SKKN Một số biện pháp chỉ đạo của hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng các hoạt động ngoài giờ lên lớp
Thực trạng và nguyên nhân:
Trong những năm qua hệ thống văn bản chỉ đạo của các cấp cũng đã đề cập nhiều đến việc tổ chức HĐNGLL, đặc biệt là chú trọng phát động “Phong trào xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Thực hiện các văn bản chỉ đạo của cấp trên nhà trường cũng đã đầu tư cho việc tổ chức sinh hoạt các hoạt động NGLL. Song một thực tế cho thấy, trước đây vấn đề tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp còn chưa thường xuyên, mang nặng tính chất thời điểm do vậy đạt hiệu quả chưa cao, chưa thực sự đáp ứng với nhu cầu thực tế, còn nhiều vấn đề cần phải đề cập đến, việc tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp còn gặp nhiều khó khăn:
- Về phía nhà trường: Việc xác định mục tiêu, phương hướng nội dung hoạt động thì có nhưng việc thực hiện còn mang tính hình thức, qua loa, nội dung đơn điệu, chưa có sự đổi mới, không cuốn hút được học sinh tham gia. Chưa tổ chức rút kinh nghiệm sau các lần tổ chức. Việc đánh giá chất lượng giáo dục học sinh cuối năm còn thiên về chất lượng giảng dạy trên lớp còn xem nhẹ về hoạt động NGLL.
Xây dựng kế hoạch chưa rõ ràng, chưa có tầm nhìn xuyên suốt trong cả năm học, kế hoạch còn bị động nên đôi lúc tổ chức còn lúng túng, kế hoạch chưa có chiều sâu, chương trình còn đơn điệu, nội dung tổ chức không phong phú dễ gây nhàm chán cho học sinh.
- Về phía phụ huynh: Phụ huynh không nhiệt tình cho con tham gia, họ quan niệm con mình chỉ cần giỏi Toán, giỏi Tiếng Việt và đạt học sinh giỏi hoặc học sinh tiên tiến hay đạt thành tích cao trong học tập là đủ. Những hoạt động NGLL chỉ là hoạt động bắt buộc đi cho có đi hoặc không cần thiết cho con em phải tham gia mà giành thời gian đó để làm một số bài toán, Tiếng Việt hoặc nghỉ ngơi hay để giúp việc gia đình và cho đây là hoạt động không cần thiết.
i xác định được hoạt động học và hoạt động giáo dục NGLL là hai mặt quan hệ chặt chẽ, hữu cơ với nhau, thúc đẩy lẫn nhau cùng phát triển trong quá trình phát triển chung của trẻ. Tổ chức hiệu quả nhiệm vụ học tập và kế hoạch hoạt động giáo dục NGLL là điều kiện cần và đủ để nhà trường tiểu học hoàn thành tốt mục tiêu giáo dục của mình. Thông qua các hoạt động như lao động, văn nghệ, vui chơi, thể dục thể thao...Hay nói cụ thể hơn đó là sự chuyển hoá giữa giáo dục với tự giáo dục, chuyển hoá những yêu cầu về những chuẩn mực hành vi đã được quy định thành hành vi và thói quen tương ứng. Hơn nữa, học sinh tiểu học là lứa tuổi ngây thơ, hồn nhiên sống bằng tình cảm nên hoạt động NGLL lại càng cần thiết và quan trọng nhằm giúp trẻ tích luỹ dần dần những kinh nghiệm thực tiễn cuộc sống. Như vậy chúng ta càng hiểu rõ hơn việc tổ chức các hoạt động NGLL thực sự là cần thiết, và là bộ phận không thể thiếu của quá trình sư phạm tổng thể ở trường tiểu học nói riêng và ở trường phổ thông nói chung. Cần phải có sự thống nhất từ trên xuống dưới để xây dựng nội dung, kế hoạch, biện pháp và cách thức tổ chức đa dạng phong phú, để đạt được kết quả giáo dục cao. Tùy vào điều kiện thức tế của