Sáng kiến kinh nghiệm Nâng cao chất lượng giảng dạy môn Âm nhạc phần “Học hát cho học sinh Lớp 4”

 MỤC LỤC
 Nội dung Trang
Phần 1. Mở đầu 2
Đặt vấn đề 2
Phần 2. Nội dung 3
 Chương 1. Khái quát thực trạng vấn đề mà sáng kiến tập 4- 5
trung giải quyết
Chương 2. Những giải pháp được áp dụng 5- 10
Chương 3. Kiểm chứng các giải pháp đã thực hiện. 10- 11
 Phần 3. Kết luận 12
1. Những vấn đề quan trọng nhất đề cập đến sáng kiến 12
2. Hiệu quả thiết thực của sáng kiến 12
3. Kiến nghị với các cấp quản lí 12-13 PHẦN 2: NỘI DUNG
 Nội dung dạy hát ở lớp 4 trong chương trình sách giáo khoa Âm nhạc lớp 
4 phù hợp với học sinh. Trong đó phần học hát lớp 4 có 10 bài: 3 bài dân ca, 6 
bài hát hiếu nhi, 1 bài hát nhạc nước ngoài.
 STT Tên bài hát Tên tác giả
 01 Em yêu hòa bình Nguyễn Đức Toàn
 02 Bạn ơi lắng nghe Dân ca Ba Na. Sưu tầm Tô Ngọc Thanh
 03 Trên ngựa ta phi nhanh Phong Nhã
 04 Khăn quàng thắm mãi vai em Ngô Ngọc Báu
 05 Cò lả Dân ca đồng bằng Bắc Bộ
 06 Chúc mừng Nhạc: Nga- lời Việt. Hoàng Lân
 07 Bàn tay mẹ Nhạc: Bùi Đình Thảo - Lời: Tạ Hữu Yên
 08 Chim sáo Dân ca Khơ Me Nam Bộ
 09 Chú voi con ở Bản Đôn Hoàng Vân
 10 Thiếu nhi thế giới liên hoan Lưu Hữu Phước Mặt khác, do nhận thức của xã hội và nhiều bậc phụ huynh học sinh, thậm 
chí có giáo viên vẫn cho rằng Âm nhạc chỉ là môn phụ nên chưa định hướng cho 
các em đầu tư nhiều vào bộ môn này.
 Tâm lý của học sinh tiểu học (nhất là học sinh lớp 4) vẫn còn thích khám 
phá những điều mới lạ như: phim hoạt hình, băng đĩa, những trò chơi điện tử 
mang nội dung không lành mạnh đang thu hút các em hơn là các sinh hoạt văn 
hóa văn nghệ của trường lớp và ở địa phương.
 Qua quá trình khảo sát và điều tra thực tế tình hình học môn Âm nhạc ở 
lớp 4 trường tôi đã phần nào khái quát được một số thuận lợi và khó khăn với 
việc dạy và học môn Âm nhạc phần “Học hát cho học sinh lớp 4”.
 Chính vì vậy để nâng cao chất lượng cảu môn Âm nhạc “Phần học hát cho 
học sinh lớp 4”, tôi đã mạnh dạn đưa ra một số giải pháp dạy học phân môn này 
cho học sinh lớp 4 nhằm nâng cao hiệu quả hơn nữa.
Chương 2: NHỮNG GIẢI PHÁP ĐÃ ĐƯỢC ÁP DỤNG LẦN ĐẦU 
 TẠI ĐƠN VỊ NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIẢNG DẠY MÔN 
 ÂM NHẠC PHẦN “HỌC HÁT CHO HỌC SINH LỚP 4”
* Giải pháp thứ nhất:
 Xây dựng cho các em những kỹ năng ca hát như: tư thế đứng hát, cách 
nhả chữ, lấy hơi, cách hát chính xác, đồng đều và rõ lời. Tuy nhiên quan trọng 
hơn là phải thức tỉnh trong các em những cảm xúc nội tâm, sự say mê, hào hứng 
trong chính hoạt động mà các em tham gia để các em được bộc lộ mình một 
cách sáng tạo và tự giác.
 Ví dụ: Học bài hát “Cò lả”- dân ca đồng bằng Bắc Bộ.
 Trước khi dạy hát giáo viên giới thiệu tốt bài hát, tác giả bài hát.
 Hoàn cảnh ra đời bài hát cho học sinh.
 Học sinh nắm được bài hát “Cò lả” là của đồng bào Kinh ở đồng bằng 
Bắc Bộ.
