Sáng kiến kinh nghiệm Vận dụng phương pháp dạy học theo góc trong dạy học môn Tự nhiên & xã hội lớp 3

 còn ít, chủ yếu là dạy chay, trong khi đó phân môn này rất cần đến đồ dùng dạy học và phù hợp đặc điểm nhận thức của HS. Chủ yếu là theo lời thuyết trình, áp đặt, không phù hợp với đặc điểm nhận thức của HS. Chưa áp dụng được các PPDH mới để HS có hứng thú học bài, làm việc với đồ dùng học tập, tự tìm ra tri thức của bài học.
2.3. Một số thuận lợi và khó khăn khi vận dụng phương pháp dạy học theo góc trong dạy học môn tự nhiên và xã hội lớp 3
a. Thuận lợi
- Chương trình được xây dựng một cách phù hợp ở giai đoạn một (các lớp 1, 2, 3) chủ đề chính được lặp lại và phát triển cao hơn.
- Hiện nay việc kiểm tra đánh giá có sự thay đổi, kiểm tra đánh giá có sự thay đổi, kiểm tra đánh giá theo cả 3 nội dung : kiến thức, kĩ năng và thái độ, đánh giá được tổ chức thường xuyên, đánh giá bằng nhận xét thay cho đánh giá bằng điểm số nó phù hợp với phương pháp dạy học theo góc.
- Khi áp dụng PPDH theo góc vào môn TN & XH lớp 3 HS được đặt vào các tình huống tự khám phá thế giới và chia sẻ những kết quả trong quá trình khai thác kiến thức, giải quyết vấn dề là một trong những cách tốt nhất để khuyến khích và duy trì động cơ học tập cho HS.
b. Khó khăn 
- Đối với giáo viên: 
+ Một bộ phận giáo viên trong các trường chưa mạnh dạn đổi mới phương pháp dạy học, còn sử dụng phương pháp giảng dạy chưa thực sự phù hợp với phân môn làm cho một số HS nhàm chán không tích cực trong giờ học.
+ Do điều kiện khách quan nên việc sử dụng đồ dùng dạy học, đặc biệt là các thiết bị dạy học hiện đại như: máy chiếu, video, phương pháp trực quan vào tiết học hạn chế; ảnh hưởng đến chất lượng tiếp thu bài của HS.
- Đối với học sinh:
+ Trình độ tiếp thu của HS không đồng đều, một bộ phận không nhỏ HS chưa tự giác trong việc tiếp thu kiến thức dẫn đến chất lượng chưa cao.
+ Một số HS lười học, chán học không tập trung trong giờ học. Sự tương tác trong học tập giữa trò với thầy, giữa trò với trò còn yếu.
+ Phần lớn HS là con em gia đình lao động nghèo. Ngoài giờ học, các em phải phụ giúp gia đình làm việc nên ít có thời gian chuẩn bị bài ở nhà.
+ Các em có thói quen quan sát kênh hình như là xem tranh thường thức mĩ thuật, chưa nhận rõ chức năng của kênh hình là nguồn tri thức được chú trọng hơn chức năng minh họa cho kênh chữ.
3. Các biện pháp
3.1. Vận dụng phương pháp dạy học theo góc
3.1.1. Các góc học tập
Trong dạy học theo góc có thể có 4 hoặc 3 góc học tập tùy vào nội dung bài học và điều kiện cụ thể của lớp học bao gồm: Góc quan sát, góc phân tích, góc áp dụng, góc trải nghiệm.
Xem băng
Thực hành
Quan sát
Trải nghiệm
Áp dụng
Đọc tài liệu
Phân tích
Áp dụng
Mỗi góc có: Nhiệm vụ cụ thể và hướng dẫn thực hiện nhiệm vụ rõ ràng kèm theo các tư liệu, thiết bị học tập cần thiết phục vụ cho phong cách học hoặc hình thức hoạt động khác nhau tùy thuộc vào nội dung học tập cụ thể. 