mình để tổ chức thực sự hợp lí và bổ ích. Từ những nhận thức sâu sắc đó bản thân đã chỉ đạo các nhiệm vụ cụ thể như sau: 2/ Đổi mới nhận thức của mọi thành viên trong nhà trường về HĐNGLL Nhận thức đúng sẽ đi đến hành động đúng vì vậy việc đổi mới suy nghĩ của tất cả thành viên trong trường đối với HĐNGLL là điều hết sức cần thiết đây là việc làm quan trọng để quyết định đến sự thành công của việc tổ chức các hoạt động NGLL. Vì vậy ngoài việc bàn bạc, xây dựng, triển khai, tuyên truyền trong các buổi họp, sinh hoạt Hội đồng sư phạm về sự cần thiết của công tác tổ chức các HĐNGLL, tôi còn yêu cầu tất cả các tổ khối, các đoàn thể trong trường cần phải đưa kết quả các hoạt động này thành chỉ tiêu cụ thể và lấy đó làm một trong các tiêu chí để bình xét thi đua, bình xét công chức cuối năm. Giáo viên nào làm tốt, xây dựng được tập thể vững mạnh về mọi mặt sẽ được khen thưởng đúng mức. 3/ Tuyên truyền, vận động phụ huynh để nhận được sự đồng tình ủng hộ cao nhất. Trong mọi hoạt động giáo dục của nhà trường gia đình luôn giữ một vị trí quan trọng không thể thiếu, vì vậy việc phối kết hợp giáo dục giữa nhà trường và gia đình là cực kì cần thiết, làm thế nào để phụ huynh nhận thức được tác dụng của giáo dục NGLL đối với con em mình và ủng hộ hoạt động này đó là điều tôi luôn băn khoăn. Để làm tốt công việc này tôi đã tổ chức công tác tuyên truyền, vận động đến phụ huynh thông qua các buổi họp phụ huynh toàn trường, họp phụ huynh của lớp và mời phụ huynh tham dự các buổi tổ chức nói chuyện, giao lưu, kể chuyện, đố vui khi nhà trường tổ chức. Sau các buổi tham dự đều xin ý kiến đóng góp từ phụ huynh để có được mối liên hệ ngược và điều chỉnh kịp thời cho lần tổ chức tiếp theo. 4/ Chỉ đạo đổi mới các hoạt động NGLL 4.1. Chỉ đạo đối với giáo viên Giáo viên là người gần gũi nhất và trực tiếp hướng dẫn các em bắt đầu từ những hoạt động nhỏ nhất như làm kế hoạch nhỏ, văn nghệ, thể dục, chơi trò chơi, lao động công ích... Để hoạt động này được phong phú đa dạng và thực sự lôi cuốn các em cần phải phát huy tính năng động, sáng tạo của các giáo viên, để làm được điều này tôi yêu cầu Tổng phụ trách Đội, BCH chi Đoàn tổ chức tập huấn cho giáo viên các kiến thức, kĩ năng cần thiết tối thiểu như múa hát, chơi trò chơi... Ngoài ra mỗi giáo viên chủ nhiệm ngay từ khi nhận lớp phải xây dựng được cho mình kế hoạch tổ chức cụ thể HĐNGLL đối với lớp phụ trách theo chủ đề thi đua của tháng được kí duyệt của Ban giám hiệu Nhà trường. Ví dụ: Tháng 11 Chủ đề chào mừng ngày nhà giáo Việt Nam, yêu cầu giáo viên xây dựng kế hoạch tập văn nghệ để giao lưu, cụ thể bao nhiêu tiết mục, bắt đầu thực hiện từ thời điểm nào? Tháng 12: Chủ đề chào mừng ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam, giáo viên phải xây dựng kế hoạch “em biết ơn chú bộ đội” bằng cách lập kế hoạch nhỏ để góp công sức nhỏ bé của mình thăm viếng nghĩa trang các liệt sĩ vô danh tại xã và thăm, tặng quà hai mẹ liệt sĩ tại xã H’ra. Xây dựng kế hoạch tập hát các bài hát ca ngợi chú bộ đội vào các buổi sinh hoạt cuối tuần. Thay vì những lời phê bình nhắc nhở là những lời ca tiếng hát để không những dạy các em biết ơn chú