SKKN Một số biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 5-6 tuổi trong trường Mầm non

 PHẦN 1: ĐẶT VẤN ĐỀ
 Ngày nay, việc bảo vệ môi trường sống của con người không phải là vấn đề 
mới nhưng thật sự nó là một vấn đề đáng quan tâm. Có thể nói môi trường là nơi nuôi 
dưỡng con người cả về thể chất lẫn tinh thần, nhưng cũng chính con người trong quá 
trình tồn tại và phát triển đã khai thác cạn kiệt các nguồn tài nguyên thiên nhiên hay sả 
thải ra môi trường gây nên ô nhiễm, mất cân bằng sinh thái dẫn đến những trận động 
đất, lũ lụt, sóng thần hơn thế nữa trong tình trạng hiện nay dịch bệnh covid 19 vẫn đang 
diễn biến rất phức tạp nên khẩu trang mà chúng ta sử dụng hàng ngày hay các dụng cụ 
y tế phục vụ cho công tác phòng chống dịch bệnh vẫn thải ra môi trường, nhưng không 
phải ai cũng có ý thức và trách nhiệm trong việc bảo vệ môi trường và đó cũng chính là 
nguyên nhân cơ bản gây nên tình trạng ô nhiễm môi trường làm thiệt hại về con người 
và vật chất, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Vì vậy, hiểu biết về môi trường và 
giáo dục bảo vệ môi trường trở thành một vấn đề cấp bách, có tính chiến lược toàn cầu.
 Giáo dục bảo vệ môi truờng cho trẻ mầm non là cung cấp cho trẻ những hiểu 
biết ban đầu về môi trường sống của bản thân nói riêng và của con người nói chung, 
biết cách sống tích cực với môi trường. Mục đích của giáo dục bảo vệ môi trường là 
hình thành cho trẻ có thói quen tốt, biết sắp xếp đồ dùng đồ chơi trong lớp và ngoài trời 
gọn gàng ngăn nắp, biết bỏ rác đúng nơi qui định, biết chăm sóc cây xanh và chăm sóc 
con vật nuôi, hình thành cho trẻ có thái độ thiện cảm với việc bảo vệ môi trường, biết 
được những hành vi xấu như vứt rác bừa bãi, vẽ bẩn lên tường, dẫm đạp lên cây xanh. 
Bên cạnh đó giúp cho các bậc phụ huynh và cộng đồng có kiến thức cơ bản về giáo dục 
bảo vệ môi trường và tích cực tham gia vào các hoạt động làm “ Xanh - sạch - đẹp” cho 
đất nước và cho thế hệ mai sau..
 Nội dung giáo dục bảo vệ môi trường được tích hợp lồng ghép vào các hoạt 
động giáo dục, hoạt động vui chơi, khám phá khoa học, thông qua chế độ sinh hoạt một 
ngày của trẻ ở trường từ đó hình thành cho trẻ có thói quen, hành vi ứng xử văn minh, 
lịch sự với môi trường ngay từ lứa tuổi mầm non.
 Là một giáo viên hàng ngày đang trực tiếp giáo dục những thế hệ tương lai của 
đất nước, tôi thấy rằng tỷ lệ trẻ có những hành vi, thái độ tham gia bảo vệ môi trường 
còn rất ít và không thường xuyên.. Nhận thức được tầm quan trọng của việc giáo dục 
bảo vệ môi trường ở bậc học mầm non, ngay từ đầu năm học tôi đã lựa chọn đề tài: Môi trường trong lớp, góc thiên nhiên chưa được sử dụng và khai thác tốt 
trong qúa trình giáo dục nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ.
 Phụ huynh đa số làm nghề nông và làm ở các khu công nghiệp nên bận rộn và 
không có nhiều thời gian cho con, do đó việc trao đổi trực tiếp với phụ nhuynh còn hạn 
chế
 Nhận thức về môi trường của trẻ không đồng đều nên việc truyền thụ kiến 
thức đến cho trẻ còn khó khăn.