+ Đầu tiên GV nêu nhiệm vụ bài học, giới thiệu phương pháp học theo góc và hướng dẫn HS chọn góc xuất, GV nêu sơ lược về nhiệm vụ ở mỗi góc, thời gian thực hiện và kết quả cần đạt, hướng dẫn HS chọn góc xuất phát.
+ Nếu quá nhiều HS chọn cùng góc xuất phát, GV hướng dẫn điều chỉnh để HS điều chỉnh chọn góc xuất phát cho phù hợp. GV cũng có thể có gợi ý để HS chọn góc. 
+ Với HS yếu thì không nên chọn góc áp dụng làm góc xuất phát còn với HS khá giỏi thì nên xuất phát từ góc áp dụng, sẽ phù hợp hơn.
+ Với góc trải nghiệm thì HS có kĩ năng thực hành tốt nên chọn làm góc xuất phát.
+ Góc quan sát và góc phân tích dành cho tất cả các đối tượng HS có thể chọn làm góc xuất phát.
Tại các góc sẽ có tư liệu và hướng dẫn nhiệm vụ để giúp HS nghiên cứu nội dung để đạt được mục tiêu học tập theo các phong cách học khác nhau. Các hoạt động cụ thể của các góc như sau:
- Góc quan sát: HS sẽ quan sát mẫu vật hoặc vật thật hoặc quan sát hình ảnh, thi nghiệm, hiện tượng trên màn hình máy tính, máy chiếu hoặc ti vi để rút ra được kiến thức cần thiết.
- Góc trải nghiệm: HS tiến hành thí nghiệm hoặc thực hánh theo nhóm, quan sát hiện tượng, giải thích và rút ra kết luận cần thiết.
- Góc phân tích: HS đọc tài liệu sách giáo khoa và tài liệu tham khảo để trả lời các câu hỏi và rút ra kiến thức cần lĩnh hội.
- Góc áp dụng: HS đọc bảng trợ giúp sau đó áp dụng để áp dụng để giải bài tập hoặc giải quyết một vấn đề có liên quan đến liên hệ thực tế. 
3.1.2. Quy trình thực hiện dạy học theo góc 
3.1.2.1. Giai đoạn 1: Chuẩn bị 
Bước 1: Xác định môi trường học tập với “cấu trúc cụ thể”
 - “Cấu trúc” ở đây có nghĩa là cách thức, mức độ áp dụng PPDH theo góc,kiểu phân loại góc.
 - Để xác định được môi trường học tập ta phải căn cứ vào nội dung bài, không gian lớp học, thời gian và đối tượng HS.
+ Nội dung: Tùy theo đặc điểm của môn học, của bài dạy và nội dung học tập mà GV xác định cụ thể việc tổ chức các góc sao cho hiệu quả nhất.
+ Địa điểm: Không gian lớp học là điều kiện không thể thiếu để tổ chức dạy học theo góc. 
+ Thời gian: Có đủ thời gian cũng là một điều kiện vô cùng cần thiết cho việc tổ chức dạy học theo góc.
+ Đối tượng học sinh: Khả năng tự định hướng của HS là một yếu tố quan trọng để GV lựa chọn cách thức, mức độ áp dụng PPDH theo góc, kiểu phân loại góc. 
Bước 2: Thiết kế các nhiệm vụ và hoạt động ở mỗi góc 
GV cần : 
- Đặt tên góc sao cho thể hiện rõ đặc thù của hoạt động học tập của mỗi góc và hấp dẫn HS.
- Thiết kế nhiệm vụ ở mỗi góc, quy định thời gian tối đa dành cho HS làm việc và cách hướng dẫn để HS chọn góc và luân chuyển góc sao cho hiệu quả.
- Xác định và chuẩn bị những thiết bị, đồ dùng, phương tiện cần thiết cho HS hoạt động.
Có nhiều phân loại về phong cách học, ở đây, chỉ xin giới thiệu cách phân loại theo chu trình học tập của David Kolb. Chu trình học tập có thể bắt đầu từ bất cứ điểm nào trong 4 điểm giai đoạn và nó có hình xoáy ốc.
