Sáng kiến kinh nghiệm Vị trí vai trò của công tác sử dụng đồ dùng dạy học trường THPT

A. Đặt vấn đề
I. Lời mở đầu
 Đặc điểm tình hình chung của nhà trường năm học 2016-2017
Thuận lợi :
* Nhà trường có đội ngũ lãnh đạo nhiệt tình, đội ngũ cán bộ giáo viên trẻ có trình độ 100% đạt chuẩn cấp học. Tập thể sư phạm đoàn kết nhất trí cao, có năng lực chuyên môn tương đối vững vàng, nhiệt tình, hăng say trong công tác giảng dạy và giáo dục. Trong nhiều năm qua nhà trường luôn có giáo viên giỏi. Giáo viên luôn có tinh thần cầu tiến, tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, và sử dụng đụ̀ dùng dạy học (ĐDDH) đạt hiệu quả 
	b. khó khăn :
	- Mặc dù cơ sở vật chất từng bước đã được đầu tư song vẫn thiếu khu phòng học, các phòng chức năng, phòng thực hành bộ môn. Trang thiết bị đã có nhưng so với nhu cầu vẫn chưa đủ đáp ứng cho việc thực hiện mục tiêu và nhiệm vụ cấp học trong tình hình mới hiện nay.
	- Cơ cấu đội ngũ còn thiếu giáo viên có tay nghề cao sử dụng đồ dùng dạy học giỏi. Còn một số đồng chí giáo viên tuy đã cố gắng song vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của giáo dục trong giai đoạn hiện nay như năng lực chuyên môn, phương pháp giảng dạy phong cách sư phạm, dẫn đến hiệu quả giờ dạy đặc biệt là khả năng sử dụng đồ dùng dạy học hạn chế.	
 II. Thực trạng của vấn đề nghiên cứu
	ở Thập niên 90 việc tiết dạy không ĐDDH là bình thường bởi tại “Không có”. Từ khi chương trình sách giáo khoa thay đổi, đi kèm là “Đổi mới phương pháp dạy học” và công cụ hỗ trợ đắc lực là ĐDDH.
	Thật vậy bây giờ nhìn vào “Tài sản - ĐDDH ” của mỗi nhà trường hiện nay quả thực ta mới thấy được “Tiền của” nhà nước, nhân dân tạo điều kiện cho ngành giáo dục phát triển. Đồ dùng đó là: Tranh ảnh, các mô hình, các bộ thí nghiệm, đến hiện đại hơn là các phòng chức năng, phòng học thực hành, phòng nghe nhìn, phòng tin học ... Đã và đang trực tiếp tạo điều kiện để thhầy và trò làm tốt nhiệm vụ của mình, đó là “Dạy tốt – Học tốt”. Đây chính là điều kiện “cần”. Nhưng thực trạng cho thấy, có Đ/c giáo viên, có môn học, có giờ học sử dụng ĐDDH hiệu quả còn thấp bởi: 
+ Nguyên nhân chủ quan là ngại khó, không tìm tòi, không sáng tạo. 
+ Nguyên nhân khách quan là trình độ chuyên môn, năng lực thấp
Từ đó tôi mạnh dạn trình bày sau đây là điều kiện “Đủ”. Để công tác bảo quản và sử dụng ĐDDH ở trường THPT ngày càng hoàn thiện hơn.
B. Giải quyết vấn đề
1. Cơ sở lí luận 
Đảng và Nhà nước đã thực hiện việc thay SGK cho bậc tiểu học và bậc THCS cùng với đó là trang bị đồ dùng dạy học bộ môn như dụng cụ thí nghiệm, đèn chiếu, tranh ảnh..v..v. Vì vậy vấn đề đặt ra là phải đổi mới phương pháp dạy học một cách thường xuyên liên tục ở các khâu và ở tất cả các loại bài, các môn học khác nhau. Trong mỗi loại bài cần có mối liên hệ chặt chẽ giữa các yếu tố mục đích- nội dung- phương pháp và hình thức tổ chức.
 Nếu việc học trước đây là truyền thụ một chiều:"Giáo viên đọc thoại giảng giải minh hoạ, làm mẫu, kiểm tra đánh giá còn học sinh thụ động ngồi nghe, ngồi nhìn cố mà ghi nhớ và nhắc lại. Giáo viên là trung tâm của quá trình dạy học Giáo viên chủ động hết thảy từ xác định mục đích học, nội dung học, cách thức học và đánh giá kết quả học .Giáo viên chỉ chú ý đến việc dạy của mình sao cho hoàn mĩ còn học sinh có hiểu bài, làm được, phát triển được hay không là trách nhiệm của học sinh. Còn hiện nay giáo viên cần hình thành nhữnh năng lực hoạt động cho học sinh khắc phục lối truyền thụ một chiều. Do đó giáo viên cần phải tổ chức, hướng dẫn, tạo điều kiện để học sinh tích cực, tự lực tham gia vào quá trình học tập. 