 Để biết được thói quen, ý thức ban đầu của trẻ, vào đầu năm học tôi đã tiến 
hành khảo sát tại lớp, kết quả cụ thể như sau:
 Bảng khảo sát đầu năm về thói quen, ý thức bảo vệ môi trường của trẻ
 Tổng số trẻ được khảo sát: 32 trẻ 5 tuổi
TT Nội dung khảo sát Tổng số trẻ Trẻ đạt Tỉ lệ %
1 Biết cất dọn đồ dùng, đồ chơi 32 16 50%
 đúng nơi quy định
2 Không vứt rác bừa bãi, biết gom 32 15 46%
 rác vào thùng rác
3 Biết chăm sóc và bảo vệ cây 32 13 40%
4 Biết giữ gìn trật tự và vệ sinh 32 18 56%
 trường lớp, nơi công cộng
5 Phân biệt được những hành động 32 15 46%
 đúng, sai với môi trường
 Qua cuộc khảo sát tôi nhận thấy rằng trẻ có kiến thức trong việc bảo vệ môi 
trường chưa đồng đều, còn nhiều hạn chế.
2. Biện pháp nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ 5 - 6 tuổi trong trường 
mầm non. * HĐ GÓC: Trẻ chơi các trò chơi trong lớp, trường, biết bảo vệ, giữ gìn đồ dùng, đồ 
chơi. 
* HĐ chiều: Cô giáo dục trẻ vệ sinh, rửa mặt, rửa tay sạch sẽ. (H2)
3. Chủ đề “Gia đình”.
- Sử dụng đồ dùng vệ sinh cá nhân: Khăn mặt, ca, cốc.
- Môi trường với sức khoẻ con người.
- Nguyên nhân gây ô nhiễm:
- Tiết kiệm và bảo vệ nguồn nước, điện.
* HĐKP: Một số đồ dùng trong gia đình, nhu cầu gia đình.
* Hoạt động góc: “ Bé tập làm nội chợ”
* HĐ chiều: Cô giáo dục trẻ biết giúp đỡ bố mẹ sắp xếp dọn dẹp nhà cửa, biết chăm sóc 
cây hoa có trong nhà mình (tưới nước, nhặt lá vàng.)(H3)
4. Chủ đề “Nghề nghiệp”
- Tôi giới thiệu cho trẻ nhiều nghề trong xã hội, trong đó có những người làm công tác 
vệ sinh môi trường, bảo vệ môi trường.
- Giáo dục trẻ có ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường, tôn trọng những người làm sạch 
đẹp môi trường.
* HĐKP: Trò chuyện về bác lao công; Bé làm gì để bảo vệ môi trường.
* HĐLĐ: Quét dọn vệ sinh sân trường.(H4)
* HĐC: Vẽ tranh về bảo vệ môi trường; Trò chơi tìm những hình ảnh đúng sai về bảo 
vệ MT. 
5. Chủ đề “Thế giới động vật”
- Con người với vật nuôi:
- Cần bảo vệ chăm sóc vật nuôi: Cho ăn, không đánh, ném con vật. * HĐKP: Tìm hiểu về các hiện tượng tự nhiên; Sự cần thiết của nước.
* HĐ chiều: Xem hình ảnh và đưa ra nhận xét một số hành vi đúng sai của con người 
với môi trường, một số hành vi, những điều nên làm để bảo vệ môi trường.
9. Quê hương - Đất nước - Bác Hồ.
- Ý thức giữ gìn bảo vệ môi trường của địa danh phong cảnh: trẻ biết bảo vệ môi trường 
sạch đẹp không vứt rác bừa bãi, không bẻ cây, ngắt hoa, không dẫm lên cỏ và không 
phá hoại những đồ chơi ở những nơi công cộng.