Hình 1. Chu trình học tập của Kolb
Trong chu trình học tập trên, Kolb giải thích:
- Kinh nghiệm cụ thể: có nghĩa là người học huy động vốn kiến thức đã biết trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ học tập nhằm hình thành kiến thức mới.
- Quan sát phản ánh: có nghĩa là người học xem xét lại những vấn đề đã làm và trải qua trong quá trình học tập.
- Tư duy trừu tượng: người học phân tích, tổng hợp các vấn đề, diễn giải các sự kiện và tìm mối quan hệ giữa chúng để hình thành khái niệm.
- Thử nghiệm tích cực: cho phép người học có được sự hiểu biết mới và suy diễn thành những dự đoán về những gì diễn ra sau đó và những hành động nào cần phải thực hiện để cải thiện cách thức học tập hoặc thực hiện công việc.
Dựa vào chu trình học tập của Kolb có thể chia thành 4 kiểu học hay 4 phong cách học tương ứng, đó là:
- Phong cách “phân kì”: loại người học này có trí tưởng tượng phong phú,
có nhiều xúc cảm và thiên hướng xã hội, có khả năng nhìn nhận các tình
huống cụ thể từ nhiều quan điểm khác nhau. 
- Phong cách “đồng hóa”: người học quan tâm đến các ý tưởng mang tính lí thuyết. Các khái niệm và lí thuyết phải có tính lôgíc để hướng dẫn cho việc lập kế hoạch và hành động. Điều này tương ứng với học qua phân tích.
- Phong cách “hội tụ”: tri thức được tạo ra bằng việc sử dụng các khái niệm chung cho việc thực nghiệm tích cực với việc đặt trọng tâm vào việc đạt được những kết quả nhất định từ những kiến thức đã có ban đầu. Điều này tương ứng học qua thực hành áp dụng.
- Phong cách “điều chỉnh”: người học có thiên hướng hành động, thông qua thử và sai, có xu hướng chấp nhận rủi ro và ưu tiên việc thực thi các kế hoạch và các thí nghiệm. Điều này tương ứng với học qua trải nghiệm.
Tương ứng với các phong cách học của học sinh thì theo chu trình học tập của Kolb, GV cần có phong cách dạy được mô tả trong Hình 2.
Hình 2. Phong cách dạy của giáo viên 
Quá trình học được chia thành các góc bằng cách phân chia nhiệm vụ và tư liệu học tập, nhiệm vụ tại các góc phải đạt được như sau: Kích khích HS tích cực hoạt động và thông qua hoạt động mà học tập. Các nhiệm vụ học tập mang tính thách thức. Hướng tới việc HS được thực hành, khám phá và thử nghiệm qua mỗi hoạt động. Tạo ra sự tương tác tích cực giữa GV với HS và giữa HS với nhau. 
3.1.2.2.Giai đoạn 2: Tổ chức hoạt động dạy học theo góc
Bước 1: Sắp xếp không gian lớp học
- Bố trí góc học tập phù hợp với không gian lớp học. Để tiết kiệm thời gian công việc này cần được thực hiện trước khi vào lớp học.
- Đảm bảo có đủ phương tiện, đồ dùng, tài liệu học tập phù hợp với nhiệm vụ mỗi góc.
Bước 2: Giới thiệu bài học hoặc nội dung học tập và các góc học tập
- Giới thiệu bài học hoặc nội dung học tập theo phương pháp góc, sau đó giới thiệu tên, vị trí của các góc.
- Nêu sơ lược nhiệm vụ ở mỗi góc, thời gian tối đa để thực hiện nhiệm vụ tại góc và cho phép HS chọn góc xuất phát.
HS lắng nghe, tìm hiểu và quyết định chọn góc xuất phát theo sở thích, tuy nhiên GV sẽ phải điều chỉnh nếu như có quá nhiều học sinh cùng chọn một góc. 
Bước 3: Tổ chức cho học sinh học tập tại góc
- Ở mỗi góc, HS có thể làm việc cá nhân, theo cặp hoặc theo nhóm tùy theo yêu cầu của nhiệm vụ ( nếu làm việc nhóm, mỗi nhóm sẽ có kết quả chung).
