SKKN Một số kinh nghiệm tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo cho học sinh THCS qua môn GDCD

ừ đó hình thành năng lực thực tiễn cũng như phát huy tiềm năng sáng tạo của bản thân”./.
Thứ nhất, trải nghiệm trong môn học (thực chất là một hình thức tổ chức dạy học, giúp học sinh biết liên hệ, vận dụng kiến thức môn học vào giải quyết các vấn đề trong cuộc sống).
Thứ hai là dạng các nhà biên soạn chương trình đặt độc lập như tổ chức hoạt động giáo dục. Khi phân chia các loại “trải nghiệm”, người biên soạn chương trình cần làm rõ dựa trên cơ sở lý luận và thực tiễn dạy học.
Nếu cho rằng hoạt động trải nghiệm sáng tạo chỉ giống như hoạt động ngoài giờ lên lớp trong chương trình hiện hành thì không đúng.
Chính xác là nó có điểm giao thoa. Nhưng cái khác về bản chất là hoạt động ngoài giờ lên lớp đưa ra những nội dung “cứng”, thực hiện theo cách áp đặt từ trên xuống học sinh.
Còn hoạt động trải nghiệm có những “hướng mở”, để phù hợp hơn với điều kiện giáo dục ở nhà trường phổ thông khác nhau.
* Nhiều người cho rằng trải nghiệm sáng tạo là đưa học sinh ra ngoài phạm vi trường như đi tham quan, du lịch...?
- Đó là suy nghĩ chưa đúng. Trên thực tế, nhiều trường không chỉ cho học sinh đi tham quan, du lịch mà còn đưa học sinh đến các di tích văn hóa để “học cùng di sản”.
Nhưng tất cả mới chỉ dừng lại ở việc tham quan, du lịch mà chưa phải “trải nghiệm sáng tạo” - phải có chương trình riêng, đặt ra mục tiêu, các nhiệm vụ mà học sinh cần đạt, có đánh giá theo thang điểm được giáo viên xây dựng...
Để học sinh tham gia xây dựng chương trình
* Nhưng không phải nhà trường nào cũng có điều kiện tổ chức các chuyến đi?
- Trải nghiệm sáng tạo không nhất thiết phải đưa học sinh ra ngoài trường học. Đây là điều mà các nhà soạn thảo chương trình cũng cần làm rõ. Có vô vàn hình thức phong phú có thể cho phép học sinh trải nghiệm ở nhiều cấp độ, trong đó cấp độ cao nhất chính là sáng tạo.
Như cuối năm trước, các em học sinh lớp tôi chủ nhiệm đã chọn cách thiết kế phong bao mừng tuổi bán lấy tiền giúp đỡ bệnh nhân ung thư. Các em tự tìm hiểu, thiết kế mẫu, tính toán để giá thành thấp nhất có thể, và có nhiều cách để bán được 1.000 chiếc bao lì xì. Sau khi trừ chi phí còn được một số tiền không nhỏ, để thực hiện mục đích đề ra.
Đó là một cách trải nghiệm không chỉ giúp học sinh có được một số kỹ năng, mà còn giúp các em biết ý nghĩa của sự lao động, sáng tạo khi làm ra sản phẩm...
* Vậy theo cô, hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong trường nên làm thế nào để đạt hiệu quả cao?
- Trước hết, cần phải đánh giá nhu cầu của học sinh để thiết kế hoạt động (khác với chương trình có sẵn, giáo viên và học sinh cứ thế thực hiện). Ở đây, nhà sư phạm phải tìm cách dung hòa được giữa nhu cầu người học và sự định hướng của giáo viên.
Thứ hai là việc học sinh tham gia như thế nào trong tất cả các khâu.
Thứ ba là đánh giá, trong đó phải ưu tiên việc tự đánh giá: học sinh tự đánh giá việc làm của mình, bảo vệ thành quả mình làm được, và học sinh đánh giá chéo đối với học sinh.
Cuối cùng là trong chương trình chỉ nên đề cập tới “chuẩn đầu ra” cho từng cấp học, gợi ý một số nội dung, hình thức và phương pháp tổ chức, còn nên giao quyền chủ động cho các nhà trường, các giáo viên xây dựng những hoạt động cụ thể phù hợp...tức là tạo ra một làn sóng đổi mới “từ dưới lên”.
