Sáng kiến kinh nghiệm Vài biện pháp giúp Hội đồng tự quản và các nhóm hoạt động hiệu quả

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
BẢN MÔ TẢ SÁNG KIẾN
Kính gửi: Hội đồng sáng kiến huyện Thới Lai
1. Tên sáng kiến: “ Vài biện pháp giúp Hội đồng tự quản và các nhóm hoạt động hiệu qua”
2. Tác giả sáng kiến:
STT
Họ và tên
Ngày tháng
 năm sinh
Chức vụ,
 đơn vị công tác
Trình độ chuyên môn
 1
 Phạm Ngọc Dũng
14/05/1966 
Giáo viên, trường Tiểu học Trường Xuân 1 
Cử nhân Tiểu học 
3. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: không
4. Thời điểm sáng kiến được áp dụng: Năm học: 2019 - 2020
5. Nội dung sáng kiến:
 5.1. Thực trạng vấn đề
- Lí do chọn sáng kiến
Nhằm giúp Hội đồng tự quản lớp và các nhóm trưởng tự tin, nâng cao về năng lực quản lí, giám sát, điều hành các hoạt động. Giáo dục, rèn luyện các em có thêm kiến thức bổ trợ về các kĩ năng, kinh nghiệm khi thực hiện nhiệm vụ trong nhà trường và trong cuộc sống hàng ngày. Hội đồng tự quản và các nhóm trưởng nắm được những kiến thức cơ bản để hướng dẫn cho các em và tổ chức thành lập, rèn luyện được mạnh về mọi mặt.
- Mục đích nghiên cứu sáng kiến
 Để Hội đồng tự quản lớp và các nhóm trưởng hoạt động hiệu quả, người Giáo viên chủ nhiệm cần làm gì ? Để trả lời câu hỏi này tôi xin được chia sẻ : “ Vài biện pháp giúp Hội đồng tự quản và các nhóm hoạt động hiệu qua” để nghiên cứu và vận dụng trong năm học này.
 5.2. Những giải pháp thực hiện
* Thuận lợi:
- Mô hình trường học mới khi được áp dụng tại trường được rất nhiều sự quan tâm, hỗ trợ của ngành và của chính quyền địa phương.
- Được nhà trường quan tâm và giúp đỡ, tạo mọi điều kiện tối đa để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. 
- Cơ sở trường lớp tương đối khang trang. Lớp học có đầy đủ hệ thống bóng đèn, máy quạt, cửa sổ, cửa chính cung cấp đủ ánh sáng cho các em học tập. Môi trường học tập sạch sẽ, thân thiện.
- Bản thân giáo viên nhiệt tình, có tay nghề vững vàng và được tham gia lớp tập huấn về phương pháp, nội dung dạy học theo Mô hình trường học mới tại đơn vị.
- Tài liệu học tập của học sinh được cấp phát và tài liệu có tranh ảnh rất đẹp nên thu hút được học sinh học tập.
- Phụ huynh quan tâm mua sắm đầy đủ đồ dùng học tập cho học sinh, quan tâm giúp đỡ giáo viên rất nhiều trong công tác giảng dạy cũng như trang trí lớp.
- Đa số học sinh ngoan, chăm học nên trong quá trình học các em đều rất nhiệt tình.
* Khó khăn:
 - Hội đồng tự quản, nhóm trưởng nói nhỏ, chưa dõng dạc, chưa mạnh dạn, tự tin tương tác.
	 - Hội đồng tự quản, nhóm trưởng đôi lúc lúng túng trong cách điều hành nhóm.
 - Yêu cầu đưa ra chưa dứt khoát, rõ ràng.
 - Giao việc cho các thành viên hoặc nhóm trưởng chưa rõ ràng hoặc giao việc như kiểm tra, đôn đốc chưa kịp thời.
 - Các thành viên trong nhóm hiếu động, chưa biết cách hợp tác với các bạn trong nhóm khi trải nghiệm. 