bộ đội mà còn thay đổi nội dung sinh hoạt, phát huy tính tích cực, tạo hứng thú cho các em. Vì thế, không khí hoạt động trong các tiết sinh hoạt đã sôi nổi hơn, học sinh thêm yêu mến và háo hức chờ đợi các tiết học này. Chính từ việc xây dựng kế hoạch chi tiết, tường minh ngay từ lúc đầu mà giáo viên đã chủ động thực hiện một cách nghiêm túc và mang lại hiệu quả cao hơn. 4.2. Chỉ đạo đối với Phó hiệu trưởng làm công tác phong trào và tổng phụ trách Đội TNTPHCM - Đây là cánh tay đắc lực của Hiệu trưởng trong công tác tổ chức và kiểm tra hiệu quả các hoạt động NGLL . Để cánh tay này thực sự vững chắc ngay từ đầu năm học Hiệu trưởng xây dựng kế hoạch tổng thể và chi tiết cho các hoạt động ngoài giờ lên lớp trong cả năm học bao gồm cả hoạt động chung cho toàn trường, riêng từng khối lớp và cả riêng cho từng lớp theo từng chủ đề, chủ điểm. Chỉ đạo Phó hiệu trưởng phụ trách công tác phong trào, giáo viên làm tổng phụ trách Đội bám sát kế hoạch và thực hiện nghiêm túc, sau mỗi lần tổ chức phải tổ chức rút kinh nghiệm và đánh giá cụ thể về nội dung tổ chức, cách thức tổ chức, tinh thần tham gia của từng lớp, từng giáo viên chủ nhiệm nhằm điều chỉnh các hoạt động của lần tổ chức kế tiếp. Công tác kiểm tra cũng không kém phần quan trọng vì “quản lí mà không kiểm tra xem như không quản lí”, chính vì vậy để các kế hoạch được thực hiện nghiêm túc và đánh giá một cách công bằng, khách quan cần có sự kiểm tra sát sao của Ban giám hiệu và Tổng phụ trách Đội. 4.3. Chỉ đạo tổ chức các hoạt động lớn trong năm * Tổ chức hoạt động chào cờ đầu tuần Lễ chào cờ và tiết chào cờ đầu tuần tuy thời gian không nhiều như các trường THCS, nhưng đây là tiết học không kém phần quan trọng trong giáo dục đạo đức cách mạng cho học sinh. Có thể nói đây là một tiết học đặc biệt, giáo dục học sinh thái độ trân trọng với quốc kì, nâng cao lòng yêu Tổ quốc, rèn luyện kĩ năng sống, phát huy được gương sáng trong học tập và rèn luyện. Để thay đổi hình thức của tiết học này không bị nhàm chán, nhưng vẫn giữ vững tính trang nghiêm và long trọng, tôi đã chỉ đạo đổi mới với hình thức sinh hoạt như lồng ghép thêm các chủ đề: Biển đảo Việt Nam, văn hóa giao thông, kể về những tấm gương tiêu biểu trong và ngoài nhà trường, kể mẫu chuyện về Bác Hồ làm cho học sinh thấy phấn khởi hơn, sảng khoái hơn, mới mẻ hơn để bắt đầu một ngày mới, một tuần mới. Thay vì lúc nào tiết chào cờ cũng nghe lời nhắc nhở phê bình của của cô Hiệu trưởng, thầy Tổng phụ trách thì các em được nghe những lời tâm sự, các câu hỏi vấn đáp trao đổi về một vấn đề nào đó của trò, một hoạt cảnh hấp dẫn, một câu chuyện vui, một chương trình hài ý nghĩa. Chính vì vậy học sinh rất mong chờ tiết học ngoại khóa sinh động và bổ ích này. Tiết chào cờ đầu tuần thực sự đã trở thành một giờ học lí thú, tiết sinh hoạt hấp dẫn, nhẹ nhàng mang lại nhiều hứng thú cho học sinh. * Tổ chức các hoạt động theo thời điểm nhất định để chào mừng các ngày lề lớn trong năm Hoạt động này thường được chuẩn bị rất chu đáo, có kế hoạch cụ thể chi tiết và dự trù kinh phí cho một lần hoạt động, thường cứ 2 tháng được tổ chức một lần. Nội dung và kế hoạch cụ thể do Phó