- Hướng dẫn học sinh luân chuyển góc, cụ thể là sau một thời gian học tập trước khi hết giờ tối đa của mỗi góc, GV thông báo để nhóm học sinh nhanh chóng hoàn thành nhiệm vụ và chuẩn bị luân chuyển góc.
* Hệ thống luân chuyển trong dạy học theo góc 
- Khi bắt đầu, GV phổ biến nhiệm vụ, cách thức hoạt động của từng góc, công bố góc bắt buộc và góc tự do.
- HS được quyền lựa chọn góc xuất phát và thứ tự chuyển góc theo một trật tự có thể nhưng cần đảm bảo tránh tình trạng hỗn loạn gây mất thời gian. 
- Mỗi một nhiệm vụ học theo góc phải được hoàn thành trong khoảng thời gian tối đa xác định.
- GV đưa ra hướng dẫn cho học sinh chuyển sang khu vực tiếp theo khi các em đã hoàn thành nhiệm vụ tại khu vực trước.
Để giám sát những HS đã hoàn thành xong nhiệm vụ, GV có thể áp dụng hai hệ thống sau: 
+ Sử dụng bảng lựa chọn lớp học để HS đánh dấu những khu vực các em đã hoàn thành, bằng cách này ngay lập tức GV sẽ xác định được những HS đang bị tụt lùi và cần giúp đỡ.
+ Sử dụng thẻ khu vực cá nhân để mỗi HS sẽ đánh dấu khu vực các em đã hoàn thành.
Chúng ta có thể hiểu rõ hơn qua sơ đồ luân chuyển sau:
 	 HS B HS A 
Sơ đồ 1: Các bước học theo góc của 2 học sinh
Trong quá trình luân chuyển của HS giữa các góc đề có sự giám sát và hướng dẫn của GV nhằm đảm bảo tất cả HS đều hoàn thành các nhiệm vụ học tập và đảm bảo thời gian theo quy định.
Bước 4: Tổ chức cho học sinh trao đổi và đánh giá kết quả
- Học theo góc chủ yếu là HS được học cá nhân và học theo nhóm nên GV cần phải chú trọng vào việc chữa bài và đánh giá kết quả HS thu nhận được qua các góc. GV có thể sử dụng những hình thức đánh giá khác nhau trong quá trình tổ chức cho HS học tập theo góc: đáp án tự chữa bài, tự đánh giá, đánh giá đồng đẳng, giáo viên phản hồi viết, kiểm tra ngẫu nhiên và trao đổi bàn luận cả lớp.
- Với hình thức trao đổi bàn luận cả lớp thường diễn ra vào cuối bài học, HS sẽ chọn kết quả thực hiện nhiệm vụ tại góc cuối cùng để báo cáo trước lớp hoặc có thể treo kết quả và trưng bày sản phẩm của HS tại các góc.
- Tùy theo từng trường hợp cụ thể GV hoặc HS có thể chốt ngắn gọn về nội dung học tập và chia sẻ kinh nghiệm để có thể học tập ở các góc tốt hơn.
- Cuối buổi học HS sẽ nêu ra những nhận xét của chính các em về các góc học tập để GV có thể biết được những góc nào thực sự thú vị và đồng thời có thể
cải tiến để lần làm việc sau hiệu quả hơn.
- GV hướng dẫn HS cách lưu giữ thông tin đã thu thập, các sản phẩm và kết quả các em đã đạt được.
- Khi có đánh giá trong quá trình làm việc theo góc cần công bố cho HS cùng biết.
3.2. Tổ chức thực nghiệm
3.2.1. Giới thiệu về lớp thực nghiệm
Trường Tiểu học Phan Chu Trinh, xã Đắk Ru huyện Đắk R’Lấp tỉnh Đắk
Nông. 
Năm học 2017 – 2018, trường có 2 lớp 3 (3A, 3B)
Lớp 3A có 16 HS do thầy Trần Ngọc Tuấn chủ nhiệm.