 - Một số em còn thụ động nhút nhát và ngại làm việc, làm việc chậm hoặc không hiểu cũng không dám trao đổi ý kiến nhờ sự hỗ trợ của nhóm trưởng hay các bạn trong nhóm, không dám nêu thắc mắc với giáo viên để nhờ sự hỗ trợ.
- Học sinh hiếu động, chưa biết hợp tác trong khi học nhóm. Một số em còn thụ động nhút nhát và ngại làm việc, làm việc chậm.
 - Hội đồng tự quản và các nhóm trưởng chưa biết cách điều hành tự quản.
 * Nguyên nhân 
Do đặc thù tâm sinh lí của học sinh tiểu học là ham chơi, hiếu động nên trong vui chơi thường xảy ra bất hoà đem bất hòa vào trong lúc học tập nên các em thiếu tinh thần hợp tác giải quyết các nhiệm vụ học tập.
Có em ham chơi, quá trình học không tập trung trong học tập và rèn luyện dẫn tới hỏng kiến thức cơ bản nên không hứng thú tích cực học tập. Có em chưa biết cách học, chưa biết cách hợp tác, tương tác với bạn trong nhóm.
* Mặt mạnh:
 - Dạy theo nhóm nâng cao tính tương tác giữa các thành viên trong nhóm. Thực hiện tốt theo 10 bước học tập.
- Tăng cường động cơ học tập, làm nảy sinh những hứng thú mới. Kích thích sự giao tiếp, chia sẻ tư tưởng, nguồn lực và cách giải quyết vấn đề. 
 	- Tăng cường các kĩ năng biểu đạt, phản hồi bằng các hình thức biểu đạt như lời nói, ánh mắt cử chỉ
 	- Khích lệ mọi thành viên tham gia học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, phát triển mối quan hệ gắn bó, quan tâm đến nhau, từng người và trở thành niềm vui chung của tất cả. Họ gắn kết với nhau theo phương thức Nhà trường – Gia đình – Cộng đồng .
* Những giải pháp giúp đỡ Hội đồng tự quản và các nhóm trưởng:
 	 Bản thân tôi đã áp dụng vào lớp 5A4 trường Tiểu học Trường Xuân 1 và chia sẻ kinh nghiệm của mình tới đồng nghiệp, xây dựng hội đồng tự quản và nhóm trưởng dạy học theo hoạt động nhóm trong tất cả các tiết học đều phát huy tốt những vấn đề bất cập nêu trên. 
	* Lựa chọn tốt các thành viên có năng lực, trình độ để tiến hành bầu cử, thành lập Hội đồng tự quản:
 	Ngay từ đầu năm học khi đã khảo sát, phân loại đối tượng học sinh, tôi đã hướng dẫn và xây dựng kế hoạch cụ thể cho các em. 
 - Giáo viên hiểu rõ vai trò Hội đồng tự quản và hoạt động nhóm trưởng giúp học sinh tích cực và tham gia nhiều hơn; các kĩ năng giao tiếp về mặt xã hội và một số kĩ năng sống được phát triển. Hiểu được thông qua hoạt động nhóm, các em có thể tự diễn đạt bằng lời và chia sẻ các ý tưởng của mình với những người khác trong việc phát triển các kĩ năng ngôn ngữ, qua đó các em có thể giúp đỡ lẫn nhau. Thông qua hoạt động nhóm, giáo viên có thể hỗ trợ các đối tượng học sinh theo nhu cầu khác nhau đồng thời tạo cho các em tính mạnh dạn, tự tin trong quá trình giao tiếp. 
- Chọn Hội đồng tự quản: Lựa chọn tốt các thành viên có năng lực, trình độ để tiến hành bầu cử, thành lập Hội đồng tự quản. 
+ Trước tiên giáo viên phải giúp các em hiểu thế nào là Hội đồng tự quản? Hội đồng tự quản là do học sinh điều hành các hoạt động với sự hướng dẫn của giáo viên. 
+ Nhiệm vụ của Hội đồng tự quản là gì? Nhiệm vụ của Hội đồng tự quản là nắm bắt và điều hành lớp hoạt động. 