* HĐKP: Tìm hiểu về đất nước Việt Nam và các danh lam thắng cảnh của Việt Nam, 
các danh lam thắng cảnh của thủ đô Hà Nội(H8)
 Với việc xây dựng kế hoạch và lựa chọn các nội dung, tích hợp theo từng chủ 
đề một cách rõ ràng, cụ thể. Tôi đã lồng ghép vào các hoạt động hàng ngày để giáo dục 
trẻ có ý thức bảo vệ môi trường và đạt hiệu quả cao.
 b. Biện pháp 2: Xây dựng môi trường lớp học và góc thiên nhiên để giáo dục bảo 
vệ môi trường cho trẻ:
 Đối với trẻ mầm non, việc tạo môi trường thiên nhiên cho trẻ hoạt động là 
điều cần thiết, để đáp ứng nhu cầu của trẻ: “ Học mà chơi, chơi mà học” trẻ được chơi, 
được khám phá, được học tập trong môi trường lành mạnh có đủ trang thiết bị, đồ chơi, 
vật dụng từ thiên nhiên sẽ là cơ hội tốt cho trẻ phát triển, qua đó hình thành cho trẻ có 
thiện cảm với thiên nhiên và từ đó trẻ có ý thức bảo vệ môi trường. Cũng chính vì vậy 
ngay từ đầu năm học tôi lập ra kế hoạch xây dựng môi trường lớp học sạch đẹp thân 
thiện. Trang trí các nội dung theo chủ đề, làm nhiều góc mở, có nhiều đồ dùng đồ chơi 
sáng tạo từ nguyên vật liệu thiên nhiên, đồ dùng đồ chơi ở các góc được sắp xếp gọn 
gàng khoa học, đẹp mắt để giáo dục được trẻ và để lôi cuốn trẻ tham gia vào hoạt 
động.(H9)
 Góc thiên nhiên tôi cho trẻ gieo hạt và theo dõi quá trình lớn lên của cây 
xanh.(H10)
 Với hình thức này tôi nhận thấy rằng trẻ lớp tôi đã có nhiều cố gắng, có ý thức 
tự giác lao động, chăm sóc bảo vệ cây, ban đầu trẻ có một số kiến thức và kỹ năng thực được. Từ đó trẻ có hành vi đúng - sai khi chăm sóc bản thân và bảo vệ môi trường tự 
nhiên.
 Hoạt động tạo hình 
 Đề tài: vẽ theo ý thích. Tôi lồng vào hội thi vẽ tranh với chủ đề “ Bé bảo vệ 
môi trường”. Tôi gợi ý cho trẻ vẽ những tranh có nội dung về biển, cây xanh, con vật, 
hoa, quả, trẻ rất hứng thú, hăng say khi đưa ra ý tưởng và thể hiện bài vẽ của mình, đó 
cũng là một việc làm tốt để bảo vệ môi trường.(H12 )
 Ngoài ra tôi nhận thấy rằng giáo dục bảo vệ môi trường có mối liên hệ khăng 
khít với lĩnh vực phát triển ngôn ngữ, nó góp phần quan trọng trong việc giúp trẻ làm 
quen với giữ gìn và bảo vệ môi trường, chúng ta biết rằng văn học là người bạn không 
thể thiếu đối với trẻ mầm non. Nó giúp trẻ phát triển toàn diện về trí tuệ, thể chất, thẩm 
mĩ, đặc biệt phát triển khả năng nhận thức và hình thành nhân cách cho trẻ. Do vậy ở 
lớp tôi việc giáo dục bảo vệ môi trường cho trẻ còn thông qua các bài thơ câu chuyện 
trong nội dung giáo dục.
+ Thông qua hoạt động ngoài trời: Thông qua hoạt động này trẻ sẽ được tiết xúc với 
rất nhiều cỏ, cây, hoa, lá tôi giáo dục cho trẻ tình yêu thiên nhiên, ý thức bảo vệ môi 
trường.