	Việc mỗi giáo viên, tổ chuyên môn, nhà trường, ... chăm lo đổi mới phương pháp dạy học, song song đồng hành là “Sử dụng tốt đồ dụng dạy học”. Vậy đồ dùng dạy học bao gồm những gì? sử dụng, bảo quản và quản lý, kiểm tra như thế nào cho tốt. Đây là vấn đề luôn cần được quan tâm đúng mức ở mỗi nhà trường, cụ thể là những GV trực tiếp giảng dạy, Đ/c phụ trách chuyên môn. Xin phép được làm sáng tỏ một số vấn đề:
	Vị trí vai trò của công tác sử dụng ĐDDH trường THPT
a.Vị trí: 
Thiết bị ĐDDH là thành tố chủ yếu và quan trọng nhất trong hệ thống cơ sở vọ̃t chṍt trường học
b. Nhiệm vụ: 
Đặc thù lao động sư phạm, cung cấp thông tin, tăng nhịp độ truyền tải thông tin, thoả mãn nhu cầu say mê làm giảm cường độ lao động của người dạy học và trong người học
Học sinh được nâng cao được tính trực quan để tiếp thu bài học được tốt hơn, đúng yêu cầu đổi mới PPDH
c. Yêu cầu hệ thống ĐDDH:
Phải có tính đồng bộ và hệ thống (đầy đủ và đồng bộ)
Có tính khoa học và hiệu quả
Phải mang tính sản phẩm cao
Phải đảm bảo tính an toàn
Tính mỹ thuật (gọn gàng, sạch đẹp)
Đảm bảo tính dùng chung
d. Chức năng của ĐDDH
Thông tin: ĐDDH hàm chứa thông tin
Phản ánh: Hệ thống khách quan
Giáo dục: có khả năng làm cho quá trình nhận thức, tự nhận thức quá trình dạy học đến quá trình tự học
Phục vụ: Là pt dạy học trực tiếp cho giáo viên và học sinh nói chung
e. Vai trò của ĐDDH
ĐDDH có vai trò quan trọng trong quá trình dạy và học là thành tố quan trọng của cơ sở vọ̃t chṍt nhà trường. Quyết định vào chất lượng, kết quả tiết học, môn học.
2. Cơ sở thực tiễn
Hệ trống ĐDDH ở trường THPT nói chung và THPT Lục Khu nói riêng
1. Cách phân loại: Theo tôi nhận thấy hiện nay có hai cách phân loại cơ bản đó là:
Truyền thống: Là cập nhật hồ sơ, theo dõi quản lý bằng phương pháp “Thông thường”, là thực hiện lưu trên văn bản sổ sách. 
- Hiện đại: Là cập nhật hồ sơ, theo dõi quản lý bằng “Máy tính” rất khoa học, hiện đại. Dễ quản lý, chính xác. Song một thực tế là gần như chưa có đơn vị sử dụng, bởi điều kiện thực hiện và khả năng nghiệp vụ của phụ tá thí nghiệm chưa đáp ứng phương pháp này. 
	Cách phân loại Đồ dùng dạy học như sau: (Sơ đồ ở trang bên)
	Cách phân loại khoa học giúp việc theo dõi, quản lý người dùng, quản lý thiết bị (Còn – Thiếu – Hư hỏng – Khấu hao – Thất thoát -...). Từ đó người làm công tác quản lý có sự điều chỉnh phù hợp
Phim bản trong băng CD, VCD, ghi âm
Đồ dùng dạy học
các tài liệu tham khảo
Các pt và tài liệu trực quan
Các pt thí nghiệm lao động sản xuất
P.tiện
nghe nhìn
Các pt trực quan khác
Máy móc
Dụng cụ
Hoá chất
Mô hình
Màu
vật
Trah ảnh
Bản đồ
Vật liệu nghe nhìn
Máy móc nghe nhìn
Tv - đầu đĩa,
âm li, máy chiếu, vi tính
,...
