Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả dạy học các yếu tố hình học cho học sinh Lớp 5

Một số vấn đề về phương pháp dạy học:

3.1. Dạy học các hình hình học và đặc điểm của nó.

Việc hình thành biểu tượng về các hình hình học được thực hiện như đã làm từ các lớp dưới.

Ví dụ: Hình thang

Giúp học sinh quan sát hình vẽ “cái thang” trong SGK, nhận ra hình ảnh cuả hình thang. Sau đó học sinh quan sát hình vẽ hình thang ABCD trong SGK và trên bảng

Giáo viên cho học sinh tìm những ví dụ trong thực tế có hình ảnh là hình thang hoặc sử dụng bộ lắp ghép mô hình kỹ thuật để lắp ghép hình thang.

Dưới sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh quan sát mô hình lắp ghép và hình vẽ hình thang rồi tự phát hiện các đặc điểm của hình thang.

3.2. Dạy học các đại lượng hình học (chu vi, diện tích, thể tích)

Việc dạy học các đại lượng hình học có thể được thực hiện theo một tiến trình gồm các bước sau:

+ Hình thành biểu tượng và đại lượng hình học

+ Hình thành quy tắc hay công thức tính

+ Hiểu, nhớ, vận dụng các quy tắc và công thức

+ Hệ thống hoá các công thức và quy tắc tính toán (liên quan chặt chẽ đến việc củng cố các kỹ năng số học)

3.3. Dạy học giải các bài toán có nội dung hình học.

Đối với các bài toán hình học khi giải chỉ cần áp dụng công thức để tính thì không cần vẽ các hình đó vào bài làm.

Đối với các bài toán hình học có hình minh hoạ kèm theo thì học sinh cũng không cần vẽ hình.

Đối với một số bài toán có thể yếu cầu học sinh vẽ hình vào bài làm khi giải các bài toán đó (Bài 3 trang 172 .)

 

doc15 trang | Chia sẻ: thuydung3ka2 | Ngày: 04/03/2022 | Lượt xem: 638 | Lượt tải: 1Download
Bạn đang xem tài liệu "Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả dạy học các yếu tố hình học cho học sinh Lớp 5", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
o nhu cầu thực tiễn trong quá trình lao động của con người.
Việc giải toán có yếu tố hình học được dạy tốt nó sẽ hỗ trợ đắc lực cho việc dạy các yếu tố khác như số học, các đại lượng, đại số, giải toán Với đặc thù riêng, các yếu tố hình học vừa có tính chất cụ thể, trực quan trên hình vẽ, mô hình, vừa có tính chất trừu tượng nên nó góp phần kích thích phát triển tư duy của học sinh. Giúp các em nắm chắc kiến thức hình học, vận dụng vào cuộc sống một cách dễ dàng.
Mặt khác việc dạy học các yếu tố hình học ở môn Toán tiểu học nói chung và lớp 5 nói riêng giúp cho các em phát triển năng lực nhận biết các sự vật, hiện tượng một cách nhanh nhạy, logíc và khoa học. Từ đó học sinh có những cơ sở vững chắc về kiến thức hình học để chuẩn bị cho môn hình học ở bậc trung học.
Xuất phát từ nhu cầu đó, bản thân xác định đúng các phương pháp dạy các yếu tố hình học ở bậc tiểu học thì người giáo viên sẽ tìm ra giải pháp tốt để nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo.
Là một giáo viên tiểu học nói chung, giáo viên lớp 5 nói riêng khi dạy các yếu tố hình học tôi không khỏi băn khoăn, trăn trở về điều này: Làm thế nào để học sinh nắm được kiến thức một cách hiệu quả nhất? Làm thế nào để đại bộ phận học sinh học tiếp lên bậc học cao hơn mà không bỡ ngỡ, lúng túng với môn hình học.
Với suy nghĩ đó, tôi chọn “Việc dạy học các yếu tố hình học ở lớp 5” để nghiên cứu nhằm tìm ra một số biện pháp nâng cao hiệu quả dạy học các yếu tố hình học ở lớp 5.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI:
1. Tìm hiểu mục tiêu, đặc điểm nội dung và phương pháp dạy học các yếu tố hình học ở lớp 5.
2. Tìm hiểu thực trạng việc dạy học các yếu tố hình học trong toán 5.
3. Đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả dạy học các yếu tố hình học cho học sinh lớp 5.
III. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU.
1. Nghiên cứu tài liệu, nghiên cứu sách giáo khoa và sách giáo viên Toán 5
2. Tìm hiểu thực trạng dạy và học của giáo viên và học sinh khối 5 về dạy học các yếu tố hình học ở lớp 5.
IV. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU: 
Việc dạy học các yếu tố hình học ở lớp 5
IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
- Đọc các tài liệu có liên quan đến vấn đề nghiên cứu
2. Phương pháp quan sát: Thông qua dự giờ thăm lớp của đồng nghiệp.
3. Phương pháp điều tra: Tìm hiểu thực trạng việc dạy học các yếu tố hình học của khối 5 trường Tiểu học Mỹ Thuỷ.
4. Phương pháp thực nghiệm
Thông qua các tiết toán (có nội dung hình học) đang dạy ở lớp 5B trường tiểu học Mỹ Thuỷ.
PHẦN II: PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG I. KHÁI QUÁT VỀ MỤC TIÊU, ĐẶC ĐIỂM NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CÁC YẾU TỐ HÌNH HỌC TRONG TOÁN 5.
1. Mục tiêu dạy học các yếu tố hình học ở lớp 5.
Dạy học các yếu tố hình học trong Toán 5 nhằm giúp học sinh:
- Nhận biết hình tam giác, biết tính diện tích hình tam giác
- Nhận biết hình thang, biết tính diện tích hình thang
- Nhận biết hình tròn, đường tròn, biết tính chu vi và diện tích hình tròn
- Nhận biết hình hộp chữ nhập, hình lập phương. Biết tính diện tích xung quanh, diện tích toàn phần, thể tích hình hộp chữ nhật và hình lập phương.
- Nhận biết hình trụ và hình cầu.
- Biết tính diện tích của một số hình bằng cách chia hình đã cho thành các hình đã biết và cách tính diện tích.
2. Đặc điểm nội dung và phương pháp dạy học các yếu tố hình học ở lớp 5.
2.1. Ngoài việc giới thiệu, bổ sung, hệ thống hoá các đặc điểm của một số hình phẳng (hình tam giác, hình thang, hình tròn), Toán 5 giới thiệu một số hình không gian như: Hình hộp chữ nhật, hình lập phương, hình trụ, hình cầu.
2.2. Giới thiệu hình cầu: thực hành tính diện tích (ruộng đất). Coi “biểu đồ hình quạt” như một cách để biểu diễn số liệu thống kê.
2.3. Các bài toán có nội dung thực tế; các bài toán phát triển trí tưởng tượng không gian (nhận dạng hình, vị trí tập trung không gian, hình khai triển)
2.4. Hình học được bố trí thành chương riêng. Nội dung dạy học được triển khai theo các hình. Các đại lượng hình học và các bài toán có nội dung hình học được gắn với các hình cụ thể.
Phần ôn tập được kết cấu theo vấn đề. Ví dụ ôn tập về chu vi và diện tích (đối với hình phẳng); diện tích và thể tích (đối với hình không gian)
3. Một số vấn đề về phương pháp dạy học:
3.1. Dạy học các hình hình học và đặc điểm của nó.
Việc hình thành biểu tượng về các hình hình học được thực hiện như đã làm từ các lớp dưới.
Ví dụ: Hình thang
Giúp học sinh quan sát hình vẽ “cái thang” trong SGK, nhận ra hình ảnh cuả hình thang. Sau đó học sinh quan sát hình vẽ hình thang ABCD trong SGK và trên bảng
Giáo viên cho học sinh tìm những ví dụ trong thực tế có hình ảnh là hình thang hoặc sử dụng bộ lắp ghép mô hình kỹ thuật để lắp ghép hình thang.
Dưới sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh quan sát mô hình lắp ghép và hình vẽ hình thang rồi tự phát hiện các đặc điểm của hình thang.
3.2. Dạy học các đại lượng hình học (chu vi, diện tích, thể tích)
Việc dạy học các đại lượng hình học có thể được thực hiện theo một tiến trình gồm các bước sau:
+ Hình thành biểu tượng và đại lượng hình học
+ Hình thành quy tắc hay công thức tính
+ Hiểu, nhớ, vận dụng các quy tắc và công thức
+ Hệ thống hoá các công thức và quy tắc tính toán (liên quan chặt chẽ đến việc củng cố các kỹ năng số học)
3.3. Dạy học giải các bài toán có nội dung hình học.
Đối với các bài toán hình học khi giải chỉ cần áp dụng công thức để tính thì không cần vẽ các hình đó vào bài làm.
Đối với các bài toán hình học có hình minh hoạ kèm theo thì học sinh cũng không cần vẽ hình.
Đối với một số bài toán có thể yếu cầu học sinh vẽ hình vào bài làm khi giải các bài toán đó (Bài 3 trang 172.)
CHƯƠNG II. THỰC TRẠNG VIỆC DẠY - HỌC CÁC YẾU TỐ HÌNH HỌC CỦA LỚP 5
1. Thuận lợi:
Việc dạy học các yếu tố hình học ở lớp 5 có nhiều điều thuận lợi về mặt kiến thức chuyển tải đều được trình bày một cách lôgic sư phạm hợp lý trong sách giáo khoa lớp 5.
Giáo viên thực hiện nghiêm túc chương trình
Học sinh được học hình học ở các lớp dưới. Do đó có kiến thức về nhận biết hình, mô tả hình, kiểm tra hình, so sánh hình.
2. Khó khăn:
Kỹ năng vẽ hình, nhận dạng hình, đọc hình chưa thành thạo
Thao tác cắt, ghép hình thiếu chính xác.
Tính toán, đo đạc trên hình học và thực tế còn sai nhiều
Lý thuyết chưa đi đôi với thực hành
3. Khảo sát:
Từ đầu năm học, qua khảo sát những kiến thức có liên quan đến hình học ở lớp 5 tôi thấy:
Kiến thức kỹ năng
Giỏi
Khá
TB
Yếu
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
Nhận dạng hình
3
12,5
9
37,5
8
33,3
4
16,7
Vẽ hình