 Bài hát nói về phong cảnh vùng nông thôn nơi có cuộc sống ấm no, hạnh 
phúc, nơi có những con người chăm chỉ lao động và biết yêu quê hương.
 Học sinh vừa đọc lời ca, vừa gõ theo tiết tấu.
 Nghe hát mẫu có vai trò rất quan trọng, sẽ gây được ấn tượng mạnh mẽ và 
tác động ở các em nhiều mặt, gây sự thu hút, yêu thích bài hát và mong muốn 
được học bài hát đó. Sau khi đã học hát giáo viên cần củng cố, ôn luyện cho học sinh. Việc này 
không chỉ nhằm giúp học sinh thuộc bài hát, hát chính xác mà còn nâng cao kỹ 
năng thể hiện tình cảm, sắc thái của bài hát và một số yêu cầu khác. 
* Giải pháp thứ tư: Có đủ cơ sở vật chất trang bị cho môn Âm nhạc
 - Về cơ sở vật chất:
 Việc trang bị cơ sở vật chất giúp giáo viên truyền đạt kiến thức cho học 
sinh một cách dễ dàng, thuận tiện, giúp học sinh tiếp thu nhanh, kích thích học 
tập, sáng tạo, nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập.
 Bởi vậy nhà trường đã bố trí phòng Âm nhạc kiên cố, đồ dùng phục vụ 
giảng dạy bộ môn được để cố định trong suốt năm học. Có đầy đủ trực quan 
như: băng đĩa, đầu quay, màn hình, để trong tiết học hát giáo viên có thể phối 
hợp giữa biểu diễn bài hát đồng thời cho học sinh nghe qua băng đĩa, xem tranh 
ảnh, xem hình ảnh qua ti vi, nhằm cuốn hút học sinh thì giờ học sẽ thêm sinh 
động hơn và mang lại hiệu quả hơn.
 Trường có thể tạo cho các em một sân khấu nhỏ có thiết bị âm thanh để 
các em có thể thường xuyên được biểu diễn, thể hiện mình, qua đó tạo bầu 
không khí vui tươi sau học.
* Giải pháp thứ năm: Những việc giáo viên phải thực hiện khi giảng dạy 
môn Âm nhạc.
 -Về giáo viên:
 Giáo viên phải tăng cường tự học mọi lúc, mọi nơi, mọi cách để mở rộng 
và cập nhật kiến thức, luôn học hỏi để nâng cao trình độ chuyên môn, tìm tòi 
những phương pháp mới phù hợp bài giảng, nhuần nhuyễn kỹ năng sư phạm và 
có thể xử lý linh hoạt trong mọi tình huống giảng dạy.
 Giáo viên phải chủ động nắm bắt kịp thời những chủ trương chỉ đạo của 
cấp trên, của trường, nắm được hệ thống chương trình, không ngừng sưu tầm, 
nghiên cứu tài liệu để bổ sung kiến thức.
 Thường xuyên tập đàn, luyện giọng hát, tập hát thành thạo những bài hát 
trong chương trình trước khi lên lớp.
 Tăng cường dự giờ lên lớp, giao lưu với các đồng nghiệp để học hỏi kinh 
nghiệm vì nó sẽ bổ trợ nhiều trong quá trình giảng dạy của giáo viên.
 Hành trang của người giáo viên ngoài kiến thức, kỹ năng chuyên về âm 
nhạc cần phải học thêm về cách sử dụng ngôn ngữ trong trình bày và biểu đạt 
bài hát. Việc cho các em xem băng hình nhằm mục đích gợi sự hứng thú làm cho 
các em thích hát và hát hay như các bạn trong đĩa đồng thời làm cho các em diễn 
xuất tốt hơn.
 Sau khi các em đã học xong bài hát, xem hình ảnh củng cố cho các em lời 
ca, giai điệu của bài hát, giúp các em sáng tạo cho mình trong phong cách biểu 
diễn tốt hơn.
b.Phương hướng đảm bảo tính vừa sức, phù hợp với trình độ học sinh
 Khi giáo viên lên lớp cần thiết phải biết lựa chọn lọc nội dung phù hợp 
với bài giảng, không nên cố nhồi nhét cho học sinh đầy ắp những điều học sinh 
cần phải hiểu, phải biết dẫn đến sự quá tải không phù hợp với khả năng tiếp thu 
của học sinh, cơ sở “vừa sức” phải căn cứ vào thực tế của học sinh. Chính vì vậy 
mà không thể đòi hỏi quá cao về sự tiếp thu học hát của các em. Tuy nhiên, 
không nên hạ thấp yêu cầu của bài dạy.
