Sáng kiến kinh nghiệm Rèn luyện học sinh Lớp 6 quy đồng mẫu số nhiều phân số

BIỆN PHÁP
RÈN LUYỆN HỌC SINH LỚP 6 QUY ĐỒNG MẪU SỐ 
NHIỀU PHÂN SỐ
 Nguyễn Kim Chơn
 Giáo viên trường THCS Phong Thạnh Đông
I. ĐẶT VẤN ĐỀ:
Trong chương trình phân số của môn toán lớp 6, học sinh được học bài “Quy đồng mẫu số nhiều phân số”. Bài học này, giúp cho việc so sánh, sắp xếp, cộng, trừ dễ dàng hơn. Trong khi luyện tập giải bài toán quy đồng mẫu nhiều phân số thì học sinh còn gặp nhiều khó khăn và mất nhiều thời gian, tính toán không chính xác, Vì vậy mà kết quả kiểm tra chất lượng môn toán rất thấp. Để giải quyết những khó khăn đặt ra, đồng thời góp phần nâng cao chất lượng về quy đồng mẫu số nhiều phân số và để giúp học sinh có kết quả cao hơn thì học sinh trước tiên phải nắm chắc được lí thuyết và biết khéo léo khai thác từ một bài tập này sang một loại bài tập tương tự, nhằm vận dụng một tính chất nào đó, rèn luyện một phương pháp học tập nào đó cho mình. 
 	Qua thực tế giảng dạy trên lớp và học hỏi đồng nghiệp tôi có biện pháp nhỏ trong vấn đề: " Giúp học sinh rèn luyện kĩ năng, vận dụng và đào sâu kiến thức qua khai thác phát triển bài toán từ bài toán cơ bản để nâng cao năng lực tư duy của học sinh"
 Đó cũng chính là lý do tôi chọn giải pháp này để làm bài viết cho mình.
II. THỰC TRẠNG:
	Tổng số học sinh lớp 6 năm học 2020 - 2021 là : 125em
	- Số học sinh chuẩn bị đồ dùng học tập đầy đủ: 89 em, chưa đầy đủ: 36 em 
	- Đa số học sinh chưa có hứng thú với việc quy đồng mẫu nhiều phân số.
	Từ chỗ học sinh chưa thực hiện thành thạo kĩ năng quy đồng mẫu số các phân số nên không thực hiện tốt các bài tập về so sánh, cộng trừ các phân số dẫn đến kết quả, hứng thú học tập của học sinh không cao. 
1. Thuận lợi:
- Học sinh có đầy đủ sách giáo khoa.
- Được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của BGH nhà trường.
- Được sự giúp đỡ nhiệt tình của các đồng chí đồng nghiệp.
- Nhà trường có đầy đủ phương tiện trang thiết bị phục vụ cho dạy học.
- Đa số các em học sinh ngoan, lễ phép một số em tỏ ra thích học môn toán, 
- Giáo viên được phân công giảng dạy đúng chuyên môn.
- Nhà trường phân chia lớp theo trình độ của học sinh.
	2. Khó khăn:
 	- Nhiều em rỗng nhiều kiến thức, và còn lười học, học trước quên sau, một số em nhân chia còn yếu (không thuộc cửu chương).
 	- Ý thức học tập của nhiều học sinh có biểu hiện chưa tốt ( quên dụng cụ học tập: Quên tập,không đem sách giáo khoa, không có tập nháp, ) .
 	- Học sinh đến lớp ít thuộc bài và làm bài ở nhà ( không nhớ quy tắc quy đồng mẫu số, quên cách tìm BCNN của hai hay nhiều số.)
 	- Trong giờ học học sinh còn thụ động ít phát biểu xây dựng bài.
	Chính những khó khăn trên nên việc quy đồng mẫu số nhiều phân số còn gặp nhiều khó khăn và kết quả của năm học vừa qua ở nội dung này chất lượng còn thấp. 
III. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN: 
1.Khảo sát chất lượng của học sinh về nội dung quy đồng mẫu số nhiều phân số năm học qua.
Bảng thống kê kết quả khảo sát phần quy đồng mẫu số nhiều phân số môn toán 6 trong năm học 2020-2021
TSHS
Điểm 9- 10
Điểm 7- 8
Điểm 5- 6
Điểm dưới 5
125
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
21
16.8
26
20.8
33
26.4
45
36
	Chất lượng học tập phần quy đồng mẫu số nhiều phân số của lớp 6 trường THCS Phong Thạnh Đông chưa được cao, rất nhiều em còn gặp khó khăn, lúng túng khi thực hiện các phép tính về phân số. Quy đồng mẫu số nhiều phân số là kiến thức cơ bản để mở ra kiến thức mới về so sánh phân số, cộng trừ phân số. Muốn các em học tốt phần kiến thức này thì người giáo viên phải đặt ra câu hỏi: Cần có biện pháp gì? Và phải dạy như thế nào để các em tiếp thu bài học một cách nhẹ nhàng mà lại nhớ lâu?
 Xuất phát từ những vấn đề đã nêu trên tôi nhận thấy cần phải đưa ra giải pháp rèn luyện học sinh lớp 6 cách quy đồng mẫu số nhiều phân số nhằm giúp học sinh học tốt môn toán và dưới đây là biện pháp tôi cần thực hiên.
	2. Biện pháp thực hiện:
Học sinh phải nắm vững quy tắc quy đồng mẫu, muốn quy đồng mẫu số của nhiều phân số với mẫu dương ta phải nắm vững các bước thực hiện:
Bước 1: Tìm mẫu số chung (thường tìm BCNN), bước này rất quan trọng: 
- Nếu mẫu số của các phân số là số nguyên tố cùng nhau thì MSC là tích của các mẫu số.
- Nếu trong các mẫu số mà mẫu số lớn nhất chia hết cho các mẫu còn lại thì MSC là mẫu số lớn nhất.
- Nếu MSC ngoài các trường hợp trên thì MSC phải tìm là BCNN như đã học HKI .
Bước 2: Tìm thừa số phụ( bằng cách lấy MSC chia cho từng mẫu số)
Bước 3: Nhân thừa số phụ tương ứng cho tử và mẫu của từng phân số.
Quy đồng mẫu số nhiều phân số ở bước 2 và bước 3 có thể làm gọn lại như sau: Ở bước 1 là tìm MSC, khi tìm được MSC rồi có thể quy đồng ngay luôn là lấy MSC chia cho mẫu số của phân số được kết quả bao nhiêu thì nhân cho tử số của phân số đó ta được tử số của phân số mới. Dưới đây là một số bài tập minh họa.
3. Một số bài tập minh họa:
*Bài 1: Các mẫu số là số nguyên tố cùng nhau
Ví dụ 1: Quy đồng mẫu số hai phân số và
MSC: 55 (vì 11 và 5 chỉ chia hết cho 1)
55:11=5; 55:5=11
Quy đồng: theo quy tắc 
;
Quy đồng: không theo quy tắc 
 ( lấy 55:5=11 ;11.6=66 là tử số)
 ( lấy 55:11=5 ; 5.7=35 là tử số )
Ví dụ 2: Quy đồng mẫu ba phân số sau: (trước khi quy đồng cần phải đưa các mẫu của phân số về mẫu số dương)
 Tìm mẫu số chung (MSC) là: 3.4.5= 60
 Quy đồng: Theo quy tắc: 
 Quy đồng: không theo quy tắc: 
* Bài 2: Mẫu số của phân số này chia hết cho mẫu số của phân số kia
Ví dụ 1: Quy đồng mẫu hai phân số và 
MSC: 15 (vì 15 chia hết cho 5)
Quy đồng: Theo quy tắc
;
Quy đồng: không theo quy tắc
 (15:5= 3 lấy 3.6=18 là tử số);
Ví dụ 2: Quy đồng mẫu ba phân số 
MSC: 35 ( vì 35 chia hết cho 5 và 7)
Quy đồng: theo quy tắc
Quy đồng: không theo quy tắc
	* Bài 3: Mẫu số của phân số này không chia hết cho mẫu số của phân số kia và cũng không là số nguyên tố cùng nhau)
Ví dụ 1: quy đồng mẫu hai phân số và 
MSC: BCNN(15;12)=60 ( ngoài cách tìm MSC bằng cách tìm BCNN có thể lấy mẫu số lớn nhất nhân lần lượt cho 2,3,4, đến khi nào tìm được tích chia hết cho mẫu số còn lai).