hiệu trưởng phụ trách phong trào và Đoàn, Đội xây dựng có phê duyệt của Hiệu trưởng. Chẳng hạn như tổ chức các cuộc thi đố vui để học vào tuần ngoại khóa của học kì 1; Tổ chức nói chuyện truyền thống để giáo dục tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc nhân ngày 22/12, tổ chức phổ biến, giáo dục an toàn giao thông, an toàn khi ở nhà vào cuối tháng 8 trước dịp lễ khai giảng năm học, phối hợp tốt với Văn phòng tư vấn trẻ em huyện Mang Yang để nói chuyện tuyên truyền giáo dục về quyền và bổn phận của trẻ em trong học kì 1 nhằm cung cấp cho các em kiến thức tự bảo vệ mình không bị xâm hại. Tổ chức thi các trò chơi dân gian. Tổ chức thi kể chuyện về Bác hồ, về các anh hùng liệt sĩ, các trận đánh lịch sử nhân dịp kỉ niệm chiến thắng 30/4 sắp tới Để tránh sự nhàm chán trong những buổi nói chuyện truyền thống hoặc giáo dục an toàn giao thông, phòng tránh tai nạn thương tích nhà trường đã thu thập một số hình trên mạng INTERNET để trình chiếu kết hợp với tuyên truyền tạo nên sự hứng thú và mang tính thuyết phục cao hơn đối với các em. * Tổ chức các buổi lao động công ích Lao động dọn vệ sinh, chăm sóc cây bóng mát làm sạch đẹp trường lớp là hoạt động thường xuyên được tổ chức trong trường do giáo viên chủ nhiệm là người trực tiếp hướng dẫn các em dưới sự chỉ đạo chung của Ban phụ trách Lao động. Tùy theo độ tuổi mà các em có thời gian lao động hợp lí hơn. Ngoài ra mỗi làng trong một năm học được tổ chức một đến hai lần cho các em lao động công ích như quét dọn đường làng ngõ xóm, hoặc trồng cây mới ở trường chính hoặc một phân hiệu nào đó đây là hoạt động kết hợp nhiều bộ phận trong trường, hoạt động này giáo viên thường là người lao động chính còn các em học sinh chỉ là người hỗ trợ, chủ yếu là giáo dục học sinh hiểu được ý nghĩa của hoạt động. Cụ thể trong học kì 1 mỗi làng đã tổ chức lao động 1 lần, các làng tổ chức quét dọn đường làng, trường chính lao động tạo khuôn viên trồng cỏ cho công trình măng non của Đội TNTPHCM. * Tổ chức giao lưu văn nghệ, giao lưu bóng đá cho học sinh trong các làng Tổ chức giao lưu văn nghệ hoặc giao lưu bóng đá là hoạt động ngoài giờ luôn nhận được sự đồng tình ủng hộ lớn nhất của học sinh và phụ huynh, không những về mặt tinh thần mà đôi khi còn nhận được sự ủng hộ về kinh phí của một số phụ huynh có sự quan tâm đến con em mình. Để phát huy được thế mạnh này nhà trường đã chọn thời điểm, nội dung thích hợp để tổ chức giao lưu mang lại được ý nghĩa và hiệu quả cao nhất. Chẳng hạn như tổ chức giao lưu văn nghệ chào mừng ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11. Tổ chức giao lưu văn nghệ với các làng để vận động học sinh ra lớp, có sự tham gia tiết mục kể cả giáo viên, học sinh và thanh niên trong làng. Tổ chức giao lưu bóng đá học sinh trong các làng và với trường bạn nhân kỉ niệm ngày giải phóng Gia lai 17/3. * Đổi mới về công tác đánh giá Đổi mới đánh giá kết quả hoạt động cũng là yêu cầu cần thiết trong quá trình đổi mới phương pháp tổ chức Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp. Khi đánh giá phải so sánh mục tiêu, đối chiếu với mục tiêu để xem xét mức độ hoạt động của học sinh. Bởi vì