 Phương pháp này có quan hệ mật thiết với việc đảm bảo tính khoa học và 
việc đánh giá học sinh nhằm khích lệ trình độ học sinh trong lớp cùng tiếp thu 
bài giảng một cách hứng khởi.
c.Phương pháp phát huy tính tích cực, độc lập, sáng tạo của học sinh
 Muốn làm được điều này người giáo viên phải quan tâm đến hứng thú của 
học sinh và tìm cách gây hứng thú học tập trong từng yếu tố của quá trình dạy 
học, quan hệ giữa thầy và trò thực sự cởi mở.
 Trong những năm gần đây tư tưởng dạy học tích cực hay còn gọi là tích 
cực dạy học là một chủ trương quan trọng của ngành giáo dục nước ta, trong đó 
người thầy giữ vai trò chủ đạo và học sinh chủ động trong tiếp thu kiến thức. 
Giáo viên là người tổ chức hướng dẫn, điều kiển tiếp nhận, chiếm lĩnh bài học 
của học sinh.
 Ví dụ: Học bài hát “Thiếu nhi thế giới liên hoan”
 Nhạc và lời: Lưu Hữu Phước
 Giáo viên không nên đọc mẫu mà chỉ định học sinh đọc hoặc cả lớp đọc 
đồng thanh theo tiết tấu.
 Giáo viên chỉ giải thích từ mà các em chưa hiểu ý nghĩa.
d.Phương pháp ứng dụng công nghệ thông tin
 Giáo viên thiết kế Slide trong giáo án điện tử trong đó có thiết kế các hiệu 
ứng di chuyển ra hoặc vào, thêm hoặc bớt để hướng dẫn học sinh phân tích Giáo viên thường xuyên nghiên cứu tài liệu, soạn đầy đủ trước khi đến 
lớp. Chọn phương pháp tối ưu phù hợp với từng tiết dạy với từng đối tượng học 
sinh. Luôn thay đổi phương pháp trong từng giờ lên lớp, sử dụng đồ dùng dạy 
học để minh họa lời giảng là việc làm cần thiết để thu hút học sinh.
 Tăng cường đem các trò chơi Âm nhạc vào trong các tiết dạy. 
 Tất cả các kỹ năng ca hát, đệm đàn, hát mẫu, biểu diễn bài hát giáo viên 
phải chuẩn bị cẩn thận, kỹ lưỡng, làm thuần thục trước học sinh để giờ học hát 
sinh động và hấp dẫn, trở thành niềm đam mê đối với học sinh.
 Hướng dẫn và rèn luyện cho các em nắm vững được kỹ năng cơ bản trong 
việc học hát như tư thế, cách lấy hơi, nhả âm, nhả chữ, hướng các em tham 
gia tập trung cao, hăng hái tham gia các phong trào và hoạt động văn hóa văn 
nghệ của trường, của lớp nhằm trang bị cho các em một vốn kiến thức Âm nhạc 
nhất định.
 Giáo viên cần tìm hiểu nắm bắt được đặc điểm tâm lý của học sinh, từ đó 
có những nhận xét, đánh giá phù hợp, khen chê kịp thời để các em bộ lộ cảm 
xúc nội tâm, say mê hào hứng trong chính hoạt động học tập mà các em tham 
gia một cách sáng tạo và tự giác. Qua đề tài này tôi rất mong sự góp ý của chuyên viên chỉ đạo. Trên đây là 
một số kinh nghiệm: Nâng cao chất lượng giảng dạy môn Âm nhạc phần 
“Học hát cho học sinh lớp 4” mà tôi đã tiến hành trong năm học. Việc rèn 
luyện kỹ năng học hát cho học sinh không phải một sớm một chiều mà là cả một 
quá trình, đòi hỏi giáo viên phải kiên trì, bền bỉ, có lòng nhiệt tình tận tâm với 
nghề nghiệp thì mới được kết quả như ý muốn, phong trào ca hát phải được duy 
trì thường xuyên, liên tục, trong các buổi học và gắn liền với các hoạt động của 
Đội Thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh.
 Tôi hy vọng rằng kinh nghiệm nhỏ này sẽ góp phần nâng cao chất lượng 
giáo dục bộ môn âm nhạc và các hoạt động văn nghệ trong nhà trường cho nhiều 
học sinh tiểu học.
 Xin chân thành cảm ơn!
 Gia Bình, ngày 26 tháng 10 năm 2022
Xác nhận của nhà trường Người viết
 Nguyễn Hữu Tuyên