Sáng kiến kinh nghiệm Phương pháp lồng ghép Giáo dục môi trường vào môn học công nghệ 7

	I. Đặt vấn đề
Chúng ta biết rằng, môi trường là một vấn đề bức xúc, có tính toàn cầu. Với sự phát triển chóng mặt của khoa học kỉ thuật làm thay đổi, cải thiện cuộc sống và nhu cầu của con người làm cho môi trường đứng trước hiểm hoạ.
Do nhận thức không đầy đủ về tính giới hạn của nguồn tài nguyên thiên nhiên, cùng với sự bùng nổ của dân số, quá trình đô thị hoá và công nghiệp hoá, Con người đã khai thác thiên nhiên một cách quá đáng dẫn đến tài nguyên thiên nhiên ngày một suy kiệt, chất lượng môi trường sống ngày càng bị thoái hoá, ô nhiễm. Hậu quả của nó mà chính bản thân con người phải gánh chịu là vô cùng to lớn. Đó là sự xói mòn đất đai, sự hoang mạc hóa, môi trường sống kém chất lượng, đa dạng sinh học bị giảm sút, mưa axít, tạo lỗ thủng từng ôzôn..... Bảo vệ môi trường sống là vấn đề cấp bách có tính toàn cầu.
Cũng như nhiều nước đang phát triển khác trên thế giới có thu nhập thấp, dân số đông, Việt Nam đang phải đối đầu với những vấn đề gây cấn do tài nguyên thiên nhiên ngày càng cạn kiệt, môi trường ngaỳ càng xuống cấp.
- Nạn phá rừng
- Khai thác quá mức tài nguyên sinh học
- Tài nguyên đất xuống cấp
- Thiếu nước ngọt và ô nhiễm nước ngọt
- Nạn ô nhiễm gia tăng
- Hậu quả của chất độc hoá học của Mỹ
- Dân số tăng nhanh và đói nghèo......
Trước những nguy cơ đó, thế giới nói chung và dân tộc Việt Nam nói riêng, việc giáo dục bảo vệ môi trường là một giải pháp hữu hiệu nhằm phát triển ở người học sự hiểu biết và quan tâm đến các vấn đề môi trường, bao gồm các kiến thức về môi trường, thái độ, hành vi ứng xử với môi trường, trách nhiệm và kỷ năng giải quyết các vấn đề về môi trường và khả năng vận động những người khác cùng thực hiện.	
Giáo dục bảo vệ môi trường là một quá trình lâu dài, phải thực hiện từ tuổi mẫu giáo, tiếp tục ở giáo dục phổ thông, và có thể nói quá trình đó phải được giáo dục tích cực trong suốt cuộc đời của mỗi con người.
Mặc dù Chính phủ Việt Nam đã ký rất nhiều công ước về môi trường, như:
-Công ước liên qua đến bảo vệ di sản văn hoá và thiên nhiên thế giới ngày 19/ 10/ 1982.
-Công ước về đa dạng sinh học, ngày 16/11/1994.
-Công ước chống sa mạc hoá ...
Trên các tạp chí hằng ngày hay trên các phương tiện thông tin đại chúng, và hơn thế nữa trong chương trình bồi dưỡng thường xuyên cho giáo viên chu kì III (2004-2007) về tuyên truyền GDMT song điều đó không mang lại kết quả theo yêu cầu khiến nỗi bức xúc lớn nhất cho toàn xã hội không chỉ riêng tôi.
Là một giáo viên đang giảng dạy trực tiếp tại trường THCS bản thân tôi nhận thấy việc lồng ghép GDMT vào môn học là một yếu tố cần thiết và thiết thực bởi lứa tuổi học sinh THCS đây chính là tiền đề giúp các em hình thành kiến thức, kỹ năng ngay về bảo vệ môi trường ngay từ thời điểm ban đầu. Hơn nữa trong chương trình Công Nghệ 7 những kiến thức liên quan đến môi trường lại chỉ được thể hiện trong chương trình SGK một cách chung chung. Vì vậy, đòi hỏi người giáo viên phải biết vận dụng kiến thức đã có và những kiến thức liên quan đến môi trường để khắc sâu kiến thức cho học sinh. Để quá trình giáo dục môi trường cho học sinh có kết quả cao, cụ thể là thông qua bộ môn Công nghệ, học sinh lớp 7 có kiến thức tương đối đầy đủ, toàn diện về Môi trường, trong phạm vi bài viết này, tôi mạnh dạn chia sẻ cùng quý đồng nghiệp đề tài: ”Phương pháp lồng ghép Giáo dục môi trường vào môn học công nghệ 7”
	Để khẳng định những suy nghĩ của bản thân tôi,về việc giáo dục học sinh ý thức bảo vệ môi trường, cuối (Năm học: 2006-2007) tôi đã tiến hành khảo sát học sinh khối 7 với một số nội dung câu hỏi như sau.