đánh giá là hình thức giúp học sinh tự nhìn nhận những tiến bộ cũng như những tồn tại cần khắc phục trong quá trình tham gia và điều khiển hoạt động. Đánh giá hoạt động cần nhấn mạnh thái độ, hành vi, kĩ năng và kết quả thực hiện công việc, xem đó là yêu cầu cơ bản cần đạt được trong hoạt động. Học sinh được chủ động tự đánh giá và đánh giá lẫn nhau. Ban giám hiệu đánh giá về hiệu quả công việc của giáo viên chủ nhiệm, của người tổ chức, có như vậy mới phát huy được điểm mạnh, khắc phục được điểm yếu của từng học sinh, của tập thể lớp, của giáo viên và của cả nhà trường. 5/ Kết quả Sau một thời gian dài thực hiện các nội dung đổi mới về công tác chỉ đạo các HĐNGLL chất lượng của các hoạt động này đã có sự thay đổi tích cực phong trào thi đua học tập trong nhà trường sôi nổi hơn, học sinh hăng hái, tích cực tham gia, mạnh dạn hơn trong giao tiếp, thân thiện hơn trong ứng xử. Hoạt động này đã thực sự thu hút được học sinh và đã tạo được ấn tượng sâu sắc cho học sinh cũng như giáo viên trong nhà trường, nhà trường không những nhận được sự ủng hộ về tinh thần mà còn nhận được cả sự ủng hộ về vật chất của một số phụ huynh có tâm huyết mặc dầu sự ủng hộ đó chỉ là nhỏ bé song đó là động lực để thầy và trò của trường vươn lên tron những năm tới. Chất lượng hoạt động Đội Sao được nâng lên, phong trào văn nghệ thể thao được sôi động, ý thức trách nhiệm và sự năng động, sáng tạo của các giáo viên chủ nhiệm cũng được thay đổi theo chiều tích cực. Sơ duyệt Đội Sao cuối học kì 100 % các chi đội và lớp nhi đồng đạt yêu cầu, trong đó có 7 chi đội và lớp nhi đồng đạt loại khá trở lên. Văn nghệ chào mừng ngày 20/11 có 100% các lớp tham gia từ 1 tiết mục trở lên. Tổng kết phong trào kế hoạch nhỏ toàn Liên đội lần thứ nhất, kết quả 100% học sinh người kinh tham gia thu được 180 kg giấy vụn bán được số tiền là 250.000 đồng và 120 bộ quần áo cũ để tặng cho các bạn học sinh trong làng có hoàn cảnh khó khăn. 6/ Bài học kinh nghiệm 1/ Đội ngũ CB, GV trong trường trước hết là Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng phải đổi mới về cách nghĩ và cách làm đối với hoạt động NGLL trong nhiệm vụ giáo dục của nhà trường. Chỉ đạo thực hiện nghiêm túc các văn bản của cấp trên. Cần làm thay đổi nhận thức về vai trò và tầm quan trọng của HĐNGLL đối với giáo viên trong hoạt động giáo dục học sinh. 2/ Tích cực công tác tuyên truyền vận động đến phụ huynh để nhận được sự đồng tình ủng hộ về phía phụ huynh trong việc đưa đón, nhắc nhở, động viên con em tham gia. 3/ Chỉ đạo cho giáo viên và các bộ phận xây dựng kế hoạch kịp thời chu đáo, chi tiết và phù hợp với đối tượng cũng như đặc điểm của các lớp ngay từ đầu năm học. Tôn trọng, khuyến khích và phát huy tinh thần sáng tạo của giáo viên chủ nhiệm lớp cũng như các bộ phận tham mưu. Gắn kết quả các hoạt động ngoại khóa với công tác bình xét xếp loại thi đua cuối năm. 4/ Hiệu trưởng xây dựng kế hoạch hoạt động NGLL xuyên suốt năm học, cụ thể, rõ ràng, phù hợp với đơn vị ngay từ đầu năm học, mạnh dạn đổi mới nội dung, hình thức, cách thức tổ chức và chỉ đạo thực hiện song song với việc kiểm tra thường xuyên, tổ chức rút kinh nghiệm ngay sau khi tổ chức. 5/ Cần bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên chủ nhiệm về năng lực tổ chức, tinh thần trách nhiệm và sự nhanh nhẹn, sáng tạo trong việc tìm tòi các phương pháp giáo dục NGLL. 6/ Muốn HĐNGLL diễn ra ở quy mô lớn cần có sự phối hợp của các tổ chức đoàn thể , các ban trong và ngoài nhà trường . 