Lớp 3B có 16 HS do cô Phạm Thị Hà chủ nhiệm.
Trên cơ sở những nguyên nhân khách quan và chủ quan, tôi chọn lớp 3B làm lớp TN, lớp 3A làm lớp ĐC.
3.2.2. Tiến hành thực nghiệm
Trên cơ sở giáo án được chuẩn bị, được sự cho phép của các cấp lãnh đạo, tổ chuyên môn tôi tiến hành thực nghiệm như sau:
Kiểm tra trước khi thực nghiệm ngày 26 tháng 2 năm 2017
Bài 50: Côn trùng (TN&XH lớp 3) Ngày 04 tháng 3 năm 2017
Lớp 3B gồm 16 HS tham gia ( Tiến hành dạy học theo tiến trình của PPDH theo góc).
Lớp 3A gồm 16 HS tham gia (Tiến hành dạy học theo tiến trình bình thường).
Bài 52: Cá( TN&XH lớp 3) Ngày 11 tháng 3 năm 2017
Lớp 3B gồm 16 HS tham gia ( Tiến hành dạy học theo tiến trình của PPDH theo góc).
Lớp 3A gồm 16HS tham gia (Tiến hành dạy học theo tiến trình bình thường).
Kiểm tra TN lần 1: ngày 5 tháng 3 năm 2017
Kiểm tra TN lần 2: ngày 12 tháng 3 năm 2017
4. Kết quả thực nghiệm
Sau khi tiến hành nghiên cứu ở cả hai lớp, tôi tiến hành xử lý số liệu. Cấu trúc đánh giá là tính điểm trung bình của lớp TN và ĐC. Trên cơ sở đó lập bảng phân phối tần số và tần suất, so sánh độ chênh lệch giữa hai lớp TN và ĐC.
4.1. Kết quả kiểm tra trước thực nghiệm
Trước khi TN chúng tôi tiến hành phát phiếu kiểm tra cho HS và thu được kết quả như sau:
Bảng 3.1: Kết quả kiểm tra đầu vào
Xếp loại
Lớp TN
Lớp ĐC
Số HS
Tỉ lệ(%)
Số HS
Tỉ lệ(%)
Hoàn thành tốt
10
62,5
10
62,5
Hoàn thành
5
31,25
5
31,25
Chưa hoàn thành
 1
6,25
 1
6,25
4.2. Kết quả kiểm tra sau khi thực nghiệm lần 1
- Bài 50: Côn trùng ( TN&XH lớp 3)
+ Lớp 3B gồm 16 HS tham gia ( Tiến hành dạy học theo tiến trình của PPDH theo góc).
+ Lớp 3A gồm 16 HS tham gia (Tiến hành dạy học theo tiến trình bình thường).
Sau khi dạy thực nghiệm tôi tiến hành phát bài kiểm tra cho HS của 2 lớp và thu được kết quả sau:
Bảng 3.2: Bảng kết quả thực nghiệm lần 1
Xếp loại
Lớp TN
Lớp ĐC
Số HS
Tỉ lệ(%)
Số HS
Tỉ lệ(%)
Hoàn thành tốt
12
75
10
62,5
Hoàn thành
4
25
5
31,25
Chưa hoàn thành
0
0
 1
6,25
4.3. Kết quả kiểm tra sau khi thực nghiệm lần 2
Bài 52: Cá (TN&XH lớp 3)
+ Lớp 3B gồm 16 HS tham gia ( Tiến hành dạy học theo tiến trình của PPDH theo góc).
+ Lớp 3A gồm 16 HS tham gia (Tiến hành dạy học theo tiến trình bình thường).