Câu 1:Em hãy nêu tầm quan trọng của rừng. Rừng có ảnh hưởng gì đối với môi trường?
Câu 2: Em cần làm gì để chống ô nhiễm môi trường? Bảo vệ ô nhiểm môi trường.
	Kết quả khảo sát về ý thức Bảo vệ môi trường như sau:
Lớp TS
Loại G
Loại K
Loại TB
Loại Y,K
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
7A
40
0
0
7
17,5
25
62,5
8
20
7B
40
0
0
3
7,5
22
55
15
37,5
7C
38
0
0
4
10,5
18
47,4
16
42,1
7D
40
0
0
5
12,5
19
47,5
16
40
46,2
7E
39
0
0
4
10,2
17
43,6
18
 II : giải quyết vấn đề
 Trong sách giáo khoa Công nghệ 7, Nông Nghiệp được biên soạn 4 phần: Trồng Trọt, Lâm Nghiệp, Chăn Nuôi, Thuỷ Sản. ở đây, các em sẽ được học những kiến thức phổ thông cơ bản, những nguyên lý kỉ thuật và quy trình sản xuất theo một hệ thống về cây trồng, vật nuôi được thực hiện theo thao tác kỉ thuật đơn giản. Với phương thức đưa GDBVMT vào môn học thuận lợi nhất là tích hợp và lồng ghép.
 Tích hợp là sự kết hợp một cách hệ thống kiến thức công nghệ và kiến thức bảo vệ môi trường liên quan, làm cho nó có mối quan hệ chặt chẽ với nhau .
 Lồng ghép là thể hiện sự lồng ghép nội dung bài học về cấu trúc có thể đưa vào bài học một mục, một đoạn một số câu hỏi, hình ảnh có nội dung về giáo dục môi trường .
 Những nội dung cơ bản về giáo dục môi trường nằm ngoài phạm vi sách giáo khoa và tăng thêm hiểu biết về môi trường thông qua giảng dạy môn công nghệ 7.
 - Tầm quan trọng của công tác bảo vệ môi trường.
 - Thế nào là sự ô nhiễm môi trường.
 - Tác hại của sự ô nhiễm môi trường đến con người .
 - Hậu quả của việc sử dụng phân bón hoá học trong sản xuất nông nghiệp.
 - ô nhiễm môi trường nước, môi trường thuỷ sản.
 - Phá rừng ngập mặn để nuôi tôm, hậu quả của sinh thái kinh tế.
 - Khai thác bảo vệ rừng, bảo vệ lá phổi xanh của nhân loại .
 - ô nhiễm môi trường do phân bón rác thải sinh hoạt.
 - Phương pháp bảo vệ đất.........
 Dựa vào các nội dung vừa xác định ở trên và nội dung SGK Công nghệ 7 ta có thể lập được bảng xác định nội dung kiến thức bảo vệ môi trường có thể lồng ghép.
TT
Nội dung GDMT
Bài có thể lồng ghép
Tiết PPCT
1
Bảo vệ đất
1, 6
1, 4
2
Tác hại sử dụng phân bón hoá học trong trồng trọt
7; 9; 13; 44
5; 6; 10 ;39
3
Khái niệm về môi trường 
22
20
4
ô nhiễm môi trường nước, nguồn lợi thuỷ sản
50; 52; 56
44; 46; 50
5
Khai thác bảo vệ rừng, bảo vệ lá phổi xanh của nhân loại
22;24;28;29
20;22;25;26
 Trên đây là một số mảng kiến thức có thể đưa vào giáo dục cho học sinh về bảo vệ môi trường, nó hoàn toàn không phải là sự sắp xếp đơn thuần các nội dung dạy học có sẵn trong SGK mà là những nội dung khoa học, cần thiết cho quá trình học tập của học sinh.
