Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp để dạy tin học có hiệu quả hơn trong bậc tiểu học

A. Phần mở đầu
I/ Lý do chọn chuyên đề:
* Tầm quan trọng của công nghệ thông tin:
Trong thời đại hiện nay sự bùng nổ công nghệ thông tin đã tác động đến công cuộc phát triển kinh tế xã hội loài người. Sự phát triển như vũ bảo của ngành khoa học công nghệ đã đem lại những thành tựu to lớn trong mọi hoạt động của loài người.
Đối với ngành giáo dục cũng vậy, việc đưa tin học vào giảng dạy cho học sinh ngay từ cấp tiểu học cũng nhằm mục đích tạo ra được những thế hệ công dân có đủ năng lực, khả năng để tiếp cận và phát huy hơn nữa những thành tựu đó.
Tuy nhiên để học sinh cấp tiểu học nhận thức được vấn đề này thì mỗi người giáo viên chúng ta phải là người hướng dẫn, dìu dắt các em ngay từ những bước đầu chập chững bước vào thế giới của công nghệ thông tin và hơn ai hết đó chính là những giáo viên phụ trách giảng dạy môn Tin học tại các trường tiểu học. Chúng ta cần nhận thức rõ hơn vấn đề này để từ đó có những biện pháp để giúp đỡ các em. Đối với học sinh tiểu học tiếp cận với công nghệ thông tin (môn Tin học) chỉ ở mức độ đơn giản và là môn học tự chọn (không bắt buộc). Nội dung học tập chủ yếu:
Làm quen với việc sử dụng máy tính;
Sử dụng những thiết bị thông dụng: (chuột, bàn phím, màn hình, sử dụng thiết bị ngoại vi thông dụng (đĩa và ổ đĩa mềm, đĩa và ổ đĩa CD-ROM, ); sử dụng phương tiện giao tiếp phổ biến (bảng chọn, biểu tượng); 
Sử dụng phần mềm trò chơi mang tính giáo dục.
Khai thác phần mềm hỗ trợ việc dạy học những môn học khác.
Sử dụng phần mềm soạn thảo văn bản.
Sử dụng phần mềm đồ họa đơn giản.
Tin học là môn học tự chọn, nội dung học tập đơn giản nhưng không vì thế mà giáo viên chúng ta tỏ ra lơ là thiếu nhiệt huyết vì đây chính là môn học nền tảng cho khả năng phát triển về Tin học cho các em sau này.
II. Mục đích nghiên cứu:
	- Nghiên cứu cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của chuyên đề.
	- Đề ra một số biện pháp và việc dạy tin học trong bậc tiểu học.
III/ Đối tượng nghiên cứu:
	- Môn tin học lớp 3.
	- Học sinh khối lớp 3 trường Tiểu học A Xuân Phú.
IV/ Phương pháp nghiên cứu:
- Kiểm tra việc học tập của học sinh (bài cũ, bài mới, kĩ năng thực hành trên máy tính)
- Sử dụng bảng biểu đối chiếu.
- Kiểm tra chất lượng sau giờ học.
B. Phần nội dung:
I/ Cơ sở lý luận:
 Trong quan điểm xây dựng chương trình môn Tin học của BGD&ĐT cũng nêu rõ: Mỗi địa phương cần kết hợp chặt chẽ với các cơ sở Tin học ngoài xã hội, các tổ chức kinh tế, các dự án về Tin học, các phương tiện truyền thông đại chúng, tiếp tục phát huy vai trò chủ động, tích cực của các địa phương, các trường để mở rộng khả năng đáp ứng nhu cầu về dạy và học Tin học. Bộ Giáo dục chấp nhận sự đầu tư ưu tiên so với các môn học khác trong việc đào tạo bồi dưỡng giáo viên, trang bị các phương tiện cần thiết cho việc dạy và học Tin học.