I. Các giải pháp và biện pháp và biện pháp tổ chức thực hiện
 Phương pháp quản lí ĐDDH
Của phụ trách chuyên môn trong công tác bảo quản và sử dụng ĐDDH
	Bản thân tôi nhiệm vụ được giao, trong nhà trường. Trong công tác bảo quản và sử dụng ĐDDH tôi luôn trăn trở quản lý như thế nào để đạt hiệu quả cao nhất có thể. Từ đó tôi đề ra “Nguyên tắc – Quy trình sử dụng – cách quản lý...” Để mọi CBGV cùng tham gia thực hiện
1. Nguyên tắc và quy trình sử dụng ĐDDH
Mỗi Đ/c CBGV nắm vững quy định bắt buộc khi bảo quản và sử dụng ĐDDH (5 nguyên tắc)
+ Sử dụng đúng mục đích
+ Sử dụng đúng lúc
+ Sử dụng đúng chỗ
+ Sử dụng đúng liều lượng
+ Phải biết kết hợp các thiết bị trong nhà trường và các thiết bị có sẵn, đồ dùng tự làm, đồ dùng có ngoài xã hội
quy trình sử dụng ĐdDh
+ Bước 1: Xác định mục đích sử dụng
+ Bước 2: Lập kế hoạch sử dụng
+ Bước 3: Tiến hành thực hiện theo kế hoạch 
+ Bước 4: Nhận xét và rút kinh nghiệm
Bởi làm tốt công tác các trên giảm thiểu được hao phí, CBGV bảo quản và sử dụng ĐDDH đạt hiệu quả cao, tính trách nhiệm được phát huy
II. Kết quả thực hiện
 Sau những năm công tác làm nhiệm vụ bảo quản và sử dụng ĐDDH tôi tích lũy được một số kinh nghiệm, áp dụng dụng vào năm học 2016-2017 đã thu được kết quả như sau:
1. Giáo viên cần đăng ký thi đua đầu năm học bảo quản, sử dụng ĐDDH tốt tạo điều kiện phấn đấu, gắn trách nhiệm vào quy chế CM để mụ̃i Đ/c cố gắng trong suốt năm học. 
2. Mỗi đồng chí giáo viên cùng nhóm bộ môn, tổ bộ môn mình dạy vào đầu năm học kiểm tra ĐDDH. Đánh giá, cập nhật hiện trạng ĐDDH để lập kể hoạch năm học tới.
 ĐDDH – số sgk – có – không – còn – hỏng. Cập nhật vào sổ 
Biết: + GV: Đều sử dụng
 + BGH: Để kiểm tra (2 bên cá nhân GV– Lưu hồ sơ - Đối chiếu khi sử dụng có đúng yêu cầu chưa?...)
 Thông qua công tác này: Các bộ ĐDDH thêm một lần được kiểm tra, lau chùi, bảo quản ĐDDH 
3. Quy chế chuyên môn của nhà trường: Mỗi đồng chí giáo viên đều được thông qua. Trong đó sử dụng ĐDDH ứng với (Tốt – khá - trung bình – yếu). Nếu đồng chí giáo viên đạt LLTTSX thì yêu cầu. Trong đó sử dụng ĐDDH. Xếp loại khá trở lên (ứng với từ 
điểm 7) 
4. Tạo áp lực và tính trách nhiệm của mỗi đồng chí giáo viên cần thực hiện tốt bảo quản, sử dụng ĐDDH
5. Cách bảo quản ĐDDH đạt hiệu quả cao.
6. Cách sử dụng ĐDDH đạt hiệu quả cao.
7. Tạo được phong trào thi đua trong nhà trường, sử dụng và làm ĐDDH
8. Tính trách nhiệm trong bảo quản và sử dụng ĐDDH của mỗi Đ/c GBGV được nâng cao (Làm sai, làm hỏng, làm thất thoát, ) phải chịu trách nhiệm bồi hoàn.
9. Thông qua kết quả sử dụng ĐDDH đạt hiệu quả cao góp phần tạo điều kiện cá nhân mỗi Đ/c GV hoàn thành tốt bài dạy cũng như hoàn thiện đổi mới phương pháp dạy học của bản thân.
10. Kết quả kiểm tra đánh giá của phòng giáo dục trong công tác bảo quản, sử dụng ĐDDH (Thanh tra chuyên môn tháng 10/2010) của nhà trường được đánh giá tốt.
	Như vậy thông qua SKKN bảo quản và sử dụng ĐDDH tôi trình bày ở trên tôi không tham vọng nhiều, mong muốn góp một phần nhỏ trong công tác nghiên cứu khoa học của bản thân, tham gia cùng đồng nghiệp.
Kiến nghị với các cấp
Đối với cán bộ giáo viên, cán bộ phụ tá thí nghiệm:
+ Thực hiện nghiêm túc, đúng yêu cầu, phát huy tối đa hiệu quả bài học có sử dụng ĐDDH
+ Tích cực nghiên cứu đổi mới phương pháp dạy học theo đúng yêu cầu từng bộ môn, từ đó sử dụng ĐDDH mới đem lại kết quả như mong muốn.