 Song cũng tuỳ thuộc vào nội dung giáo dục môi trường mà ta có thể thiết kế được một bài giảng thích hợp.
 Bài giảng dành cho việc lồng ghép giáo dục môi trường vào trong tiết học. Bài giảng ngoại khoá đa dạng sinh học,bảo vệ rừng....
 Trong phạm vi bài viết này, tôi không tham vọng sẽ trình bày hết phương pháp dạy học theo cách lồng ghép, tích hợp tất cả những điều đã được trình bày ở trên. Tôi chỉ đơn cử một ví dụ, một bài giảng về lồng ghép giáo dục thức bảo vệ rừng nhằm khắc sâu kiến thức bảo vệ rừng.
 Bài giảng mẩu
Tên bài giảng . “Bảo vệ rừng”.
Loại hình.Lồng ghép tích hợp kiến thức giáo dục môi trường.
Môn Công Nghệ 7. Bài 29 . Tiết ppct 26 .Bảo vệ và khoanh nuôi rừng
Thời gian .Được lồng ghép xen kẻ vào nội dung bài khoảng 10 phút
 Mục tiêu:
 Hiểu được vai trò của rừng đối với môi trường.
 Biết tình hình và phương pháp bảo vệ rừng bảo vệ cuộc sống của chúng ta.
 Có ý thức tham gia bảo vệ rừng
Chuẩn bị:Chuẩn bị giáo viên . Giáo viên chuẩn bị phiếu học tập .
Một số hình ảnh, đoạn phim minh hoạ cho bài học.Máy chiếu 
Một số tranh ảnh học sinh sưu tầm liên quan đến bài học.
Nội dung thực hiện .
Để khắc sâu kiến thức bảo vệ rừng, ý nghĩ rừng là một bộ phận quan trọng của môi trường sinh thái có giá trị to lớn đối với đời sống sản xuất của xả hội. Do đó cần có ý thức biện pháp bảo vệ rừng, phục hồi rừng. 
 Giáo viên chiếu ra một số hình ảnh minh hoạ cho học sinh .
Tình hình một số khu rừng của nước ta hiện nay.
 Giáo viên phát phiếu câu hỏi số 1
 Em hãy cho biết tình hình rừng nước ta hiện nay? 
 -Rừng đang bị tàn phá một cách nghiêm trọng.
 -Chặt phá rừng, hiện tượng du canh du cư , chặt phá rừng làm nương rẫy,cháy rừng,
-Độ che phủ của rừng bị giảm
-Khai thác quá mức tài nguyên rừng...
 Giáo viên chiếu ra một số hình ảnh 
 Hình ảnh về tác hại của việc phá rừng 
Giáo viên phát phiếu học tập số 2.
 Em hãy đánh dấu (Đ)vào câu em cho là đúng,dấu (S) vào câu em cho là sai về hậu quả của việc phá rừng?
- Mất cân bằng hệ sinh thái....
-Giảm đa dạng sinh học.....
-Đất đai mầu mỡ.......
 -Xói mòn đất, ô nhiểm nguồn nước.....
-Thiên tai ngày một tăng (Lủ lụt, hạn hán, bảo...)....
-Thay đổi khí hậu.....
-Tăng diện tích đất trồng trọt....
- Cạn kiệt nguồn sinh học, thiếu gỗ, nguyên liệu khác cho cuộc sống con người.
- Làm mất nơi tham quan, học tập, nghiên cứu, vui chơi giải trí.
Giáo viên tiếp tục chiếu lên một số hình ảnh
Giáo viên đặt câu hỏi?
Em có nhận xét gì về bức tranh
Chúng ta ngăn chặn nạn buôn bán các loài hoang dã.bởi việc tiêu diệt các loài hoang dã cũng ảnh hưởng đến đa dạng sinh học, cũng chính là tiêu diệt chính bản thân chúng ta.
Giáo viên chiếu lên một số hình ảnh 
Giáo viên đặt câu hỏi .