II/ Cơ sở thực tiễn:
* Một số thuận lợi và khó khăn khi thực hiện chuyên đề ở trường Tiểu học A Xuân Phú:
1. Thuận lợi:
- Tuy môn Tin học mới chỉ là môn học tự chọn nhưng nhà trường đã tạo điều kiện để học sinh có thể học từ khối lớp 3, tạo điều kiện sắm sửa máy móc, trang thiết bị như máy tính, máy chiếu...để phục vụ cho công tác giảng dạy môn Tin học.
- Giáo viên được đào tạo những kiến thức cơ bản về tin học để đáp ứng yêu cầu cho dạy và học môn tin học trong bậc tiểu học.
- Vì là môn học trực quan, sinh động, môn học khám phá những lĩnh vực mới nên học sinh rất hứng thú học, nhất là những tiết thực hành.
2. Khó khăn:
- Phòng máy chưa đủ máy tính để học sinh thực hành, làm ảnh hưởng đến việc thực hành của học sinh.
- Sách giáo khoa và sách dành cho giáo viên vẫn còn chưa có hoặc còn thiếu.
- Việc trao đổi học hỏi kinh nghiệm giữa giáo viên dạy môn Tin học còn hạn chế do trong trường mới chỉ có 1 giáo viên, nên cũng phần nào làm ảnh hưởng đến chất lượng dạy và học.
- Học sinh còn thiếu sách giáo khoa để học, các em chỉ được học những kiến thức thông qua bài giảng của giáo viên và giờ thực hành ở trên lớp là chủ yếu.
III/ Thực trạng:
	Khi dạy cho học sinh lớp 3 thực hành luyện gõ bàn phím bằng 10 ngón, đa số các em thường không đặt tay đúng vị trí và không gõ đúng các ngón tay theo hướng dẫn của giáo viên mà các em thường chỉ dùng hai ngón tay trỏ của hai bàn tay để gõ. Qua trao đổi với các giáo viên dạy tin học ở những trường khác thì hiện tượng này cũng thường xuyên xảy ra. Vậy nguyên nhân từ đâu mà học sinh thường chỉ dùng hai ngón tay trỏ để gõ phím?
Qua kinh nghiệm giảng dạy môn Tin học những năm qua tôi đã tìm tòi, nghiên cứu và nhận thấy những hạn chế nêu trên là do một trong những nguyên nhân sau đây: 
- Độ tuổi của các em là tuổi hiếu động, ham chơi do đó khi giáo viên hướng dẫn thực hiện các em rất mau quên. Các em không nhớ được vị trí các kí tự trên bàn phím do đó sẽ rất khó khăn khi luyện gõ bàn phím.
- Giáo viên chưa có những cải tiến mới trong giảng dạy.
IV/ Một số biện pháp để dạy tin học có hiệu quả hơn trong bậc tiểu học:
1. Về phía học sinh:
Các em phải học thuộc và nhớ được vị trí của các kí tự trên từng hàng phím và toàn bàn phím (những chữ cái) vì có thuộc và nhớ được vị trí các kí tự trên bàn phím thì mới có thể luyện gõ bằng 10 ngón tay một cách dễ dàng.
2. Về phía giáo viên:
- Phải thường xuyên nhắc nhỡ học sinh cách đặt tay đúng vị trí và phải luyện gõ bằng 10 ngón tay. Làm cho học sinh thấy được việc gõ bàn phím bằng 10 ngón giúp chúng ta gõ phím được nhanh hơn, tiết kiệm thời gian và công sức, ngoài ra giáo viên cần nhấn mạnh và định hướng cho học hiểu rằng việc tập luyện gõ chính xác bằng 10 ngón tay trên bàn phím là một công việc được kéo dài trong suốt thời gian học phổ thông và ngay cả sau này khi làm việc với máy tính. Mục đích cuối cùng là sau khi tốt nghiệp bậc phổ thông, các em ra trường sẽ có một kĩ năng gõ bàn phím tốt.
- Phải quan tâm đến từng đối tượng học sinh, nhất là những học sinh yếu, những học sinh còn lúng túng trong việc đặt tay lên bàn phím sao cho đúng.