+ Yêu cầu đối với cán bộ phụ tá thí nghiệm: ý thức tự giác tốt trong trong tác bảo quản đồ dùng, không làm thất thoát tài sản, cẩn thận, chu đáo, kĩ năng thực hành thành thạo.
Đối với tổ chuyên môn:
+ Trực tiếp giám sát sử dụng ĐDDH của cá nhân đồng chí giáo viên tổ mình hiệu quả cao.
+ Động viên, nhắc nhở, kiểm tra sử dụng ĐDDH của GV tổ mình. 
+ Thảo luận bài sinh hoạt chuyên môn về sử dụng ĐDDH đạt kết quả
Đối với ban giám hiệu:
+ Tạo ra phong trào thi đua quản lý, sử dụng và làm ĐDDH
+ Tăng cường giám sát, đôn đốc, kiểm tra quản lý, sử dụng và làm ĐDDH
+ Chú ý cán bộ giáo viên sử dụng ĐDDH không đúng yêu cầu coi như vi phạm qui chế chuyên môn.
+ Chú trọng công tác kiểm kê, bảo vệ tài sản ĐDDH nói riêng và tài sản nhà trường nói chung đảm bảo, đúng quy định.
Đối với sở giáo dục: 
+ Tăng cường động viên, giám sát công tác sử dụng, bảo quản ĐDDH
+ Nên tổ chức thi sử dụng ĐDDH 
+ Nên tổ chức thi làm ĐDDH bằng vật liệu tái tạo 
 (Coi kết quả các kỳ thi trên được khen thưởng, đánh giá đúng mức).
Đối với bộ giáo dục: 
+ Ngày càng hoàn thiện chương trình SGK mới
+ Cung cấp các bộ ĐDDH đạt tiêu chuẩn, “Bền - Đẹp – Dể sử dụng – Chính xác”
C. Kết luận
Các đồng chí đồng nghiệp kính mến! 
Trong khuôn khổ SKKN tôi mạnh dạn trình bày kinh nghiệm của mình về đề tài quản lý và sử dụng ĐDDH mong muốn BGH nhà trường tổ chức chỉ đạo quản lí để giáo viên thực hiện nghiêm túc chương trình, phát huy quyền làm chủ của CBGV trong việc sử dụng ĐDDH, thực hiện nâng cao chất lượng toàn diện. Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ tổ trưởng, tổ phó, phụ tá thí nghiệm, trong chỉ đạo sử dụng ĐDDH. Làm tốt công tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên. Thực hiện nghiêm túc kế hoạch bồi dưỡng thường xuyên. Tạo điều kiện cho giáo viên được đi đào tạo trên chuẩn, giúp CBGV sử dụng ĐDDH ngày một hoàn thiện hơn 
	Bên cạnh đó cần tổ chức tốt các hoạt động chuyên môn như thao giảng, sinh hoạt chuyên đề tại trường và theo cụm chuyên môn, viết sáng kiến kinh nghiệm, làm đồ dùng học tập và đặc biệt, kiểm tra sử dụng ĐDDH thúc đẩy quá trình sử dụng ĐDDH đạt hiệu quả cao. Tăng cường công tác thanh tra kiểm tra sử dụng ĐDDH thường xuyên có chất lượng, việc thực hiện nề nếp kỷ cương của giáo viên, việc rèn luyện học tập của học sinh, đặc biệt là kiểm tra đánh giá hồ sơ giáo viên theo qui định của tổ chuyên môn phòng giáo dục. Chú ý cán bộ giáo viên sử dụng ĐDDH không đúng yêu cầu coi như vi phạm qui chế chuyên môn. Đẩy mạnh phong trào thi đua sử dụng ĐDDH, và làm ĐDDH trong CBGV đặc biệt trong thi đua giảng dạy và giáo dục học sinh, đánh giá thi đua theo chỉ tiêu xây dựng các tiêu chí, tiêu chuẩn thi đua.
	Trong giới hạn đề tài một SKKN, trong quá trình thực hiện không tránh khỏi hạn chế, thiếu sót. 
	Tôi xin chân thành cảm ơn!
Ban giám hiợ̀u Thượng Thụn, ngày 07 tháng 04 năm 2017
 Người viết
Mục lục
TT
Nội dung
Trang số
1
Đặt vấn đề
1
2
Thực trạng của vấn đề nghiên cứu
1
3
Cơ sở lí luận
2
4
Cơ sở thực tiễn
3
5
Cách phân loại đồ dùng dạy học
4
6
Sơ đồ phân loại
4
7
Các giải pháp và biện pháp và biện pháp tổ chức thực hiện
 Phương pháp quản lí ĐDDH
5
13
Kết quả thực hiện SKKN
5
14
Kiến nghị với các cấp
6
15
Kết luận
7
16
Mục lục
9