, công đoạn cơ bản để 
 làm nên sản phẩm.
 – Phối hợp được một số kĩ năng: cắt, xé, dán, ... 
Môn học tích hợp trong thực hành, sáng tạo.
 – Trưng bày, giới thiệu được sản phẩm, chia sẻ 
 mục đích sử dụng.
 – Sử dụng sản phẩm để trang trí góc học tập.
I. Yêu cầu cần đạt.
 1 1 1 1
– Nhận biết được về , , ,..., thông qua các hình ảnh trực quan.
 2 3 4 9
– Thực hành sử dụng các vật liệu đơn giản và phối hợp với một số kĩ năng xé, 
cắt, dán,. tạo sản phẩm từ một phần mấy của một hình để làm sản phẩm trang trí.
– Tự tin trình bày ý kiến khi thảo luận đề xuất ý tưởng và trưng bày, giới thiệu 
sản phẩm của nhóm mình trước lớp.
– Hợp tác với các bạn để tạo sản phẩm và điều chỉnh, hoàn thiện sản phẩm của 
nhóm.
– Có cơ hội hình thành và phát triển năng lực giải quyết vấn đề toán học, năng 
lực sử dụng công cụ và phương tiện học toán.
II. Đồ dùng dạy học.
1. Chuẩn bị của giáo viên