Ví dụ: KẾ HOẠCH
            HỌC TẬP TRẢI NGHIỆM MÔN GDCD 9 NĂM HỌC 2017- 2018
 	Thực hiện kế hoạch năm học 2017-2018 của trường THCS Quang Trung, nhóm GDCD 9 xây dựng hoạt động trải ngiệm sáng tạo tuần 11 với nội dung: Cho đi và nhận lại thông qua hoạt động học tập tìm hiểu ở trường.
I. MỤC ĐÍCH - YÊU CẦU
1. Mục đích:
- Nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ năm học, kế hoạch nhà trường năm học 2017-2018, Thực hiện tốt chương trình  môn học, đổi mới phương pháp dạy và học theo hướng phát huy năng lực học sinh, chú trọng tích hợp lồng ghép liên môn dạy tốt GDCD.
- Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua hoạt động trải nghiệm ngoại khóa.
- Tìm hiểu về chủ đề Cho đi và nhận lại
- Có ý thức tìm tòi, lắng nghe các nội dung mà giáo viên truyền đạt.
- Biết cách cho đi thay vì chỉ nhận lại.
- Giáo dục học sinh có lối sống đẹp biết yêu thương, chia sẻ, giúp đỡ những người xung quanh, giàu lòng nhân ái. 
- Giáo dục lòng tự hào thế hệ cha ông – những người có công trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước từ đó có ý thức bảo vệ và giữ gìn đất nước, giữ gìn bảo tồn văn hóa truyền thông của dân tộc.
- Bồi dưỡng tình yêu quê hương đất nước, niềm tự hào dân tộc, tự hào về những người có công trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước.
2. Yêu cầu:
- Đảm bảo tất cả HS Khối 9 tham gia.
- Trang bị kiến thức cần thiết để đạt kết quả học tập và giáo dục cao.
II. THÀNH PHẦN:
1. Ban giám hiệu.
2. Giáo viên: Nhóm GDCD.
3. Học sinh khối 9
III. ĐỊA ĐIỂM- THỜI GIAN
- Tham quan, học tập và nghiên cứu tại Trường THCS Quang Trung TP Hà Tĩnh.
- Thời gian: 1 tiết từ 16h30 đến 17h15 ngày 16/11/2017.
IV. NỘI DUNG
a. Hoạt động 1:
- HS: Tìm kiếm thông tin
. Bài: Lí tưởng sống của thanh niên.
. Tìm kiếm thông tin trên internet: cho đi là gì? Nhận lại là gì?
 .Vì sao phải cho đi? 
 . Ai sẽ là người cho đi?
 . Ai sẽ được nhận lại?
 . Khi cho đi nhận lại cái gì? 
b. Hoạt động 2: 
- Trình chiếu hình ảnh thanh niên tình nguyện giúp đỡ nhân dân vùng lũ, hình ảnh hoạt động nhân đạo, giúp đỡ, sẻ chia trong cuộc sống.
c. Hoạt động 3: 
- Học sinh xem phim dựa theo câu chuyện “Cô bé bán diêm” và nghe ca khúc cùng tên. 
d. Hoạt động 4:
- Viết thu hoạch. 
- Viết báo cáo.
- Qua hoạt động rèn luyện cho học sinh tự tin, biết tự giới thiệu, biết diễn thuyết trước tập thể, năng lực trả lời phỏng vấn, năng lực tổng hợp, khái quát, lựa chọn vấn đề. Tạo mối quan hệ mật thiết giữa HS với HS, giữa HS với GV.
V. CHƯƠNG TRÌNH CỤ THỂ 
STT
THỜI GIAN
NỘI DUNG THỰC HIỆN
NGƯỜI THỰC HIỆN
1
Giáo viên giao nhiệm vụ học sinh chuẩn bị phần tìm kiếm thông tin:
Nghiên cứu bài: Lí tưởng sống của thanh niên.
. Tìm kiếm thông tin trên internet: cho đi là gì? Nhận lại là gì?
 .Vì sao phải cho đi? 
 . Ai sẽ là người cho đi?
 . Ai sẽ được nhận lại?
 . Khi cho đi nhận lại cái gì? 
HS khối 9
2
16h30p
Tập trung học sinh khối 9 tại văn phòng .
Tất cả HS, Giáo viên. (đc Minh Hương)
3
16h35p đến 16h55p
-HS nghe và cùng hát ca khúc “ Tự nguyện”
- Trình chiếu hình ảnh thanh niên tình nguyện giúp đỡ nhân dân vùng lũ, hình ảnh hoạt động nhân đạo, giúp đỡ, sẻ chia trong cuộc sống.