 VD: Tôi cho trẻ quan sát một số cây xanh trong vườn trường, trẻ có thể biết 
được đặc điểm của cây, tầm quan trọng của những cây đó. Ngoài ra, trẻ biết được muốn 
có cây phải trồng cây và muốn cây nhanh lớn phải bắt sâu, nhổ cỏ, chăm bón cho cây 
và không được hái hoa bẻ cành.(H13)
+ Thông qua hoạt động góc:
 Hoạt động góc là phương tiện phát triển toàn diện, đặc biệt là hình thành nhân 
cách cho trẻ sau này. Thông qua hoạt động trẻ phản ánh lại cuộc sống môi trường xung 
quanh trẻ, mô phỏng lại những hành động quen thuộc của người lớn mà trẻ đã thấy. 
Chính vì vậy khi cho trẻ hoạt động góc tôi hướng dẫn gợi mở cho trẻ rõ ràng, chi tiết để 
trẻ hoạt động tích cực và luôn chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi đa dạng phong phú nhằm thu 
hút trẻ chơi. Đặc biệt tôi luôn chú ý, giao lưu với trẻ nhằm động viên trẻ giao lưu với 
trẻ qua đó gióa dục trẻ tính ngăn nắp và gọn gàng, biết được môi trường đẹp và môi d. Biện pháp 4: Ứng dụng công nghệ thông tin.
 Đặc điểm trẻ mầm non chưa biết chữ nên việc tiếp nhận tri thức và hình thành 
các biểu tượng về sự vật hiện tượng chủ yếu thông qua hình ảnh, âm thanh do đó tôi đã 
ứng dụng công nghệ thông tin sử dụng internet để chủ động khai thác tài nguyên giáo 
dục phong phú làm tư liệu cho bài giảng điện tử của mình.
 Đặc biệt trong thời kỳ hiện nay dịch bệnh covid đang diễn biến phúc tạp thì việc 
ứng dụng công nghệ thông tin là giải pháp hữu hiệu nhất cho trẻ để trẻ tiếp cận, quan 
sát và hình dung dõ hơn về thực trạng ô nhiễm môi trường hiện nay, trẻ được nhìn, 
được cảm nhận và từ đó trẻ có ý thức hơn trong việc bảo vệ môi trường.(H22)
e. Biện pháp 5: Kết hợp giữa gia đình và nhà trường trong việc giáo dục môi 
trường cho trẻ.
 Như chúng ta đã thấy môi trường tiếp xúc của trẻ chủ yếu là gia đình và nhà 
trường. muốn nâng cao hiệu quả giáo dục môi trường thì giữa gia đình và nhà trường 
phải kết hợp hài hòa thống nhất.
 Tôi đã tuyên truyền với phụ huynh về sự ô nhiễm môi trường của địa phương 
hiện nay bằng cách: 
 Trưng bày các góc chơi, sản phẩm của trẻ để giới thiệu với phụ huynh.
 Qua buổi đón trả trẻ nhắc nhở phụ huynh thường xuyên giáo dục trẻ bảo vệ môi 
trường, nhắc nhở phụ huynh để xe đúng khu vực cho phép.
 Lồng vào các buổi họp phụ huynh trao đổi về tầm quan trọng của việc giáo dục 
bảo vệ môi trường. Tuyên truyền phụ huynh rèn nề nếp cho trẻ ở nhà như nhắc trẻ biết 
chào hỏi người lớn, mời bố mẹ ăn cơm, ăn cơm xong biết lấy tăm, lấy nước... gấp quần 
áo để vào tủ của mình, cùng bố mẹ tham gia chăm sóc bảo vệ cây trong gia đình, giữ 
gìn vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, tích cực diệt ruồi, muỗi...
 Ngoài ra tôi còn vận động phụ huynh ủng hộ cây xanh để tạo môi trường xanh - 
sạch - đẹp.(H23)
4. Kết quả 
a. Kết quả đạt được
 Qua quá trình thực hiện một số biện pháp giáo dục môi trường cho trẻ 5 - 6 tuổi, 
cùng với sự cộng tác của phụ huynh, sự nỗ lực của bản thân đến nay tôi nhận thấy kết 
quả như sau: