Sáng kiến kinh nghiệm Rèn luyện kĩ năng giải các bài toán cực trị hàm số cho học sinh Lớp 12 Trung học Phổ thông
Cơ sở lý luận để xây dựng các biện pháp nhằm rèn luyện kĩ năng
giải toán cho học sịnh THPT.
a. Cơ sở tâm lý giáo dục
Quá trình học được tiến hành bằng sự kết hợp giữa hoạt động dạy của thầy
và các hoạt động của học trò, do đó các biện pháp sư phạm phải thông qua hoạt
dộng dạy tác động vào hoạt động học của HS, làm cho HS có động cơ hoàn thiện
tri thức và kĩ năng. Vì vậy cần chú ý đến hoạt động học, các biện pháp tập trung
vào rèn luyện và phát triển các dạng hoạt động của HS, rèn luyện kĩ năng học tập
của HS: kĩ năng nhận thức, kĩ năng thực hành, kĩ năng tổ chức hoạt động, kĩ năng
tự kiểm tra, đánh giá.
b. Cơ sở phương pháp dạy học bộ môn Toán
Thực hiện dạy học phù hợp với tiến trình nhận thức của học sinh ( đi từ cụ
thể đến trừu tượng, từ dễ đến khó ). Quán triệt tinh thần “lấy người học làm trung
tâm”, chú ý nhu cầu, năng lực nhận thức, cách thức học tập khác nhau của từng cá
nhân học sinh. Học sinh được tham gia tìm tòi, phát hiện, suy luận vấn đề.
HS cần được rèn luyện kĩ năng vận dụng Toán học vào việc học tập bộ môn
khác, vào thực tiễn cuộc sống. Do đó cần thiết và có thể xây dựng các biện pháp
nhằm rèn luyện các kĩ năng giải toán cho HS, góp phần thực hiện các nhiệm vụ bộ
môn đồng thời đảm bảo tính liên môn trong dạy học.
0 0 0 m S m P (0;3)m . Mặt khác, m nên 1,2m . Vậy có hai giá trị nguyên m thỏa mãn yêu cầu bài toán. Ví dụ 8. Cho hàm số ( )y f x có đạo hàm 2 2'( ) (2 1) ( 2 3)f x x x x x m , x . Tìm tất cả các giá trị thực của tham số m để hàm số (| |)y f x có 5 điểm cực trị. Lời giải: Ta có '( ) 0f x 2 2 0 (2 1) 0 2 3 0 x x x x m 2 0 1 2 2 3 0 (1) x x x x m . Ta thấy 1 2 x là nghiệm kép , 0x là nghiệm đơn nên 0x là một điểm cực trị của hàm số. Ta đã biết số điểm cực trị của hàm số (| |)y f x bằng hai lần số điểm cực trị dương cộng với 1 . Do đó, hàm số (| |)y f x có 5 điểm cực trị khi và chỉ khi phương trình (1) có hai nghiệm dương phân biệt ' 0 0 0 S P 4 0 2 0 3 0 m m (3;4)m . Vậy, với (3;4)m thì thỏa mãn yêu cầu bài toán. Ví dụ 9. Cho hàm số 3 2( ) ay f x x bx cx d thỏa mãn 0, 2021a d , 8 4 2 2021 0a b c d . Tìm số điểm cực trị của hàm số | ( ) 2021 |y f x . Lời giải: Đối với bài này thì trước hết ta đi tìm số giao điểm của đồ thị ( )y f x với trục hoành. Chúng ta sử dụng kiến thức chứng minh sự tồn tại nghiệm của phương trình dựa vào tính liên tục của hàm số. Xét hàm số 3 2( ) a 2021y g x x bx cx d ( 0a ) Ta có (0) 2021 0g d , (2) 8 4 2 2021 0g a b c d Vì lim ( ) x g x , lim ( ) x g x nên tồn tại 0, 2 sao cho ( ) 0, ( ) 0g g 37 Suy ra ( ). (0) 0, (2). ( ) 0g g g g , (0). (2) 0g g . Mặt khác, hàm số ( )y g x là hàm đa thức nên liên tục trên mỗi đoạn [ ;0],[0;2],[2; ] suy ra phương trình ( ) 0g x có ít nhất 1 nghiệm thuộc mỗi khoảng ( ;0),(0;2),(2; ) . Mà phương trình ( ) 0g x là phương trình bậc ba nên suy ra phương trình ( ) 0g x có ba nghiệm phân biệt. Điều này chứng tỏ hàm số ( )y g x có hai điểm cực trị. Vậy hàm số | ( ) | | ( ) 2021 |y g x f x có 5 điểm cực trị. 5.3. Bài tập tương tự. Câu 1. Cho hàm số ( )y f x có đạo hàm 2 2'( ) (2 1) ( 4)f x x x x . Số điểm cực trị của hàm số (| |)y f x là A. 3 . B. 5 . C. 4 . D. 7 . Câu 2. Cho hàm số ( )y f x có đồ thị như hình bên. Số điểm cực trị của hàm số | ( ) |y f x là A. 3 . B. 5 . C. 4 . D. 2 . Câu 3. Cho hàm số ( )y f x có đạo hàm 2 3'( ) ( 1)( 4 )f x x x x x Số điểm cực trị tối đa của hàm số | ( ) |y f x là A. 6 . B. 5 . C. 9 . D. 7 . Câu 4. Cho hàm số ( )y f x có BBT như sau. Hàm số | ( ) |y f x có số điểm cực trị là A. 3 . B. 5 . C. 4 . D. 2 . Câu 5. Cho hàm số 4 24 2 1y x x m . Có bao nhiêu giá trị nguyên thuộc đoạn [ 10;10] của tham số m để hàm số sau có ba điểm cực trị? A. 9 . B. 8 . C. 7 . D. 10 . Câu 6. Cho hàm số y f x có đạo hàm 2 21 2 9f x x x x mx với mọi .x Có bao nhiêu số nguyên dương m để hàm số g x f x có đúng 1 điểm cực trị ? A. 2 . B. 3 . C. 4 . D. 5 . Câu 7. Cho hàm số y f x có đạo hàm 4 5 31 3f x x x m x với mọi .x Có bao nhiêu số nguyên m thuộc đoạn 5;5 để hàm số g x f x có 3 điểm cực trị ? A. 3. B. 4 . C. 3. D. 6. Câu 8. Cho hàm số y f x liên tục trên và có đạo hàm 2' 2f x x x . Hàm số | |y f x có số điểm cực trị ít nhất là bao nhiêu? A. 3 . B. 2 . C. 4 . D. 5 . 38 Câu 9. Cho hàm số y f x có đồ thị như hình bên. Có bao nhiêu giá trị nguyên m để hàm số | | 3 my f x có 5điểm cực trị? A. 3 . B. 11. C.12 . D. 10 . Câu 10. Cho hàm số bậc bốn .y f x Đồ thị hàm số y f x như hình vẽ bên. Số điểm cực tiểu của hàm số 2 2 5g x f x x là A. 2 . B. 4 . C. 3 . D. 1. Đáp số: Câu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Đáp số A B C A B A C A B D 6. Cực trị của hàm hợp. 6.1. Phương pháp. Cho hàm số [ ( )]y f u x . Để tìm cực trị hàm số [ ( )]y f u x ta thực hiện theo các bước: B1. Tính ' '( ). '[ ( )]y u x f u x . B2. Giải phương trình ' 0 '( ). '[ ( )]=0y u x f u x tìm nghiệm dựa vào BBT hoặc đồ thị hàm số ( )y f x . B3. Lập BBT hàm số hoặc bảng xét dấu 'y . B4. Kết luận về các điểm cực trị. Nhận xét: Số điểm cực trị hàm số ( )y f ax b bằng số điểm cực trị hàm số ( )y f x . 6.2.Ví dụ minh họa. Ví dụ 1. Cho hàm số ( )y f x có đạo hàm trên . Đồ thị hàm số '( )y f x như hình bên. Số điểm cực trị của hàm số 2( 2 )y f x x là A. 3 . B. 2 . C. 4 . D. 1. Lời giải: Đầu tiên ta phải xem hàm số ( )y f x có mấy điểm cực trị? Dựa vào đồ thị hàm số '( )y f x ta thấy hàm số ( )y f x có hai điểm cực trị là 1, 2x x . Ta có 2' (2 2). '( 2 )y x f x x . 2' 0 (2 2). '( 2 ) 0y x f x x 2 2 2 0 '( 2 ) 0 x f x x 2 2 1 2 2 2 1 x x x x x +) 2 2 2x x 1 3x (nghiệm đơn). +) 2 2 1x x 1x ( nghiệm kép ). 39 Ta thấy khi 1 3 1 3 x x thì 2 2 2x x nên 2'( 2 ) 0f x x . Ta có bảng xét dấu của 'y : Qua bảng xét dấu của đạo hàm ta thấy hàm số 2( 2 )y f x x có ba điểm cực trị. Đáp số A. Ví dụ 2. Cho hàm số y f x có đạo hàm trên . Đồ thị hàm số y f x như hình vẽ bên dưới. Hàm số 2 23 1g x f x x đạt cực đại tại điểm nào sau đây ? A. 2x . B. 1x . C. 0x . D. 1x . Lời giải: Ta có 2 2' 2 . ' 3 2 2 [ ' 3 1]g x x f x x x f x ; 2' 0 2 [ ' 3 1] 0g x x f x 22 [ ' 3 1] 0x f x 2 0 ' 3 1 x f x +) Số nghiệm của phương trình 2' 3 1f x bằng số giao điểm của đồ thị hàm số 2' 3y f x và đường thẳng 1y . 2' 3 1f x 2 2 2 33 0 3 1 2 13 2 xx x x xx . Trong đó 3x là nghiệm kép nên 3x không phải là điểm cực trị của hàm số. Ta có , dựa vào đồ thị ta có: 2' 3 1 0f x 2' 3 1f x 21 3 2 ( 2; 1) (1; 2)x x Từ đó, ta có bảng xét dấu của '( )g x : Qua bảng xét dấu của '( )g x ta thấy hàm số 2 23g x f x x có hai điểm cực đại là 1x . Ví dụ 3. Cho hàm số y f x có đạo hàm liên tục trên . Hàm số 'y f x có 40 đồ thị như hình bên. Số điểm cực đại của hàm số 2 ( ) 2021 2 xg x f x là A. 1. B. 2 . C. 3 . D. 0 . Lời giải: Ta có: ' '( )g x f x x . ' 0 '( ) 0g x f x x '( ) (1)f x x Số nghiệm phương trình (1) bằng số giao điểm của đồ thị hàm số '( )y f x ( )C và đường thẳng ( ) :d y x . Dựa vào đồ thị ta thấy phương trình (1) có ba nghiệm phân biệt 2, 2, 4x x x ( nghiệm đơn). Nếu bài toán chỉ hỏi số điểm cực trị thì đến đây ta có thể kết luận là hàm số y g x có ba điểm cực trị. Nhưng bài toán hỏi số điểm cực đại thì ta phải lập bảng xét dấu biểu thức đạo hàm ' '( )g x f x x . ' 0 '( )g x f x x khi và chỉ khi đồ thị ( )C nằm phía trên đường thẳng ( 2;2) (4; )x , còn trên các khoảng còn lại thì ' 0g x . Từ đó, ta có bảng xét dấu của ' '( )g x f x x như bảng bên. Qua bảng xét dấu ' '( )g x f x x ta thấy hàm số có duy nhất 1 điểm cực đại là 2x . Vậy đáp số A. Ví dụ 4. Cho hàm số y f x có đồ thị như hình bên. Tìm số điểm cực trị của hàm số 1 ( )g x f f x . Lời giải: Ta có: ' '( ). ' 1 ( )g x f x f f x . ' 0 '( ). ' 1 ( ) 0g x f x f f x '( ) 0 ' 1 ( ) 0 f x f f x +) '( ) 0 0 2f x x x ( dựa vào đồ thị ). +) 1 ( ) 0'(1 ( )) 0 1 ( ) 2 f x f f x f x ( ) 1 ( ) 1 f x f x Phương trình 1f x có hai nghiệm 0; 3x x nhưng 0x là nghiệm kép nên nó không phải điểm cực trị hàm số. Số nghiệm của phương trình 1f x bằng số giao điểm của đồ thị hàm số y f x và đường thẳng 1y . Nên phương trình 1f x có ba nghiệm đơn. 41 Như vậy, ta thấy phương trình ' 0g x có 6 nghiệm đơn nên 'g x sẽ đổi dấu qua các nghiệm đó. Vậy hàm số đã cho có 6 điểm cực trị. Ví dụ 5. ( Đề Minh Họa 2019 – 2020 ). Cho hàm số bậc bốn y f x có đồ thị như hình bên. Số điểm cực trị của hàm số 3 23g x f x x là A. 5 . B. 3 . C. 7 . D. 11. Lời giải: Đặt 3 2( ) 3u x x x Ta có: 2 3 2' '( ). '( ) (3 6 ). ' 3g x u x f u x x f x x . 2 3 2' 0 (3 6 ). ' 3 0g x x x f x x 2 3 2 3 6 0 ' 3 0 x x f x x +) 23 6 0x x 0 2 x x . BBT của hàm số 3 2( ) 3u x x x : +) 3 2' 3 0f x x 3 2 1 3 2 2 3 2 3 3 (1) 3 (2) 3 (3) x x t x x t x x t với 1 2 30, (0;4), 4t t t ( dựa vào đồ thị ở trên ). Dựa vào BBT của hàm số 3 2( ) 3u x x x ta thấy phương trình (1) có 1 nghiệm duy nhất, phương trình (2) có 3 nghiệm phân biệt, phương trình (3) có nghiệm duy nhất. Suy ra ' 0g x có 7 nghiệm phân biệt. Vậy hàm số có 7 điểm cực trị và ta chọn đáp án C. Ví dụ 6. Cho hàm số y f x có đạo hàm 2' ( 1)(4 )f x x x x , x . Tìm tất cả các giá trị nguyên âm của tham số m để hàm số 2( 6 3 )g x f x x m có 7 điểm cực trị. Lời giải: Đầu tiên ta tính xem hàm số y f x có bao nhiêu điểm cực trị? Ta tìm số nghiệm đơn và nghiệm bội lẻ của phương trình ' 0f x . Ta có 2' 0 ( 1)(4 ) 0f x x x x 1 0 4 x x x ; 2' ( 2 6). '( 6 3 )g x x f x x m 42 2' 0 ( 2 6). '( 6 3 ) 0g x x f x x m 2 2 6 0 '( 6 3 ) 0 x f x x m 2 2 2 3 6 3 0 6 3 1 6 3 4 x x x m x x m x x m 2 2 2 3 6 3 (1) 6 3 1 (2) 6 3 4 (3) x x x m x x m x x m . Như vậy, để hàm số y g x có 7 điểm cực trị thì mỗi phương trình (1), (2), (3) đều có hai nghiệm phân biệt khác 3. Cách 1: ( Đưa về sự tương giao ) Số nghiệm của mỗi phương trình (1), (2), (3) lần lượt bằng số giao điểm của 2( ) : 6P y x x với các đường thẳng 1( ) : 3d y m , 2( ) : 3 1d y m , 3( ) : 3 4d y m ; 1 2 3, ,d d d cắt ( )P tại 6 điểm phân biệt 3 4 9m 5 3 m . Mà m nên 1m . Vậy 1m thì thỏa mãn yêu cầu bài toán. Cách 2: ( Sử dụng điều kiện có nghiệm của phương trình bậc hai ). Mỗi phương trình (1), (2), (3) có hai nghiệm phân biệt khi và chỉ khi 9 3 0 10 3 0 5 3 0 3 0,3 1 0,3 4 0 m m m m m m 5 1 4( ; ) \ 0, ; 3 3 3 m . Mà m nên 1m . Vậy 1m thì thỏa mãn yêu cầu bài toán. Qua hai cách trên thì ta thấy cách 1 học sinh sử dụng hình ảnh trực quan dễ phát hiện vấn đề hơn. Ví dụ 7. Cho hàm số y f x có đồ thị như hình bên. Số điểm cực trị của hàm số 2( ) ( ) 2g x f x f x là A. 5 . B. 3 . C. 7 . D. 6 . Lời giải: Bài toán yêu cầu tìm số điểm cực trị hàm số thì ta chỉ cần tìm số nghiệm đơn và nghiệm bội lẻ của phương trình ' 0g x . Ta có '( ) 0 '( ) 2 '( ). '( ) 0 1( ) 2 f x g x f x f x f x f x 43 Qua đồ thị hàm số y f x ta thấy phương trình ' 0f x có hai nghiệm phân biệt là 0, 2x x . Số nghiệm phương trình 1 2 f x bằng số giao điểm của đồ thị hàm số ( )y f x C và đường thẳng 1( ) : 2 d y . Qua đồ thị (C) ta thấy (d) luôn cắt (C) tại ba điểm phân biệt không trùng với hai nghiệm 0, 2x x . Như vậy, phương trình ' 0g x có 5 nghiệm phân biệt nên 'g x đổi dấu qua mỗi nghiệm đó. Vậy hàm số có 5 điểm cực trị. Từ ví dụ 7, ta phát triển lên bài toán sau: Ví dụ 8. Cho hàm số y f x có đồ thị như hình bên. Số điểm cực trị của hàm số 2| ( ) 2 |y f x f x là A. 5 . B. 3 . C. 7 . D. 6 . Lời giải: Đặt 2( ) ( ) 2g x f x f x . Theo ví dụ 7, ta thấy hàm số y g x có 5 điểm cực trị. Số điểm cực trị hàm số | |y g x bằng số điểm cực trị hàm số y g x cộng với số giao điểm của đồ thị hàm số y g x với trục hoành ( trừ những điểm tiếp xúc). Số giao điểm của đồ thị hàm số y g x với trục hoành bằng số nghiệm của phương trình 0g x 0g x 2 ( ) 2 0f x f x ( ) 1 (1) ( ) 2 (2) f x f x Qua đồ thị ta thấy phương trình (1) có ba nghiệm phân biệt, phương trình (2) có nghiệm duy nhất. Suy ra đồ thị hàm số y g x cắt trục hoành tại 4 điểm phân biệt. Vậy hàm số 2| ( ) | | ( ) 2 |y g x f x f x có 9 điểm cực trị. 6.3. Bài tập tương tự. Câu 1. Cho hàm số y f x có đạo hàm 21 1 2 1f x x x x với mọi .x Hàm số 1g x f x x có bao nhiêu điểm cực trị ? A. 1. B. 2 . C. 3 . D. 4 . Câu 2. Cho hàm số y f x có đạo hàm trên . Đồ thị hàm số 'y f x như hình vẽ bên dưới. Số điểm cực trị của hàm số 3 2020 2019 2021g x f x x là A. 1. B. 2 . C. 3 . D. 4 . 44 Câu 3. Cho hàm số y f x có đạo hàm trên . Đồ thị hàm số y f x như hình vẽ bên dưới. Hàm số 3 2 2021 3 xg x f x x x đạt cực đại tại A. 1x . B. 0x . C. 1x . D. 2x . Câu 4. Cho hàm số y f x có bảng biến thiên như hình vẽ bên dưới. Hỏi hàm số 2 3g x f x x có bao nhiêu điểm cực trị ? A. 0 . B. 1. C. 2 . D. 3 . Câu 5. Cho hàm số y f x có bảng biến thiên như sau Số điểm cực trị của hàm số | 3 |g x f x là A. 7 . B. 4 . C. 5 . D. 6 . Câu 6. Cho hàm số y f x có đồ thị như hình vẽ bên. Có bao nhiêu giá trị nguyên của tham số m để hàm số 22021g x f x m có 5 điểm cực trị ? A. 1. B. 2 . C. 4 . D. 5 . Đáp số: III. THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM. 1. Mục đích thực nghiệm. Thực nghiệm sư phạm được tiến hành nhằm mục đích kiểm nghiệm tính khả thi của việc xây dựng hệ thống bài tập trong từng dạng toán nhằm rèn luyện kĩ năng giải các bài toán cực trị lớp 12 THPT. Câu 1 2 3 4 5 6 Đáp số B A C D A B 45 2. Tổ chức và nội dung thực nghiệm. Tiến hành dạy một số tiết bài tập về cực trị hàm số ở một số dạng toán đã khai thác và xây dựng. Sau khi dạy thực nghiệm, tôi đã tiến hành cho làm bài kiểm tra. Sau đây là nội dung bài kiểm tra thực nghiệm. Câu 1. Số điểm cực trị hàm số 4 22 3 1y x x là A. 4 . B. 3 . C. 2 . D. 1. Câu 2. Cho hàm số ( )y f x có BBT như hình bên. Số điểm cực đại của hàm số là A. 0 . B. 3 . C. 1. D. 2 . Câu 3. Cho hàm số ( )y f x có đồ thị như hình bên. Điểm cực đại của đồ thị hàm số là A. (0;1)M . B. ( 1; 1)N . C. 1x . D. 1y . Câu 4. Cho hàm số ( )f x có đạo hàm 2'( ) ( 3 1)( 4),f x x x x . Điểm cực đại của hàm số là A. 1 3 x . B. 2x . C. 2x . D. 2x . Câu 5. Cho hàm số ( )f x có đạo hàm 3 2 2 3'( ) ( 3) (16 ) ,f x x x x x . Số điểm cực tiểu của hàm số đã cho là A. 2 . B. 3 . C. 1. D. 5 . Câu 6. Cho hàm số ( )f x có đạo hàm '( ) (2 1)(2 2)...(2 2021)f x x x x , x . Số điểm cực tiểu của hàm số đã cho là A. 1011. B. 1010 . C. 2022 . D. 2021 . Câu 7. Tìm giá trị thực của tham số m để hàm số 4 21 2( 3) 5 4 y x m x đạt cực đại tại 1x . A. 2m . B. 13 4 m . C. 3m . D. 11 4 m . Câu 8. Tìm tất cả các giá trị của tham số m để hàm số 3 22 3 1f x x x mx có các cực trị trái dấu. A. 1m . B. 0m .. C. 1m . D. 0m Câu 9. Có bao nhiêu giá trị nguyên của tham số m để đồ thị hàm số 3 21 ( 5) 7 3 my x m x m x có hai cực trị nằm về hai phía trục tung? 46 A. 2 .. B. 3 . C. 5 . D. 4 Câu 10. Gọi S là tập hợp tất cả các giá trị thực của tham số m để hàm số 3 21 3 1 3 y x mx x có hai điểm cực trị 1 2,x x thỏa mãn 2 21 2 10x x . Tổng các giá trị của S là A. 2 .. B. 1. C. 0 . D. 4 Câu 11. Với giá trị nào của tham số m để đường thẳng : ( 1) 3d y m x m vuông góc với đường thẳng đi qua hai điểm cực trị của đồ thị hàm số 3 23 1y x x ? A. 3 2 m . B. 1 2 m . C. 5 2 m . D. 1 2 m . Câu 12. Cho hàm số y f x có đạo hàm 21 2 9f x x x x mx với mọi .x Có bao nhiêu số nguyên dương m không quá 10 để hàm số g x f x có đúng 5 điểm cực trị ? A. 6 . B. 7 . C. 6 . D. 8 . Câu 13. Cho hàm số bậc bốn .y f x Đồ thị hàm số y f x như hình vẽ bên. Số điểm cực trị của hàm số 2 1g x f x x là A. 5 . B. 4 . C. 3 . D. 2 . Câu 14. Cho hàm số y f x có đạo hàm 5 32 1 3f x x x x m x với mọi .x Có bao nhiêu số nguyên m thuộc đoạn 5;5 để hàm số g x f x có 7 điểm cực trị ? A. 3. B. 4 . C. 5 . D. 6. Câu 15. Cho hàm số y f x liên tục trên và có đạo hàm 2' 2f x x x . Hàm số | |y f x có số điểm cực trị nhiều nhất là bao nhiêu? A. 3 . B. 2 . C. 4 . D. 5 . Câu 16. Cho hàm số y f x có đồ thị như hình bên. Có bao nhiêu giá trị nguyên m để hàm số | 2 |y f x m có 5 điểm cực trị? A. 3 . B. 5 . C. 1. D. 10 . Câu 17. Cho hàm số y f x có đạo hàm trên . Đồ thị hàm số 'y f x như hình vẽ bên dưới. Số điểm cực trị của hàm số 3 2020 2021g x f x x là A. 1. B. 2 . C. 3 . D. 4 . 