+ Mục đích thành lập Hội đồng tự quản là gì? Hội đồng tự quản thành lập là vì học sinh, để đảm bảo cho học sinh tham gia một cách dân chủ, tích cực vào học đường, khuyến khích các em tham gia một cách toàn diện vào các hoạt động của lớp, của trường, phát triển tính dân chủ, sự tôn trọng, bình đẳng, tinh thần hợp tác và đoàn kết của học sinh. 
- Chủ tịch Hội đồng tự quản: Tổ chức, quản lí lớp học; Khi có khách đến thăm lớp chủ tịch giới thiệu chung và điều hành các ban lên làm việc. 
- Phó chủ tịch Hội đồng tự quản: giới thiệu lớp với khách, tên lớp; Sĩ số học sinh, tên giáo viên chủ nhiệm, tên và chức danh các ban, nhóm trong hội đồng tự quản. 
- Phó chủ tịch Hội đồng tự quản: Kiểm tra bài tập ứng dụng ở nhà của học sinh, hỗ trợ giáo viên kiểm tra kết quả làm việc của các nhóm, giúp đỡ học sinh chậm tiến bộ trong học tập. 
- Ban Văn nghệ: Tổ chức văn nghệ, trò chơi, khởi động đầu tiết, tổ chức sinh hoạt truy bài 15 phút đầu giờ. 
- Ban học tập: Có nhiệm vụ phát đồ dùng và mời các nhóm trưởng lên nhận tài liệu và đồ dùng học tập. Kiểm tra bài tập ứng dụng của các bạn, báo cáo với thầy cô vào đầu giờ. Trong tiết học ngoài nhiệm vụ học tập của mình phải quan sát bao quát lớp để cuối mỗi tiết học nhận xét đánh giá tình hình học tập của lớp. Ngoài ra, tùy từng bài mà đặc biệt là ở hoạt động làm việc cả lớp, giáo viên có thể để ban học tập thay thầy cô kiểm tra lại kiến thức mà các nhóm vừa thảo luận xong. Muốn làm được tốt công việc đó, cuối mỗi buổi học, tôi thường mời ban học tập ở lại để giao nhiệm vụ trước cho các em. 
- Ban lao động: Có nhiệm vụ theo dõi vệ sinh chung của cả lớp. Đầu mỗi buổi học phải phân công vệ sinh lần lượt cho các nhóm và kiểm tra nhóm nào chưa thực hiện hoặc thực hiện chưa tốt. Cuối mỗi buổi học cũng phải kiểm tra lại xem nhóm nào thực hiện vệ sinh chưa tốt để kịp thời nhắc nhở các bạn thực hiện tốt. 
* Phân tích đánh giá, các vấn đề về thực trạng mà đề tài đã đặt ra. 
 	Nhằm để khắc phục thực trạng trên đồng thời rèn kĩ năng giúp Hội đồng tự quản và các nhóm trưởng tổ chức hoạt động có hiệu quả theo quan điểm dạy học lấy học sinh làm trung tâm và từng bước nâng cao chất lượng giáo dục theo chương trình của Bộ giáo dục đề ra. 
5.3.Vai trò nhiệm vụ của Hội đồng tự quản 
- Trong quá trình thành lập hội đồng tự quản: Giáo viên phải tạo cho học sinh có cơ hội được tự tranh cử vào các vị trí chủ tịch và phó chủ tịch, đây là một trong những bước phát hiện học sinh mạnh dạn, dám nói trước đám đông. Sau khi việc đăng kí hoàn tất, các ứng cử viên nên trình bày các đề xuất có liên quan đến những hoạt động mà các em có thể sẽ thực hiện khi trúng cử. Việc lựa chọn chủ tịch và phó chủ tịch là vô cùng quan trọng, đây chính là những người giúp giáo viên rất nhiều trong việc quản lý tất cả các hoạt động của lớp cũng như trong tiết học. Sau đó, hội đồng tự quản tự mời các thành viên tham gia vào các ban do hội đồng tự quản điều hành. Nhưng muốn làm được điều này, đầu năm học sau khi nhận danh sách lớp, giáo viên trao đổi ngay với giáo viên chủ nhiệm năm học trước để tìm hiểu kỹ tình hình học tập của lớp mình như: số lượng học sinh hoàn thành tốt, học sinh năng khiếu, học sinh nhanh nhẹn, mạnh dạn, nói to,Sau khi tìm hiểu xong, giáo viên phải đặt ra những tiêu chí để lớp lựa chọn các bạn trong ban hội đồng tự quản thật chính xác như : 
+ Phải nhanh nhẹn, năng nỗ.