- Sử dụng có hiệu quả các trang thiết bị sẵn có, các phần mềm hỗ trợ phục vụ công tác giảng dạy môn Tin học để làm sinh động cho tiết dạy.
- Nghiên cứu, tìm tòi để tìm ra những giải pháp mới kích thích được sự đam mê, hứng thú của học sinh đối với môn Tin học.
- Muốn có giờ dạy đạt hiệu quả cao, bản thân mỗi giáo viên dạy Tin học nhận thức được cần phải có kế hoạch bồi dưỡng Tin học cho bản thân bằng cách tự tìm tòi, tham khảo các tài liệu có liên quan và có thể hỏi các đồng nghiệp của trường bạn.
V. Kinh nghiệm bản thân :
Trong chương trình Tin học lớp 3 (quyển 1) học sinh tiếp tục luyện gõ bàn phím với phần mềm MARIO. Nội dung chương luyện gõ bàn phím bằng 10 ngón được học trong 12 tiết, gồm 8 tiết luyện gõ.
Qua thực tế giảng dạy tôi nhận thấy: Trong 4 bài học này học sinh có thể luyện tập gõ bàn phím với phần mềm MARIO trong 6 tiết học là đủ (2 tiết còn lại tôi cho học sinh làm quen với phần mềm TYPER SHARK). Vì học sinh đã có thể quen với cách đặt tay lên bàn phím. Cụ thể như sau:
Bài 1: Tập gõ các phím ở hàng cơ sở ( 2 tiết):
- Các em sẽ tập gõ các phím trên hàng cơ sở
- Ôn luyện gõ bàn phím ở hàng phím cở sở: Lessons à Home Row Only
Ở bài này giáo viên sẽ hướng dẫn lại thật kỹ cho học sinh về cách đặt các ngón tay đúng vị trí, luôn lấy hàng phím cơ sở và hai phím có gai (F, J) để làm chuẩn trong khi thực hành luyện gõ. Các em phải hiểu được rằng cần học và luyện gõ 10 ngón trong suốt quá trình làm việc với máy tính.
Bài 2: Tập gõ các phím ở hàng trên (2 tiết).
Học sinh biết được vị trí và cách gõ các phím trên hàng phím.
Bài 3 : Tập gõ các phím ở hàng dưới ( 2 tiết).
Học sinh biết được vị trí và cách gõ các phím trên hàng phím.
Bài 4 : Tập gõ các phím ở hàng phím số ( 2 tiết).
Ở bài học này không yêu cầu học sinh phải thực hiện thành thạo toàn bộ kiến thức của bài học. Giáo viên chú ý phân biệt hai khu vực trên bàn phím chứa các số cần gõ của bài học và chủ yếu cho học sinh luyện tập gõ các phím nằm trên hàng phím số trong khu vực chính của bàn phím.
- 4 tiết còn lại (trong tổng số 12 tiết) của chương này tôi cho học sinh làm quen với phần mềm TYPER SHARK đây là phần mềm Game vừa mang tính giải trí vừa giúp các em luyện gõ bàn phím bằng 10 ngón rất hiệu quả khi tôi áp dụng vào thực tế giảng dạy cho học sinh lớp 3.
(Giao diện của phần mềm)
Học sinh nháy chuột vào dòng chữ Click here to continue để tiến hành chọn lựa bài luyện gõ.
Học sinh có 3 lựa chọn để luyện gõ bàn phím.
ANVENTURE: Giết cá mập theo từng màn và sưu tập kim cương.
ABYSS: Như trên nhưng ở mức độ cao hơn.
TYPING TUOR: Luyện gõ bàn phím theo từng bài.
Ở lựa chọn ANVENTURE và ABYSS Nhiệm vụ của người chơi là phải đối mặt lũ cá mập, cá ăn thịt người và những loại sinh vật biển khác. Trên mình những con cá có tên khác nhau, học sinh sẽ gõ chính xác tên của chú cá gần mình nhất nếu gõ đúng chú cá sẽ biến mất, cứ lần lượt như vậy khi bắt hết cá các em sẽ được nhặt kim cương đưới đáy biển (có bảy vùng biển để học sinh khám phá). Phần mềm này yêu cầu học sinh phải gõ phím thật nhanh và chính xác nếu không muốn bị những chú cá ăn thịt người nuốt chửng.