Tất cả thành phần 
4
16h55p đến 17h10p
- Học sinh xem phim dựa theo câu chuyện “Cô bé bán diêm” và nghe ca khúc cùng tên. 
GV nhóm GDCD +
HS khối 9
5
17h10p đến17h15p
- Hướng dẫn  Hs về nhà viết bài thu hoạch theo yêu cầu của GV 
Câu 1: Báo ảnh về các hình ảnh thanh niên, học sinh có lí tưởng, lối sống đẹp, và những hình ảnh giúp đỡ giàu nhân ái, hoạt động cho đi và nhận lại có ý nghĩa phù hợp lứa tuổi học sinh của chủ đề “Cho đi và nhận lại”? 
Câu 2: Em hãy viết văn, thơ thể hiện được cảm xúc, suy nghĩ, trăn trở về lối sống đẹp của thanh niên, học sinh hiện nay?
Tất cả HS và GV (Đ/C Hương)
                                                        BÁO CÁO HOẠT ĐỘNG 
            HỌC TẬP TRẢI NGHIỆM MÔN GDCD TUẦN 8 
NĂM HỌC 2017- 2018
 	Thực hiện đúng kế hoạch năm học 2017-2018 của trường THCS Quang Trung, nhóm Ngữ Văn 8 và GDCD 8 đã tổ chức thành công hoạt động trải nghiệm sáng tạo vào chiều Thứ 3 ngày 24 tháng 10 (tuần 8) với nội dung: Tình bạn (GDCD), Tiếng Việt muôn màu (Văn) thông qua hoạt động học tập tìm hiểu di tích nghĩa trang Núi Nài (TP Hà Tĩnh). Kết quả đạt được như sau: 
I. Đánh giá chung:
1. Số lượng tham gia: Học sinh tham gia hoạt động đầy đủ (149 học sinh), đúng thời gian. 
2. Nội dung:
- Trong quá trình học tập, các em đều có ý thức tìm tòi, lắng nghe các nội dung mà giáo viên truyền đạt.
- Thực hiện nghiêm túc nội quy, quy định tại nghĩa trang liệt sỹ Núi Nài.
- Thông qua buổi học, học sinh tự hào thế hệ cha ông – những người có công trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước từ đó có ý thức bảo vệ và giữ gìn đất nước, giữ gìn bảo tồn văn hóa truyền thông của dân tộc. Đồng thời góp phần bồi dưỡng tình yêu quê hương đất nước, niềm tự hào dân tộc, tự hào về những người có công trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước.
- Đã áp dục được Tiếng Việt để bày tỏ cảm nhận của mình về đề tài người lính, các anh hùng, liệt sỹ, đề tài cách mạng.
- Trình tự các hoạt động được nhóm giáo viên GDCD thực hiện tuân thủ đúng thời gian và nội dung hoạt động: 
a. Học sinh tập trung vào lúc 14h30p tại nghĩa trang liệt sỹ núi Nài.
b. Lễ dâng hương cho các anh hùng liệt sỹ:
c. Nghe thuyết trình về những chiến tích trong lịch sử gắn với di tích Núi Nài.
Tổng kết hoạt động này, các em đã được khắc sâu kiến thức qua trò chơi: “Theo dòng lịch sử”. Tất cả học sinh đều tham gia sôi nổi, tích cực.
d. Hoạt động trải nghiệm vệ sinh môi trường
Học sinh đã tham gia lao động tổng dọn vệ sinh trong khu vực nghĩa trang, cảnh quan sạch sẽ, gọn gàng. Qua đó giáo dục các em ý thức bảo vệ môi trường, yêu thiên nhiên và trân quý những thành quả của cha ông ta để lại vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc:
e. Tham quan, học tập ở khuôn viên nghĩa trang, chụp ảnh làm tư liệu.
f. Kết thúc:
- Tập trung học sinh.
- Hướng dẫn  học sinh trở về an toàn, nhanh chóng.
- Hs về nhà viết bài thu hoạch theo yêu cầu của Giáo viên.
II. Kết quả bài thu hoạch:
1. Môn Ngữ Văn: 
- 35% học sinh xếp loại Giỏi
- 40% học sinh xếp loại Khá
- 25% học sinh xếp loại Trung Bình.
2. Môn GDCD:
- 30% học sinh xếp loại Giỏi
- 43% học sinh xếp loại Khá
- 27% học sinh xếp loại Trung Bình.