Em phải làm gì để bảo vệ môi trường ?
Hưởng ứng phong trào tết trồng cây
Tuyên truyền ý thức bảo vệ môi trường, tích cực tham gia trồng cây, gây rừng.Bảo vệ rừng.
Thu gom rác thải sinh hoạt đúng quy định ....
 IV.Kết quả đạt được.
Trên đây chỉ là một nội dung lồng ghép giáo dục môi trường vào một tiết học, cũng tương tự như những nội dung trên mà người giáo viên thiết kế giờ dạy tương tự thì kết quả học sinh tiếp thu kiến thức về môi trường, ý thức bảo vệ môi trường của học sinh THCS được hình thành . Để chứng minh điều đó tôi tiến hành làm thực nghiệm một lần nữa để so sánh kết quả sau khi áp dụng phương pháp lồng ghép vào cuối (Năm học 2007-2008). Tôi sử dụng lại câu hỏi như ban đầu để khảo sát sự hiểu biết của học sinh.
Câu 1: Em hãy nêu tầm quan trọng của rừng. Rừng có ảnh hưởng gì đối với môi trường?
Câu 2: Em cần làm gì để chống ô nhiễm môi trường? Bảo vệ ô nhiểm môi trường.
 Với kết quả đạt được như sau: 
Lớp TS
Loại G
Loại K
Loại TB
Loại Y,K
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
7A
41
7
17,1
20
48,9
14
34
0
0
7B
38
5
13,2
18
47,3
15
39,5
0
0
7C
35
4
11,4
16
45,7
15
42,9
0
0
7D
39
6
15,4
17
43,6
16
41
0
0
7E
37
6
16,3
14
37,8
17
45,9
0
0
 V. Kết luận
Vấn đề bảo vệ môi trường là một trong những vần đề quan tâm hàng đầu của loài người, nó là nhu cầu cấp thiết hiện nay của hành tinh chúng ta.Tầm quan trọng của nó đã vươn ra ngoài một quốc gia, một khu vực, trở thành mối quan tâm quấc tế. Bởi vậy kiến thức bảo vệ môi trường phải đưa vào hệ thống chương trình giáo dục, các nhà trường, đặc biệt ở THCS từng bước giúp con người từ lúc mới lớn đến khi kết thúc cuộc đời có ý thức tự giác bảo vệ môi trường, biến thành những phong trào tự giác rộng rãi nhằm bảo vệ và cải tạo môi trường.
	Chúng ta cũng nhận thức được rằng, tương lai và phúc lợi của nhân dân Việt Nam tuỳ thuộc vào khả năng sản xuất tài nguyên và môi trường Việt Nam.
	Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ của cá nhân tôi thu nhận và đúc rút kinh nghiệm qua 6 năm dạy bộ môn Công nghệ tại trường. Vì thời gian hạn hẹp, đề tài tôi lựa chọn, nghiên cứu có phần hạn chế. Mong quý thầy, cô cùng bạn bè đồng nghiệp đóng góp bổ sung ý kiến, xây dựng cho đề tài, để tôi tiếp tục nghiên cứu và viết đề tài này được hoàn thiện hơn vào lần sau.
	 VI . Kiến nghị
-Để đề tài được hoàn thiên hơn và được bạn đọc nghiên cứu áp dụng rộng rãi tôi kiến nghị.
	-Cần có đủ cơ sở vật chất phục vụ môn học. Tranh ảnh, bản đồ , bảng phụ, đặc biệt là tranh vẽ phóng to các hình ảnh minh họa các nguyên nhân , tác hại của sự huỷ hoại môi trường ,đoạn phim về hậu quả mất cân bằng sinh thái, hình ảnh các thiên tai trên thế của thế giới...
	-Có thể áp dụng phương pháp lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường vào các môn học khác như ( Sinh Học, Hóa Học, Hoạt động ngoài giờ lên lớp....) 
	-Cần bồi dưỡng thêm kiến thức về môi trường cho giáo viên một cách có quy mô rộng rải để khi giáo viên dạy học bộ môn có thể áp dụng để giáo dục môi trường theo quan điểm “phát triển bền vững”..
 Tôi xin chân thành cảm ơn !