4
16,7
8
33,3
10
41,7
2
8,3
Cắt ghép hình
3
12,5
5
20,9
10
41,7
6
25,0
Tính toán
6
25,0
10
41,7
6
25,0
2
8,3
Nắm bắt được thực trạng trên tôi đã đề ra một số biện pháp nhằm khắc phục những mặt yếu như đã nêu ở trên nhằm nâng cao hiệu quả dạy học các yếu tố hình học ở lớp 5.
CHƯƠNG III
 CÁC BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC CÁC YẾU TỐ HÌNH HỌC Ở LỚP 5.
1. Biện pháp 1:
Coi trọng công tác thực hành, sử dụng thích hợp các phương tiện trực quan trên cơ sở phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh để hỗ trợ cho việc tìm ra quy tắc tính chu vi, diện tích, thể tích các hình được học, làm cho học sinh hiểu được cơ bản bản chất của vấn đề, từ đó học sinh nắm bài chắc hơn, vận dụng tốt hơn.
* Ví dụ:
Ví dụ 1: Dạy bài “Diện tích hình thang”
Bước 1: Giáo viên yêu cầu học sinh lấy 2 tấm bìa hình thang bằng nhau (đã chuẩn bị sẵn ở nhà) đặt lên bàn.
Sau đó giáo viên đặt vấn đề tạo tình huống:
“Ở lớp 4 chúng ta đã học hình chữ nhật và biết quy tắc tính diện tích hình chữ nhật. Lên lớp 5 chúng ta học hình tam giác và biết quy tắc tính diện tích hình tam giác. Đối với hình thang chúng ta vừa mới học xong, chúng ta cũng sẽ tính được diện tích của nó. Vậy hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau đi tìm quy tắc tính diện tích của hình thang”
Bước 2: Giáo viên yêu cầu học sinh:
Với 2 hình thang đã chuẩn bị sẵn cùng các dụng cụ: kéo, thước, bút chì các em hãy vận dụng các quy tắc đã biết để xây dựng quy tắc tính diện tích hình thang.
Bước 3: Học sinh hoạt động nhóm 5-7 phút
Bước 4: Đại diện các nhóm báo cáo và trình bày cách xây dựng của nhóm mình.
Bước 5: Giáo viên hướng dẫn cho cả lớp nhận xét để đi đến quy tắc cần tìm. Đối với bài này, có thể xây dựng quy tắc tính diện tích hình thang dựa trên hình tam giác, các thao tác cắt, ghép như sau:
Như cách trình bày ở trên, nhờ sự phối hợp của phương tiện trực quan và sự tổ chức hướng dẫn của giáo viên, học sinh tích cực hoạt động bằng công tác thực hành cắt ghép hình đã tự tìm ra được quy tắc và công thức tính diện tích hình thang.
Ví dụ 2: Dạy bài chu vi hình tròn
Học sinh chuẩn bị: Giáo viên yêu cầu mỗi em chuẩn bị 01 hình tròn bằng bìa cứng làm sẵn ở nhà với các số đo tuỳ ý.
Bước 1: HĐCN: Giáo viên hướng dẫn học sinh dùng thước đo đường kính hình tròn, ghi số đo vào giấy nháp.
Bước 2: HĐCN: Giáo viên cho học sinh đánh dấu 1 điểm trên đường tròn và lăn hết đường tròn đó trên thước để đo chu vi hình tròn đó.
Bước 3: HĐCN: Giáo viên cho học sinh lấy chu vi đã đo được chia cho đường kính để tìm kết quả.
Bước 4: HĐCN: Từ kết quả tìm được giáo viên cho học sinh rút ra cách tính chu vi hình tròn bằng cách lấy đường kính nhân với 3,14
Bước 5: HĐCL: Hướng dẫn học sinh nêu cách tính chu vi hình tròn khi có bán kính và rút ra quy tắc cần tìm.
2. Biện pháp 2:
Khi dạy kiến thức mới nên lồng vào việc củng cố một số đối tượng hình học đã học ở lớp dưới nhằm làm nổi bật được tính hệ thống của chương trình học, đồng thời tích hợp với các mạch kiến thức khác như: số học, giải toán, đại lượng cùng các môn học khác để thấy rõ yếu tố hình học không hoàn toàn độc lập trong Toán cũng như trong tổng thể.
* Ví dụ:
Ví dụ 1: Dạy bài “Hình tròn”
Bước 1: Giáo viên yêu cầu học sinh nhắc lại các đồ vật có hình dạng hình tròn (đã học ở lớp 1)
Bước 2: Giáo viên giới thiệu các hình vẽ đã chuẩn bị sẵn sau dạy cho học sinh quan sát:
	Mặt trống trường	Mặt trống đồng Đông Sơn