Sau khi dạy TN lần 2 tôi tiến hành đánh giá, kiểm tra và có được kết quả như sau: 
Bảng 3.3: Bảng kết quả thực nghiệm lần 2
Xếp loại
Lớp TN
Lớp ĐC
Số HS
Tỉ lệ(%)
Số HS
Tỉ lệ(%)
Hoàn thành tốt
13
81,25
9
56,25
Hoàn thành
3
18,75
5
31,25
Chưa hoàn thành
0
0
 2
12,25
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Kết luận
Qua quá trình nghiên cứu, cho phép tôi rút ra kết luận như sau:
Trong nhà trường tiểu học, HS được coi là nhân vật trung tâm, mọi hoạt động dạy học phải “tập trung vào HS”, hướng vào tiềm năng khai thác trí tuệ của các em. Đặc điểm nhận thức của HS tiểu học thiên về cảm tính, khả năng tập trung chú ý kém, nhanh nhớ nhưng lại nhanh quên. Việc tổ chức cho HS học tập theo PPDH theo góc là một trong những biện pháp tích cực nhằm tích cực hóa hoạt động nhận thức của HS, góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn TN&XH và hình thành những kĩ năng kĩ xảo cho HS.
Nội dung môn TN&XH ở bậc tiểu học được tích hợp từ nhiều ngành khoa học khác nhau, trong đó kiến thức về khoa học tự nhiên chiếm một tỉ lệ lớn. Vì vậy phân môn này có nhiều thuận lợi về vận dụng các PPDH tiên tiến, hiện đại vào quá trình dạy học để bước đầu hình thành cho HS phương pháp học tập mang tính chất tìm tòi nghiên cứu, rèn luyện tư duy sáng tạo cho các em. Do đó HS tiếp nhận khá nhanh với cách học theo tiến trình dạy học của PPDH theo góc.
* Kết quả đạt được của đề tài: 
- Đề tài đã góp phần làm sáng tỏ một số vấn đề về lý luận như: Khái niệm PPDH theo góc, làm rõ được đặc điểm, bản chất, vai trò và tiến trình của PPDH theo góc.
- Đề tài đã khảo sát thực trạng trên các mặt: Sự hiểu biết của GV ở trường tiểu học về PPDH theo góc, việc sử dụng PPDH, sử dụng các phương tiện dạy học tại thực tế trường tiểu học. Khái quát lên một bức tranh tổng thể về tình hình sử dụng các PPDH môn TN&XH ở nhà trường tiểu học hiện nay. GV chủ yếu sử dụng các phương pháp giảng giải thuyết trình, chưa chú ý vận dụng các PPDH thực hành hay PPDH mới.
- Quá trình thực nghiệm cho thấy khi áp dụng tiến trình dạy học của PPDH theo góc trong dạy học môn TN&XH lớp 3 mà đề tài đã áp dụng bước đầu đã tạo được hứng thú cho HS, rèn luyện cho HS phương pháp học tập và sự sáng tạo, đoàn kết nhưng không thiếu sự độc lập trong tư duy. Đồng thời giúp cho người làm đề tài trong dạy học có hiệu quả cao hơn, góp phần vào việc nâng cao chất lượng dạy học môn TN&XH ở tiểu học nói chung và lớp 3 nói riêng.
Tuy nhiên, đề tài cũng không thể tránh khỏi một số hạn chế:
- Tiến hành thực nghiệm chưa được rộng rãi ở nhiều trường tiểu học, đối tượng còn hạn chế.
- Địa bàn khảo sát chưa rộng.
- Việc vận dụng PPDH theo góc trong dạy học môn TN&XH đã đem lại chất lượng và hiệu quả dạy học cao. Nhưng để thực hiện được là điều không dễ vì hiện nay bên cạnh những GV có năng lực, nhiệt huyết với nghề, tích cực xây dựng và tổ chức rèn luyện kĩ năng quan sát tranh, ảnh địa lí thì vẫn còn có một số GV còn hạn chế về nhiều mặt. GV còn ngại đổi mới với nhiều lí do: tốn công sức, đầu tư nhiều về chuyên môn và khó khăn về cơ sở vật chất của nhà trường vẫn còn nhiều thiếu thốn, thời gian của một tiết học còn có hạn.