BÁO CÁO
Tổ chức cho học sinh tham gia hoạt động “Trải nghiệm sáng tạo GDCD 9” năm học 2017 – 2018.
 Thực hiện kế hoạch giáo dục TNST năm học 2017-2018 của Trường THCS Quang Trung, kế hoạch TNST của bộ môn:Giáo dục công dân khối 9 
Sau khi triển khai thực hiện Giáo viên phụ trách:Lê Thị Minh Hương xin được báo cáo như sau:
I. Về công tác chỉ đạo, hướng dẫn, tổ chức thực hiện:
 Thực hiện kế hoạch năm học 2017-2018 của trường THCS Quang Trung, nhóm GDCD 9 xây dựng hoạt động trải nghiệm sáng tạo tuần 11 với nội dung: Cho đi và nhận lại thông qua hoạt động học tập tìm hiểu ở trường. Thực hiện tốt chương trình  môn học, đổi mới phương pháp dạy và học theo hướng phát huy năng lực học sinh, chú trọng tích hợp lồng ghép liên môn dạy tốt GDCD. Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua hoạt động trải nghiệm ngoại khóa.
II. Kết quả cụ thể:
1. Số lượng người tham gia:
- Giáo viên: 5 
 - Học sinh : 149
 - Thành phần khác:Ban giám hiệu, tổng phụ trách Đội.                                     
 2. Kết quả: - Trong quá trình học tập, các em đều có ý thức tìm tòi, lắng nghe các nội dung mà giáo viên truyền đạt. Thực hiện nghiêm túc nội quy, quy định của giáo viên. Thông qua buổi học, học sinh đã nhận thức được nhiều nội dung bổ ích:
 - Biết vai trò cho đi và nhận lại.
 - Vì sao phải cho đi.
 - Khi cho đi nhận lại cái gì.
 - Trình chiếu hình ảnh thanh niên tình nguyện giúp đỡ nhân dân vùng lũ, hình ảnh hoạt động nhân đạo, giúp đỡ, sẻ chia trong cuộc sống.
- Học sinh xem phim dựa theo câu chuyện “Cô bé bán diêm” và nghe ca khúc cùng tên. 
 Rèn luyện học sinh nhiều kĩ năng, thái độ khác nữa: 
 - Kĩ năng lắng nghe, quan sát, tự tin trình bày trước tập thể.
 - Biết cho đi và nhận lại đúng cách.
 - Có lối sống đẹp.
 - Tạo mối quan hệ mật thiết giữa HS với HS, giữa HS với GV.
 - Giáo dục lòng tự hào về thế hệ cha ông – những người có công trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước, từ đó có ý thức bảo vệ và giữ gìn quê hương, đất nước, giữ gìn bảo tồn văn hóa truyền thống của dân tộc.
 - Bồi dưỡng tình yêu quê hương đất nước.
 - Có ý thức tìm tòi, lắng nghe các nội dung mà giáo viên truyền đạt.
 - Biết cách cho đi thay vì chỉ nhận lại.
 Sau học hoạt động học sinh viết thu hoạch: 
 Câu 1: Báo ảnh về các hình ảnh thanh niên, học sinh có lí tưởng, lối sống đẹp, và những hình ảnh giúp đỡ giàu nhân ái, hoạt động cho đi và nhận lại có ý nghĩa phù hợp lứa t uổi học sinh của chủ đề “Cho đi và nhận lại”? 
 Câu 2: Em hãy viết văn, thơ thể hiện được cảm xúc, suy nghĩ, trăn trở về lối sống đẹp của thanh niên, học sinh hiện nay?
III. Kết quả bài thu hoạch:
Môn GDCD:
- 43% học sinh xếp loại Giỏi
- 30% học sinh xếp loại Khá
- 27% học sinh xếp loại Trung Bình
* Một số hình ảnh tiêu biểu:
III.Bài học kinh nghiệm
 Kinh nghiệm thứ nhất là biến tấu các hoạt động chuyên môn để nâng cao sức hấp dẫn. Thay vì những câu hỏi khô khan thì chúng ta có thể tổ chức  thành trò chơi đố vui có thưởng, những phần thưởng làm cho các em hào hứng hơn. 
  Kinh nghiệm thứ hai là tìm kiếm nguồn kinh phí để tổ chức HĐTNST. HĐ TNST cần những khoản kinh phí khá lớn, ngoài sự hỗ trợ của Nhà trường theo quy chế thu chi nội bộ thì một số nguồn như sự ủng hộ của Đoàn trường, Công đoàn nhà trường .