Hỏi học sinh: Trong một hình tròn có đặc điểm gì đặc biệt?
Học sinh nhận xét được: Mỗi hình tròn bao giờ cũng có một điểm chính giữa hình tròn.
Bước 3: Giáo viên phát cho học sinh mỗi em một tấm bìa hình tròn và yêu cầu học sinh cùng với các dụng cụ: kéo, thước, bút chì, compa làm thế nào để xác định được điểm chính giữa.
Bước 4: Học sinh hoạt động nhóm
Bước 5: Vài học sinh trình bày kết quả làm việc của nhóm
Bước 6: Giáo viên nhận xét và đi đến các khái niệm
Tâm hình tròn (điểm chính giữa hình tròn chính là điểm cố định của compa)
Bán kính hình tròn (chính là độ rộng của compa khi vẽ hình tròn và chính là đường thẳng nối tâm đến một điểm trên đường tròn)
Đường kính hình tròn: là đoạn thẳng đi qua tâm đường tròn, và nối với hai điểm trên đường tròn.
Bước 7: Cho học sinh nhận xét về độ dài giữa bán kính - đường kính. Như vậy, thông qua việc ôn tập củng cố lại kiến thức về điểm, đoạn thẳng, học sinh đã hiểu được 3 khái niệm mới: tâm, bán kính, đường kính của hình tròn.
Ví dụ 2: Bài 2 trang 122 SGK Toán 5:
Một khối kim loại hình lập phương có cạnh là 0,75m. Mỗi đề xi mét khối kim loại đó cân nặng 15kg. Hỏi khối kim loại đó cân nặng bao nhiêu kilôgam?
Với bài toán này, ta nhận thấy nó liên quan đến các mạch kiến thức như: giải toán, số học, đại lượng. Vì vậy cần hướng dẫn học sinh theo các bước sau:
Bước 1: Yêu cầu học sinh đọc kỹ bài toán
Bước 2: Thiết kế mối quan hệ giữa các số đã cho và tóm tắt bài toán bằng ngôn ngữ một cách ngắn gọn
Bước 3: Lập kế hoạch giải toán
Bước 4: Trình bày bài giải bằng cách thực hiện các phép tính theo trình tự đã lập.
Nhận xét:
Bốn bước này chính là đường lối chung để giải một bài toán
- Khi trình bày bài giải cần phải:
+ Đặt câu ngắn gọn, làm nổi bật được vấn đề đang đi tìm (liên quan đến lời văn)
+ Tính toán chính xác, liên quan đến số học (nhân số thập phân với số tự nhiên)
+ Quy đổi từ mét khối ra đề xi mét khối bởi vì một đề xi mét khối ứng với đơn vị đo khối lượng là kg
+ Tính số kim loại với đơn vị đo đại lượng là kg.
Hai bước nhỏ này liên quan đến đại lượng.
Như vậy, bài toán trên mang yếu tố của hình học nhưng nó có mối liên hệ với các mạch kiến thức khác nhau. Do vậy, giáo viên phải biết sử dụng biện pháp thích hợp để giúp học sinh hoàn thành bài giải đúng.
3. Biện pháp 3:
Tổ chức và khuyến khích học sinh hoạt động học tập thông qua vẽ hình, đo đạc, tính toán nhằm rèn luyện kỹ năng hình học.
* Ví dụ:
Ví dụ 1: Hình tam giác
Tổ chức cho học sinh vẽ hình tam giác rồi từ tam giác ấy vẽ chiều cao của nó, các bước như sau:
Bước 1: Yêu cầu học sinh hãy vẽ mỗi em một hình tam giác
Thực tế cho thấy sẽ có nhiều dạng hình tam giác được vẽ khác nhau. Có em vẽ thẳng, có em vẽ xiên. Chung quy lại là 3 dạng cơ bản:
+ Tam giác vuông
+ Tam giác có cả 3 góc đều nhọn
+ Tam giác có một góc tù và 2 góc nhọn.
Từ các dạng tam giác mà học sinh đã vẽ để hướng dẫn các em về chiều cao cho thích hợp.
Bước 2: Yêu cầu học sinh vẽ chiều cao cho tam giác của mình.
Đối với tam giác vuông:
+ Cách 1: Có thể lấy cạnh góc vuông làm đáy còn cạnh góc vuông kia sẽ là chiều cao.
+ Cách 2: Lấy cạnh còn lại làm đáy sau đó hạ từ đỉnh góc vuông xuống cạnh đáy mới sao cho vuông góc cạnh đáy, đó là chiều cao.
C
C
C
§¸y
§¸y
ChiÒu cao
ChiÒu cao
ChiÒu cao
§¸y
B
B
B
A
A
A
(3)
(2)
(1)
Đối với tam giác 3 góc đều nhọn:
+ Từ 3 đỉnh hạ xuống cạnh đáy sao cho vuông góc với cạnh đáy. Như vậy một tam giác sẽ có 3 đường cao khác nhau.
C
C
C
H
H
ChiÒu cao
ChiÒu cao
ChiÒu cao
H
B
B
B
A