	2. Kiến nghị 
2.1. Đối với công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo viên
Cần tổ chức các đợt bồi dưỡng GV tiểu học theo định kì, trong đó chú ý đến việc áp dụng các PPDH tiên tiến vào dạy học, đặc biệt là hướng dẫn GV làm quen và vận dụng PPDH theo góc vào dạy học để nâng cao chất luongj và hiệu quả dạy học. Có thể dùng băng hình hoặc GV dạy mẫu để những GV khác tham khảo.
2.2. Đối với cấp quản lí chỉ đạo
Các cấp quản lí phải theo sát việc dạy học của GV, tránh tình trạng xem TN&XH là môn học phụ, không cần thiết. Vì điều đó dẫn đến tình trạng đầu tư ít cho việc dạy học TN&XH, dạy học hình thức thậm chí bỏ giờ, bỏ tiết.
Các cấp quản lí phải động viên, khuyến khích phong trào thi đua trong GV về nghiên cứu và viết sáng kiến kinh nghiệm dạy học TN&XH lớp 3 nói riêng và ở bậc tiểu học nói chung.
2.3. Đối với giáo viên
Tham gia đầy đủ và nghiêm túc các đợt bồi dưỡng GV, có như vậy mới nắm vững bản chất của PPDH theo góc và vận dụng vào dạy học mới có hiệu quả.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ban Tuyên giáo Trung ương (2014), Nghị quyết Hội nghị lần thứ tám Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa XI, Tài liệu học tập dành cho cán bộ, đảng viên ở cơ sở, Nxb Chính trị Quốc gia - sự thật, Hà Nội. 
2. Báo cáo tham luận Dự án Việt – Bỉ về đổi mới phương pháp dạy học theo cổng thông tin của Dự án Việt-Bỉ “Nâng cao chất lượng đào tạo bồi dưỡng giáo viên tiểu học, THCS các tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam”.
3. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2007), Sách giáo khoa môn Tự nhiên và xã hội lớp 3, NXB Giáo dục.
4. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2007 ), Sách giáo viên môn Tự nhiên và xã hội lớp 3, NXB Giáo dục.
5. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2007 ), Dự án phát triển giáo viên tiểu học, Tự nhiên - xã hội và phương pháp dạy học Tự nhiên – xã hội, tập 1 và tập 2, NXB Giáo dục.
6. Bộ GD&ĐT. NXB GD, (2007), Tự nhiên xã hội và phương pháp dạy tự nhiên xã hội, Dự án phát triển GVTH. (Tài liệu đào tạo GVTH).
7. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2007 ), Tự nhiên - xã hội và phương pháp dạy học môn Tự nhiên - xã hội ( Tập 1), NXB Giáo dục.
8. Nguyễn Minh Đức (2011),Vận dụng dạy học theo góc vào phần sự điện li chương trình hóa học lớp 11 nâng cao với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin Luận văn thạc sĩ.
9. Lê Văn Chưởng (chủ biên) (2007 ), Tự nhiên và xã hội và phương pháp dạy học Tự nhiên và xã hội, ĐHSP HN.
10. Phó Đức Hòa (2008), Dạy học tích cực và cách tiếp cận trong dạy học tiểu học, NXB Đại học Sư phạm.
11. Thái Duy Tuyên - Giáo dục hiện đại (2004) NXB Đại học quốc gia Hà Nội.
12. Ths. Nguyễn Thị Đông: Dạy học theo góc , theo dự án, theo hợp đồng tiếp cận trong giáo dục nghệ thuật và cuộc sống, Luận văn thạc sĩ.
13. Phương pháp dạy học sinh học – DHKP, Nguồn 
Nhận xét của Hội đồng chấm sáng kiến các cấp
Cấp cơ sở
.
Xếp loại:
 ĐăkRu, ngàytháng ..năm 2018
 TM HỘI ĐỒNG
Cấp huyện
Xếp loại:.
 ĐăkR’lâp, ngàytháng.. năm 201
 TM HỘI ĐỒNG
Cấp tỉnh
Xếp loại:.
 Gia Nghĩa, ngàytháng.. năm 201
 TM HỘI ĐỒNG