Việc đánh giá khả năng luyện gõ của học sinh được thể hiện ở việc học sinh có chinh phục được lũ cá mập hung dữ để đi đến những vùng biển khác hay không.
TYPING TUOR học sinh sẽ lựa chọn luyện gõ bàn phím theo từng kí tự, từng nhóm từ hoặc từng bài.
Kết quả đánh giá khả năng luyện gõ của học sinh thể hiện ngay trên bài luyện của mình (Complete: chỉ số % đạt được; Errors: Số kí tự gõ sai).
C. Kết luận:
I/ Kết quả:
Thực hiện những giải pháp như nêu trên cùng với việc ứng dụng phần mềm TYPER SHARK vào giảng dạy để giúp học sinh lớp 3 luyện gõ bàn phím bằng 10 ngón. Tôi nhận thấy học sinh rất hứng thú và ham thích luyện gõ bàn phím với phần mềm này.
Đây là phần mềm mới đối với các em do đó đã kích thích được sự tò mò, khám phá, muốn thể hiện mình trong việc chinh phục lũ cá mập hung dữ vì thế đã tạo được sự hứng thú hơn cho học sinh khi luyện gõ bàn phím bằng 10 ngón.
Với phần mềm này khi luyện gõ đòi hỏi các em phải thao tác thật nhanh và thành thạo vì gõ chậm thì đàn cá mập sẽ ập tới tấn công. Ngoài việc gõ nhanh các em còn cần phải gõ chính xác nhưng nếu muốn gõ nhanh và chính xác thì bắt buột học sinh phải đặt các ngón tay đúng vị trí và gõ cả 10 đầu ngón tay. Như vậy học sinh sẽ dần bỏ được thói quen chỉ dùng 2 ngón tay trỏ để gõ phím.
Khi học sinh hứng thú, say mê luyện tập gõ bàn phím bằng 10 ngón tay thì các em cũng sẽ hứng thú và ham thích học môn Tin học hơn. Từ đó kết quả học tập môn Tin học cũng được nâng lên.
Kết quả đạt được trong học kỳ I năm học 2014 – 2015
Mức độ thao tác
Số Hs
Đạt tỷ lệ
Ghi chú
Thao tác nhanh, đúng
55/115
47,8 %
Thao tác đúng
40/115
34,8 %
Thao tác chậm
8/115
6,9 %
Chưa biết thao tác
2/115
1,7 %
Từ bảng kết quả trên cho thấy các biện pháp áp dụng vào việc dạy học Tin học lớp 3 đã trình bày ở trên các em không những nắm chắc kiến thức mà còn thấy các em học tập phấn khởi hơn, thực hiện được các thao tác nhanh hơn, có chất lượng thực sự.
II/ Bài học:
Tìm tòi sáng tạo cách dạy, cách học tạo sự hứng thú tiếp thu bài .
Yêu nghề, mến trẻ, nâng cao chuyên môn nghiệp vụ
Thăm lớp dự giờ, hội thảo phương pháp giảng dạy các bộ môn khác.
Tích cực tham mưu với nhà trường để tăng cường nâng cấp máy, trang thiết bị dạy học.
Thực hiện tốt các quy định của ngành đề ra.
Trên đây là một số biện pháp mà tôi đã áp dụng vào dạy tin học khối 3 đặt biệt là những tiết thực hành gõ bàn phím. Tuy nhiên còn nhiều yếu tố khách quan và chủ quan và vẫn còn nhiều mặt hạn chế. Rất mong được sự đóng góp ý kiến của đồng nghiệp để chuyên đề của tôi có hiệu quả hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
 Xuân Phú, ngày 24 tháng 04 năm 2014
Người viết
 Trần Thị Lụa
STT. Thấy hay thì cám ơn một câu hi