+ Mạnh dạn, tự tin trước đám đông.
+ Có năng khiếu.
+ Có năng lực học tập tốt.
 5.4. Vai trò nhiệm vụ các nhóm trưởng trong quá trình học tập
- Mỗi học sinh thực hiện luôn có ý thức được mình phải bắt đầu và kết thúc hoạt động học tập như thế nào, không cần chờ đến sự nhắc nhở của giáo viên.
- Trong tài liệu hướng dẫn học, ở mỗi bài học, các hoạt động học tập đều được chỉ dẫn cụ thể và chi tiết.
- Tiến trình học tập của học sinh: bao gồm 10 bước học tập, cụ thể.
- Trong tổ chức hoạt động nhóm, Giáo viên và học sinh phải tuân thủ theo 5 bước hoạt động nhóm, đó là:
+ Bước 1: Cá nhân đọc mục tiêu, ghi tựa bài; 
+ Bước 2: Nhóm trưởng kiểm tra các thành viên trong nhóm đã nắm được yêu cầu bài chưa? (chỉ khi nào tất cả thành viên trong nhóm nắm được yêu cầu bài mới chuyển sang bước tiếp theo);
+ Bước 3: Hoạt động cá nhân; hoạt động nhóm đôi; hoạt động nhóm lớn.
+ Bước 4: Nhóm trưởng tổ chức cho nhóm kiểm tra, thống nhất kết quả.
+ Bước 5: Báo cáo kết quả hoạt động với giáo viên;
 Để làm tốt 5 bước này, đòi hỏi bản thân người giáo viên phải tự thiết kế, đạo diễn các hoạt động học tập để giúp HS tự phát hiện kiến thức, phân tích kiến thức và sử dụng kiến thức.
6. Tính hiệu quả:
Mô hình này đã tăng cường sự hợp tác giữa giáo viên - học sinh, học sinh - học sinh. Tạo không khí học tập nhẹ nhàng, thân thiện. Học sinh học không thụ động mà bắt buộc phải trao đổi, tìm tòi kiến thức với giáo viên và các bạn học trong lớp. Xây dựng giúp Hội đồng tự quản và các nhóm trưởng là một biện pháp giáo dục nhằm:
Thúc đẩy sự phát triển về đạo đức, tình cảm và ý thức xã hội của học sinh thông qua những kinh nghiệm hoạt động thực tế của các em trong nhà trường và mối quan hệ của các em với những người xung quanh.
Đảm bảo cho các em tham gia một cách dân chủ và tích cực vào đời sống học đường. Tạo cơ chế khuyến khích các em tham gia một cách toàn diện vào các hoạt động của nhà trường và phát triển tích tự chủ, sự tôn trọng, bình đẳng hợp tác và đoàn kết của học sinh.
Giúp các em phát triển kĩ năng ra quyết định, kĩ năng hợp tác và kĩ năng lãnh đạo; đồng thời cũng chuẩn bị cho các em ý thức trách nhiệm khi thực hiện những quyền và bổn phận của mình.
Hiệu quả mang lại: 
 + Hội đồng tự quản đã mạnh dạn, tự tin tương tác, điều hành lớp học tập và các hoạt động khác.
	 + Đưa ra yêu cầu rõ ràng, cụ thể, giao việc cho các thành viên hoặc nhóm trưởng có kiểm tra, đôn đốc kịp thời.
 + Hội đồng tự quản biết cách điều hành nhóm hiếu động, hướng dẫn các thành viên tích cự trong học tập có kết quả cao và rèn luyện năng lực, phẩm chất đạt hiệu quả.