Quy đồng: Theo quy tắc
; 
Quy đồng: Không theo quy tắc
; 
Ví dụ 2: Quy đồng mẫu ba phân số sau 
MSC: BCNN(15;3;12)=60 ( ngoài cách tìm MSC bằng cách tìm BCNN có thể lấy mẫu số lớn nhất nhân lần lượt cho 2,3,4, đến khi nào tìm được tích chia hết cho mẫu số còn lai).
Quy đồng: Theo quy tắc
Quy đồng: Không theo quy tắc
Đó là một số ví dụ quy đồng mẫu số của 2;3 phân số, vậy nếu 4;5; phân số ta cũng thực hiện tương tự như vậy.
IV. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC:
Qua thời gian áp dụng biện pháp “ rèn luyện học sinh lớp 6 quy đồng mẫu số nhiều phân số” nhằm giúp học sinh học tốt môn toán lớp 6 trường THCS Phong Thạnh Đông, kết quả kiểm tra phần quy đồng mẫu số nhiều phân số môn toán của các em được nâng cao, thể hiện qua kết quả của bài kiểm tra sau khi kết thúc phần quy đồng mẫu nhiều phân số.
Bảng thống kê kết quả kiểm tra phần quy đồng mẫu số nhiều phân số môn toán 6 trong năm học 2020-2021
Tổng
Điểm
9- 10
Điểm
7- 8
Điểm
5- 6
Điểm
dưới 5
125
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
29
23.2
31
24.8
50
40
15
12
Sau khi nghiên cứu và áp dụng biện pháp này, qua kiểm tra, thống kê kết quả đánh giá tôi nhận thấy học sinh đã nắm vững kiến thức và thực hiện tốt các bài tập về quy đồng mẫu nhiều phân số đã góp phần nâng cao kết quả học môn toán của các em.
V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
- Học sinh có hứng thú học tập tốt hơn, tự tin, biết cố gắng vươn lên trong học tập, biết hợp tác giúp đỡ nhau trong học tập
- Kết quả làm bài của các em cũng cao hơn.
Trên đây là giải pháp rèn luyện học sinh lớp 6 quy đồng mẫu nhiều phân số, mong quý lãnh đạo, quý thầy cô nhận xét góp ý cho giải pháp này hoàn thiện hơn, trân thành cám ơn!
VI. KIẾN NGHỊ:
1.Đối với nghành
2 Đối với nhà trường
Tiếp tục đầu tư mua sắm thêm trang thiết bị dạy học, tài liệu nâng cao.
 Phong Thạnh Đông, ngày 17 tháng 4 năm 2021
 Người viết
 Nguyễn Kim Chơn
Xác nhận của Hiệu trưởng
Hiệu trưởng trường THCS Phong Thạnh Đông xác nhận: Biện pháp RÈN LUYỆN HỌC SINH LỚP 6 QUY ĐỒNG MẪU SỐ NHIỀU PHÂN SỐ của giáo viên: Nguyễn Kim Chơn áp dụng có hiệu quả và lần đầu được dùng để đăng ký thi giáo viên dạy giỏi, chưa được dùng để xét duyệt thành tích khen thưởng cá nhân trước đó.
 Phong Thạnh Đông, ngày tháng năm 2021
 HIỆU TRƯỞNG
 Trần Đức Ngọ