47 Câu 18. Cho hàm số y f x có đồ thị như hình vẽ bên. Có bao nhiêu giá trị nguyên của tham số m để hàm số 22021g x f x m có 6 điểm cực trị ? A. 1. B. 3 . C. 4 . D. 5 . Câu 19. Cho hàm số 4 24 1y x x . Số điểm cực trị của hàm số là A. 1. B. 3 . C. 4 . D. 5 . Câu 20. Cho hàm số ( )y f x có đạo hàm 3 2'( ) (2 1) ( 4)f x x x x . Số điểm cực tiểu của hàm số (| |)y f x là A. 3 . B. 5 . C. 4 . D. 7 . Đáp án: Câu Đáp án Câu Đáp án Câu Đáp án Câu Đáp án 1 D 6 A 11 A 16 C 2 D 7 B 12 B 17 A 3 A 8 B 13 A 18 B 4 D 9 D 14 B 19 D 5 C 10 C 15 D 20 A 3. Đánh giá về kết quả thực nghiệm. 3.1. Đánh giá định tính. Về giáo viên thực nghiệm: Trình độ chuyên môn vững vàng hơn, khả năng nhìn nhận chức năng bài tập toán chính xác, khả năng xây dựng và khai thác các bài tập toán tốt hơn nhằm rèn luyện kĩ năng giải toán nói chung củng như kĩ năng giải các bài tập toán cực trị cho học sinh 12 THPT nói riêng. Ý kiến của giáo viên thực nghiệm: - Biết cách xây dựng hệ thống bài tập đa dạng từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp theo từng dạng toán nhằm rèn luyện kĩ năng giải các bài toán cực trị cho học sinh lớp 12 THPT. 3.2. Đánh giá định lượng. Kết quả làm bài kiểm tra của học sinh lớp thực nghiệm (12C) và lớp đối chứng (12K). 48 Vì bài kiểm tra dưới dạng hình thức trắc nghiệm nên tôi thống kê kết quả dưới dạng sau: T.T Loại điểm Lớp đối chứng ( sĩ số: 46 ) Lớp thực nghiệm ( sĩ số 40 ) 1 5 điểm. 15(32,6%) 5(12,5%) 2 Từ 5 đến 6,5 điểm. 18(39,1%) 15(37,5%) 3 Từ 7,0 đến 7,5 điểm. 8(17, 4%) 10(25%) 4 Từ 8,0 đến 8,5 điểm. 5(10,9%) 9(22,5%) 5 Từ 9,0 đến 10,0 điểm. 0(0%) 1(2,5%) C. KẾT LUẬN I. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU, HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA ĐỀ TÀI. 1. Kết quả nghiên cứu. Xây dựng được hệ thống bài tập trong từng dạng toán nhằm rèn luyện kĩ năng giải các bài toán cực trị hàm số cho học sinh lớp 12 THPT bằng cách khai thác tài liệu từ nhiều nguồn khác nhau: Từ SGK, sách tham khảo, đề thi THPT quốc gia, đề thi tốt nghiệp THPT, tài liệu trên mạng internet,... Sau khi áp dụng các kết quả trong nghiên cứu thì học sinh lớp 12 THPT hứng thú, chủ động và tự tin hơn khi giải các bài toán về cực trị hàm số. Phần lớn học sinh lớp 12 THPT hoàn thành tốt các bài tập về cực trị hàm số trong SGK, SBT và các sách tham khảo củng như trong kì thi THPT quốc gia, tốt nghiệp THPT,... 2. Hướng phát triển của đề tài Đề tài có thể làm tài liệu tham khảo cho các em học sinh lớp 12 THPT đang ôn thi tốt nghiệp THPT. Đề tài có thể làm tài liệu tham khảo cho giáo viên phục vụ cho việc giảng dạy môn toán. II. KIẾN NGHỊ , ĐỀ XUẤT. Trong dạy học giải bài tập toán, giáo viên cần xây dựng bài giảng thành hệ thống những bài tập có phương pháp và quy trình giải toán. Nghệ An, ngày 22 tháng 3 ngăm 2021
File đính kèm:
- sang_kien_kinh_nghiem_ren_luyen_ki_nang_giai_cac_bai_toan_cu.pdf