 + Một số em trước đây thụ động nhút nhát và ngại làm việc, làm việc chậm hoặc không hiểu cũng không dám trao đổi ý kiến nhờ sự hỗ trợ thì nay các em đã mạnh dạn nêu thắc mắc, nhờ sự giúp đỡ của Hội đồng tự quản và các nhóm trưởng. Các em nêu cao tinh thần tự giác, tự học,  tự quản, tự trọng, tự tin tự đánh giá, tự tương tác, rèn luyện kỹ năng, vận dụng kiến thức vào thực tiễn rất tốt. Tham gia đầy đủ, tích cực các phong trào, hoạt động mà Liên Đội và Nhà trường tổ chức.
 + Các kĩ năng giao nhiệm vụ, quan sát, hướng dẫn nêu vấn đề, hỗ trợ, nhận xét, đánh giá được Hội đồng tự quản làm rất tốt nên các phong trào do nhà trường, Liên Đội phát động các em đều tích cực hoàn thành, đặc biệt ở các nhóm có sự thi đua hoàn thành công việc sớm trước thời gian quy định.
Trong quá trình tổ chức thực hiện giáo viên nắm rõ các biện pháp trong “Sáng kiến” triển khai nhiệt tình, hiệu quả tới các em trong Hội đồng tự quản và các nhóm trưởng. Mỗi lớp đã xây dựng được cho mình một Hội đồng tự quản và các nhóm trưởng mạnh toàn diện, các em cơ bản đã biết thực hiện các nhiệm vụ của mình. Một số điểm nổi bật của Hội đồng tự quản và các nhóm trưởng trong điều hành, quản lí lớp là: nói to, rõ ràng; Câu lệnh khi giao nhiệm vụ và hướng dẫn bạn cụ thể, dễ hiểu; Tác phong linh hoạt, nhanh nhẹn, hình thành được kĩ năng tự chủ, chủ động trong xây dựng kế hoạch làm việc và tổ chức điều hành việc quản lý lớp.
Từ việc thành công bước đầu của Hội đồng tự quản và các nhóm trưởng dẫn đến chất lượng lớp thay đổi rõ rệt: Học sinh tự tin, không khí học tập trong lớp tự nhiên, nhẹ nhàng, thân thiện. Sự tương tác giữa giáo viên với học sinh và giữa học sinh với học sinh diễn ra thường xuyên. Qua đây giúp các em có ý thức chủ động trong việc tham gia các hoạt động, giảm bớt sự lệ thuộc vào các thầy, cô giáo. Các em có nhiều cơ hội để phát huy khả năng của mình trước tập thể. Cụ thể cuối học kì I như sau:
Hội đồng tự quản và các nhóm trưởng
Kĩ năng giao nhiệm vụ
Kĩ năng quan sát điều hành
Kĩ năng nhận xét đánh giá
Bạn làm hoàn thành tốt
Bạn làm hoàn thành
Bạn làm hoàn thành tốt
Bạn làm hoàn thành
Bạn làm hoàn thành tốt
Bạn làm hoàn thành
Chủ tịch Hội đồng
x
x
x
Phó Chủ tịch Hội đồng 1
x
x
x
Phó Chủ tịch Hội đồng 2
x
x
x
Nhóm Hoa Sen
x
x
x
Nhóm Hoa Mai
x
x
x
Nhóm Hoa Hồng
x
x
x
Nhóm Hoa Cúc
x
x
x
Nhóm Hoa Phượng
x
x
x
Nhóm Hoa Sứ
x
x
x
7. Phạm vi ảnh hưởng:
Khả năng ứng dụng và triển khai Đề tài có thể áp dụng hiệu quả ở các trường Tiểu học trong địa bàn huyện Thới Lai và thành phố Cần Thơ, trong việc nâng cao chất lượng của Hội đồng tự quản và các nhóm trưởng trong học tập hiệu quả theo mô hình trường học mới áp dụng cho những năm tiếp sau.
Tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trên là trung thực, chính xác đúng sự thật và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật.
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
 Thới Lai, ngày 26 tháng 2 năm 2020
NGƯỜI BÁO CÁO 
Phạm Ngọc Dũng
XÁC NHẬN CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC SÁNG KIẾN HUYỆN