A
A
(3)
(2)
(1)
Đối với tam giác có 1 góc tù:
+ Cách 1: Lấy cạnh đối diện với góc nhọn làm đáy
Ta kéo dài cạnh đáy về phía góc nhọn
Từ đỉnh của góc nhọn hạ một đường thẳng xuống vuông góc với đoạn ta kéo dài ra. Như vâỵ, đường thẳng hạ từ đỉnh góc vuông với cạnh đáy, đường thẳng đó chính là chiều cao của tam giác.
C
CX
C
H
H
H
ChiÒu cao
§¸y
Ch. cao
§¸y
Ch. cao
A
A
A
B
B
B
Từ góc tù, ta hạ một đường thẳng xuống góc với cạnh đáy, đường thẳng đó chính là chiều cao của tam giác.
(1)
(2)
(3)
Với bài tập trên, đã luyện cho các em kỹ năng vẽ hình, từ kỹ năng vẽ hình đó các em nhận ra được rằng một vấn đề có thể có nhiều tình huống để xử lý để sau này lên học THCS các em thấy nhiều hướng để chứng minh một bài hình học.
Ví dụ 2: Bài 7, trang 137 (Toán nâng cao lớp 5 - Tập 2)
Cho hình thang ABCD có đáy nhỏ AB là 27cm, đáy lớn CD là 48cm. Nếu kéo dài đáy nhỏ thêm 5cm thì diện tích hình thang tăng thêm là 40cm. Tính diện tích hình thang đã cho.
Với bài toán này, giáo viên yêu cầu học sinh làm theo các bước sau:
40cm
48cm
27cm
D
C
A
B
5cm
+ Đọc kỹ đề bài
+ Vẽ hình để tóm tắt bài toán
+ Nhìn vào hình vẽ, các em sẽ thấy được phần mở rộng là một hình tham giác có đáy 5cm, diện tích 40cm2
Vậy muốn tính được hình thang đã cho thì phải biết chiều cao hình thang. Mà chiều cao hình thang cũng chính là chiều cao hình tam giác.
Do đó: 
Chiều cao hình tam giác (cũng chính là chiều cao hình thang là: = 16(cm)
Diện tích hình thang đã cho: = 600(cm2)
4. Biện pháp 4:
Thường xuyên tổ chức ôn tập, luyện tập nhằm khắc sâu kiến thức học sinh đại trà và tạo điều kiện để nâng dần kiến thức đã học cho học sinh khá giỏi.
* Ví dụ:
Ví dụ 1: Sau khi học thể tích hình hộp chữ nhật và hình lập phương có bài “Luyện tập chung”. Để cho học sinh nắm được quy tắc, công thức tính hình hộp chữ nhật và hình lập phương, giáo viên cần thiết kế một số bài cho phù hợp với các đối tượng học sinh trong lớp.
- Dành cho cả lớp:
Một khối đá hình lập phương có cạnh bằng 2cm. Mỗi đề xi mét khối đá nặng 2,5kg. Hỏi mỗi khối đá đó nặng bao nhiêu?
* Hỏi học sinh:
+ Muốn biết khối đá đó nặng bao nhiêu ta phải biết gì?
+ Đơn vị đo thể tích ở bài này có gì thay đổi?
+ Muốn tính thể tích hình lập phương ta làm thế nào?
- Dành cho học sinh yếu:
Một khối đá hình lập phương có cạnh 2m. Hãy tính thể tích khối đá ra mét khối, đề xi mét khối.
* Hỏi học sinh:
+ Muốn tính thể tích hình lập phương ta làm thế nào? (HS phát biểu cách tính thể tích hình lập phương)
+ Hãy cho biết mối quan hệ giữa 2 đơn vị đo thể tích m3, dm3
- Dành cho học sinh khá giỏi:
Diện tích toàn phần của một khối đá hình lập phương là 24m3. Hỏi khối đá hình lập phương đó nặng bao nhiêu tấn biết rằng mỗi đề xi mét khối nặng 2,5kg.
* Hỏi học sinh:
+ Muốn biết khối đá hình lập phương đó nặng bao nhiêu ta phải biết gì? (thể tích)
+ Muốn tính được thể tích khối đá hình lập phương ta phải biết gì? (cạnh)
+ Nhắc lại quy tắc tính thể tích hình lập phương?
5. Biện pháp 5:
Thiết kế đề kiểm ra sau khi kết thúc chương “Hình học - Chu vi, diện tích, thể tích một số hình” để vừa kiểm tra kiến thức, kỹ năng cơ bản vừa đánh giá trình độ và phương pháp suy nghĩ của học sinh.
Làm bài tập trắc nghiệm
- Học sinh làm được nhiều bài nhiều nội dung nhưng không tốn thời gian
- Tuy là chỉ lựa chọn phương án đúng hoặc sai nhưng để lựa chọn đúng các em cũng phải suy nghĩ, vận dụng kiến thức đã học để làm bài.
* Ví dụ:
Đề kiểm tra dùng cho khi kết thúc chương “Hình học - Chu vi, diện tích, thể tích một số hình” của học sinh lớp 5.
Mỗi bài tập dưới đây đều nêu kèm theo một số câu trả lời A, B, C, D (là đáp số, kết quả) Hãy đánh dấu x vào câu trả lời đúng.
A (1)
B (2)
C (3)
D (4)
(1)
(2)
(3)
(4)
1. Hình tam giác có một góc tù là hình tam giác?
2. Hình thang sau đây có diện tích là bao nhiêu?
17dm
6dm
10dm
A 0,81cm2
B 81cm2
C 810cm2
D 8100cm2
3. Bán kính hình tròn sau có độ dài là bao nhiêu? Biết rằng chu vi hình tròn là 9,42cm?
r = ?
O
A 3,14cm
B 3cm
C 1,5cm
D 4,17cm
CHƯƠNG IV
KẾT QUẢ VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM
I. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC:
Với cách làm như trên tôi thấy kết quả đạt được như sau:
1. Học sinh thấy tự tin hơn khi tiếp xúc với các bài toán có liên quan đến yếu tố hình học.
2. Không khí lớp học thay đổi hẳn, các em thấy được chính bản thân mình là người chủ động tìm ra kiến thức và vì thế các em hiểu bài sâu hơn, nắm chắc hơn. Những học sinh khá giỏi đã thể hiện được mình là cây toán của lớp, những học sinh trung bình thấy sự vươn lên rõ nét và điều đó đã thể hiện qua mỗi giờ học trên.
Qua khảo sát thấy kết quả như sau:
TS học sinh
Giỏi
Khá
TB
Yếu
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
24
12
50
8
33,3
4
16,7
0
II. BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
Với kinh nghiệm của một người đã dạy lớp 5 tôi xin trình bày một số biện pháp của bản thân đã áp dụng trong dạy các yếu tố hình học cho học sinh của mình nhằm khắc phục những điểm yếu của học sinh như: kỹ năng vẽ hình, kỹ năng cắt ghép hình, kỹ năng đo đạc, tính toán giải các bài toán có nội dung hình học.
Nhìn chung, với đối tượng học sinh lớp 5 chưa phải là trình độ tư duy phát triển mạnh nên cần chú ý đến công tác thực hành và sử dụng đồ dùng dạy học để hỗ trợ cho bài dạy. Tuy nhiên cũng không được quan niệm rằng với học sinh tiểu học thì không cần quan tâm đến việc phát triển tư duy cho các em mà giáo viên phải biết kết hợp giữa trực quan và trừu tượng, phân tích và tổng hợp trong dạy học các yếu tố hình học.
Hai nhân tố quan trọng quyết định đến chất lượng dạy - học chính là thầy và trò. Do đó muốn dạy - học các yếu tố hình học ở lớp 5 đạt hiệu quả cao thì cần:
* Về phía giáo viên:
+ Có nhận thức đúng ý nghĩa, vai trò của việc dạy học các yếu tố hình học cho học sinh lớp 5
+ Nắm đặc trưng của việc dạy các yếu tố hình hình để thể hiện làm nổi bật được tính đặc trưng của hình học.
+ Tích cực đổi mới phương pháp dạy học theo hướng lấy học sinh làm trung tâm.
+ Hiểu biết thông suốt, hiểu sâu hơn về mạch kiến thức hình học ở tiểu học nói chung và ở lớp 5 nói riêng.
* Về phía học sinh:
+ Tích cực học tập dưới sự tổ chức, hướng dẫn của thầy giáo
+ Ôn bài chu đáo ở nhà
+ Rèn luyện kỹ năng vẽ hình, cắt, ghép, đo đạc, tính toán trong toán học và cả thực tế.
Tóm lại: Dạy học các yếu tố hình học ở lớp 5 không thể tách rời nhau như một môn học độc lập mà phải phối kết hợp với số học và các mạch kiến thức khác.
PHẦN III: KẾT LUẬN
Trên đây là những kinh nghiệm của bản thân tôi tích luỹ được trong những năm dạy học tiểu học. Phạm vi của đề tài còn bó hẹp trong khuôn khổ kinh nghiệm của một cá nhân nên chắc rằng sẽ còn nhiều hạn chế. Kính mong các đồng nghiệp có ý kiến đóng góp và bổ sung để đề tài hoàn thiện hơn
	XÁC NHẬN CỦA	NGƯỜI VIẾT
	HĐKH NHÀ TRƯỜNG
	Ngô Thị Thuỷ

File đính kèm:

  • docsang_kien_kinh_nghiem_mot_so_bien_phap_nham_nang_cao_hieu_qu.doc
Sáng Kiến Liên Quan