           Trên đây là báo cáo kết quả về việc tổ chức cho HS tham gia hoạt động “Trải nghiệm sáng tạo” môn GDCD 9 năm học 2017- 2018.
IV. Kết quả đạt được
 Qua áp dụng những kinh nghiệm trên tôi thấy rất thành công.Việc chú trọng rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh vào nội dung các môn học trong đó có môn GDCD đã đem lại một số kết quả như sau: 
* Kết quả khảo sát hiện tại khi dạy học rèn kĩ năng sống cho học sinh trong môn GDCD:
	Loại
Lớp(tổng số)
Giỏi
Khá
Trung bình
Yếu
SL	%
SL	%
SL	%
SL	%
K6 (70)
25	36
30 43
13 19
2	2
K7( 80)
20	25
37 46
20 25
3 4 
	Loại
Lớp(tổng số)
Giỏi
Khá
Trung bình
Yếu
SL	%
SL	%
SL	%
SL	%
K8 (150)
50	33
70 47
30	20
K9 ( 135)
60 44
60 44
15	12
 -Học sinh không những hiểu bài mà còn biết chọn cho mình những kĩ năng sống phù hợp trong mỗi tình huống khác nhau.
- Tỷ lệ học sinh vi phạm về đạo đức đã giảm khá rõ nét, không còn tình trạng học sinh vi phạm pháp luật ở địa phương, việc chấp hành nội quy của học sinh cũng nghiêm túc hơn
- Khả năng giao tiếp và trình bày trước tập thể của học sinh đã được tăng lên. Các em học sinh khá giỏi, thường tham gia các hoạt động tập thể thì đã đi vào độ chuyên nghiệp hơn, dám nhận một số công việc trong các hoạt động lớn của liên đội như dẫn chương trình, hùng biện, trình bày các vấn đề trước tập thể; đối với các học sinh còn hạn chế về nhận thức thì nay các em cũng đã mạnh dạn hơn, dám xung phong phát biểu và trình bày ý kiến của mình trước lớp
	- Học sinh hứng thú, say mê với bộ môn thích khám phá bày tỏ ý kiến của mình với từng tình huống được đặt ra trong từng tiết học, nhờ vậy mà chất lượng bộ môn cũng tăng lên.
 -Học sinh nhận thức đúng vị trí quan trọng của môn học,và chắc chắn những gì các em nhận thấy,ứng xử ở trường,ở nhà phụ huynh dần dần sẽ có cái nhìn khác trước đây vị trí môn học này.
 C.KẾT LUẬN:
Với chương trình mới được xây dựng theo quan điểm tích hợp,cấu trúc chương trình theo hướng đồng tâm và phát triển.Hình thức tổ chức dạy học trên rất đa dạng có tác động lớn đến giáo dục,tình cảm,ý thức trách nhiệm,đặc biệt hình thành ở các em kĩ năng tổ chức,tự quản,giao tiếp ứng xử,kĩ năng tự đánh giá
Tuy nhiên,việc rèn luyện và giáo dục kĩ năng sống cho học sinh là một vấn đề rất phức tạp, có quy mô lớn. Nó được thể hiện thông qua các tình huống cụ thể trong thực tế cuộc sống, gắn liền với 4 trụ cột của giáo dục:
+ Học để biết gồm các kĩ năng tư duy như tư duy phê phán, tư duy sáng tạo, ra quyết định, giải quyết vấn đề, nhận thức được hiệu quả
+ Học làm người: gồm các kĩ năng cá nhân như ứng phó với căng thẳng, kiểm soát cảm xúc, tự nhận thức, tự tin 
Học để sống với người khác gồm các kĩ năng xã hội như giao tiếp, thương lượng, tự khẳng định, hợp tác, làm việc theo nhóm, thể hiện sự cảm thông
Học để làm: gồm các kỹ năng thực hiện công việc và nhiệm vụ như kỹ năng đặt ra mục tiêu, đảm nhận trách nhiệm
Để làm tốt việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh qua bài học môn GDCD, giáo viên cần không ngừng tự học, mạnh dạn đổi mới phương pháp dạy học, sử dụng các kĩ thuật dạy học trong điều kiện cụ thể để nâng cao hiệu quả giảng dạy, giáo dục kĩ năng sống cho học sinh. Giáo viên cần tìm hiểu, xác định đối tượng học sinh của mình để có những phương pháp giáo dục kĩ năng sống phù hợp và hình thành những kĩ năng sống cần thiết cho các em. Ngoài ra, giáo viên nên định hướng cho các em một số hoạt động chuẩn bị cho bài học mới sau khi học xong bài để cho các em chủ động tự tin khi học bài mới và tham gia các hoạt động. Trong phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” trong nhà trường phổ thông, dạy học gắn với việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh là một việc làm cần thiết và có vai trò hết sức quan trọng. Nó trang bị cho các em những kỹ năng khi nghiên cứu bài mới, vận dụng bài học vào thực tiễn, làm cho cuộc sống ngày càng tốt đẹp hơn, chủ động trong học tập để kết quả ngày càng cao hơn. Giáo dục kĩ năng sống là yêu cầu cấp thiết đối với thế hệ trẻ và là xu thế chung của các nước trên thế giới. Vì vậy, việc định hướng giáo dục kĩ năng sống cho học sinh trong nhà trường nói chung và qua môn học nói riêng cần được xác định rõ về mục tiêu, nguyên tắc, nội dung và phương pháp, kĩ thuật giáo dục kĩ năng sống.	