7/ Hiệu trưởng cần chủ động dự trù kinh phí cho các hoạt động này trong năm và tính đến mức độ an toàn cho học sinh khi tham gia. 7/ Khả năng ứng dụng của đề tài: Đề tài đã được thực thi tại trường tiểu H’ra số 2, những hình thức tổ chức hoạt động NGLL nêu trên đã được nhân rộng và tổ chức trong tất cả các lớp của trường và bước đầu thu được những kết quả đáng mừng, học sinh tham gia tích cực, hứng thú, đem lại hiệu quả trong giáo dục học sinh của trường. C. KẾT LUẬN: Việc tổ chức các hoạt động giáo dục NGLL trong trường tiểu học hiện nay không ngoài mục đích nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đạt được những điều mà quam điểm giáo dục của Đảng đã đề ra cho ngành giáo dục. Mỗi một cán bộ quản lí, đặc biệt là hiệu trưởng cần có nhận thức đầy đủ, đúng mức tầm quan trọng của hoạt động NGLL trong việc thực hiện nhiệm vụ giảng dạy và giáo dục mà Đảng và Nhà nước giao phó. Hoạt động giáo dục NGLL là hoạt động giáo dục có ý nghĩa quan trọng, nhằm thực hiện nhiệm vụ dạy người song song với nhiệm vụ dạy chữ của mỗi nhà trường, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay khi mà Bộ Giáo dục và toàn xã hội đang quan tâm đến việc giáo dục kĩ năng sống cho các em học sinh. Vì vậy việc tổ chức tốt các hoạt động NGLL hoạt động tích cực và cần thường xuyên đổi mới về nội dung, phương pháp, cách thức tổ chức sao cho phù hợp với đối tượng và đặc điểm của đơn vị. Hơn ai hết người Hiệu trưởng trong trường học phải nhận thức đúng đắn và có sự chỉ đạo thông suốt tự trên xuống dưới sao cho cân đối, hài hòa với các hoạt động dạy học trên lớp nhằm thực hiện tốt mục tiêu giáo dục toàn diện mà toàn xã hội nói chung và ngành giáo dục nói riêng đang hướng tới. * Kiến nghị và đề xuất: Các cấp giáo dục cần có giải pháp biên soạn nội dung chương trình ngoài giờ lên lớp theo hướng mở, đa dạng về nội dung, phong phú về hình thức để các trường có thể tự chọn cho mình nội dung, hình thức phù hợp. Tăng cường mở các lớp tập huấn, bồi dưỡng các kĩ năng tổ chức các HĐNGLL cho các Tổng phụ trách Đội, bí thư Đoàn TN các trường học và Phó hiệu trưởng phụ trách công tác phong trào. Có chế độ hợp lí, giảm định mức tiết dạy cho giáo viên kiêm Bí thư ĐTN các trường Tiểu học./. Trên đây là phần trình bày của tôi về một số biện pháp chỉ đạo thực hiện hoạt động NGLL tại trường Tiểu học H’ra số 2 trong năm học này. Do khả năng ngôn ngữ của bản thân còn hạn chế nên không thể tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự góp ý chân tình của hội đồng khoa học cấp trường, cấp huyện cũng như quý bạn đọc bản thân ngày càng được hoàn thiện hơn. . Người thực hiện ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CÁC CẤP ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
File đính kèm:
- skkn_mot_so_bien_phap_chi_dao_cua_hieu_truong_nham_nang_cao.doc