Từ đấy có thể thấy rằng kĩ năng sống bao gồm một loạt các kỹ năng cụ thể, cần thiết cho cuộc sống hàng ngày của con người. Chính vì thế, kĩ năng sống vừa có tính cá nhân, vừa có tính xã hội, chịu ảnh hưởng của gia đình, cộng đồng và dân tộc.
* KIẾN NGHỊ ĐỀ XUẤT:
 Việc giáo dục KNS không chỉ dừng lại ở việc rèn luyện cho học sinh mà ngay cả với giáo viên thông qua nội dung bài dạy, các thao tác tổ chức dạy học cho học sinh thì đồng thời giáo viên cũng phải tích cực rèn luyện KNS cho bản thân để mỗi khi các em lúng túng thì các thầy cô giáo cũng kịp thời giải quyết trên tinh thần thân thiện.Thành công của một tiết dạy lồng ghép KNS đó là sự chuẩn bị chu đáo, lựa chọn các KNS đưa vào bài dạy sao cho phù hợp, giáo viên phải luôn đặt niềm tin vào học sinh.
 Sưu tầm các tình huống thực tế liên quan đến nội dung bài học và gần gũi thân thiết với các em, giúp các em dễ dàng liên hệ và vận dụng cho bản thân.
 Trong quá trình giảng dạy giáo viên cần chú ý liên hệ với nội dung tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh, bởi lẽ đây cũng là một nội dung tích hợp trong chương trình giáo dục của chúng ta hiện nay. 
Đối với giáo viên giảng dạy bộ môn, cần tích cực trau dồi và rèn luyện các KNS cho bản thân, vì hơn ai hết chính sự tự tin và khả năng giải quyết khéo léo mọi tình huống xảy ra trong thực tế giảng dạy và cuộc sống của giáo viên chính là những bài học tự nhiên và có hiệu quả nhất đối với học sinh. “Mỗi giáo viên phải thực sự là tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo”
 Nhà trường cần đầu từ thêm các tài liệu về giáo dục KNS như: Từ điển GDCD, các tình huống đạo đức và pháp luật
Cần có những giải pháp để tuyên truyền trong học sinh và phụ huynh về tầm quan trọng của việc giáo dục KNS để từ đó nâng cao hơn nữa chất lượng giáo dục.	
Tạo điều kiện để học sinh có thể tham quan, giao lưu học hỏi kinh nghiệm về môi trường ở một số địa phương khác. 
 Nên tổ chức thêm nhiều buổi chuyên đề tích hợp với các đề tài khác cũng như tích hợp với các phân môn khác.
Trên đây là những kinh nghiệm: “Một số kinh nghiệm rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh trong môn GDCD” của bản thân tôi nhằm góp phần nâng cao chất lượng, đổi mới phương pháp dạy học và đáp ứng mục tiêu dạy học chú trọng rèn luyện kĩ năng cho học sinh. Trong quá trình thực hiện không tránh khỏi sai sót, rất mong sự đóng góp ý kiến của Hội đồng khoa học các cấp, các thầy cô giáo để chúng ta cùng nhau rút kinh nghiệm để đề tài được hoàn thiện tốt hơn, cho quá trình giảng dạy môn giáo dục công dân hiệu quả hơn. 
	Tôi xin chân thành cảm ơn!